Dekalog

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy Dekalogu - zasad wiary. Zobacz też: Inne znaczenie: Dekalog (strona ujednoznaczniająca).

Pergamin z 1768 r. (612x502 mm) wykonany przez Jekuthiela Sofer'a wzorowany na Dekalogu z 1675r. z Synagogi w Amsterdamie

Pomnik Dziesięciu Przykazań przed Kapitolem Stanu Teksas, USA

Rembrandt van Rijn, Mojżesz z Dziesięcioma Przykazaniami, (1659)

Jusepe de Ribera, Mojżesz i Dziesięć Przykazań

Dekalog (gr. δεκάλογος dekalogos "dziesięć słów") inaczej Dziesięć przykazań – zbiór podstawowych nakazów moralnych obowiązujących pierwotnie wyznawców judaizmu, a następie przejęty przez chrześcijan, dla których jest podstawowym kanonem wiary.

Spis treści

1 Historia
2 Treść
3 Nauki dekalogu w Nowym Testamencie
4 Nauki dekalogu w Koranie
- 4.1 Bibliografia
5 Interpretacja i wykorzystanie
6 Zobacz też
7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Zgodnie z przekazem biblijnym oryginalny tekst dekalogu zapisany w Księdze Wyjścia (Drugiej Księdze Mojżeszowej), słowo po słowie został podyktowany przez Boga Mojżeszowi na górze Synaj (choć w Księdze Powtórzonego Prawa [Piątej Księdze Mojżeszowej] góra ta nazwana jest Horeb) w trakcie wędrówki Izraelitów z Egiptu do Kanaanu.

Treść dekalogu i innych słów Boga wygłoszonych na górze została spisana przez Mojżesza (Wj 24,4), natomiast to Bóg - nie Mojżesz - wyrył przykazania na kamiennych tablicach (Wj 24:12 oraz Wj 32:16 oraz Wj 34:1).

Tekst dekalogu musiał zostać wyryty na kamiennych tablicach dwukrotnie, gdyż pierwsze tablice z dekalogiem Mojżesz rozbił w gniewie widząc, jak Żydzi zaczęli pod jego nieobecność czcić złotego cielca (Wj 32:19). Zgodnie z przekazem biblijnym drugie tablice z dekalogiem były przechowywane w Arce przymierza aż do czasu zburzenia pierwszej Świątyni Jerozolimskiej.

[edytuj] Treść

Wyznawcy judaizmu, prawosławia i większości kościołów protestanckich oraz wschodnich twierdzą, że przyjmują oryginalny tekst Dekalogu z Księgi Wyjścia (Drugiej Księgi Mojżeszowej). Jednak zdaniem Kościoła Katolickiego tekst z Księgi Wyjścia nie posiada szczególnej oryginalności, skoro tekst z Księgi Powtórzonego Prawa, także znajdujący się w Biblii, różni się nieznacznie od tekstu Księgi Wyjścia. Mimo to w Katechizmie Kościoła Katolickiego cytowana i omówiona jest wersja biblijna, nie skrócona.

[edytuj] Wersja biblijna

Tekst Dekalogu został zachowany w Biblii w dwóch, minimalnie różniących się wersjach: w Księdze Wyjścia (Drugiej Księdze Mojżeszowej) (20:2-17) i w Księdze Powtórzonego Prawa (Piątej Księdze Mojżeszowej) (5:6-21). Istnieją więc w Biblii dwa teksty Dekalogu oraz przynajmniej trzy sposoby podziału biblijnego tekstu na konkretne przykazania:

