Dacota do Norte
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
|
|||
| Lema: Peace Garden State, Roughrider State, Flickertail State | |||
 |
|||
| Outros Estados dos EUA | |||
| Capital | Bismarck | ||
| Maior cidade | Fargo | ||
| Gobernador | John Hoeven | ||
| Lingua oficial | Inglés | ||
| Área | 183 272 km² (19º maior) | ||
| - Terra | 178 839 km² | ||
| - Auga | 4 432 km² (2,4%) | ||
| Poboación (2000) | |||
| - Poboación | 642 200 (47º máis populoso) | ||
| - Densidade | 3,59 /km² (47º máis denso) | ||
| Entrada na Unión | |||
| - Data | 2 de novembro de 1889 | ||
| - Orde | 39ºº | ||
| Fuso horario | Leste: UTC-6/-5
Montahas: UTC-7/-6 |
||
| Latitude | 45°55′N - 49°00′N | ||
| Lonxitude | 96°33′O - 104°03′O | ||
| Largo N-S | 340 km | ||
| Ancho E-O | 545 km | ||
| Altitude | |||
| - Altitude media | 580 m | ||
| - Punto máis elevado | 1 069 m | ||
| - Punto menos elevado | 229 m | ||
| Abreviacións | |||
| - USPS | ND | ||
| - ISO 3166-2 | US-ND | ||
| Ligazón externa | www.discovernd.com | ||
Dacota do Norte é un dos 50 Estados dos Estados Unidos de América. O centro xeográfico da América do Norte está localizado na Dacota do Norte, en Rugby. A maior parte de Dacota do Norte está localizada na rexión das Grandes Planicies americanas. Por causa disto, a maior parte deste estado norteño caracterízase polo seu terreo pouco accidentado, relativamente plano. As facendas cobren máis do 90% do Estado. A agricultura e a extración de petróleo son as principais fontes de renda da Dacota do Norte. Outra fonte de renda importante é o turismo.
A rexión que compón actualmente Dacota do Norte foi a última rexión dos Estados Unidos continental en explorarse e en ser asentada polos americanos. En 1858, o goberno americano crearía o Territorio de Dacota - un territorio que incluía o que forma actualmente os Estados de Dacota do Norte e Dacota do Sur, até entón parte do Territorio de Minnesota. O Territorio de Dacota sería escasamente poboado até o século XIX, cando os primeiros ferrocarrís da rexión se construíron ao longo da Dacota, incentivando así a práctica da agricultura na rexión. Inicialmente, algúns poucos latifundistas dominaban a economía das dúas Dacotas. Porén, o éxito destes latifundistas e as ferrovías atraeran millares de persoas á rexión. O 2 de novembro de 1889, o territorio de Dacota foi dividido nas actuais Dacota do Norte e Dacota do Sur, e ambas eleváronse á categoría de Estados.
A Dacota do Norte sufriu bastante nas décadas de 1920 e na 1930, por causa de grandes períodos de estiaxe, de pragas e da Gran Depresión. A poboación do Estado atinxiu o seu máximo nos primeiros anos da década de 1930, e desde entón ten pasado por períodos de declinio e aumento de poboación, aínda que nunca máis volveu a atinxir os números da década de 1930. Actualmente, a poboación do Estado está en declinio.
Índice |
[editar] Historia
[editar] Até 1889
Cando os primeiros exploradores europeos exploraran a rexión que constitúe actualmente o Estado de Dacota do Norte, seis tribos nativas americanas vivían na rexión. Estas tribos eran os mandan, hidatsa e os arikara, que vivían ao longo do Río Misouri, tribos sedentarias que vivían principalmente da agricultura e da caza; os chippewa, nómades que vivían da caza no noroeste do Estado; os yankton (tribo parte do grupo nativo americano dos sioux), ao longo dos ríos Yankton e Sheyenne, principalmente da caza; e os lakota, tamén parte do grupo nativo americano dos sioux, que vivían no suroeste, vivindo sobre todo da caza.
O primeiro explorador europeo en explorar a rexión que actualmente constitúe o Estado americano de Dacota do Norte foi Pièrre Gaultier de Varennes, un franco-canadense, en 1738. Porén, a rexión xa fora anteriomente reivindicada polos franceses en 1682, por Rene-Robert Cavelier, que reivindicara toda a bacía hidrográfica do Río Misisippi-Misouri, bacía que inclúe o suroeste da actual Dacota do Norte. Posteriomente, os franceses tamén reivindicaran unha vasta rexión ao sur da Baía de Hudson, rexión que incluía moito do norte da actual Dacota do Norte. En 1713, o territorio reivindicado polos franceses foi cedido aos ingleses. Porén, o suroeste do Estado continuou baixo control francés, parte da colonia francesa de Nova Francia. Despois de o franco-canadense Varennes ter explorado a rexión en 1738, poucos colonos de ascendencia europea retornarían á rexión, só comerciantes interesados na caza e no comercio de peles.
