Utrecht Centraal
Van Wikipedia
Utrecht Centraal is het Centraal Station van de Nederlandse stad Utrecht. Het vormt het belangrijkste knooppunt van het Nederlandse spoorwegennet en is in oppervlakte het grootste treinstation van Nederland.
Utrecht Centraal kent ongeveer met ongeveer 145.000 in- en uitstappers per dag[1]. Hiermee is het, na Amsterdam Centraal, het op één na drukste station van Nederland. Het aantal overstappers in Utrecht is niet bekend.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Dit station ligt op de plaats, ten westen van de Binnenstad, waar de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij in 1843 het eerste station van de stad Utrecht opende, waarmee Utrecht een treinverbinding met Amsterdam en later ook Arnhem kreeg. Vanaf 1863 werd het ook het beginpunt van de Centraalspoorweg richting Zwolle.
Het werd Centraal Station toen in 1938 de reizigersfunctie van het Maliebaanstation (ten oosten van de binnenstad) werd opgeheven en de treinen uit de richting Hilversum via de aansluiting Blauwkapel naar het Centraal Station geleid werden.
Het oorspronkelijke stationsgebouw uit 1843 werd in 1865 door een nieuw gebouw vervangen. In 1936 werd dit grondig verbouwd, vernieuwd en uitgebreid naar een ontwerp van architect Sybold van Ravesteyn. De gevel van het gebouw bestond grotendeels uit glas. Kort daarna, op 17 december 1938 brandde het gebouw grotendeels uit, waarna het in 1939 werd herbouwd, met enige cosmetische verbeteringen. Als aandenken aan dit feit heeft er jarenlang een phoenix op de nok van het station gestaan.
Dit gebouw werd in de jaren '70 afgebroken in het kader van de nieuwbouw voor Hoog Catharijne. De oorspronkelijke perronkappen werden hierbij grotendeels behouden. Op 17 december 1973 werd de nieuwe hooggelegen stationshal geopend.
Eind jaren '80 werd het station uitgebreid, naast de aanleg van een extra eilandperron (spoor 18/19) werd de stationshal vergroot, zodat deze voortaan alle sporen overspande. Deze vernieuwde stationshal werd geopend op 28 april 1989.
In 2006 zijn de perrons 18/19 verlengd, omdat er anders onvoldoende capaciteit zou zijn voor de dienstregeling 2007. Treinen van en naar Tiel en 's-Hertogenbosch kunnen nu ook gebruik maken van dat perron, waardoor het aantal kruisende treinbewegingen is verminderd. Er is ook ruimte gereserveerd voor een zesde eilandperron.
[bewerk] Het station
Het station telt zeven perrons en veertien perronsporen (waarvan drie kopsporen). De stationshal, die zich boven de sporen bevindt, loopt naadloos over in het winkelcentrum Hoog Catharijne en is door middel van een overdekte loopgang verbonden met de Jaarbeurs.
Nabij het Utrechtse Centraal Station bevinden zich de Hoofdgebouwen (I, II, III (De Inktpot) en IV) van de Nederlandse Spoorwegen en ProRail.
