Geschiedenis van Indonesië
Van Wikipedia
 Zie ook de categorie geschiedenis van Indonesië |
Inhoud |
[bewerk] 7de tot 14e eeuw
Van de 7de tot de 14e eeuw ontstaan er op Sumatra en Java verschillende koninkrijken onder invloed van het hindoeïsme en boeddhisme (onder andere Srivijaya, Majapahit en Mataram). Door de komst van Arabische handelaren wordt omstreeks 1300 de islam geïntroduceerd, en dit wordt uiteindelijk de dominante religie. De bevolking bestaat vooral uit boeren en handelaren. Sommige handelaren worden zo rijk en machtig dat ze vorst worden.
[bewerk] Kolonisatie
Europeanen komen in het begin van de 16e eeuw naar wat heden Indonesië heet. Die vechten om het monopolie op de handel in specerijen. Uiteindelijk lukt het de Nederlanders (zie Nederlandse koloniën) in de 17e eeuw die handelsmonopolie te verkrijgen boven de Britten en de Portugezen (behalve op Timor).
Nadat Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) de Portugezen heeft verdreven, wordt de VOC effectieve heerser van vele grondgebieden in wat heden Indonesië heet. Als de VOC in 1798 bankroet raakt, neemt de Nederlandse overheid de schulden en de eigendommen in Indonesië over.
Tijdens de 19e Eeuw brengen Nederlandse kolonisten heel Indonesië onder één regering onder de naam Nederlands-Indië.
Nederland voert het cultuurstelsel in. Dit houdt in dat de bevolking een vijfde van zijn land moet verbouwen voor producten van de VOC, bijvoorbeeld koffie, suiker, tabak of thee. Dit stelsel heeft tot armoede en hongersnood in Indonesië bijgedragen.
[bewerk] Vroege nationalistische groepen
In 1908 wordt door de arts Soetomo en anderen de eerste nationalistische beweging gevormd, Budi Utomo. In 1912 volgt de eerste massale nationalistische beweging Sarekat Islam. De Nederlanders reageren na de Eerste Wereldoorlog met repressieve maatregelen. De nationalistische leiders komen uit een kleine groep jonge professionals en studenten, waarvan sommigen hun opleiding in Nederland hebben genoten. Velen, inclusief Indonesië's eerste president, Sukarno (1901-1970), worden gevangen gezet vanwege hun politieke activiteiten.
Ki Hadjar Dewantara richt samen met anderen, ondanks tegenstand van de koloniale regering, tussen 1922 en 1930 veertig onafhankelijke scholen op, de Taman Siswa scholen, en op 28 oktober 1928 pleit een conferentie van Indonesische jongeren voor "één land, één taal, één volk" voor Indonesië.
Daarnaast richt in 1914 de verbannen Nederlandse socialist Henk Sneevliet een 'Indische Sociaal Democratische Associatie' op. Aanvankelijk een klein forum van Nederlandse socialisten, ontwikkelt deze zich later tot Partai Komunis Indonesia (PKI), de Indonesische Communistische Partij. Voor zijn ondergang in 1965 is het de op twee na grootste communistische partij ter wereld.
[bewerk] Japanse bezetting
In de nacht van 10 op 11 januari 1942 landen Japanse troepen in de buurt van Menado op Celebes. Ongeveer op hetzelfde moment vallen zij Tarakan aan, een eiland in het noord-oosten van Borneo waar enkele olievelden geëxploiteerd werden. In februari beginnen Britse en Amerikaanse geallieerde troepen zich terug te trekken uit Java. Op 27 februari gaat Schout-bij-nacht Karel Doorman met enkele Nederlandse kruisers ten onder in de Slag in de Javazee. In de nacht van 28 februari op 1 maart 1942 gaan de Japanse troepen op vier plaatsen langs de Javaanse noordkust vrijwel ongestoord aan land. In Magelang worden zij geestdriftig toegejuichd door de inheemse bevolking, en in Atjeh komt de bevolking zelfs al vóór de komst van de Japanners in opstand tegen de koloniale autoriteiten. Op 8 maart geven de Nederlandse strijdkrachten zich over. De Nederlanders die nog in het land verblijven, worden geïnterneerd in 'Jappenkampen'. Gedurende de bezetting ontwikkelt de nationalistische beweging zich verder.
[bewerk] Onafhankelijkheid
Na het einde van de Japanse bezetting in 1945, wordt onder leiding van Soekarno de Republiek Indonesië onafhankelijk verklaard op 17 augustus. De korte periode tussen het vertrek van de Japanse bezetters en het herstel van het gezag door het Nederlandse leger wordt de Bersiap periode genoemd. Deze periode luidt het begin van de onafhankelijkheidstrijd in.
Na een jarenlange bloedige guerrillastrijd met hierbij twee grote Nederlandse militaire operaties, vaak eufemistisch politionele acties genoemd, erkent Nederland onder druk van de VS de Indonesische onafhankelijkheid uiteindelijk op 27 december 1949. Naar schatting hebben 150.000 inheemsen en 6000 Nederlanders intussen het leven verloren. Een geplande unie tussen De Verenigde Staten van Indonesië en Nederland: de Nederlands-Indonesische Unie, komt niet van de grond. Ahmed Soekarno wordt de eerste president van het land.
De 16 deelstaten hebben een flinke macht. Dit heeft Nederland afgedwongen om suprematie van Java over de buitengewesten te voorkomen. President Soekarno ging hiermee met tegenzin akkoord. Op 17 augustus 1950 roept hij de eenheidsstaat Republiek Indonesië uit. Hij voert een centrale regering in, die alle beslissingen vanuit Jakarta neemt. De bevolkingsoverschotten van het hoofdeiland vinden een weg door migratie naar Sumatra, Celebes en de kleinere eilandgroepen.
