Slovačka

Slovačka (svk: Slovensko) je država u centralnoj Evropi.Zvanični naziv je Republika Slovačka (svk: Slovenská republika), ali su u upotrebi oba termina. Graniči se sa Ukrajinom na istoku, Poljskom na severu, Češkom na severozapadu, Austrijom na jugozapadu i Mađarskom na jugu.

Sadržaj/Садржај

1 Državni simboli
2 Istorija
3 Politika
4 Teritorijalna organizacija
5 Geografija
6 Ekonomija
7 Stanovništvo
8 Praznici
9 Spoljašnje poveznice

[uredi - уреди] Državni simboli

Himna Slovačke je pesma „Nad Tatrou sa blýska“ („Munja nad Tatrama“), koja je predstavljala Slovačku u himni nekadašnje Čehoslovačke.

Grb Slovačke čini srebrni(beli) dvostruki (lorenski) krst na crvenoj pozadini, koji je smešten na centralnom od tri "brda", koja predstavljaju tri slovačke planine: Niske Tatre, Visoke Tatre i Male Fatre.

Zastavu Slovačke čine tri horizontalne linije: bela (na vrhu), plava (u sredini) i crvena (na dnu). Na zastavi se obavezno nalazi i grb Slovačke koji je smešten u sredini blizu koplja.

[uredi - уреди] Istorija

Glavni članak: Historija Slovačke

Prvobitno slavensko stanovništvo je naselilo teritoriju današnje Slovačke u 5. vijeku. Slovačka je bila središte Samovog carstva u 7. vijeku. Praslovačka drava poznata kao Nitrijska kneževina je nastala u 8. vijeku i godine 833. postala dijelom Velikog moravskog carstva (koga dio današnjih slovačkih historičara zove Veliko slovačko carstvo). Vrhumac ovog proto-slovačkog carstva bio je dolazak sv. Ćirila i sv. Metoda i širenje pod kraljem Svätoplukom.

Između 11. i 14. vijeka Slovačka je postala dijelom Mađarskog kraljevstva. Dok su 10. vijeku Slovaci naseljavali sjevernu polovicu današnje Mađarske, u 14. vijeku se njihov teritorij prostirao do današnje centralne i sjeveroistočne Mađarske (do današnjeg Váca (slovački Vacov), Visegráda (Višegrad/Vyšehrad), Miskolca (Miškovec)). Veliki dio plemstva u mađarskom kraljevstvu bio je slovačkog porijekla.

Nakon što se Otomanski imperij počeo širiti prema današnjoj Mađarskoj, središte Mađarskog kraljevstva (preimenovanog u Kraljevsku Mađarsku) se premjestilo prema Slovačkoj i Bratislava (poznata kao Pressburg/Pressporek/Posonium/Posony/Požun u to doba) postalo je njegovom prijestolnicom godine 1536. No, do kraja 18. vijeka slovački utjecaj će se smanjiti.

Za vrijeme mađarske revolucije 1848-49 Slovaci su se pridružili Austrijancima u gušenju mađarskog separatističkog pokreta, nastojeći stvoriti vlastiti državnopravni entitet unutar Habsburške monarhije, odvojen od Mađarskog kraljevstva, no taj cilj nije postignut.

U doba Austro-Ugarske, i.e. 1867 - 1918, Slovaci su postali žrtvama jedne od najbrutalnijih represija u svojoj historiji, koja se odražavala u obliku prisilne mažarizacije koju je sprovodila mađarska vlada.

Godine 1918. Slovačka se zajedno s bivšim habsburškim pokrajinama Bohemijom i susjednom Moravska odlučila na stvaranje Čehoslovačke. Tokom kaotičnog perioda koji je nastao nakon raspada kraće vrijeme se, po uzoru na boljševike u Rusiji stvorila Slovačka sovjetska republika koja je godine 1919, slično kao i njen ekvivalent u Mađarskoj, brutalno ugušena. Čehoslovačka je postojala sve dok nije raskomadana od strane susjednih država nakon Minhenskog sporazuma 1938. Godine 1939. Slovačka - dijelove čijeg teritorija je temeljem prve bečke arbitraže preuzela Mađarska - je postala nezavisna republika pod patronatom nacističke Njemačke. Kao njemački saveznik uzela je učešće u drugom svjetskom ratu i njene trupe su sudjelovale u napadu na Poljsku godine 1939. Pet godina kasnije, prilikom dolaska Crvene armije na njene granice, Slovačka je podigla ustanak i priključila se saveznicima. Nakon završetka rata Čehoslovačka je obnovljena (izuzev Zakarpatske Ukrajine koja je postala dio SSSR-a), ali je došla pod sovjetski utjecaj.