[bewerk] Dienstregeling
De volgende treinseries hebben een stop of een eindpunt te Utrecht Centraal:
- 100 ICE Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem – Köln Hbf – Frankfurt Flg. Fernb – Bazel
- 220 ICE Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem - Köln Hbf - Frankfurt Flg. Fernb – Frankfurt (M) Hbf – München Hbf
- 300 CityNightLine Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Köln Hbf – (Bazel – Zürich)/(München Hbf – Garmisch-Partenkirchen)
- 500/20500 Intercity Den Haag Centraal/Rotterdam Centraal – Utrecht Centraal – Amersfoort – Groningen
- 800 Intercity (Schagen –) Alkmaar – Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven – Maastricht/Heerlen
- 1700/21700 Intercity Den Haag Centraal/Rotterdam Centraal – Utrecht Centraal – Amersfoort – Enschede
- 2000 Intercity Den Haag Centraal – Gouda – Utrecht Centraal – Arnhem (spits: verder tot Nijmegen)
- 2800 Intercity Rotterdam Centraal – Gouda – Utrecht Centraal - Amersfoort Schothorst
- 3000 Intercity Den Helder – Alkmaar – Amsterdam Centraal – Utrecht Centraal – Arnhem – Nijmegen
- 3500 Intercity Schiphol – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven (spits: verder tot Maastricht)
- 4900 Intercity Utrecht Centraal – Hilversum – Almere Oostvaarders
- 5500 Sprinter Utrecht Centraal – Baarn
- 5600 Stoptrein Utrecht Centraal – Amersfoort – Zwolle
- 5700 Stoptrein Utrecht Centraal – Hilversum – Amsterdam Zuid – Leiden
- 5900 Stoptrein Utrecht Centraal – Driebergen-Zeist – Veenendaal – Rhenen
- 6000 Stoptrein Utrecht Centraal Geldermalsen – Tiel
- 7200 Stoptrein Utrecht Centraal – Amsterdam Zuid/Amsterdam Centraal (ene half uur naar Zuid, ander half uur naar Centraal)
- 8800 Intercity Utrecht Centraal – Woerden – Alphen a/d Rijn – Leiden Centraal
- 9800 Stoptrein Utrecht Centraal - Woerden - Gouda - Den Haag Centraal
- 16000-13600 Stoptrein Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Tilburg – Breda
- 15900 Stoptrein Utrecht Centraal – Veenendaal Centrum (spits)
[bewerk] Bus en sneltram
Utrecht Centraal heeft het grootste en drukste busstation van Nederland, een belangrijk knooppunt van stads- en streekbusdiensten.
Utrecht Centraal is een halte of eindpunt voor in totaal 72 buslijnen:
- 23 stadslijnen van het GVU
- 9 streeklijnen van Arriva (waaronder twee Q-liners)
- 8 streeklijnen van BBA/Veolia Transport (waaronder 2 Interliners)
- 23 streeklijnen en 9 nachtbuslijnen van Connexxion
Tevens bevindt zich het beginpunt van de sneltram naar Nieuwegein en IJsselstein bij het busstation. In de nabijheid van het Centraal Station zijn er twee haltes: 'Moreelsepark' bij het streekbusstation en 'Centraal Station' bij het stadsbusstation.
Zie verder Sneltramhalte Centraal Station |
[bewerk] OV-Terminal
Er zijn al enige jaren plannen om het station uit te breiden en te verbouwen tot een moderne en toekomstvaste OV-terminal, berekend voor 100 miljoen reizigers per jaar.
Het college van Utrecht heeft ingestemd met het definitieve ontwerp voor de nieuwe OV-Terminal: een integraal centraal station dat binnen één gebouw de afhandeling regelt voor trein, sneltram en bus. De OV-Terminal wordt het grootste station van Nederland. Het huidige station Utrecht Centraal verwerkt zo'n 55 miljoen reizigers per jaar. Verwacht wordt dat het aantal in de komende twintig jaar zal verdubbelen naar jaarlijks zo'n 100 miljoen reizigers.
De opdracht voor het Definitief Ontwerp is gegeven aan ProRail. Het ontwerp is gemaakt door Movares en Benthem Crouwel Architekten. Het definitief ontwerp is in december 2005 aan beide opdrachtgevers, de gemeente Utrecht en het ministerie van Verkeer en Waterstaat, aangeboden. Daarna is een toetsingstraject gestart met onder meer diverse gemeentelijke disciplines, Rijkswaterstaat, Bestuur Regio Utrecht, hulpdiensten en private partners.
Het Centraal Station zal dan niet meer zoals nu het geval is één geheel gaan vormen met het winkelcentrum Hoog Catharijne, er komt een nieuw hooggelegen voorplein. De looproute tussen de binnenstad en de Jaarbeurs gaat in de eindsituatie niet meer door de stationshal, maar er omheen.
De eindhalte van de sneltram zal verplaatst gaan worden naar de oostkant, in plaats van de westkant van het station. Daarnaast komt er aan zowel de oost- als westzijde van de OV-terminal een busstation.