[bewerk] Geleide democratie
In 1958 verbreekt Soekarno de Unie met Nederland. Nederlandse bedrijven worden onder beheer gesteld, en in enkele maanden repatriëren 35.000 Nederlanders. In 1963 moet Nederland onder druk van VN en VS Nederlands Nieuw-Guinea aan Indonesië overdragen. Ook dat eiland wordt spoedig een vestigingsplaats voor Javanen. In 1962 voert Soekarno de 'geleide democratie' in. De oppositie wordt monddood gemaakt en vroegere medestanders als Soetan Sharir worden gearresteerd. Het parlement wordt een applausmachine voor de presidentiële regering.
De achteruithollende economie vraagt om een nieuwe externe vijand. Die wordt in 1963 gevonden als de Maleisische federatie wordt opgericht. Soekarno kondigt de vernietiging van de nieuwe staat aan en treedt uit de Verenigde Naties.
[bewerk] Staatsgreep
Aan het autocratische regime van Soekarno komt in 1965 een einde door een buitengewoon bloedige staatsgreep, de Kudeta (van het Franse "coup d'état"). De macht komt in handen van legerleider Soeharto, die in 1968 ook officieel president wordt. Soeharto voert een hard, autoritair beleid (Orde Baru of Orba = Nieuwe Orde), dat echter wel tot stabilisatie en herstel van de onder Soekarno verloederde economie leidt. Helaas neemt de - reeds bestaande - corruptie sterk toe, waarbij ook Soeharto, diens vrouw en enkele van hun kinderen zich schandalig verrijken. De ontevredenheid over de corruptie, die al snel ook een hindernis gaat vormen voor verdere economische groei, leidt samen met de economische crisis (Krisis Moneter of Krismon) tot grote demonstraties in 1998, waardoor Soeharto gedwongen wordt af te treden. Deze omwenteling wordt de reformasi genoemd.
[bewerk] Bezetting Oost-Timor
In 1975 wordt de toenmalige Portugese kolonie Oost-Timor bezet door Indonesië, met stilzwijgende instemming van de Amerikanen en de Australiërs, uit angst dat daar een marxistische regering gevormd zou worden. De Portugezen verlaten Oost-Timor in allerijl na de Anjerrevolutie en laten daarmee de Oost-Timorezen aan hun lot over. Oost-Timor wordt daarna in 1976 een provincie van Indonesië. Veel Oost-Timorezen, aangemoedigd door o.a. de Portugezen, verzetten zich hier tegen. In 1999 wordt onder toezicht van de VN een referendum gehouden en in 2002 wordt Oost-Timor onafhankelijk.
Het land tobt ook met interne (vaak religieus getinte) problemen, waarbij verschillende regio's voor onafhankelijkheid en autonomie vechten (Aceh, Papua en de Molukken).
In 2005 werd alsnog door de Nederlandse regering de datum 17 augustus 1945 erkend als de officiële begindatum van de onafhankelijkheid van Indonesië. Dit heeft geen juridische betekenis omdat het recht niet met terugwerkende kracht werkt.
[bewerk] Literatuur
- H.W. van den Doel, 1996, Het Rijk van Insulinde. Opkomst en ondergang van een Nederlandse kolonie, Prometheus Amsterdam, ISBN 9053333746
- H.W. van den Doel, 2000, Afscheid van Indië. De val van het Nederlandse imperium in Azië, Prometheus Amsterdam (2e en 3e herziene druk: 2001), ISBN 90-446-0044-3 geb, ISBN 90-446-0043-5 pbk
- J.J.P. de Jong, 1998, De waaier van het fortuin. Van handelscompagnie tot koloniaal imperium. De Nederlanders in Azië en de Indonesische Archipel 1595-1950. SDU Uitgevers, Den Haag, ISBN 9012086434
- (red.) Leo Dalhuisen, Mariette van Selm, Frans Steegh, 2006, Geschiedenis van Indonesië, Walburg Pers, ISBN 90-5730-443-0
- (red.) Els Bogaerts, Remco Raben, 2007, Van Indië tot Indonesië, de herschikking van de Indonesische samenleving, NIOD, Uitgeverij Boom, ISBN 9085064260
[bewerk] Zie ook
- politiek van Indonesië
- Indonesië van A tot Z
- Categorie geschiedenis van Indonesië
- Transmigratie, onder Cultuurimperialisme
[bewerk] Externe link
| {{{afb_links}}} | Geschiedenis van Azië | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Geschiedenis van: Afghanistan - Armenië - Azerbeidzjan - Bahrein - Bangladesh - Bhutan - Brunei - Cambodja - China - Filipijnen - Georgië - India - Indonesië - Irak - Iran - Israël - Japan - Jemen - Jordanië - Kazachstan - Kirgizië - Koeweit - Laos - Libanon - Maldiven - Maleisië - Mongolië - Myanmar - Nepal - Noord-Korea - Oezbekistan - Oman - Oost-Timor - Pakistan - Palestijnse Autoriteit - Qatar - Rusland / Siberië - Saoedi-Arabië - Singapore - Sri Lanka - Syrië - Tadzjikistan - Taiwan - Thailand - Tibet - Turkije - Turkmenistan - Turkse Republiek Noord-Cyprus - Verenigde Arabische Emiraten - Vietnam - Zuid-Korea |