Nakon invazije Varšavskog pakta na Čehoslovačku i sloma praškog proljeća godine 1968. počeo se stvarati sve veći jaz između Češke i Slovačke. U potonjoj je bilo daleko manje otpora prema prosovjetskom režimu, a 1970-e i 1980-e su čak bilježile ekonomski rast, najčešće na račun razvijenije i liberalnije Češke. Sve to je doprinijelo da nakon sloma komunističkog režima u baršunastoj revoluciji godine 1989 izbiju otvorene nesuglasice između čeških i slovačkih političara koje će godine 1993. dovesti do tzv. Baršunastog razvoda i stvaranja dviju nezavisnih država - Češke Republike i Slovačke. Slovačka je u maju 2004. godine postala dio Evropske Unije.

V. također: Bratislava - Historija i Historija Bratislave

[uredi - уреди] Politika

Na čelu Slovačke se nalazi predsednik, koji se bira direktnim glasanjem na mandat u trajanju od 5 godina. (Poslednji izbori su održani u aprilu 2004 godine.)
Najveća izvršna vlast leži u rukama premijera (predsednika Vlade), koji je obično vođa najbrojnije stranke ili koalicije u Skupštini. Premijera postavlja predsednik, koji potom, na premijerov predlog, imenuje ostale članove Vlade.
Najviše Slovačko zakonodavno telo je jednodomna Skupština (Národná rada Slovenskej republiky), koja ima 150 mesta. Poslanici se biraju na četvorogodišnji mandat, po proporcionalnom sistemu.
Najvišu sudsku vlast u Slovačkoj ima Ustavni sud (Ústavný súd). Čini ga 13 članova, koje imenuje predsednik od ljudi koje je predložila Skupština.
Slovačka je pristupila NATO paktu 29. mart, 2004 a 1. maja iste godine, sa još deset zemalja bivšeg istočnog bloka, ušla je u Evropsku Zajednicu.

[uredi - уреди] Teritorijalna organizacija

Glavni članak: Slovački Krajevi

Slovačka je podeljena na 8 Viših Zemaljskih Celina (svk: vyššie územné celky skraćeno VÚC)odnosno 8 Samoupravnih Krajeva (svk: samosprávny kraj):

Image:Svk krj.png

Kraj Bratislava (svk: Bratislavský kraj) (Bratislava)
Kraj Trnava (svk: Trnavský kraj) (Trnava)
Kraj Trenčin (svk: Trenčiansky kraj) (Trenčin)
Kraj Nitra (svk: Nitriansky kraj) (Nitra)
Kraj Žilina (svk: Žilinský kraj) (Žilina)
Kraj Banjska Bistrica (svk: Banskobystrický kraj) (Banjska Bistrica)
Kraj Prešov (svk: Prešovský kraj) (Prešov)
Kraj Košice (svk: Košický kraj) (Košice)

Svaki od ovih Krajeva podeljen je na više okruga (svk: okresy), kojih danas ima 79.

[uredi - уреди] Geografija

Slovačka je pretežno planinska zemlja, sa Karpatskim planinama koje se prostiru preko severnih i središnjih delova zamlje. Nizije su u Slovačkoj uglavnom koncentrisane u južnim i jugozapadnim delovima zemlje, tačnije u dolini Dunava. Među planinama se posebno ističu Tatre, koje su poznati skijaški centar, ali njihova jezera i kamenite udoline privlače posetioce tokom cele godine. Nad njima dominira i najviši vrh Slovačke Gerlahovski Štit (Gerlachovský štít) sa svojih 2.655 metara nadmorske fisine. Pored Dunava veće doline prave Vah (Váh) i Hron (Hron).