En 1763, como parte do Tratado de París, a Francia cedeu todos os seus territorios ao oeste do Río Misisippi para a España, a metade occidental do territorio coñecido como Louisiana. Deste xeito, moito da actual Dacota do Norte pasou a control español. En 1800, os españois cederon estes territorios para a Francia. Esta vendeu toda a Louisiana para os Estados Unidos de América en 1803. O Presidente americano Thomas Jefferson deu a Meriwether Lewis e William Clark a misión de explorar a rexión da Louisiana. Lewis e Clark explorarían a actual Dacota do Norte en outubro de 1804. Na rexión central da actual Dacota do Norte, eles construirían Fort Mandan, ás marxes do Río Misouri, non lonxe da actual cidade de Stanton. Lewis e Clark ficaron en Fort Mandan até abril de 1805, cando continuaron a súa viaxe rumbo á costa oeste americana. Eles retornarían unha vez máis en 1806, na viaxe de volta.
Porén, moito da actual Dacota do Norte aínda continuaba baixo control británico, parte dunha rexión controlada pola Compañía da Baía de Hudson. Surxiron tensións entre os americanos e os británicos, ambos reivindicando territorios controlados polo outro. En 1812, algunhas familias de ascendencia escocesa e irlandesa instaláronse no norte da actual Dakota do Norte, onde actualmente se localiza Pembina. En 1818, os americanos e os británicos realizaron un tratado onde todos os territorios ao sur do paralelo 49, dos Grandes Lagos até as Montañas Rochosas, pasarían a ser controladas polos Estados Unidos. Así sendo, o restante da actual Dacota do Norte pasou a control americano. No mesmo ano, parte dos colonos escoceses e irlandeses de Pembina abandonaron o asentamento. En 1823, o restante tamén abandonaría Pembina, cando un estudo comprobou que Pembina estaba de feito en territorio americano. A Dacota do Norte non sería poboada por americanos ascendentes de europeos por perto de catro décadas, até mediados da década de 1860.
En 1861, o goberno americano creou o Territorio de Dacota. Este territorio incorporaba o que actualmente forma os actuais Estados de Dacota do Norte e Dacota do Sur, ben como partes de Montana e de Wyoming. En 1862, os lakota mataron centenas de americanos brancos no actual Minnesota. Parte dos lakota fuxiron en dirección ao actual Dacota do Norte, sendo perseguidos por tropas americanas. Diversas batallas realizáronse no Estado, e continuarían até o inicio da década de 1870, cando, derrotados, se confinaron en reservas indíxenas, a través de tratados de paz realizados cos americanos. Porén, diversas revoltas indíxenas ocorrerían na Dacota do Norte, por causa da violación dos tratados de paz por parte dos americanos brancos, causaron diversas revoltas até 1881, cando a última destas revoltas ocorreu, liderada por Touro sentado, que se rendeu aos americanos no mesmo ano.
En 1863, o Acto Homestead pasou a valer no territorio de Dacota. Aínda en 1863, partes do Territorio de Dacota foron cedidas para Montana e Wyoming, restando o territorio formado actualmente pola Dacota do Norte e pola Dacota do Sur. O Acto Homestead fornecía lotes de terra a ningún custo para familias que estivesen dispostas a asentar a rexión, nun esforzo para poboar a rexión, aínda non poboada por americanos de ascendencia europea -a Dacota do Norte sería a última rexión de todos os Estados Unidos continental en poboarse polos americanos de ascendencia europea. O asentamento da rexión por parte destes americanos foi lenta. Diversas tribos nativos americanas, tales como os lakota e os métis, que se instalaran na rexión por volta da década de 1820, opuxéronse ao poboamento branco da rexión. Debido a que era unha rexión illada do resto do país, por causa da falta de medio de transportes e o medo de ataques indíxenas, poucas persoas decidiron instalarse por dúas décadas.
Foi soamente en 1875 que a rexión da Dacota do Norte pasaría a asentarse por americanos en grande escala, grazas á instalación de xigantescos latifundios na rexión e da inauguración da primeira ferrovía na rexión, conectando a Dacota do Norte co resto do país. Os latifundios cultivaban principalmente trigo, e estaban controlados só por algunhas ricas familias. Estes latifundios precisaban de man de obra, estimulando así o poboamento da rexión. Estes latifundios estaban na súa maior parte ao longo do Río Red, e posuían entre mil a 27 mil hectáreas de área. Estes latifundios, a través do uso de man de obra barata, do uso de métodos modernos de cultivo e das ferrovías, eran altamente lucrosas. Porén, estes latifundios gradualmente se fragmentarían en facendas menores, despois dunha recesión na industria agropecuaria americana, que causou unha caída súbita dos prezos do trigo.
Grazas á minaría do ouro e da agricultura, a poboación de todo o Territorio de Dacota -incluíndo a rexión da actual Dacota do Sur- pasou a crecer rapidamente. Porén, as ferrovías que propiciaran a ascención das industrias do trigo e da minaría, ben como o poboamento da rexión, pasaron a causar tensións de cuño divisorio entre a rexión norte e sur do Territorio de Dacota. Estes ferrocarrís -que eran transcontinentais, conectando a costa leste americana coa costa oeste- cruzaban o Territorio de Dacota nun sentido leste-oeste. Non existían ferrovías conectando o norte do territorio co sur, e o transporte entre ambas as rexións era difícil. O rápido crecemento de poboación do Territorio de Dacota pasou a facer que o goberno do territorio e os seus habitantes pasasen a presionar o goberno americano a facer que o territorio fose elevado á categoría de Estado. Porén, por causa das tensións divisorias, rapidamente os habitantes do norte e do sur do Territorio de Dacota pasaron a exixir que cada rexión tivese o seu propio goberno.
