Geschiedenis van China
Van Wikipedia
De geschiedenis van China wil een overzicht van de historische ontwikkeling van China geven. China bezit niet alleen één van de oudste beschavingen ter wereld, maar deze beschaving heeft ook nog eens een ononderbroken geschiedenis van prehistorie tot heden. Zoals de Chinezen zelf zeggen: 5000 jaar geschiedenis en 7000 jaar cultuur (五千年的歷史，七千年的文化, wuqian nian de lishi, qiqian nian de wenhua).
 de traditioneel als legitiem beschouwde dynastieën zijn vet gedrukt |
||||||
| Mythische Tijd Xia-dynastie |
||||||
| Shang-dynastie | ||||||
| Zhou-dynastie | ||||||
|
Westelijke Zhou
|
||||||
|
Oostelijke Zhou
|
||||||
|
Lente & Herfst
|
||||||
|
Strijdende Staten
|
||||||
| Qin-dynastie | ||||||
| Han-dynastie | ||||||
|
Westelijke Han
|
||||||
|
Shu Han
|
||||||
|
Wu
|
||||||
| Jin-dynastie | ||||||
|
Zestien Koninkrijken
|
||||||
|
Noordelijke en Zuidelijke dynastieën:
|
||||||
|
Zuidelijke dynastieën
|
Noordelijke dynastieën | |||||
| Tang-dynastie | ||||||
|
Tweede Zhou-dynastie
|
||||||
|
Liao
|
Vijf Dynastieën en Tien Koninkrijken:
|
|||||
|
Tien Koninkrijken
|
Vijf dynastieën
|
|||||
|
Westelijke Xia
|
||||||
| Republiek China (Taiwan) | ||||||
Inhoud
|
[bewerk] Algemeen
[bewerk] Chinese historiografie
 Zie Chinese historiografie voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
[bewerk] Traditionele Chinese historiografie
De oudste geschreven Chinese historische bronnen dateren uit de 13e eeuw v. Chr. Het zijn inscripties op botten en koperen vaten. Gedurende de oostelijke Zhou-tijd werden ook gebeurtenissen aan het hof, genealogische lijsten en rituele gezangen genoteerd. Deze teksten zijn later gecodificeerd. De gebeurtenissen werden in strikt chronologische vorm opgeschreven. Verder werden bestaande teksten steeds opnieuw geparafraseerd. Losstaande historische gebeurtenissen werden causaal met elkaar in verband worden gebracht.Ook werden nieuwe onderdelen toegevoegd. De historische bronnen dienden zo minder als weergave van historische gebeurtenissen en meer als historische rechtvaardiging van contemporaine handelingen. Deze kenmerken bleven karakteristiek voor de gehele latere Chinese historiografie.
De Shiji, de Optekeningen van de Historicus, zijn begonnen door Sima Tan en rond 90 v. Chr. voltooid door zijn zoon Sima Qian. Het is het eerste boek dat de gehele Chinese geschiedenis behandelt, vanaf de mythische heerschappij van de Gele Keizer (黃帝 Huangdi) tot en met het begin van de Han-dynastie. Door zijn opzet heeft de Shiji tot aan het eind van de 19e eeuw gegolden als model voor alle sindsdien geschreven officiële dynastieke standaardgeschiedenissen (正史 zhengshi). Elke dynastie legde zichzelf de verplichting op een geschiedenis van de voorafgaande dynastie te schrijven. Dit gebeurde door hofambtenaren en met gebruikmaking van de officiële keizerlijke archieven. Belangrijk doel van de geschiedenis was het legitimeren van de machtsovername door de nieuwe dynastie. Deze geschiedenissen zijn later verzameld in de Vierentwintig Geschiedenissen. Kenmerkend voor deze dynastieke geschiedenissen is een overdaad aan details, die verhullend werkt op de werkelijke verhoudingen. Ook ontbreken zaken die buiten de belangstelling van de politieke elite lagen. De val van de vorige dynastie werd steeds verweten aan de laatste keizer, zijn regering werd daarom slechter afgeschilderd dan historisch verantwoord.
[bewerk] Moderne Chinese historiografie
Na de val van het keizerrijk in 1912 probeerden Chinese historici westerse methoden op de geschiedschrijving toe te passen. Dit liep uit op een richtingenstrijd over de historische authenticiteit van de oudste Chinese bronnen. De School van het Geloof in de Oudheid (xingupai 信古派) stond tegenover de School van de Twijfel aan de Oudheid (yigupai 疑古派).
