Hugo Chávez
Van Wikipedia
Hugo Rafael Chávez Frías (Sabaneta, 28 juli 1954) is de president van Venezuela sinds 1999. Hij staat bekend om zijn socialistische politiek, zijn tegenstand tegen het neo-liberalisme en de Verenigde Staten. De veranderingen die hij in zijn land heeft doorgevoerd worden de Bolivariaanse Revolutie genoemd, en zijn ideologie noemt hij het bolivarisme. Media noemen hem soms 'orkaan Hugo' vanwege zijn politieke uitspraken. Chávez is bevriend met Fidel Castro. Chávez is zowel binnen Venezuela als daarbuiten een omstreden figuur: hij heeft een grote schare trouwe aanhangers en een even grote groep tegenstanders.
Inhoud |
[bewerk] Vroege jaren
Hugo Chávez werd geboren op 28 juli 1954 in Sabaneta in de deelstaat Barinas in Venezuela als zoon van een onderwijzer. Hij genoot zijn opleiding op de militaire academie en volgde aanvankelijk een militaire carrière als paracommando, en behaalde een diploma van militaire toegepaste wetenschappen. Hij studeerde verder aan de Simón Bolívar-universiteit van Caracas, maar behaalde daar geen diploma.
Begin jaren tachtig stichtte hij met een groep revolutionaire militairen een geheime politieke beweging, genoemd naar de grote Zuid-Amerikaans onafhankelijkheidsstrijder Simón Bolívar. Op 4 februari 1992 leidde hij een couppoging tegen president Andrés Pérez, die te maken had met groot verzet van de bevolking tegen zijn strenge economische beleid. De coup mislukte en Chávez belandde in de gevangenis. Zijn kameraden deden in november van dat jaar een tweede - mislukte - couppoging. Na twee jaar gevangenis werd hem gratie verleend.
Vanaf zijn vrijlating stortte hij zich geheel op de politiek. Hij richtte de partij Beweging van de Vijfde Republiek (MVR) op. Op 8 december 1998 werd hij met 56% van de stemmen tot president gekozen. Niet eerder waren zoveel mensen gaan stemmen.
[bewerk] Ideologische invloeden
Ideologisch wordt Hugo Chávez beïnvloed door Simón Bolívar (Zuid-Amerikaans vrijheidsstrijder), Ezequiel Zamora (Venezolaans generaal, federalist en voorstander van een verenigd Zuid-Amerika), Simon Rodríguez (mentor van Bolívar), maar ook marxistische filosofen Frederico Brito Figueroa (lid van de communistische partij van Venezuela), Jorge Eliécer Gaitán (Colombiaans populist), Fidel Castro (president van Cuba), Che Guevara (Argentijns revolutionair) en Salvador Allende (president van Chili).
Hugo Chávez omschrijft zijn ideologie als volgt:
- "Mijn socialisme is van een nieuw type, een humanistische variant, één die de mens boven de machines plaatst, boven machines en de staat, boven alles."[1]
[bewerk] Presidentschap
Het optreden van deze socialistische en anti-globalistische president werd enerzijds hartstochtelijk ondersteund door zijn enthousiaste achterban, anderzijds even fervent verketterd door zijn tegenstanders. Op 11 april 2002 voerde een protestmars van bijna 1 miljoen Venezolanen naar het presidentiële paleis in Caracas om het aftreden van president Hugo Chávez te eisen. Het was het hoogtepunt van een staking die twee dagen eerder was uitgeroepen door de nationale oliemaatschappij PDVSA. Zo'n 15.000 aanhangers van Chávez verzamelden zich echter voor de deuren van het paleis om de regering te verdedigen. Na de confrontatie bij het paleis ontstonden er, aangesticht door sluipschutters, gewelddadigheden tussen de demonstranten en Chávez-aanhangers en de Nationale Garde, met 21 doden en ca. 150 gewonden tot gevolg. Verscheidene uren later werd de president Chávez aangehouden door rebellerende militairen, die hem dwongen om af te treden. Hij werd afgevoerd