En febreiro de 1889, o Congreso americano dividiu o Territorio de Dacota en dous. Ambos os territorios adquiriron entón as súas actuais fronteiras políticas. A rivalidade entre ambas as Dacotas era tanta que, despois da aprobación do Congreso en permitir que ambos os territorios fosen elevados á categoría de Estado, ambas as Dacotas pasaron a exixir que fosen elevados á categoría de Estado en primeiro lugar. A rivalidade fixo que o Presidente americano Benjamin Harrison -despois da ratificación da Constitución americana por ambas as Dakotas- ordenase ao Secretario de Estado James Blaine que mesturase ambos os documentos e impedise ver cal era o documento que elevaba oficialmente un dos territorios á categoría de Estado. Isto foi feito para que ninguén soubese quen fora elevada en primeiro lugar á categoría de Estado. Desta maneira, o 2 de novembro de 1889, a Dacota do Norte tornouse o 39° Estado americano, xuntamente coa Dacota do Sur.
[editar] 1889 - Tempos actuais
A poboación da Dacota do Norte continuou a crecer rapidamente até a década de 1920. En 1890, o Estado tiña 190.983 habitantes, número que aumentara para 577.056 en 1910. Este crecemento debeuse á prosperidade da industria agropecuaria da rexión, así como tamén pola industria ferroviaria. A poboación da Dacota do Norte -na súa maior parte rural- dependía, pola súa vez, de estabelecementos bancarios, para o financiamento de equipamentos e instalacións agropecuarias, ben como da industria ferroviaria para o transporte dos produtos cultivados no Estado para outras rexións do país. As relacións entre facendeiros e bancarios e ferroviarios nunca foron boas. En 1915 fundouse a Nonpartisan League. Esta organización política estaba apoiada polos facendeiros, apoiando o control estatal de estabelecementos indispensábeis á industria agropecuaria -tales como elevadores de grans e silos, todos cobrados por comerciantes privados- e estabelecementos bancarios que fornecesen empréstimos con baixas ou ningunha taxa de xuro.
En 1916, o republicano Lynn j. Frazier foi elexido gobernador da Dacota do Norte, tendo o apoio da Nonpartisan League. Frazier gobernaría o Estado até 1921, tendo aumentado orzamentos a distritos escolares situados en áreas rurais, diminuíu impostos e creou a Industrial Commission of North Dakota, que pasou a administrar un número de empresas estatais, que pasaron a fornecer certos servizos voltados á poboación rural do Estado, tales como silos e elevadores de grans (controlados pola North Dakota Mill and Elevator) e empréstimos a baixos xuros (fornecidos polo Banco da Dacota do Norte). Tanto as comisións como ambas as compañías mencionadas aínda operan en tempos actuais.
A Dacota do Norte entrou nunha grande recesión económica na década de 1920, grazas á gradual caída dos prezos do trigo americano no mercado internacional. O crecemento de poboación da Dacota do Norte diminuíu drasticamente. Moitos facendeiros endebedáronse, e varios víronse forzados a abandonaren as súas facendas. Unha recesión moito maior abateuse sobre a Dacota do Norte en 1929: a Gran Depresión. A caída drástica dos prezos do trigo, o endebedamento dos facendeiros do Estado, pragas e estiaxes estancan a Dakota do Norte ao longo da década de 1930. Moita poboación de Dacota do Norte pasou a deixar o Estado, en busca de emprego noutras rexións do país. A poboación da Dacota do Norte atinxiu un máximo de 680.845 habitantes en 1930. Desde entón, e até a década de 1950, a poboación do Estado entrou en declinio. A poboación da Dacota do Norte nunca superaría novamente os 680 mil habitantes, desde entón.
Diversos programas federais de irrigación implementáronse en 1937 na Dakota do Norte. As axencias que administraban tales programas tamén desestimularon o uso excesivo de auga potábel, escasa por causa dos períodos prolongados de estiaxe. Foi soamente a partir de 1939 que este período de estiaxe acabou na Dacota do Norte. A entrada dos Estados Unidos na Segunda Guerra Mundial en 1941 fixo que a economía do Estado se recuperase no inicio da década de 1940, cando a Dacota do Norte produciu grandes colleitas de trigo, vendido no mercado doméstico mais principalmente ás forzas armadas americanas.
Despois do fin da guerra, a economía da Dacota do Norte novamente entrou nunha recesión, grazas á caída drástica dos prezos do trigo, o que deixou moitos facendeiros desempregados ou endebedados. Varios destes facendeiros mudáronse para as cidades, mentres que outros deixaron o Estado. O declinio da poboación da Dacota do Norte continuaría até mediados da década de 1950. A construción de fábricas termoeléctricas de carbón e hidreléctricas, e de diversos programas federais de irrigación, axudaron a estimular a economía do Estado, e a produción e venda de excedente de eletricidade para outros Estados veciños axudou a diminuír a dependencia da Dacota do Norte en relación á industria do trigo.