podział żydowski	podział katolicki, luterański	podział protestancki, prawosławny	Wj. (2 Mojż.) 20:2-17	Pwt. (5 Mojż.) 5:6-21
1		1	²Ja jestem Pan, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.	⁶Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli.
2	1	1	³Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie!	⁷Nie będziesz miał bogów innych oprócz Mnie.
2	1	2	⁴Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! ⁵Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, ponieważ Ja Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który karze występek ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia względem tych, którzy Mnie nienawidzą. ⁶Okazuję zaś łaskę aż do tysiącznego pokolenia tym, którzy Mnie miłują i przestrzegają moich przykazań.	⁸Nie uczynisz sobie posągu ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko albo na ziemi nisko, lub w wodzie poniżej ziemi. ⁹Nie będziesz oddawał im pokłonu ani służył. Bo Ja jestem Pan, Bóg twój, Bóg zazdrosny, karzący nieprawość ojców na synach w trzecim i w czwartym pokoleniu - tych, którzy Mnie nienawidzą, ¹⁰a który okazuje łaskę w tysiącznym pokoleniu tym, którzy Mnie miłują i strzegą moich przykazań.
3	2	3	⁷Nie będziesz wzywał imienia Pana, Boga twego, do czczych rzeczy, gdyż Pan nie pozostawi bezkarnie tego, który wzywa Jego imienia do czczych rzeczy.	¹¹Nie będziesz brał imienia Pana, Boga twego, do czczych rzeczy, bo nie dozwoli Pan, by pozostał bezkarny ten, kto bierze Jego imię do czczych rzeczy.
4	3	4	⁸Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić. ⁹Sześć dni będziesz pracować i wykonywać wszystkie twe zajęcia. ¹⁰Dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci Pana, Boga twego. Nie możesz przeto w dniu tym wykonywać żadnej pracy ani ty sam, ani syn twój, ani twoja córka, ani twój niewolnik, ani twoja niewolnica, ani twoje bydło, ani cudzoziemiec, który mieszka pośród twych bram. ¹¹W sześciu dniach bowiem uczynił Pan niebo, ziemię, morze oraz wszystko, co jest w nich, w siódmym zaś dniu odpoczął. Dlatego pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty.	¹²Będziesz zważał na szabat, aby go święcić, jak ci nakazał Pan, Bóg twój. ¹³Sześć dni będziesz pracował i wykonywał wszelką twą pracę, ¹⁴lecz w siódmym dniu jest szabat Pana, Boga twego. Nie będziesz wykonywał żadnej pracy ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twój wół, ani twój osioł, ani żadne twoje zwierzę, ani obcy, który przebywa w twoich bramach; aby wypoczął twój niewolnik i twoja niewolnica, jak i ty. ¹⁵Pamiętaj, że byłeś niewolnikiem w ziemi egipskiej i wyprowadził cię stamtąd Pan, Bóg twój, ręką mocną i wyciągniętym ramieniem: przeto ci nakazał Pan, Bóg twój, strzec dnia szabatu.
5	4	5	¹²Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie.	¹⁶Czcij swego ojca i swoją matkę, jak ci nakazał Pan, Bóg twój, abyś długo żył i aby ci się dobrze powodziło na ziemi, którą ci daje Pan, Bóg twój.
6	5	6	¹³Nie będziesz zabijał.	¹⁷Nie będziesz zabijał.
7	6	7	¹⁴Nie będziesz cudzołożył.	¹⁸Nie będziesz cudzołożył.
8	7	8	¹⁵Nie będziesz kradł.	¹⁹Nie będziesz kradł.
9	8	9	¹⁶Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek.	²⁰Jako świadek nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa.
10	9 10	10	¹⁷Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego. Nie będziesz pożądał żony bliźniego twego, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego.	²¹Nie będziesz pożądał żony swojego bliźniego. Nie będziesz pragnął domu swojego bliźniego ani jego pola, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do twojego bliźniego.

[edytuj] Katolicka wersja katechetyczna

W Kościele katolickim oprócz pełnej wersji biblijnej używana jest także wersja katechetyczna, publikowana w katechizmie kardynała Gasparriego i w katechizmie dla dzieci:

Jam jest Pan Bóg twój, którym cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.

Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną
Nie będziesz brał imienia Boga twego nadaremno
Pamiętaj, abyś dzień święty święcił
Czcij ojca swego i matkę swoją
Nie zabijaj
Nie cudzołóż
Nie kradnij
Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu
Nie pożądaj żony bliźniego swego
Nie pożądaj żadnej rzeczy, która jego jest

[edytuj] Luterańska wersja katechetyczna z Małego Katechizmu Marcina Lutra

Jam jest Pan Bóg twój. Nie będziesz miał innych bogów obok Mnie.
Nie wymieniaj Imienia Pana, Boga twego, nadaremno, albowiem Pan nie zostawi bez kary tego, który Imię Jego nadaremno bierze.
Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
Czcij ojca swego i matkę swoją, aby ci się dobrze działo i abyś długo żył na ziemi.
Nie zabijaj.
Nie cudzołóż.
Nie kradnij.
Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu
Nie pożądaj domu bliźniego.
Nie pożądaj żony, ani sługi, ani bydła, ani żadnej rzeczy bliźniego swego.

[edytuj] Dekalog w Księdze Mormona

¹²Pamiętacie, że powiedziałem wam przykazanie: Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach poniżej ziemi. ¹³Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, bowiem ja, Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który za występek ojców karze potomków do trzeciego i czwartego pokolenia tych, którzy Mnie nienawidzą. ¹⁴Okazuję zaś łaskę tysiącom potomków tych, którzy mnie miłują i przestrzegają Moich przykazań. ¹⁵Nie będziesz wzywał imienia Pana Boga twego na próżno, bowiem Pan nie pozostawi bez kary tego, który na próżno wzywa Jego imienia. ¹⁶Pamiętaj, abyś święcił dzień szabatu. ¹⁷Sześć dni będziesz pracować i wykonywać wszystkie twe zajęcia, ¹⁸dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci Pana, twego Boga. Nie będziesz w dniu tym wykonywał żadnej pracy ani ty, ani syn twój, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służebnica, ani twoje bydło, ani obcy, który przebywa w obrębie twoich bram. ¹⁹Pan bowiem uczynił w sześciu dniach niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nich jest. I Pan pobłogosławił dzień szabatu i uczynił go świętym. ²⁰Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą Pan, twój Bóg, ci daje. ²¹Nie będziesz zabijał. ²²Nie będziesz cudzołożył. Nie będziesz kradł. ²³Nie będziesz fałszywie świadczył przeciw bliźniemu twemu. ²⁴Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego, nie będziesz pożądał żony bliźniego twego ani jego sługi, ani jego służebnicy, ani wołu, ani osła, ani żadnej rzeczy, która należy do twego bliźniego.

[edytuj] Bibliografia

Księga Mormona; Księga Mosjasza 13:12-24. Wydanie polskie: Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich 1981

[edytuj] Nauki dekalogu w Nowym Testamencie

Przykazanie (numeracja Żydowska)	Wersety w Nowym Testamencie
1.	„Dla nas istnieje tylko jeden Bóg, Ojciec...” (1Kor. 8:6).
2.	„Będąc więc z rodu Bożego, nie powinniśmy sądzić, że Bóstwo jest podobne do złota albo do srebra, albo do kamienia, wytworu rąk i myśli człowieka.” (Dz. 17:29) „Wtedy Jezus odpowiedział: Odejdź precz, szatanie! Jest bowiem napisane: Ty będziesz składał hołdy Panu, Bogu twemu, i tylko Jemu będziesz cześć oddawał.” (Mt. 4:10 tłum. ks. Romaniuka).
3.	„Niech się święci imię Twoje!” (Mt. 6:9).
4.	„A zatem pozostaje odpoczynek szabatu dla ludu Bożego.” (Hbr. 4:9).
5.	„Czcij ojca twego i matkę...” (Ef. 6:2).
6.	„Każdy, kto nienawidzi swego brata, jest zabójcą, a wiecie, że żaden zabójca nie nosi w sobie życia wiecznego.” (1J. 3:15).
7.	„We czci niech będzie małżeństwo pod każdym względem i łoże nieskalane, gdyż rozpustników i cudzołożników osądzi Bóg.” (Hbr. 13:4).
8.	„Złodzieje... nie odziedziczą królestwa Bożego.” (Łk. 12:10).
9.	„Dlatego odrzuciwszy kłamstwo: niech każdy z was mówi prawdę do bliźniego...” (Ef. 4:25).
10.	„Zadajcie więc śmierć temu, co jest przyziemne w /waszych/ członkach: rozpuście, nieczystości, lubieżności, złej żądzy i chciwości, bo ona jest bałwochwalstwem.” (Kol. 3:5).

