Македонци
Од Википедија, слободна енциклопедија
Оваа страница е заштитена од понатамошни измени на анонимни корисници, поради сомнителни придонеси на анонимни корисници кои треба да се дискутираат на страницата за разговор.
За да ги видите претходните верзии, кликнете на врската историја.
| Македонци | |
|---|---|
    
|
|
| Вкупен број на населението | околу 3,5 - 4 милиони |
| Региони каде што живее етничката група | Република Македонија: 1 297 981 (2002 попис) Албанија: |
| Јазик | македонски |
| Религија | македонско православие, ислам, протестантизам |
| Поврзани народи | • Словени • Јужни Словени |
Македонците се народ најброен во Република Македонија кој што живее и во поширокиот регион Македонија. Тие го зборуваат македонскиот јазик.
Содржина |
Етногенезата на македонскиот народ
Види Етногенезата на македонскиот народ
Македонците се автохтоно население кое и покрај етногенетскиот процес на мешање со други народи, сепак има задржано многу црти од своите антички предци. Според некои македонски историчари, особено од Драган Ташковски и Александар Донски, се искажува тврдењето дека денешниот македонски народ е создаден преку етногенетски процес на мешање меѓу македонските словенски племиња и античките Македонци кој траел доста долго, а започнал со доаѓањето на Словените на Балканот во V и VI век. Ова тврдење е докажано и со низа ентнолошоки, културолошки (фолклористички), антрополошки и генетски истражувања кои сведочат за автохтоноста на Македонците[5] . Димитар Македонски бил првиот Македонец кој уште во 1871 година (16.2.1871) во својата статија весникот „Македонија“ по повод Македонското прашање запишал: „не зинала земјата па да ги голтне старите (античките) Македонци, ами тие се влеале во масата на овој народ (денешните Македонци)“. Оваа негова изјава се смета за прва изјава за етногенетскиот процес на мешање на Македонските Словени и Античките Македонци со кој е создаден современиот македонски народ. Некои историчари сметаат дека сомнително е и самото тврдење дека Македонците се словенски народ, бидејќи, како што велат тие, за тоа нема археолошки докази.
Според поголем број странски автори[се бара извор], со доаѓањето на Словените настанал драматичен пресврт во етничкиот состав на Македонија, како и на Балканот, воопшто. Постојат извори кои укажуваат дека некои словенски племиња продреле на југ дури до Пелопонез.
Национални пројави кај Македонците
Долго време поради стегите и пропагандите на црквите и тогашните царства кои биле водени од Грци, Бугари и Срби, Македонците немале изградено своја силна национална свест. Па затоа многу Македонци поради силната пропаганда се декларирале за Бугари или Срби (некои и за Грци, сметајќи ги Македонците за словенизирани Елини) во зависност какво училиште (бугарско, српско или грчко) и која црква ја посетувале.
Покрај силните странски национални пропаганди, во Македонија постоеле Македонци кои сметале дека не се ниту Срби, ниту Бугари, туку дека се посебен словенски народ - Македонци, потомци на Античките Македонци на Александар Македонски (кого го сметале за Словен) што е потврдено во Историјата напишана од Ѓорѓија Пулевски и во неколку написи во весникот „Македонија“ во 1871 година од Димитар Македонски. Докази за тоа се изјаснувањата на војниците од Македонскиот полк во Русија, кои во своите документи при пристигнувањето во Русија во 1752 година, запишувале дека се од Македонската нација.[1]. Подоцна во времето на Разловечкото и Кресненското востание во периодот на 1875 и 1878 година востаниците себеси јасно се декларирале како Македонци припадници на Македонскиот народ кој е посебен словенски народ различен од Бугарскиот и Српскиот. Доказ за ова е Уставот на револуционерниот комитет на Кресненското востание напишан од Димитар Поп-Георгиев Беровски во кој јасно се говори дека во Македонија живеат Македонци христијани и муслимани и во кој е зацртано создавање на македонска држава.
Во текот на XIX и XX век, засилено започнала Македонската национална преродба која резултирала со создавање Македонска држава по Втората светска војна.