en meegenomen naar een militaire vliegbasis waar een vliegtuig klaarstond om hem af te voeren. De tijdelijke regering, die de macht de volgende dag overnam, maakte echter ernstige grondwettelijke fouten en verloor daardoor het vertrouwen van verschillende groeperingen, in het bijzonder veel van dezelfde generaals die eerder Chávez aftreden hadden geëist. Enige tijd later was de interim-president Carmona genoodzaakt af te treden, en werd Chávez opnieuw in het ambt hersteld, dankzij de steun van een grote meerderheid van de bevolking, die het paleis omsingelde en overnam. Twee Ierse journalisten maakten van de coup een veel gelauwerde maar ook bekritiseerde documentaire.[2] In hun relaas zouden veel suggestieve beelden gebruikt zijn.[3]
Sindsdien heeft hij zonder uitzondering bij opeenvolgende verkiezingen en referenda klinkende overwinningen behaald en heeft de Venezolaanse oppositie zijn invloed verloren. Wekelijks kunnen burgers rechtstreeks met Hugo Chávez bellen tijdens het TV-programma Hola Presidente. Tot nu toe werd de persvrijheid onder Chávez vrij goed gerespecteerd. Toch krijgt de president nu toenemende kritiek, onder meer omdat hij van één televisiezender, gelieerd aan de oppositie, de uitzendvergunning niet dreigt te verlengen. De verschillende commerciële televisiestations worden op hun beurt op de korrel genomen omdat ze nauwelijks objectieve informatie geven en er niet voor terugdeinzen om nieuwsberichten en -beelden te manipuleren.
In april 2005 lanceerde Chávez ALBA (of Bolivariaans Alternatief voor Latijns-Amerika en de Caraïben), als tegenhanger voor de door de VS gepromote FTAA-vrijhandelszone.
In juli 2005 lanceerde Chávez in Caracas de Zuid-Amerikaanse televisiezender Telesur, in een samenwerkingsverband met Argentinië, Brazilië, Cuba en Uruguay. Die moet een tegengewicht bieden tegen (volgens Chávez en zijn aanhangers) pro-Amerikaanse nieuwszenders zoals CNN.
Op 1 februari 2007 nam het louter uit Chávez-aanhangers bestaande parlement een wet aan die Chávez voor 18 maanden onbeperkte macht gaf. De oppositie boycotte sinds de laatste verkiezingen het parlement. Chávez heeft al aangekondigd dat hij die macht zal gebruiken voor de nationalisatie van de olie-industrie, de grootste telefoonmaatschappij en de elektriciteitscentrales die energie aan Caracas leveren.
[bewerk] Politiek
Hugo Chávez voerde een systeem in, waarbij de armsten onder de bevolking kunnen beslissen wat ze nodig hebben. Indien die eisen aanvaardbaar en haalbaar zijn, worden die uitgevoerd. Zo werd beslist de favela's (sloppenwijken) in sommige delen van het land te vervangen door appartementenblokken.
Hugo Chávez heeft enorme gebieden van grootgrondbezitters genationaliseerd, en ze gegeven aan boeren die in coöperaties werken; zodat ook de armste mensen werk hebben, en de import van voedsel beperkt kan worden. Biodiversiteit wordt aangemoedigd; zo werd een "graanbank" opgericht, en is grootschalige visserij verboden. Genetische gemanipuleerde producten zijn verboden.
Er werd een verdelingsnetwerk voor voedsel MERCAL opgericht. Via grote staatswinkels en kleinere winkels wordt voedsel tegen lage prijzen verdeeld, zodat ook de armsten voedsel hebben.
Dankzij micro-leningen wordt het opstarten van kleine bedrijven aangemoedigd. Deze leningen worden uitgeschreven aan mensen die geen private banklening kunnen verkrijgen, omdat zij daar geen waarborg tegenover kunnen stellen.
Dankzij het Barrio Adentro-akkoord met Cuba wordt aardolie uitgewisseld met Cubaanse dokters. De legerkazernes worden gedeeltelijk gebruikt als ziekenhuis.