En 1951 encontráronse grandes reservas de petróleo na Dacota do Norte. Outras reservas serían encontradas nas décadas seguintes. O petróleo superaría o trigo como a fonte de renda máis importante do Estado na década de 1970. En 1957, o goberno da Dacota do Norte, buscando diversificar a economía do Estado e diminuír aínda máis a súa dependencia en relación á industria do trigo, creou a Comisión de Desenvolvemento Económico, co obxectivo de atraer empresas de manufactura para a rexión. Esta comisión axudou a facer que a Dacota do Norte tivese unha das maiores taxas de industrialización do país na década de 1960. Actualmente, máis de 80 cidades e vilas posúen as súas propias comisións de desenvolvemento económico.
En 1968, o goberno da Dacota do Norte e o Congreso americano aprobaron un proxecto conxunto que crearía un sistema de canais, o Garrison Diversion Project, que desviaría auga do Río Misouri para as áreas máis secas do Estado. Porén, estes canais desviarían auga do Río Misouri a cidades e centros industriais, que serían despexados en ríos que corren en dirección ao norte, rumbo á Baía de Hudson, pasando por territorio canadense. Isto causou tensións entre canadenses -que non querían recebir contaminantes tirados polos americanos- e americanos. A velocidade da instalación do Garrison Diversion Project foi diminuído no inicio da década de 1970, e pasou por grandes mudanzas en 1986, por orde do Congreso americano, removendo a clásula que estipulaba o desvío de auga do Misouri en dirección a ríos pasando por territorio canadense.
A economía da Dacota do Norte, que prosperara até o final da década de 1980, entrou novamente en recesión no inicio da década de 1990, sobre todo por causa da diminución dos postos de empregos na industria agropecuaria do Estado, maior que o aumento dos postos de emprego noutros sectores da economía do Estado. O goberno da Dacota do Norte continúa a buscar formas de atraer novas industrias á rexión e diversificar a economía do Estado, aínda que isto teña resultado ser unha tarefa difícil. Por causa da estancación económica, a poboación do Estado caeu desde mediados da década de 1990, e a pesar dun crecemento de poboación en xeral dun 0,5% entre 1990 e 2000, desde entón a poboación do Estado ten caído á unha taxa de perto do 3% o ano, tendo actualmente perto de 640 mil habitantes.
En 2000 o Congreso americano anunciou que substituiría o Garrison Diversion Project por un Acto, o Dakota Water Resources Act, que deu ao goberno da Dacota do Norte perto de 600 millóns de dólares, para seren empregados en programas de irrigación, abastecemento sanitario e recreación no Estado.
[editar] Xeografía
A Dacota do Norte limita ao norte coas provincias canadenses de Saskatchewan e Manitoba, ao leste con Minnesota, ao sur coa Dacota do Sur e ao oeste con Montana. O centro xeográfico da América do Norte está localizado no Estado, próximo á cidade de Rugby. O estado ten unha superficie de 183.272 qm2.
Cerca do 60% da Dacota do Norte forma parte da bacía hidrográfica do Río Misouri. O Río Misouri parte do oeste da Dacota do Norte, vido de Montana, e no medio do Estado, parte en dirección ao sur, rumbo ao Golfo do México. O restante do Estado forma parte da bacía hidrográfica do Río Red, que cobre o noroeste do Estado. O Red parte do oeste do Estado, vido de Montana, e indo en dirección ao norte, para desembocar no Lago Winnipeg, no Canadá.
O maior lago da Dacota do Norte é o Lago Sakakawea, unha reserva artificial, formado pola represa Garrison, no Río Misouri, próximo á Riverdale. Esta represa evita que as constantes enchentes do Río Misouri causen grandes inundacións, alén de xerar eletricidade. Á parte desta reserva, a Dacota do Norte non posúe ningún grande lago, debido ao terreo pouco accidentado do Estado, aínda que numerosos pequenos lagos se espallen ao longo do Estado. A Dacota do Norte posúe poucos espazos forestais, que cobren só o 1% do Estado.
A Dacota do Norte pode dividirse en tres distintas rexións xeográficas:
- O Val do Río Red é unha estreita faixa de terra que cobre todo o leste do Estado. Esta rexión é extremamente plana, facendo parte dun antigo lago glacial, o Lago Agasiz. A súa principal característica é o seu solo extremamente fértil, un dos máis fértiles do mundo. A pesar de ser a menor das 3 rexións, o Val do Río Red é a rexión máis poboada do Estado. O Val do Río Red esta actualmente case todo cuberto por plantacións de trigo, pastos dedicados a rabaños bovinos ou áreas urbanas. O Val do Río Red posúe as menores altitudes do Estado, chegando a un mínimo de 229 metros ás marxes do Río Red, no extremo nordeste do Estado.
- O Drift Praire está localizado ao oeste do Val do Río Red. No sur, o Drift Praire estendéndose até as Grandes Planicies. O Drift Praire forma unha faixa de terra relativamente estreita no sur, alargándose á medida en que se viaxa en dirección ao norte, onde chega a cubrir perto de 85% do Estado (extensión leste-oeste). O Drift Praire posúe altitudes maiores que o Val do Río Red. Unha súbita inclinación divide ambas as rexións. As altitudes do Drift Praire son menores próximos ao Val do Río Red, gradualmente aumentando á medida en que se viaxa en dirección a oeste -con perto de 350 metros de altitude próximo ao Val do Río Red até máis de 830 metros próximo ás Grandes Planicies-. Caracterízase polo seu terreo cuberto por pequenos outeiros achatados, polo seu solo fértil e polos seus varios pequenos lagos, que atraen millares de patos salvaxes anualmente.