De sinds 1949 in de Volksrepubliek officieel geldende Marxistische geschiedsopvatting gaat uit van een wetmatig, lineair verloop van de wereldgeschiedenis. De maatschappelijke ontwikkelingslijn loopt van een periode van oercommunisme, via een slaven-periode, een feodaal tijdvak en een kapitalistische periode naar een socialistisch tijdvak. Die laatste periode moet tenslotte uitmonden in de periode van het wereldcommunisme. Dit schema leidde onder Chinese historici tot veel discussie over periodebegrenzingen. Hierbij ging het vooral over lengte en einde van de slaven-periode en een mogelijke onderverdeling van het meer dan 2500 jaar lange feodale tijdperk. De pogingen de overgang van feodalisme naar kapitalisme te verklaren via een semi-koloniaal tijdvak zijn een Chinese verbijzondering van de marxistische theorie. Sinds de Culturele Revolutie wordt de marxistische ontwikkelingslijn steeds minder nadrtukkelijk toegepast, maar blijft op de achtergrond wel aanwezig.
[bewerk] Westerse historiografie over China
| Zie Westerse historiografie over China voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De vroegste berichten over China waren reisverslagen zoals die van Marco Polo. Het reisverslag van de Spaanse monnik Martín de Rada, die in 1575 Fujian bezocht, was het eerste verslag dat een historisch overzicht bevatte.
Gedurende de 17e eeuw trok een groot aantal Jezuïeten als missionarissen naar China. De bekendste was Matteo Ricci die er tussen 1583 en 1610 verbleef. Hij beschouwde de Chinese riten als uitingen van respect en verering en zag ze daarom niet in strijd met het Christendom. De Jezuïeten benadrukten dan ook meer de Chinese ideeën over God, geloof en moraal dan de Europese. Uit hun geschriften komt een ideaalbeeld van China tevoorschijn, waarin het Confucianisme vanaf het begin leek te zijn verankerd in een verder onveranderlijke maatschappij.
Begin 19e eeuw kreeg, onder invloed van de Verlichting, het idee van vooruitgang in de Europese historiografie steeds meer nadruk. Ontwikkeling liep langs een onomkeerbare weg, kende geen herhalingen naar had een einddoel. Volgens de toenmalige Europese historici was er in de Chinese geschiedenis juist sprake van voortdurende herhaling. China werd gezien als een versteend fossiel zonder geschiedenis. Dit beeld bleef tot in de eerste helft van de 20e eeuw bestaan. De belangstelling voor Chinese geschiedenis bleef gedurende die tijd beperkt tot een klein aantal sinologen.
De opkomst van Japan en de radicale veranderingen in het China van de eerste helft van de 20e eeuw leidden ook tot grotere wetenschappelijke belangstelling voor de Chinese geschiedenis. Historici als Oswald Spengler, Arnold Toynbee en sociologen als Max Weber gebruikten gebeurtenissen uit de Chinese geschiedenis ter bevestiging van hun eigen theoriën. De Chinese geschiedenis raakte bekend onder een groot publiek. Pas sinds de Tweede Wereldoorlog en de opkomst van China als wereldmacht is ook de belangstelling voor de Chinese geschiedenis toegenomen. Nu worden Chinese historische bronnen, vaak tot in detail, bestudeerd door westerse historici, sociologen, etnologen, politieke wetenschappers en economen. Hierbij bestaat het gevaar dat deze studies slechts dienen ter bevestiging van eigen, in westerse wetenschappelijke tradities verankerde leerstellingen en zo kunnen leiden tot het door Edward Said (1935-2003) beschreven Oriëntalisme. Daarentegen bestaat door de werkelijk enorme hoeveelheid Chinese historische bronnen en de wijze waarop die bronnen zijn ontstaan het gevaar van Sinocentrisme. Door dit materiaal kritiekloos te gebruiken wordt de beïnvloeding van de Chinese geschiedenis en cultuur door andere volkeren en staten niet meer opgemerkt.