Klima u Slovačkoj je umerena sa relativno hladnim letima i hladnim, vlažnim i oblačnim zimama.

[uredi - уреди] Ekonomija

[uredi - уреди] Stanovništvo

[uredi - уреди] Praznici

1. januar - Dan Slovačke Republike (Deň vzniku Slovenskej republiky) 1993, Nova Godina.
6. januar - Pravoslavni Božić i Tri Kralja.
Mart, April - Veliki petak (Veľkonočný piatok ); Veliki ponedeljak (Veľkonočný pondelok).
1. maj - Praznik Rada (Sviatok práce ) 1886.
8. maj - Dan Pobede nad fašizmom (Deň víťazstva nad fašizmom) 1945.
5. jul - Dan sv. Ćirila i sv. Metodija (Sviatok svätého Cyrila a Metoda) 863.
29. avgust - Dan Ustanka (Výročie SNP) 1944.
1. septembar - Dan Ustavnosti (Deň Ústavy Slovenskej republiky) 1992.
15. septembar - Dan Device Marije (Sviatok Panny Márie Sedembolestnej, patrónky Slovenska), zaštitnice Slovačke.
1. novembar - Dan Svih Svetih (Sviatok všetkých svätých), Zadušnice.
17. novembar - Dan borbe za slobodu i demokratiju (Deň boja za slobodu a demokraciu) 1939/1989.
24. decembar - Badnje veče (Štedrý deň).
25. decembar - Prvi dan Božića (1. sviatok vianočný).
26. decembar - Drugi dan Božića (2. sviatok vianočný).

[uredi - уреди] Spoljašnje poveznice

[uredi - уреди] O Vlasti

[uredi - уреди] Opšte

[uredi - уреди] Turističke

[uredi - уреди] Razne

Template:Slovačka

Države članice Evropske unije (EU)
Austrija \| Belgija \| Grčka \| Danska \| Estonija \| Irska \| Italija \| Kipar/Cipar \| Letonija \| Litvanija/Litva \| Luksemburg \| Mađarska \| Malta \| Nemačka \| Poljska \| Portugal \| Slovačka \| Slovenija \| Ujedinjeno Kraljevstvo \| Finska \| Francuska \| Holandija/Nizozemska \| Češka \| Švedska \| Španija/Španjolska

Države u Europi

Samostalne države

Albanija • Andora • Armenija²⁾ • Austrija • Azerbejdžan¹⁾ • Belgija • Bjelorusija • Bosna i Hercegovina • Bugarska • Cipar²⁾ • Crna Gora • Češka • Danska³⁾ • Estonija • Finska • Francuska³⁾ • Grčka • Gruzija¹⁾ • Hrvatska • Irska • Island • Italija • Kazahstan¹⁾ • Letonija • Lihtenštajn • Litva • Luksemburg • Mađarska • Makedonija • Malta • Moldavija • Monako • Nizozemska³⁾ • Norveška³⁾ • Njemačka • Poljska • Portugal³⁾ • Rumunjska • Rusija¹⁾ • San Marino • Slovačka • Slovenija • Srbija • Španjolska³⁾ • Švedska • Švicarska • Turska¹⁾ • Ujedinjeno Kraljevstvo³⁾ • Ukrajina • Vatikan

Zavisni teritoriji:

Akrotiri i Dhekelia • Ålandski otoci • Gibraltar • Guernsey • Otok Man • Farski otoci • Jersey • Jan Mayen • Svalbard

Nepriznate države:

Abhazija (Gruzija) • Gorski Karabah (Azerbejdžan)²⁾ • Južna Osetija (Gruzija) • Pridnjestrovlje (Moldavija) • Turska Republika Sjeverni Cipar (Cipar)²⁾

Područja pod upravom Ujedinjenih Naroda:

Kosovo (Srbija)

¹⁾ Značajan dio teritorija se nalazi u Aziji. ²⁾ U potpunosti u Aziji, ali ima društvene i političke veze s Europom. ³⁾ Posjeduje zavisne ili slične teritorije izvan Europe.

Retrieved from "http://sh.wikipedia.org../../../s/l/o/Slova%C4%8Dka.html"

Kategorije: Države Evropske unije | Slovačka