Број на Македонците во Македонија и светот
Види Географска распространетост на македонскиот народ
Според некои извори се смета дека севкупниот број на Македонци во светот е околу 3 500 000 до 4 000 000. [2]
Бројот на Македонците во Македонија
Според последниот попис на насленито во Република Македонија во 2002 година бројот на Македонци во државата е 1 297 981 (64,18%). Меѓутоа, во некои кругови меѓу кои и во академските кругови (пр. академикот Блаже Ристовски и неколкумина други академици на МАНУ) постои резервираност спрема во оваа бројка, при што се истакнува податокот дека бројот на Македонци во пописните години 1991 и 1994 бил 1 328 187 односно 1 378 687 такашто нереално е нивниот број за само 8 години да опадне за околу 100 000 луѓе. Причините за ова тие го бараат во попишувањето на Македонците - муслимани како Албанци. Здружението на Македонци со исламска вероисповест официјално протестираше поради ова, бидејќи според нив, при попишувањето на населението, Македонците-муслимани биле попишани како Албанци, против нивната волја.
Меѓутоа вистинскиот број на Македонци во Република Македонија е 1 401 897 (69,31%) - под овој број се сметаат сите Македонци по народност (националност) без разлика на нивната вероисповест. (овој број се добива ако се види бројката на попишаните Албанци и Турци кои за мајчин јазик се изјасниле дека им е македонскиот, во неколку општини населени претежно со Македонци муслимани).
Бројот на Македонците во странство
За вистинскиот број на Македонци во странство (не вклучувајќи ги соседните држави), се шпекулира од 550 000 до 1 000 000 луѓе, најмногу населени во САД, Австралија, Канада, Германија, Швајцарија, а во помал број и во Италија, Австрија па дури и во Аргентина и Јужно Африканска Република. Во западноевропските и прекуокеанските земји Македонците слободно и достојно ги негуваат своите македонски традиции и се организирани во македонски клубови и друштва, имаат свои културно уметнички друштва, цркви, радио-програми, а во Сиднеј Австралија постои и гиманзиска паралелка на македонски јазик.
Етнички територии и Македонци по потекло
Во соседните земји односно во Пиринска Македонија, Егејска Македонија, Мала Преспа, Голо Брдо (етнички територии на Македонија), Гора (македонска етничка територија поделена меѓу Албанија и Косово) и во Србија живеат околу 600 000 Македонци по потекло, иако дел од тие се го загубиле националното чувство (особено помладите) поради многу силните репресии, пропаганди и асимилаторската политика од страна на државите во кои живеат (Бугарија, Грција, Албанија) и во различни пописи и документи декларираат друга национална припадност додека ги чуваат Македонските традиции, јазик и родови врски. Некои извори [3]дават број на Македонците по потекло во Бугарија меѓу 1 000 000 и 3 000 000 луѓе. Вака целосниот број на Македонците по потекло во соседните земји може да се зголеми до 3 400 000 луѓе. (Види Македонците во Бугарија)
Јавно мислење за Македонците во странство
Јавното мислење во Република Македонија смета дека државата треба повеќе да се заинтересира и заложи за своите сонародници бидејќи постои опасност за изумирање на македонскиот јазик и народност воопшто во тие краишта, а соседните држави треба да престанат со националистичката политика и да ги почитуваат човековите и малцинските права на Македонците. Иако секој обид на Република Македонија да помогне на Македонците од соседните земји (од етничките делови на Македонија) на било кое поле (културно, научно, образовно, економско) од соседните земји се смета за „територијална претензија“ на Република Македонија, јавното мислење смета дека тоа не треба да ја спречува Република Македонија да ги помага и поддржува Македонците надвор од нејзините граници.
Национални симболи
За македонски национален симбол се користи шеснаесет зрачното сонце од Кутлеш (Вергина) кое било симбол на античките Македонци во минатото, а се забележува и во повеќе цркви и манастири во Македонија. Националното знаме на Македонците е (жолто) шеснаесет зрачното сонце од Кутлеш на црвена основа што всушност беше државно знаме на Република Македонија од 1991 до 1995 година. Овој симбол е општопрфатен како македонски национален симбол насекаде каде што живеат Македонци, а исто така се користи и како симбол на македонските партии и организации во странство (околните држави) и во Македонија.