[bewerk] Periodisering
| Zie Periodisering van de Chinese geschiedenis voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
[bewerk] Traditionele Chinese periodisering: dynastieke cycli
De traditionele Chinese geschiedschrijving kende geen lineaire (doorlopende) chronologie. De kalender werd per dynastie opnieuw vastgesteld. Jaren werden geteld per regeringsperiode, waarbij steeds werd begonnen met het jaar volgend op het jaar waarin de voorganger stierf of werd afgezet. Elke regeerperiode (of vaak ook gedeelte van een regeerperiode) kreeg een eigen jaartitel, (年號 nianhao), een regeermotto dat altijd een positieve betekenis had. Dit alles bevorderde de periodisering in dynastieën.
De historische ontwikkeling van de dynastieën wordt in de traditionele Chinese geschiedschrijving beschreven volgens een vast patroon, de steeds terugkerende dynastieke cyclus. De eerste keizer verkrijgt wegens zijn kwaliteiten het Hemels Mandaat (天命 Tianming ). Zijn opvolgers bezitten steeds minder kwaliteiten en uiteindelijk wordt de laatste keizer als gevolg van wanbestuur afgezet. Hij verliest het Hemels Mandaat aan de eerste keizer van de nieuwe dynastie die de nieuwe Zoon des Hemels (天子 Tianzi) wordt. Deze ontwikkelingsgang is voor het eerst beschreven door de Zhou-dynastie. Zij wilden daarmee hun machtsovername van de Shang-dynastie rechtvaardigden. De filosofie van het Hemels mandaat is door elke volgende dynastie overgenomen.
In de traditionele Chinese historiografie speelden de Confucianistische idealen van eenheid en continuïteit een grote rol. Het gelijktijdig bestaan van dynastieën was binnen deze gedachtengang onmogelijk. Gelijktijdig voorkomende dynastieën werden achteraf dan ook òf na elkaar geplaatst òf slechts één van hen wordt als legitieme dynastie erkend. De enige uitzondering hierop vormt de periode van de Drie Koninkrijken.
[bewerk] Periodisering door Westerse historici
De dynastieke onderverdeling is ook in het westen de meest gebruikte periodisering van de Chinese geschiedenis. Soms worden dynastiën samengevoegd (bijvoorbeeld Sui en Tang), of worden verduidelijkingen toegevoegd (bijvoorbeeld: Ming: bloeiperiode van de Mandarijnen-maatschappij of Song: het bureaucratische China). Verder probeerde men de in de Europese historiografie gangbare onderverdeling in oudheid, middeleeuwen en nieuwe tijd ook toe te passen op de Chinese dynastieke geschiedenis. Om verwarring te vermijden werd dan vaak het woord Chinees toegevoegd. Dit gold vooral voor het begrip Chinese Middeleeuwen. Westerse historici meenden in de val van het eenheidsrijk van de Han-dynastie als gevolg van invallende barbaren een parallel te zien met de val van het west-Romeinse Rijk, de Grote Volksverhuizing en het begin van de Europese middeleeuwen. Over het tijdstip waarop deze periode eindigde bestaan dan weer verschillende meningen.
Twee originele westerse pogingen om te komen tot een periodisering die niet meer op de dynastieke cyclus is gebaseerd, zijn die van Mark Elvin (The Pattern of the Chinese Past, 1973) en Jacques Gernet (Le monde chinois, 1972). Elvin baseerde zijn periodisering op economische en technologische ontwikkelingen, omdat juist die er voor zorgden dat het Chinese Rijk al die eeuwen als eenheid kon blijven bestaan. Gernet koos voor een periodisering gebaseerd op veranderingen in de feitelijke politieke machtsstructuur en baseerde zich niet meer op het vaak fictieve centrale gezag van de keizerlijke dynastiën.
[bewerk] Marxistische periodisering
Sinds 1949 wordt de Chinese geschiedenis door historici uit de Volksrepubliek verdeeld in de vijf fasen van de marxistische periodisering:
- Gedurende het Paleolithicum bestond een 'oermaatschappij' waarin mensen in groepjes samenleefden. Die ging tijdens het Neolithicum (7000-2200 v. Chr.) langzaam over in een 'stammenmaatschappij', waarbij clanverbondenheid steeds belangrijker werd. Hierbij kenmerkte de Yangshaocultuur (5000-3000 v. Chr.) zich door matriarchale en de Longshancultuur (3000-2000 v. Chr.) door patriarchale verhoudingen.
- 2200-771 v. Chr. Een slavenhoudersmaatschappij gedurende de Xia, de Shang en de westelijke Zhou-dynastie.