- As Grandes Planicies cobren todo o restante do Estado, cubrindo toda a rexión centro-leste do Estado. No norte, é unha estreita faixa de terra, aínda que a súa anchura aumente rapidamente á medida en que se viaxa en dirección ao sur. As Grandes Planicies e o Drift Praire están divididas polo Misouri Coteau, unha cadea de serras que se estende do Saskatchewan até a rexión central da Dacota do Sur. Caracterízase polo seu terreo relativamente pouco accidentado, marcado pola continua presenza de morros pouco elevados, pola súa baixa altitude, e polo seu solo fértil, aínda que menos fértil que o solo do Drift Praire o do Val do Río Red.
[editar] Clima
A Dacota do Norte posúe un clima temperado. Debido ao seu terreo pouco accidentado e distante de grandes masas de auga, a Dacota do Norte posúe grandes variacións de temperatura e un clima inestábel. Os invernos da Dacota do Norte son xeralmente moi fríos, dado a súa localización no extremo norte dos Estados Unidos, en canto que os veráns son quentes. Porén, o seu terreo pouco accidentado fai que frentes quentes vidas do sur ou frentes frías vidas do norte aumenten ou diminúan rapidamente a temperatura en calquera período do ano. En calquera época do ano, a temperatura media do Estado diminúe á medida en que se viaxa en dirección ao norte.
No inverno, a temperatura media é de -15°C no sur (-10°C no suroeste), e de -18°C no norte (-21°C no extremo nordeste). A media das mínimas no sur é de -15°C, e no norte, de -21°C. A media das máximas é de -5°C no sur e de -9°C no norte. En calquera parte do Estado, as mínimas varían entre -45°C e 10°C, e as máximas varían entre -38°C e 18°C. A menor temperatura xa rexistrada na Dacota do Norte rexistrouse en Parhall, o 15 de febreiro de 1936.
A temperatura media no verán varía pouco de rexión a rexión na Dacota do Norte. O sur do Estado posúe unha media de 23°C no sur, e o norte, 19°C. A temperatura media de todo o Estado é de 21°C. En todo o Estado, a media das mínimas é de 12°C, e a media das máximas, de 29°C. As temperaturas mínimas varían entre 2°C e 21°C, e as máximas varían entre 9°C e 44°C. A temperatura máis alta xa rexistrada na Dacota do Norte tivo lugar en Steele, de 49°C, o 6 de xullo de 1936.
No xeral, a Dacota do Norte posúe baixas taxas de precipitación media anual de chuvia. As medias de precipitación son maiores no sueste do Estado -de perto de 52 centímetros anuais-. Estas medias diminúen á medida en que se viaxa en dirección ao oeste. O oeste do Estado recibe menos de 33 centímetros anuais de precipitación por ano. A precipitación anual de neve na Dacota do Norte, pola súa vez, é de 81 centímetros en todo o Estado.
A Dacota do Norte é famosa no país polo seu clima inestábel. O encontro de grandes masas de ar quente vidas do Golfo do México con grandes masas de ar frías vidas do Ártico -principalmente no verán- producen fortes ventos na rexión, e causan grandes tempestades, e por veces saraboa e tornados. No inverno, o Estado posúe un clima máis estábel -moi frío e seco-, aínda que grandes tempestades de neve son relativamente comúns no Estado. Estas correntes de ar encontran pouca oposición na rexión, e como consecuencia, poden alterar rapidamente a temperatura e o tempo nunha dada rexión. A reputación da Dacota do Norte polo seu tempo severo e inestábel ten sido citado por moitos como un dos principais factores do declinio de poboación do Estado e da falta de interese de empresas doutros Estados en instalarse na rexión. Porén, outras persoas consideran que o clima é só un factor secundario da situación económica do Estado.
[editar] Política
A actual Constitución da Dacota do Norte adoptouse en 1889. O Poder Lexislativo da Dacota do Norte propuxo emendas á constitución, e para aprobarse, precisa aprobarse polo menos o 51% do Senado e da Casa dos Representantes do Estado, e entón polo 51% ou máis da poboación electoral da Dacota do Norte, nun referendo. A poboación do Estado tamén pode propor emendas á Constitución estatal a través dun proceso coñecido como iniciativa e referendo, unha petición asinada polo menos o 4% da poboación do Estado. Se este 4% se alcanzase, entón realízase un referendo que, para aprobarse, precisa ter polo menos o 51% dos votos a favor.
O principal oficial do Poder Executivo da Dacota do Norte é o gobernador. Este é electo polos electores do estado para mandatos de até 4 anos de duración. Unha dada persoa pode exercer o cargo de gobernador cantas veces quixer, caso sexa reelecto pola poboación. Outros oficiais escollidos son o tenente-gobernador (vicegobernador), o tesoureiro, o secretario de Estado, o attorney general, o comisario da agricultura, o superintendente de educación, entre outros oficiais, para mandatos de até 4 anos de duración. O gobernador, o attorney general e o comisario da agricultura compoñen a Comisión Industrial da Dacota do Norte, unha comisión que regula a industria do petróleo no Estado, alén de administrar o Banco da Dacota do Norte e do North Dakota Mill and Elevator, empresas estatais de propiedade do goberno da Dacota do Norte.
