Małopolska

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Małopolska - Prowincja Korony Polskiej, w okresie jej maksymalnego zasięgu w roku 1635

Małopolska w okresie II Rzeczypospolitej, 1921- 17 września 1939

Małopolska w okresie III Rzeczypospolitej

Małopolska – historyczna kraina Polski, obejmująca południowo-wschodnią część kraju, w górnym i częściowo środkowym dorzeczu Wisły. Nazwa Małopolska (łac. Polonia Minor – Młodsza Polska) powstała w XIV-XV wieku jako przeciwstawienie Wielkopolski.

Rozciąga się od Karpat na południu, po Pilicę i Liwiec na północy. Region ten jest wyżynno-górski (Karpaty, Wyżyna Małopolska, Góry Świętokrzyskie, Kotlina Sandomierska, Wyżyna Lubelska).

Graniczy na zachodzie ze Śląskiem i ziemią wieluńską, sieradzką i łęczycką, na północy – z Mazowszem i Podlasiem, na wschodzie – z Rusią Czerwoną. Prowincja Małopolska to w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów jednostka administracyjna, która obejmowała również Podlasie, Ruś Czerwoną, Podole, Wołyń, ziemię czernihowską, bracławską i kijowską.

Stolicą regionu jest Kraków. Ważniejsze miasta: Sandomierz, Lublin, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Będzin, Kielce, Rzeszów, Mielec, Stalowa Wola, Sosnowiec, Tarnów, Nowy Sącz, Tarnobrzeg, Myślenice, Wieliczka, Bochnia, Radom, Zakopane, wschodnia część Bielska-Białej (kiedyś Biała Krakowska), Łuków, Siedlce.

[edytuj] Historia w skrócie

IX wiek – państwo Wiślan i innych mniejszych plemion słowiańskich – Lędzianie (w składzie państwa wielkomorawskiego),
koniec X wieku – włączenie do państwa Polan: prowincja krakowska i sandomierska
około 1040 – Kraków stolicą Polski piastowskiej
1138 – rozbicie dzielnicowe – księstwa krakowskie i sandomierskie – dzielnica senioralna
1251 - Odkryto
1257 5 czerwca - Lokacja Krakowa na prawie magdeburskim
XIII-XV w. – tendencje separatystyczne (separacja krakowska) Małopolski wobec Wielkopolski
XV w. – sejmik generalny w Nowym Korczynie
1340 przyłączenie Ziemi sanockiej i lwowskiej do Polski
1382- Początek istnienia Jasnej Góry
XVI w. – włączenie ziem ruskich (aż po Kijów) pod administrację małopolską
1474 z Województwa sandomierskiego zostaje wydzielone województwo lubeskie
XVI-XVII w. – Małopolska głównym ośrodkiem kultury polskiej
1545 – sejmik generalny woj. ruskiego w Sądowej Wiszni
1564 - księstwo oświęcimskie i zatorskie wcielono od Korony Królestwa Polskiego, równocześnie przyłączono je do województwa krakowskiego, jako tzw. powiat śląski'
1655-1657 - potop szwedzki- Skuteczna obrona Jasnej Góry. Zdobycie Krakowa i znacznej części Małopolski przez wojska szwedzkie,
1661 - Ukazał się w Krakowie pierwszy numer najstarszej polskiej gazety Merkuriusz Polski
1769 - podczas konfederacji barskiej, cesarzowa austriacka Maria Teresa zagarnęła starostwo spiskie, a później także czorsztyńskie, nowotarskie i sądeckie.
1772 w wyniku I rozbioru Małopolska zostaje podzielona na dwie części :południe zostaje zajęte przez Austrię część północna z Krakowem pozostaje w Koronie
1790 Sejm Wielki zlikwidował Księstwo Siewierskie oficjalnie inkorporując je do Rzeczypospolitej
1793 w wyniku II rozbioru Małopolska zostaje podzielona na trzy części :południe zostaje zajęte przez Austrię część północna z Krakowem pozostaje w Koronie,część zachodnią zajmują Prusy
okres rozbiorów: Galicja, Wolne Miasto Kraków
1918 – powrót do Polski
II wojna światowa – Generalne Gubernatorstwo
obecnie województwa: małopolskie, lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, i część mazowieckie, łódzkie, śląskie