- 770 v. Chr. - 1840 n. Chr. Een zeer lange periode waarin de maatschappij gekenmerkt werd door feodale maatschappelijke verhoudingen. Binnen het marxisme heeft het begrip feodalisme een specifieke betekenis. De heersende klasse bezit de grond, de bewerking vindt plaats door boeren die in een horige relatie tot de grondbezitters staan. Op deze wijze ontstond een klassenmaatschappij die onvermijdelijk zal overgaan in de kapitalistische fase.
- 1840-1949: periode van semi-koloniale overheersing waarin een oud-democratische (1840-1919) en een nieuw-democratische revolutie (1919-1949) plaatsvonden. Deze periode was volgens Mao Zedong de Chinese variant van de kapitalistische fase.
- vanaf 1949. De socialistische fase, de Volksrepubliek China.
[bewerk] Prehistorie en oudheid
[bewerk] Chronologie van de Chinese oudheid
| Zie Chronologie van de Chinese oudheid voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Er bestaat geen eenduidigheid over de chronologie van de Zhou-, de Shang- (en de Xia-dynastie). De oudste datum in de geschiedenis van de Chinese oudheid waarover alle bronnen het eens zijn is 841 v. Chr. In dat jaar begon Gong He het regentschap voor de Zhou-koning Xuan Wang.
De traditionele chronologie gaat terug op berekeningen van Liu Xin (46 v. Chr - 23 n. Chr.). De Westelijke Zhou regeerde 341 jaar, de Shang 644 en de Xia 439 jaar. Uitgaande van 771 v. Chr. als het einde van de Westelijke Zhou dynastie begon de Zhou-dynastie dan 1122, de Shang-dynastie 1766 en de Xia-dynastie 2205 v. Chr.
Volgens de Bamboe-annalen regeerde de Westelijke Zhou 280 jaar, de Shang 508 en de Xia 431 jaar. Uitgaande van 770 v. Chr. als het begin van de Oostelijke Zhou begon de Zhou-dynastie dan in 1050, de Shang-dynastie 1558 en de Xia-dynastie 1989 v. Chr.
Chinese archeologen hanteren een minder nauwkeurige chronologie. De Westelijk Zhou omvat volgens hen de periode tussen de laatste helft van de 11e eeuw en 771 v. Chr. Shang omvat de 16e tot en met eerste helft van de 11e eeuw v. Chr. Xia beslaat de 21ste tot het begin van de 16e eeuw (waarvan de Erlitoucultuur het tijvak tussen de 19e en het begin van de 16e eeuw omvatte).
Het Xia Shang Zhou Chronologie Project, een in 1996 door de regering van de Volksrepubliek China ingestelde multi-disciplinaire commissie maakte in 2000 haar onderzoeksresultaten bekend. De Westelijke Zhou-dynastie regeerde 1046-771, Shang 1600-1046 en Xia 2070-1600 v. Chr. Dit moet de standaard worden voor zowel schoolboeken als wetenschappelijke werken.
[bewerk] Traditionele Chinese opvatting over de eigen oudheid
| Zie Traditionele Chinese opvatting over de oudste Chinese geschiedenis voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De traditionele Chinesese geschiedsopvatting over de eigen oudheid is gebaseerd op een groot aantal legendes en mythische overleveringen van zeer verschillende herkomst. Zij zijn vanaf de tweede eeuw v. Chr. op systematische wijze samengevoegd en op Confucianistische wijze ontdaan van hun mythische herkomst. Zo werd een mythe over een zonnegodin met de naam Xihe (W-G: Hsi-Ho) gerationaliseerd tot Xi en He, twee aan het keizerlijk hof verbonden astronomen. De groei van de Chinese beschaving werd aldus beschreven als een reeks opeenvolgende gebeurtenissen die in causaal verband tot elkaar leken te staan. Hieraan is later een chronologie toegerekend die veel meer was gebaseerd op kosmologische overwegingen dan op historische feiten.