O Poder Lexislativo da Dacota do Norte -chamada oficialmente de Asemblea Lexislativa- consiste nun Senado e nunha Casa dos Representantes. O Senado posúe un total de 47 membros, en canto que a Casa dos Representantes posúe un total de 97 membros. A Dacota do Norte está dividida en 47 distritos lexislativos. Os electores de cada distrito elixe un senador e dous representantes, que irán representar tal distrito no Senado/Casa dos Representantes.
A corte máis alta do Poder Xudiciario da Dacota do Norte é a Suprema Corte da Dacota do Norte, composta por cinco xuíces. Estes xuíces son electos pola poboación do Estado para mandatos de até 10 anos de duración. A Dacota do Norte está dividida en 7 distritos xudiciais, cada unha composta por seis xuíces. Estes xuíces son electos pola poboación dos seus distritos para mandatos de até 6 anos de duración. Estas cortes xudiciais están dirixidas por un xefe da xustiza, electo polos xuíces das súas respectivas cortes para mandatos de até 5 anos de duración. Calquera persoa, para poder concorrer nestas eleccións do xudiciario da Dacota do Norte, non pode ter ningunha afiliación política, ou sexa, precisa concorrer como candidato independente.
Desde a creación da Dacota do Norte en 1889 e da súa elevación á categoría de Estado, a Dacota do Norte foi dominada politicamente polo Partido Republicano. O primeiro gobernador do Estado foi un republicano. Historicamente, de cada 3 persoas electas para a posición de gobernador, 2 foron republicanas. A maioría dos políticos electos para posicións no Lexislativo, en cidades e en condados tamén son republicanos. A nivel nacional, a maioría dos senadores e membros da Casa dos Representantes federal foron republicanos. Os demócratas pasaron a gañar crecente forza soamente a partir da década de 1950, aínda que en tempos actuais os republicanos dominen politicamente a Dacota do Norte. O primeiro senador demócrata a nivel federal da Dacota do Norte -Quentin N. Burdick- sería electo apenas en 1960.
A Dacota do Norte está dividido en 53 condados. Cada un destes condados está gobernado por un consello de comisionadores, composto por tres a cinco membros electos pola poboación dos seus respectivos condados para mandatos de até 4 anos de duración. A Dacota do Norte posúe no total 358 cidades. Segundo un acto do Poder Lexislativo da Dacota do Norte, aprobado en 1967, todas as cidades da Dacota do Norte considéranse cidades primarias (cities). Estas cidades poden ser gobernadas por tres sistemas de administración municipal diferentes: por un prefecto e un consello municipal, por un administrador municipal ou por un consello de comisionadores.
Cerca de metade do orzamento da Dacota do Norte ven de impostos estatais, sendo o restante recebido do goberno federal. En 2002, o goberno do Estado gastou 3,020 billóns de dólares, tendo xerado 3,017 billóns de dólares. A débeda gobernamental da Dacota do Norte é de 1,673 billóns de dólares. A débeda per cápita é de 2.639 dólares, o valor dos impostos estatais per cápita é de 1.762 dólares, e o valor dos gastos gobernamentais per cápita é de 4.764 dólares. A Dacota do Norte posúe a segunda menor débeda gobernamental entre calquera Estado americano, en grande parte por causa da súa pequena poboación. Está apenas de Wyoming.
[editar] Demografía
|
|
O censo nacional de 2000 estima a poboación do Estado en 642.200 habitantes, un crecemento do 24% en relación aos números de 1990, de 638.800. A estimación nacional de 2004 estima a poboación da Dacota do Norte en 634.366 habitantes, un decrecemento do 1,2% en relación á poboación do Estado en 2000, e un decrecemento de 0,7% en relación á poboación do Estado en 1990.
A Dacota do Norte experimentou un declinio na súa poboación nos últimos 20 anos, principalmente causado pola saída de adultos novos, graduados de facultades e universidades, en dirección a outros Estados, causado pola falta de empregos. Programas estatais que perdoaban as débedas de estudantes de universidades e facultades, desde que o diñeiro fora usado só para uso educativo ou médico, foron instituídos no Estado con certo éxito, mais un programa maior, que perdoaría as débedas de calquera estudante nunha institución de educación superior no Estado, non se aprobou nun referendo. Algúns políticos federais teñen proposto un novo Acto Homestead, para encoraxar o asentamento de novos habitantes en rexións que actualmente están perdendo habitantes, e encoraxar habitantes xa instalados nestas rexións a permaneceren, a través de medidas tales como reducións en impostos, mais estes actos serían rexeitados polo Congreso americano. Con respecto a isto, moitos políticos da Dacota do Norte consideran que mellores programas de desenvolvemento económico irán eventualmente resolver o problema do declinio de poboación do Estado.
[editar] Razas e etnias
Composición racial da poboación da Dacota do Norte:
- 91,7% Brancos
- 4,9% Nativos americanos
- 1,2% Hispánicos
- 0,6% Asiáticos
- 0,6% Afro-americanos
- 1,2% Duas ou máis razas
Os cinco maiores grupos étnicos do Estado son alemáns (que compoñen 43,9% da poboación do Estado), noruegueses (30,1%), irlandeses (7,7%), suecos (5%) e nativos americanos (4,9%).