Momenteel (begin 2005 - eind 2006) bevaart ook een Cubaanse hospitaalboot met Cubaanse artsen en gesteund met Venezolaans geld en brandstof het noord-westelijk deel van Zuid-Amerika en de Caraibische eilanden af en geeft gratis gezondheidszorg (ook operaties) aan iedereen die dat wil ontvangen. Dit gebeurt in samenwerking met de regeringen van die landen. Voor operaties die niet op het schip gedaan kunnen worden is er de mogelijkheid om volledig gratis overgevlogen te worden naar Cuba.
Dankzij het akkoord met Cuba wordt het analfabetisme met Cubaanse leraren bestreden; zo leerden 1.250.000 Venezolanen lezen en schrijven.
Onder Hugo Chávez' bewind zijn de diplomatieke banden tussen Venezuela en de Verenigde Staten, Nederland, Peru, Israël en Mexico flink verslechterd. In Nederland zijn echter wel de banden met de NCPN zeer hecht. Bij de presidentsverkiezingen waren meerdere NCPN-leden uitgenodigd door de Venezolaanse regering als internationale waarnemers. De banden met Argentinië, Bolivia, Brazilië, Chili, China, Cuba, Uruguay en sinds kort ook Wit-Rusland en Iran zijn juist aangehaald.
[bewerk] Privéleven
[bewerk] De huwelijken van Hugo Chávez
Hugo Chávez is twee keer getrouwd. De eerste keer was hij getrouwd met Nancy Colmenares die net als Chávez afkomstig is uit de Staat Barinas. Zij kregen drie kinderen: Rosa Virginia, María Gabriela en Hugo Rafael. Tijdens zijn huwelijk met Colmenares had Chávez een relatie met Herma Marksman die ongeveer tien jaar duurde. Na zijn echtscheiding trouwde Chávez met de journaliste Marisabel Rodríguez. Zij kregen een zoon, Raúl Alfonzo, en een dochter, Rosa Inés. Hugo Chávez en Marisabel Rodríguez de Chávez leven gescheiden van elkaar.
[bewerk] Godsdienst
Hugo Chávez over Jezus:
"Hij (Jezus) is met mij in moeilijke tijden, op cruciale momenten. Zonder enige twijfel is Jezus een historisch figuur—hij was iemand die rebelleerde, een anti-imperialistisch persoon. Hij stelde zich op tegen het Romeinse Rijk... Wie denkt er dat Jezus een kapitalist was? Nee. Judas was de kapitalist, om dat hij het geld aannam! Christus was een revolutionair. Hij ging de confrontatie aan met de religieuze hiërarchie, hij zette zich af tegen de economisch machten van zijn tijd. Hij verkoos te sterven voor zijn vooruitstrevende humanistische idealen... Hij is onze Jezus Christus."
Hugo Chávez is een praktiserend rooms-katholiek. Chávez beschouwt zijn geloof als persoonlijk, maar hij is er wel open over. Zijn katholicisme staat niet ver af van de Christen-socialisten en de in Latijns-Amerika populaire bevrijdingstheologie. Chávez heeft menigmaal laten weten dat hij vindt dat Jezus de eerste socialist was en Judas de eerste kapitalist[4].
In 2005 verklaarde Hugo Chávez dat er geen protestantse buitenlandse zendelingen Venezuela meer inmochten. Dit kwam door uitspraken van Pat Robertson, een radio dominee uit de VS die een keer verklaarde "we should take him down" ("We zouden hem moeten afzetten/doden.") Chávez zou terroristen financieren en ze laten trainen op Venezolaans grondgebied, en hij zou de economie van zijn land kapot hebben gemaakt.[5][6]
[bewerk] Vriendschappen
Hugo Chávez onderhoudt nauwe vriendschappen met Fidel Castro, de president van Cuba, met de linkse Amerikaanse acteur Danny Glover en Richard M. Stallman, de oprichter van de Free Software Foundation.
