Aldyebra

Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.

Sa aldyebra o panandaan, ginagamit ang pagdaragdag, pagbabawas, pagpaparami, paghahati, at parirami upang hanapin ang mga halaga ng variable sa isang tumbasan (equation). Sa alhebra, gumagamit tayo ng mga pananda tulad ng titik (a,b,c) , bracket ([]) brace ({}), parenthesis (()), panaknong (||), titik ng banyagang alpabeto (griyego) (alpha, beta etc.) upang kumatawan sa mga bilang.

[baguhin] Halimbawa

Halimbawa, sabihin natin na gusto nating mahanap ang x sa equation na ito: x - 5 = 2

Kung gagamit tayo ng alhebra, magdadagdag tayo ng 5 sa magkabilang sides (x - 5 + 5 = 2 + 5, x = 7) upang makita na ang x ay 7.

Dahil ang mga tuntunin ng alhebra ay maaring gamitin sa totoong buhay at maari nating gamitin ang mga numero upang kumatawan sa mga value ng totoong bagay, maari nating gamitin ang alhebra upang lumutas ng totoong problema.

Halimbawa, kung magbibigay ako ng 5 barya sa isang kaibigan at mayroon na akong 10 natitira, ilan ang barya ko noong una? Kinukuha natin kung ilan ang barya natin noong una, kaya tatawagin natin itong x. Ilan ang barya ko noong una minus kung ilan ang binigay ko sa kaibigan ko equals ilan ang barya ko ngayon, kaya x - 5 = 10. Maari tayong mag-add ng 5 sa bawat side upang mahanap na x - 5 + 5 = 10 + 5, x = 15/ X, ang number na mayroon ako sa una, equals 15. Mayroon akong 15 barya noong una.

[baguhin] Pasulat

Ang pag-add ng z sa y (o y plus z) ay isunusulat na y + z.

Ang pag-subtract ng z mula sa y (o y minus z) ay isunusulat na y - z.

Ang pag-multiply ng y ng z (o y times z) ay isinusulat sa tatlong paraan: y x z, y * z, o yz. yz ang pinakamadalas na gamitin sa pagsulat ng product ng y at z sa alhebra.

Kung magmu-multiply ng isang number at isang letter, isinusulat nating ang number sa harapan ng letter (halimbawa 2x). Kung ang number ay 1, ang 1 ay hindi na isinusulat.

Ang pag-divide sa y ng z ay isinusulat na y */* z o y/z. y/z ang karaniwang ginagamit.

[baguhin] Pinagmulan

Ang salitang alhebra ay mula sa isang libro ng matematika na isinulat ng isang tanyag na Arab na matematiko. Isinulat niya ang libro noong ika-9 na siglo. Ang libro ay dinala sa Europa at isinalin sa Latin noong ika-12 siglo. Ang pamagat na ibinigay sa libro ay ang pangalang "Algebra".