[edytuj] Nauki dekalogu w Koranie

Muzułmanie uznający Mojżesza jako proroka, przyjmują również na podstawie Koranu nauki pokrewne Dziesięciu Przykazaniom. Choć sam dekalog nie znajduje się w Koranie, to jednak każdemu przykazaniu można przyporządkować odpowiednią aję:

Przykazanie (numeracja Żydowska)	Aje w Koranie
1.	„Nie ma boga, jak tylko Bóg!” (47:19)
2.	„Panie mój! Uczyń to miasto bezpiecznym i uchowaj mnie i moich synów od tego, abyśmy mieli czcić bałwany!” (14:35)
3.	„Nie przysięgajcie na Boga, że jesteście pobożni i bogobojni i że czynicie pokój między ludźmi.” (2:224)
4.	„O wy, którzy wierzycie! Kiedy zostanie ogłoszone wezwanie do modlitwy - w Dniu Zgromadzenia - śpieszcie gorliwie wspominać Boga i pozostawcie wszelki handel!” (62:9)
5.	„...i dla rodziców – dobroć! A jeśli jedno z nich lub oboje osiągną przy tobie starość, to nie mów im: «precz!» i nie popychaj ich, lecz mów do nich słowami pełnymi szacunku!” (17:23)
6.	„...Ten, kto zabił człowieka, który nie popełnił zabójstwa i nie szerzył zgorszenia na ziemi, czyni tak, jakby zabił wszystkich ludzi.” (5:32)
7.	„I nie zbliżajcie się do cudzołóstwa! Zaprawdę, jest to czyn szpetny i jakże to zła droga.” (17:32)
8.	„Złodziejowi i złodziejce obcinajcie ręce w zapłatę za to, co oni popełnili.” (5:38)
9.	„Nie ukrywajcie świadectwa! Ktokolwiek je ukrywa - to, zaprawdę, jego serce jest grzeszne!” (2:283)
10.	„I nie wytężaj swoich oczu na to, co daliśmy w używanie niektórym spośród nich - kwiat życia na tym świecie - by doświadczyć ich.” (20:131).

[edytuj] Bibliografia

Koran w tłumaczeniu Józefa Bielawskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986

[edytuj] Interpretacja i wykorzystanie

W historii przykazania były różnie rozumiane i w zależności od potrzeby różnie interpretowane. np. dosłownym tłumaczeniem przykazania "nie zabijaj" (oryginalnie w języku hebrajskim) jest "nie morduj".

Dekalog zajmuje szczególne miejsce w nauce wielu chrześcijańskich kościołów i jest podstawą głoszonej przez nie moralności. Istnieje pogląd, że Dekalog jest podstawowym elementem Nowego Przymierza, jego wartość i znaczenie podkreślone zostały przez Jezusa Chrystusa w kazaniu na górze, które zawiera esencję jego nauki i jest rozwinięciem 10 przykazań, dotyczy życia i prawa Bożego. Niemniej, wiele wyznań chrześcijańskich uważa Dekalog za część Starego Przymierza i nie uważa, aby obowiązywały one chrześcijan. Często doceniana jest jednak praktyczna ich przydatność, jako wskazówek moralnych.