[bewerk] Referenties
[bewerk] Externe links
{{{afb_links}}} | Spoorwegstations aan Staatslijn H | {{{afb_rechts}}} | |
---|---|---|---|
0: Utrecht Centraal · 1: Utrecht Staatsspoor · 4: Utrecht Lunetten · 8: Houten · 10: Houten Castellum · 12: Schalkwijk · 18: Culemborg · Tricht · 26: Geldermalsen · 31: Waardenburg · 35: Zaltbommel · 41: Hedel · 48: 's-Hertogenbosch · 52: Vught · 56: Esch · 60: Boxtel |
{{{afb_links}}} | Spoorwegstations aan de Centraalspoorweg | {{{afb_rechts}}} | |
---|---|---|---|
0: Utrecht Centraal · 3: Utrecht Overvecht · 9: Bilthoven · 12: Den Dolder · 16: Soestduinen · 21: Amersfoort · 25: Amersfoort Schothorst · 28: Amersfoort Vathorst · 32: Nijkerk · 40: Putten · 45: Ermelo · 49: Harderwijk · 64: Nunspeet · 70: 't Harde · 79: Wezep · 88: Zwolle · 101: Kampen - Kamperlijntje |
{{{afb_links}}} | Spoorwegstations aan de Rhijnspoorweg | {{{afb_rechts}}} | |
---|---|---|---|
0: Amsterdam Centraal · 1: Amsterdam Muiderpoort · 3: Amsterdam Amstel · 4: Duivendrecht · 6: Amsterdam Bijlmer ArenA · 11: Abcoude · 23: Breukelen · 28: Maarssen · 33: Utrecht Zuilen · 35: Utrecht Centraal · 42: Bunnik · 47: Driebergen-Zeist · 54: Maarn · 68: Veenendaal-De Klomp · 75: Ede-Wageningen · 84: Wolfheze · 88: Oosterbeek · 92: Arnhem · 93: Arnhem Velperpoort · 101: Duiven · 106: Zevenaar |
{{{afb_links}}} | Spoorwegstations in Utrecht | {{{afb_rechts}}} | |
---|---|---|---|
Abcoude | Amersfoort · Schothorst · Vathorst | Baarn | Bilthoven | Breukelen | Bunnik | Den Dolder | Driebergen-Zeist | Houten · Castellum | Hollandsche Rading | Maarn | Maarssen | Rhenen | Soest · Zuid | Soestdijk | Utrecht Centraal · Lunetten · Maliebaan · Terwijde · Overvecht | Veenendaal Centrum · West | Vleuten | Woerden Geplande stations: Utrecht Leidsche Rijn · Vaartsche Rijn · Zuilen Voormalige stations: Amersfoort NCS · Staat | Baarn Buurtstation | Bosch en Duin | Groenekan West | Leusden | De Haar | Huis ter Heide | Maarsbergen | Maartensdijk | Mijdrecht | Nieuwersluis-Loenen | Schalkwijk | Soestduinen | Utrecht Biltstraat · Buurtstation · Maliebaan | Wilnis | Woudenberg-Scherpenzeel | Zeist |
{{{afb_links}}} | Sneltram 60: Utrecht – Nieuwegein-Zuid | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
---|---|---|---|
Moreelsepark - Centraal Station - Westplein - Graadt van Roggenweg - 24 Oktoberplein-Zuid - 5 Mei Plein - Vasco da Gamalaan - Kanaleneiland Zuid - Transferium/Westraven - Zuilenstein - Batau-Noord - Wijkersloot - Stadscentrum - Merwestein - Fokkesteeg - Wiersdijk - Nieuwegein-Zuid |
{{{afb_links}}} | Sneltram 61: Utrecht – Nieuwegein – IJsselstein | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
---|---|---|---|
Moreelsepark - Centraal Station - Westplein - Graadt van Roggenweg - 24 Oktoberplein-Zuid - 5 Mei Plein - Vasco da Gamalaan - Kanaleneiland Zuid - Transferium/Westraven - Zuilenstein - Batau-Noord - Wijkersloot - Stadscentrum - St. Antonius Ziekenhuis - Doorslag - Hooghe Waerd - Clinckhoeff - Eiteren - Achterveld - Binnenstad - IJsselstein-Zuid |