A maioría dos habitantes da Dacota do Norte posúen ascendencia norteeuropea, especialmente escandinavos e alemáns. Habitantes de ascendencia alemá están presentes en todo o Estado, especialmente nos condados do centro-sur do Estado. Os escandinavos tamén están presentes en todo o Estado. Algúns condados posúen grandes poboacións de nativos americanos, especialmente en reservas indíxenas. Certos condados no oeste da Dacota do Norte posúen as maiores percentaxes de habitantes de ascendencia rusa, ucraínos e húngaros de calquera condado americano.
[editar] Relixión
A grande maioría da poboación da Dacota do Norte identifícanse como cristiáns. O Estado posúe a menor porcentaxe de persoas non relixiosas de calquera Estado americano, e tamén o maior número de igrexas per cápita do país.
Porcentaxe da poboación da Dacota do Norte por afiliación relixiosa:
- Cristianismo – 86%
- Protestantes – 52%
- Igrexa Luterana – 35%
- Igrexa Metodista – 7%
- Igrexa Batista – 6%
- Outras afiliacións protestantes – 4%
- Igrexa Católica Romana – 30%
- Mormóns – 1%
- Testemuñas de Xeová – 1%
- Outras afiliacións cristiás – 2%
- Protestantes – 52%
- Islamismo – 2%
- Budistas – 1%
- Outras relixións – 1%
- Non-relixiosos – 4%
- Sen resposta – 6%
[editar] Principais cidades
Vexamos as cidades da Dacota do Norte con poboación maior de 5.000 habitantes, segundo os datos do censo americano de 2000.
- Fargo - 90.607
- Bismarck - 55.502
- Grand Forks - 49.366
- Minot - 36.583
- Mandan - 16.718
- Dickinson - 16.010
- Jamestown - 15.527
- West Fargo - 14.940
- Williston - 12.512
- Wahpeton - 8.586
- Devils Lake - 7.245
- Valley City - 6.826
[editar] Economía
O produto interior bruto da Dacota do Norte foi de 21 billóns de dólares en 2003. A renda per cápita do Estado, pola súa vez, foi de 28.922 dólares, 32º no país.
O sector primario responde ao 5% do PIB da Dacota do Norte. Xuntas, a agricultura e a gadaría contribúen ao 5% do PIB do Estado, e empregan aproximadamente 44.000 persoas. Os efectos da industria madeireira e da pesca, por outro lado, son insignificantes na economía do Estado.
O Estado posúe 30 mil facendas, que cobren aproximadamente o 90% do Estado. O principal produto producido pola industria agropecuaria do Estado é o trigo. A Dacota do Norte é o segundo maior produtor nacional de trigo, atrás apenas do Kansas. O trigo prodúcese ao longo do Estado, especialmente no norte. A Dakota do Norte é a maior produtora de sementes de xirasois, producido sobre todo no leste do Estado. Outros produtos importantes son bovinos e derivados (carne e leite), palla, sementes de canola, mel e soia. A Dacota do Norte é un dos líderes nacionais na produción de todos estes produtos. A palla é na súa maior parte utilizada no Estado, para a alimentación dos seus grandes rebaños de gado bovino.
O sector secundario responde ao 18% do PIB da Dacota do Norte. A industria de manufactura responde ao 9% do PIB do Estado e emprega aproximadamente 26.500 persoas. O valor total dos produtos fabricados no Estado é de 2,5 billóns de dólares. Os principais produtos industrializados fabricados no Estado son alimentos industrializados, maquinaria, equipamentos electrónicos, equipamentos de transportes e derivados de petróleo. A industria de construción responde ao 5% do PIB do Estado, empregando aproximadamente 23 mil persoas. A minaría responde ao 4% do PIB da Dacota do Norte, empregando perto de 4.500 persoas. O principal recurso natural extraído no Estado é o petróleo. A Dacota do Norte posúe grandes reservas de petróleo, localizadas principalmente no oeste do Estado. Outros recursos naturais importantes son o carbón, o gas natural e gres.
O sector terciario responde ao 77% do PIB da Dacota do Norte. Cerca do 19% do PIB do Estado xérase a través de servizos comunitarios, persoais e comerciais. Este sector emprega perto de 130.000 persoas. O comercio por xunto responde ao 18% do PIB do Estado, e emprega aproximadamente 97.000 persoas. Servizos financeiros e imobiliarios responden a perto do 16% do PIB do Estado, empregando aproximadamente 28 mil persoas. Servizos gobernamentais responden ao 14% do PIB da Dacota do Norte, empregando aproximadamente 72 mil persoas. Transportes, telecomunicacións e utilidades públicas empregan 24 mil persoas, e responden ao 10% do PIB da Dacota do Norte. O 90% da eletricidade consumida no Estado é producida en fábricas termoeléctricas de carbón, sendo o restante xerado principalmente en fábricas hidreléctricas. A Dacota do Norte produce moita máis eletricidade do que consome. O exceso véndese para outros Estados veciños, sobre todo o Estado de Minnesota.