[bewerk] Controversieel
Tegenstanders beschuldigen Hugo Chávez van demagogie. Hij staat er om bekend harde polariserende uitspraken te doen. In een toespraak voor de Verenigde Naties in 2006 vergeleek hij President Bush met de duivel, de Britse premier Blair werd door hem eens het broertje van Adolf Hitler genoemd, en secretaris-generaal van de Organisatie van Amerikaanse Staten José Miguel Insulza noemde hij een pendejo (lafbek), nadat deze kritiek had geuit op de uitspraak van Chávez om kritische particuliere tv-zenders in de toekomst geen vergunning meer te geven.
Hij zoekt zijn politieke vrienden onder degenen die er minder democratische ideeen op na houden. Sinds 2006 bezocht hij onder andere Libië, Iran en Wit-Rusland. De leider van Wit-Rusland Aleksandr Loekasjenko, die door fraude de laatste verkiezingen won, werd door hem geroemd[7]. President Mahmoud Ahmadinejad van Iran heeft ook al enkele tegenbezoeken uitgevoerd aan Venezuela en samen richtten zij een fonds op voor sociale investeringen, maar het geld is ook bedoeld voor landen die zich van het "imperialistische juk" willen bevrijden[8].
Critici menen dat zijn Bolivariaanse revolutie steeds verder van een democratie lijkt af te dwalen. In zijn huidige ambstermijn wil Chávez een grondwetswijziging doorvoeren die hem in staat stelt tot 2031 aan de macht te blijven[9], en in januari 2006 werd het parlement voor een periode van 18 maanden buitenspel gezet. Hij wordt er van beschuldigd politieke tegenstanders het leven moeilijk te maken, strategische bedrijven worden genationaliseerd en particuliere omroepen worden bedreigd met ontzegging van zendvergunningen, en hij heeft al meerdere malen te kennen gegeven te streven naar een een-partijstelsel, een Socialistische Eenheidspartij[10]. Hij wil dat de Centrale Bank van Venezuela zijn onafhankelijkheid verliest[11]. Voorts wordt het militaire apparaat versterkt; in Rusland kocht Chávez voor ongeveer € 790 miljoen in 2006 100.000 kalasjnikov machinegeweren met bovendien een licentie om ze zelf te produceren, en een dertigtal straaljagers en helikopters.
Chávez wordt door zijn opponenten en andere critici beschuldigd van populisme. Bovendien beïnvloedde hij de verkiezingen van 2005 door de eindejaarsbonus voor een miljoen ambtenaren vervroegd voor de verkiezingen van 3 december uit te keren. Ook wordt hij beschuldigd van nepotisme. Nadat hij aan de macht kwam werd zijn familie in belangrijke posities benoemd. Zijn broer Adán werd ambassadeur in Cuba en is nu minister van onderwijs. Zijn vader werd gouverneur van de staat Barinas, maar vanwege zijn leeftijd en gezondheid is het feitelijke bestuur in handen van zijn broer Argénis. Zijn broer Aníbal werd tot burgemeester benoemd, zijn moeder tot directeur van een kinderfonds.
Chávez vermeende antisemitisme toespraak
Kersttoespraak 2005
"Sommige kleine minderheden, afstammelingen van dezelfde mensen die Christus hadden gekruisigd en dezelfden die Bolívar (Latijns-Amerkaanse bevrijder) hier weggeschopt hebben en hem ook gekruisigd hebben in Santa Marta, Colombia... Een minderheid die beslag heeft gelegd op al het goud van de wereld, de delfstoffen, het water, het vruchtbare land, de olie, zijn de rijken, terwijl meer dan de helft van de planeet in armoede leeft en de armoede iedere dag toeneemt."[12]
Eind 2005 werd Chávez door het Simon Wiesenthal Centrum beschuldigd van antisemitisme in zijn kersttoespraak, omdat hij had gezegd dat een minderheid, "afstammelingen van degenen die Christus aan het kruis hebben gehangen, de afstammelingen van degenen die Simon Bolivar hier weggeschopt hebben en hem ook gekruisigd hebben", in het bezit is van de meeste rijkdom in de wereld. Verdedigers van Chávez gaven aan dat hij hiermee niet de Joden bedoelde, maar de kapitalisten danwel de oligarchie.
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Hugo Chávez van Wikimedia Commons. |
| Bronnen en referenties: |
|