Volgens deze traditionele geschiedsopvatting kregen de mensen, die tot dat moment op primitieve wijze in een oerstaat zonder ordening hadden geleefd, steeds meer elementen van de Chinese beschaving bijgebracht door een aantal grote heersers. Vanaf de 2e eeuw v. Chr groeide dit aantal gestaag, naarmate er meer mythen werden 'bewerkt'. Uiteindelijk omvatte de lijst Drie Verhevenen (san huang 三皇) en Vijf Oerkeizers (wu di, 五帝). Zij werden volgens dezelfde traditionele geschiedsopvatting opgevolgd door de Drie Dynastieën (san dai 三代), de Xia, Shang en Zhou-dynastie. De laatste twee oerkeizers behoren samen met de stichter van de Xia dynastie tot een aparte categorie, de Drie Volmaakte Koningen (san wang 三王). Zij kregen binnen het Confucianisme een voorbeeldfunctie voor alle latere heersers en functionarissen.
[bewerk] Prehistorie (ca. 2.000.000 - ca. 1550 v.Chr.)
| Zie Prehistorie in China voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
[bewerk] Paleolithicum
In 1927 zijn in grotten bij Zhoukoudian (nabij Peking) meerdere menselijke fossielen gevonden. De bekendste vondst is de Pekingmens (vroegere wetenschappelijke naam Sinanthropus pekinensis, nu Homo erectus pekinensis). Hij wordt tot de species Homo erectus gerekend die in ieder geval tussen 1.000.000 en 400.000 jaar geleden in China heeft geleefd. Op dit moment vormen artefacten uit Renzidong (人字洞), provincie Anhui, de oudste bewijzen van menselijke bewoning. Volgens de meest extreme, maar ook sterk betwiste, datering zijn zij meer dan twee miljoen jaar oud. Deze ouderdom heeft gevolgen voor de op dit moment gangbare theorie, waarbij Homo erectus pas 1,6 miljoen jaar geleden vanuit Afrika naar Azië is getrokken. Gaat men uit van de juistheid van die twee miljoen jaar dan zal die theorie moeten worden aangepast. Mogelijk heeft oost-Azië of China naast Afrika een eigen rol gespeeld bij het ontstaan en de evolutionaire ontwikkeling van de mensheid. Op dit moment wordt deze mogelijkheid in Chinese publicaties sterk benadrukt.
Opgravingen in Dali hebben menselijke fossielen opgeleverd die tussen de 200.000 en 90.000 jaar oud zijn. Zij verkeren in zeer slechte staat, maar zouden desondanks kenmerken van zowel de Homo erectus als de Homo sapiens bezitten. Volgens de enkele-oorspronghypothese zou Homo sapiens zich ongeveer 200.000 jaar geleden vanuit Afrika over de wereld hebben verspreid. Naar aanleiding van ondermeer de in Dali gedane vondsten ontstond een nieuwe afstammingstheorie. Volgens dit multiregionale model heeft Homo sapiens zich tegelijkertijd op verschillende plaatsen in de wereld ontwikkeld uit daar reeds aanwezige species Homo erectus en heeft er vervolgens een vermenging plaats gevonden. Voor de periode tussen 90.000 en 30.000 jaar is er tot nu toe in China echter geen enkel menselijk fossiel gevonden. Verder vertonen de in Dali gevonden fossielen weliswaar kenmerken van de Homo sapiens, maar geen enkel modern Chinees anatomisch kenmerk. Dit in tegenstelling tot fossielen jonger dan 30.000 jaar, die die kenmerken wel bezitten. Dit zou weer kunnen betekenen dat Homo sapiens, komende van elders, zich tussen 90.000 en 30.000 jaar geleden in China heeft gevestigd. Beide theorieën hebben dan ook hun aanhangers.
[bewerk] Neolithicum
Ongeveer 10.000 jaar geleden vond in China, net als in andere delen van de Oude wereld, de Neolithische revolutie plaats. Dit is de overschakeling van verzamelen naar het systematisch verbouwen van zaden, de landbouw. In de vallei van de Huang He werd gierst verbouwd. Zuidelijker, langs de benedenloop van de Yangtze, begon men met de verbouw van rijst. Tegelijkertijd begon de productie van stenen landbouwwerktuigen en van aardewerk. Dat laatste diende voor het verzamelen, het vervoeren en het bereiden van landbouwproducten. Dankzij dit aardewerk wordt het voor archeologen mogelijk om vanaf 7000 v. Chr. verschillende regionale culturen van elkaar te onderscheiden.