Во одредени кругови за македонски симбол се смета и лавот (жолт лав на црвена основа) кој бил симбол и на Античка Македонија, во средновековието бил истотака грб на Македонија и македонскиот народи и бил симбол и на македонските револуционери истотака. Денес овој симбол го користат повеќе политички партии во Република Македонија.
Вероисповеста меѓу Македонците
Во најголема мера припадниците на македонскиот народ се од православна христијанска вероисповед. Црковното прашање, кое се до денес не е јасно решено, во минатото било од големо значење за Македонците особено по укинувањето на автокефалната македонска Охридска архиепископија во 1767 година, која имала 21 архиепископ, од кои сите биле Македонци, и била главен духовен обединител на Македонците кои по нејзиното укинување веднаш подпаднале под црковно-националните пропаганди на соседните земји (Грција, Бугарија и Србија). Во 1969 година е обновена автокефалноста на Македонската православна црква која покрај во Македонија има свои црковни општини и меѓу Македонците во САД, Австралија, Канада итн. Голем е бројот и на Македонци со исламска вероисповед кој брои околу 200000 луѓе. Во помала мера се застапени и католичката, протестантската, адвентистичката и другите вероисповеди помеѓу Македонците. Во втората половина на XIX век, на неколку пати во големи бранови помеѓу Македонците во Македонија се раширило и унијатството неможејќи да ги издржат притисоците од соседните црковно-национални пропаганди.
Македонски национални дејци
Како најзначајни македонски национали дејци и луѓе кои први проговориле за националната посебност на Македонците се Крсте Петков Мисирков, Димитрија Чуповски, Наце Димов и останатите членови на Македонското научно-литературно другарство. Тие не само што јасно ги потенцирале разликите меѓу Македонците и Бугарите, Србите и Грците туку и се залагале за создавање независна автономна држава Македонија која треба да биде национална држава на Македонците, за што сведочат нивните меморандуми до руските и европските министри и дипломати, изработката на македонски буквари, организирањето на сесловенски конгреси со цел признавање на Македонците како посебен народ итн. Други познати македонски национални дејци кои застанале за македонската национална посебност и самобитност се Димитар Влахов еден од основачите на ВМРО (Обединета), Стефан Јакимов Дедов и Дијамандија Трпков Мишајков издавачи на весникот „Автономна Македонија“ во Србија, Коста Шахов, митрополитот Теодосиј Гологанов, а од поново време Методија Андонов - Ченто, Кузман Јосифовски - Питу и други.
Видете исто така
- Листи на Македонци
- Македонци (муслимани)
- Антички Македонци
- Македонците во Бугарија
- Македонски јазик
- Република Македонија
- Македонија
- Географска распространетост на македонскиот народ
- Историја на македонскиот народ
Извори
- ↑ Според автентични податоци од книгата „Македонскиот полк во Украина“ од Др. Александар Матковски
- ↑ Оваа бројка (3 500 000 до 4 000 000 Македонци) може да се најде во учебникот за географија за 2 година реформирано гимназиско образование, од авторите Д.Василески, Б.Маркоски, Н.Панов, Н.В. Димитров и Ѓ.Павловски, издаден во 2002 година од Просветно дело, како и во “Македонците во светот и Македонската дијаспора“ од Славе Николовски-Катин издадена од Матица Македонска во 2003 година, а и во неколку броеви на неделникот Македонско Сонце и изданието “Македонија 1903-1944-1991“ издадено во многу мал тираж во 1995 година.
- ↑ На македонски [1] и на бугарски [2][3][4]
Надворешни врски
- Антиката е вистината (корените) на македонскиот народ, од Илија Давчевски, магазин ,,Македонско Сонце"
- Средновековни градови и тврдини во Македониjа, Иван Микулчиќ
- ДНК и македонската етногенеза, Ѓорѓи Марјановиќ
- Периодот на Склавиниите и движењето на Богомилите, фондација ,,Сорос"
- Составувала ли, составува ли и може ли Македонија да составува од себе одделна етнографска и политичка единица?, Крсте Мисирков, ,,За Македонцките работи"