[editar] Educación
A primeira escola fundada no que é actualmente a Dacota do Norte fundouse en 1818 por misionarios católicos, en Pembina, voltada para os metis e para asentadores de ascendencia irlandesa e escocesa vidos do Canadá. Esta escola foi fechada en 1823, cando todos os asentadores canadenses abandonaran a rexión. A educación de nenos de asentamentos americanos na rexión sería realizada por profesores viaxantes, que se movían de comunidade a comunidade, e ensinaban a nenos dunha dada comunidade na casa dun deses nenos. Á medida en que a poboación destas comunidades aumentaba, as escolas foron construíndose. En 1862, o goberno do territorio da Dakota creou un sistema de educación pública. En 1864, o goberno do territorio indicaría o primeiro superintendente de educación pública do territorio. Cando os Estados da Dacota do Norte e da Dacota do Sur se crearon, cada unha continuou a soportar economicamente todas as escolas de lingua inglesa no Estado. Entón, existían perto de mil escolas públicas no recén fundado Estado de Dakota do Norte. Posteriomente, o Estado tamén pasaría a fornecer fondos económicos a escolas que ensinasen idiomas nativos americanos en reservas indíxenas.
Actualmente, todas as institucións educacionais na Dacota do Norte precisan seguir regras e padróns ditados polo Departamento de Instrución Pública da Dacota do Norte. Este departamento adminístrase por un superintendente, electo pola poboación do Estado para mandatos de até 4 anos de duración. Cada cidade primaria (city), diversas cidades secundarias (towns) e cada condado, é servida por un distrito escolar. Nas cidades a responsabilidade de administrar as escolas é do distrito escolar municipal, mentres que en rexións menos densamente habitadas, esta responsabilidade é dos distritos escolares operando en todo o condado en xeral. Cada distrito escolar posúe os seus propios superintendentes. Todos os nenos e adolecentes entre 7 e 15 anos de idade precisan frecuentar a escola.
En 1999, as escolas públicas do Estado atenderan perto de 112.800 estudantes, empregando aproximadamente 8.200 profesores. As escolas privadas atenderon perto de 7.100 estudantes, empregando aproximadamente 500 profesores. O sistema de escolas públicas do Estado consumiu perto de 625 millóns de dólares, e o gasto das escolas públicas por estudante é de aproximadamente 5,8 mil dólares.
A primeira biblioteca pública da Dacota do Norte fundouse en 1897, en Grafton. Ainda no mesmo ano, o goberno do Estado creou un sistema de bibliotecas públicas móbiles, que regularmente viaxaban de comunidade a comunidade. Actualmente, o Estado posúe perto de 82 sistemas de bibliotecas públicas, que movimentan unha media de 7,1 libros por habitante. A Dacota do Norte posúe unha universidade privada, un sistema estatal de educación superior, cinco facultades indíxenas e tres faculdades privadas. O sistema estatal de educación superior é o Sistema de Universidades da Dacota do Norte, que administra catro facultades e sete universidades.
[editar] Transportes e telecomunicacións
A primeira ferrovía conectando a Dacota do Norte con outras rexións do país inaugurouse en 1872. A Dacota do Norte posúe actualmente unha extensiva e eficiente malla ferroviaria e de autoestradas, que cobre moito do Estado. A Dacota do Norte, en 2002, posuía 5.893 quilómetros de ferrovías. En 2003, a Dacota do Norte posuía 139.662 quilómetros de estradas e autoestradas, dos cales 921 quilómetros eran considerados parte do sistema federal de autoestradas interestatais.
Actualmente dúas compañías ferroviarias fornecen transporte de carga, e a AmTrack fornece servizo de transporte de pasaxeiros. O Estado posúe catro aeroportos internacionais, dos cales o máis transitado está localizado en Fargo. Moitos aeródromos están espallados en áreas rurais da Dacota do Norte, conectando rexións máis illadas co restante do Estado. Fargo é o principal polo de autoestradas, de ferrocarrís e de aeroportos do Estado.
O primeiro xornal da Dacota do Norte, o The Frontier Scout, publicouse por primeira vez en 1864, en Fort Union. O xornal máis antigo do Estado aínda en circulación, pola súa vez, é o Bismarck Tribune, impreso en Bismarck pola primeira vez en 1873. Actualmente, publícanse no Estado máis de 100 xornais, dos cales 10 son diarios.
A primeira estación de radio da Dacota do Norte fundouse en 1922, en Fargo. A primeira estación de televisión fundouse en 1953, en Minot. Actualmente, a Dacota do Norte posúe perto de 75 estacións de radio e 25 estacións de televisión.
[editar] Cultura
[editar] Símbolos do Estado
- Árbore: Ulmus americana
- Bebida: Leite
- Cabalo: Raza Nokota
- Danza cuadrilla
- Flor: Rosa arkansana
- Fósil: Madeira petrificada tipo Teredo
- Insecto: Xoaniña
- Lemas:
- Liberty and Union, Now and Forever, One and Inseparable (Liberdade e Unión, Agora e Sempre, Un e Inseparábel) - contida na bandeira do Estado.
- Strength from the Soil (Forza do Solo) - contida no selo do Estado.
- Mamífero: Odocoileus virxinianus
- Música: North Dakota Hymn
- Paxaro: Sturnella neglecta
- Peixe: Esox lucius
[editar] Véxase tamén
[editar] Ligazóns Externas
| Divisións políticas dos Estados Unidos | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||