Tussen 5000 en 3000 v. Chr. bestond in de Huang He-vallei de Yangshaocultuur. Men verbouwde twee soorten gierst en produceerde fijn en individueel beschilderd aardewerk. De Yanghshaocultuur is weliswaar de eerst ontdekte en daarmee langst onderzochte neolitische cultuur, maar zeker niet de enige in China. Ook in het huidige Liaoning en Shandong ontstonden culturen die ook op de verbouw van gierst waren gebaseerd. Langs de middenloop en de monding van de Yangtze en in het huidige Guangdong ontstonden culturen gebaseerd op de rijstteelt. Tegenwoordig is men van mening dat die andere culturen voor het ontstaan van de Chinese cultuur minstens zo belangrijk waren als de Yangshao-cultuur.
Uit een complexe wisselwerking tussen de Yangshaocultuur en diverse regionale culturen ontstond rond 2500 v. Chr. de Longshancultuur. Kenmerkend was de productie van zwart, vaak flinterdun aardewerk. Net als daarvoor vond ook tussen de Longshancultuur en andere neolitische culturen een complexe, maar nog niet geheel duidelijke, wederzijdse beïnvloeding plaats. Mogelijk is dit de periode van de tienduizend staten (萬國 wan guo). Deze term wordt in de traditionele geschiedschrijving gebruikt als omschrijving voor de in dorpen geordende agrarische gemeenschappen van centraal China gedurende de laatste periode van de mythische tijd. Hier liggen de wortels van de Shang- en Zhoucultuur en, als die heeft bestaan, ook die van de Xia.
[bewerk] Xia-dynastie: wel of geen historische realiteit?
| Zie Xia-dynastie voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In de Chinese historische traditie volgt de Xia-dynastie op de periode van de Vijf Keizers. Er zijn 17 namen van koningen overgeleverd, waarbij er in de Chinese traditie voor het eerst sprake was van erfopvolging. Volgens de, achteraf berekende, traditionele chronologie zou de Xia-dynastie hebben geregeerd tussen 2205 en 1766 v. Chr.
Door Chinese archeologen wordt een archeologische vindplaats te Erlitou (bij Luoyang in Henan) in verband gebracht met de Xia-dynastie. Zij zijn hiervan overtuigd door een combinatie van drie factoren. Deze plaats ligt midden in het gebied dat de traditionele Chinese geschiedschrijving in verband brengt met de Xia-dynastie. De vondsten worden gedateerd tussen 1900 en 1500 v. Chr.. Dit is volgens de traditie de periode waarin Xia regeerde. Tenslotte kende de Erlitoucultuur een groot uitstralingsgebied, wat zou duiden op een zekere mate van staatsvorming.
Daarentegen stellen westerse historici dat het bestaan van de Xia-dynastie pas met zekerheid kan worden vastgesteld als er naast arceologische ook schriftelijke bronnen gevonden zijn. Pas dan wordt duidelijk of de overgeleverde lijst van Xia-heersers, net als die van de Shang, historisch juist is. Bovendien zou er een methodische valkuil kleven aan de Chinese visie. Men gebruikt de traditionele bronnen om de plaats van het archeologisch onderzoek af te bakenen en vervolgens worden de archeologische vondsten gebruikt om de inhoud van de traditionele bronnen te bevestigen.
De Shang maakten in hun inscripties geen enkele melding van de Xia. De eerste vermelding dateert pas uit de Zhou-dynastie. Misschien wilden de Zhou hun macht legitimeren door een relatie te leggen met een staat die in het verleden met de Shang heef geconcurreerd. Als dit juist is, betekent dit dat de Xia daadwerkelijk hebben bestaan, niet als voorganger van de Shang zoals door de traditionele geschiedschrijving is overgeleverd, maar (deels) gelijktijdig met Shang. Mogelijk hebben zowel Xia als Shang hun wortels in de geordende boerengemeenschappen die volgens de traditie de tienduizend staten worden genoemd. Xia en Shang kunnen dan elk een tijdlang de hegemonie over deze gemeenschappen hebben uitgeoefend.
[bewerk] Shang-dynastie (ca. 1550 - ca. 1050 v. Chr.)
| Zie Shang-dynastie voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
[bewerk] Zhou-dynastie (ca. 1050 - 221 v. Chr.)
| Zie Zhou-dynastie voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
[bewerk] Westelijke Zhou (ca. 1050 - 772 v. Chr.)
feodale staat
[bewerk] Oostelijke Zhou (772 - 256 v. Chr.)
De Periode van Lente en Herfst (772 - 481 v. Chr.) en de Periode van de Strijdende Staten (453 - 221 v. Chr.).
[bewerk] Chinees keizerrijk
| Zie Chinees keizerrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In 221 v. Chr. werd het land verenigd onder de eerste keizer, Qin Shi Huangdi (wat 'Eerste keizer van de Qin' betekent), die de Qin-dynastie stichtte. Tijdens de Han-dynastie (206 v. Chr.-220 n.Chr.) werd het rijk uitgebreid tot in Korea, Vietnam en Centraal-Azië.
Hierna volgde een periode van verwarring, waarin een van de rustpunten de Tang-dynastie (618-907) was. Onder de keizers van deze dynastie werd onder andere het examenstelsel ingevoerd, waardoor ook niet-adellijke personen hoge posities konden bereiken. Vanaf de 9e eeuw nam de macht van de keizer toe en verplaatste het economisch centrum zich naar het zuiden.
Marco Polo zou China hebben bezocht rond 1280, toen hier de Mongoolse Yuan-dynastie aan de macht was. Onder de Ming-keizers (1368-1644) werd meer nadruk gelegd op de eigen Chinese waarden en werd de invloed van buitenaf geweerd. Later, onder de Qing-dynastie van de Mantsjoe (1644-1911), nam de druk van het Westen weer toe. Hier volgt een lijst van keizerlijke dynastiën die China in de loop der eeuwen regeerde. De lijst is in chronolgische volgorde opgezet.
- Xia-dynastie
- Shang-dynastie
- Zhou-dynastie
- Qin-dynastie
- Han-dynastie
- Drie Koninkrijken - periode
- Jin-dynastie
- Zestien Koninkrijken periode
- Noordelijke en Zuidelijke dynastiën
- Sui-Dynastie
- Tang-Dynastie
- Vijf dynastiën en Tien Koningen periode
- Song-dynastie
- Liao-dynastie
- Westelijke Xia
- Jin-dynastie
- Yuan-dynastie
- Ming-dynastie
- Qing-dynastie
[bewerk] Republiek China
| Zie Republiek China voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
[bewerk] Periode 1911-1928
In 1911 werd de laatste Chinese keizer van de troon gestoten en werd de republiek China uitgeroepen. Direct hierna verklaarden Buiten-Mongolië en Tibet zich onafhankelijk en Tannu Tuva werd geannexeerd door Rusland. De eerste president van de republiek was Sun Yat-Sen, die een leider van de revolutie was. Deze functie gaf hij in 1912 op ten gunste van Yuan Shikai. Deze was een hoge militaire leider tijdens de laatste fase van de Qing-dynastie. Hij behoorde oorspronkelijk tot de hervormers, maar bleek vooral uit te zijn op macht. In 1915 probeerde hij het keizerrijk te herstellen en als Hongxian-keizer zelf de troon te bestijgen. Maar verzet van andere militaire machthebbers en zijn voortijdige dood voorkwamen deze restauratie van het keizerrijk. Yuan overleed in 1916.
In de Eerste Wereldoorlog koos de Republiek China de zijde van de geallieerden en zond duizenden arbeiders naar het front in Frankrijk om te helpen met de aanleg van loopgraven. Japan, dat ook officieel de kant van de geallieerden had gekozen, bezette echter de Duitse concessie te Shantung en trachtte China met zijn "21 eisen" een groot deel van de soevereiniteit af te nemen. In Versailles wees men de Duitse gebieden toe aan Japan.
Hierna brak een onrustige tijd aan. Er heerste in de Republiek een anarchie, want er waren verschillende groepen die onafhankelijk over delen van China controleerden. De leiders van deze groepen worden de 'warlords' genoemd. Zo was Sun Yat-Sen van 1921 tot zijn dood in 1925 de leider van gebieden in Zuid-China. In 1925 kwam er een einde aan de Warlord-periode, toen de leider van de Nationalistische Kwo Min Tang partij, Chiang Kai-shek, president werd van de Republiek. Hij versloeg in de burgeroorlog de warlords in Noord-China. Toen deze waren verslagen brak er in China een nieuwe periode aan: de Kwo Min Tang periode.
[bewerk] Kwo Min Tang (1928-1949)
 |
Nadat Chiang Kai-shek de warlords had verslagen werd hij de leider van het herenigde China. Hij veranderde een 'aantal' dingen. De hoofdstad werd verplaatst en de vlag van China werd veranderd. China wordt na 1928 dan ook wel aangeduid als Nationalistisch China of Kwo Min Tang China. In 1931 werd president Chiang Kai-Shek opgevolgd door Lin Sen. In dat zelfde jaar viel het Japanse Keizerrijk de Chinese provincie Mantsjoerije binnen en begon in feite de Tweede Chinees-Japanse oorlog.
[bewerk] Japanse bezetting (1937-1945)
Reeds in 1937 begon voor China de Tweede Wereldoorlog. Japan bezette toen grote gebiedsdelen van Oost-China, waaronder de Chinese hoofdstad Nanking. Dit zou ook de hoofdstad worden van het door de Japanners bezette China. Ondanks dat de Japanners de touwtjes in handen hadden, was het officieel een onafhankelijke staat, net als Mantsjoekwo (Mantsjoerije), dat Japan al eerder op China veroverd had. In het westen zien de meeste wetenschappers deze gebieden echter als bezet door het Japanse keizerrijk. Het door Japan bezette gedeelte van de Republiek China beweerde dat dit het enige officiële China was. Het had ook dezelfde vlag als voor de bezetting (met een extra strook erboven). Het land werd geleid door een pro-Japanse Chinese regering. Toen Japan in 1945 WO II verloor werd de verovering van Japan in 1937 weer ongedaan gemaakt en werd Nanking weer de hoofdstad van de hele Republiek China inclusief Mantsjoekwo.
[bewerk] Republiek China sinds 1949
| Zie Taiwan voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
[bewerk] Volksrepubliek China
| Zie Geschiedenis van Volksrepubliek China voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
[bewerk] Tot aan de dood van Mao Zedong 1976
Na de Tweede Wereldoorlog werd in China de Chinese Burgeroorlog tussen de Chinese Communistische Partij en de Kwomintang voortgezet. Deze burgeroorlog werd in 1949 door de communisten gewonnen. De aanhangers van de Kuomintang vluchtten naar Taiwan, terwijl Mao Zedong een dictatoriaal bewind aan de macht brengt dat uiteindelijk een strikte controle zou uitoefenen over het dagelijks leven in China en het leven zou kosten aan miljoenen mensen. Voorafgaand aan het dieptepunt van Mao's regime, de culturele revolutie (1966-1970), heroverde China in 1959 het in 1912 onafhankelijk geworden Tibet.
[bewerk] Het huidige China
Na de dood van Mao in 1976 blijft China in naam communistisch, maar wordt geleidelijk aan vrijer op persoonlijk en economisch vlak terwijl het toch de elementen van totalitarisme ten opzichte van politiek, religie en etnische minderheden behoudt. Deng Xiaoping, na Mao de voorzitter van de Communistische parij, verklaart: "Het maakt niet uit of de kat wit of zwart is, als hij maar muizen vangt." Hiermee wilde hij zeggen dat het niet zo veel uitmaakt welke ideologie je aanhangt, als er maar goede resultaten worden behaald. Tot op de dag van vandaag blijft het eenpartijstelsel in China gehandhaafd, al wordt door sommige ouderen binnen de partij voorzichtig gepleit voor meer democratie. De schending van de mensenrechten en de corruptie blijven echter een probleem, vooral ook ten opzichte van Falun Gong en Tibet.
| Periodes in de Chinese geschiedenis |
|---|
|
Prehistorie | Oudheid | Keizerrijk | Republiek | Volksrepubliek |
| China |
[bewerk] Zie ook
| {{{afb_links}}} | Geschiedenis van Azië | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Geschiedenis van: Afghanistan - Armenië - Azerbeidzjan - Bahrein - Bangladesh - Bhutan - Brunei - Cambodja - China - Filipijnen - Georgië - India - Indonesië - Irak - Iran - Israël - Japan - Jemen - Jordanië - Kazachstan - Kirgizië - Koeweit - Laos - Libanon - Maldiven - Maleisië - Mongolië - Myanmar - Nepal - Noord-Korea - Oezbekistan - Oman - Oost-Timor - Pakistan - Palestijnse Autoriteit - Qatar - Rusland / Siberië - Saoedi-Arabië - Singapore - Sri Lanka - Syrië - Tadzjikistan - Taiwan - Thailand - Tibet - Turkije - Turkmenistan - Turkse Republiek Noord-Cyprus - Verenigde Arabische Emiraten - Vietnam - Zuid-Korea |
