1945

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

[endre] Hendingar

Den andre verdskrigen la eit øydelagd Tyskland bak seg. Bilete frå Heilbronn, ein av dei verst råka byane.

• Den andre verdskrigen slutta i mai i Europa og i september i Asia.

[endre] Utlandet

• 5. januar: Sovjetunionen godkjende det nye sovjetvenlege styret i Polen.
• 13. januar: Raoul Wallenberg vart arrestert av sovjetiske styrker i Budapest.
• 17. januar: Sovjetiske styrker okkuperte Warszawa.
• 30. januar: Wilhelm Gustloff, eit tysk skip med 10 000 flyktingar frå Gdynia, vart senka av den sovjetiska ubåten S-13. 9 300 døydde.
• 2. februar: Jaltakonferansen.
• 13. februar: Dresden søraust i Tyskland vart utsett for brannbombing av allierte bombefly. Om lag 35 000 døydde under bombinga av Dresden.
• 19. februar: 35 000 amerikanske soldatar gjekk i land på Iwo Jima.
• 23. februar: Den filippinske hovudstaden Manila vart teken av amerikanska styrkar.
• 6. mars: Kommunistisk regjering installert i Romania.
• 7. mars: Brua over Rhinen ved Remagen vart teken av amerikanske styrkar.
• 8. mars: Josip Broz alias Tito skipa regjering i Jugoslavia.
• 30. mars: Sovjetunionen invaderte Austerrike og tok Wien.
• 12. april: Franklin D. Roosevelt, USA sin president, døydde. Etterfylgjaren var visepresidenten Harry S. Truman.
• 25. april: Amerikanske og sovjetiske tropper møttest i byen Torgau. Tyskland vart skore i to delar.
• 25. april: Berlin vart innringa av sovjetiska styrkar.
• 2. mai: Sovjetiske styrkar proklamerte at dei hadde teke Berlin.
• 3. mai: Wernher von Braun og 120 av medarbeidarane hans gav seg over til amerikanske styrkar.
• 7. mai: Alfred Jodl, tysk generalstabsjef, underteikna kapitulasjon utan vilkår.
• 8. mai: Krigen i Europa slutt.
• 9. mai: Amerikanska styrkar arresterte Hermann Göring.
• 26. juni: Vedtektene til dei sameinte nasjonane vart underteikna.
• 1. juli: Tyskland delt mellom dei fire okkupasjonsmaktene.
• 16. juli: Fyrste atombombeprøve.

1945 såg både første sprenging av atomvåpen og første bruk av dei i krig. Biletet er frå få sekund etter Trinityprøven.

• 17. juli: Potsdamkonferansen tok til.
• 26. juli: Winston Churchill gjekk av som statsminister i Storbritannia. Arbeidarpartiet (Labour) sigra i valet. Etterfylgjar vart Clement Attlee.
• 31. juli: Samlingsregjeringa som hadde styrt Sverige under den andre verdskrigen gjekk av. Per Albin Hansson skipa ei sosialdemokratisk regjering.
• 6. august: Hiroshima vart treft av den fyrste atombomba nytta i krig. 60 000 døydde med det same.
• 8. august: Nagasaki veat treft av den andre atombomba nytta i krig. 60-80 000 innbyggjarar døydde og om lag 20 000 vart skada.
• 15. august: Japan kapitulerte.
• 17. august: Indonesiske nasjonalistar erklærte sjølvstende frå Nederland. Achmad Sukarno vart president.
• 2. september: Japan sin offisielle kapitulasjon ombord på USS Missouri. General Douglas MacArthur og admiral Chester Nimitz representerte USA medan utanriksminister Mamoru Shigemitsu og Yoshihiro Umetsu representerte Japan.
• 8. september: Amerikanske styrker okkuperte den sørlege delen av Korea, medan Sovjet okkuperte i nord. Koreakrigen hadde bakgrunn i desse okkupasjonane.
  • Den japanske utanriksministeren Tojo Hideki prøvde å ta livet av seg.
• 17. oktober: Oberst Juan Perón gjorde statskupp og vart president i Argentina.
• 13. november: Charles de Gaulle vart vald til president i Frankrike.
• 20. november: Nürnbergprosessen vart innleia.

[endre] Noreg

• 9. februar: Den svarte fredagen, stort luftslag i Sogn og Fjordane fylke.
• 8. mai: Dei tyske styrkane i Noreg la ned våpna. 8. mai 1945 har sidan vorte feira som frigjeringsdagen.
• 9. mai: Vidkun Quisling vart arrestert.
• 6. juni: Kong Håkon VII kom attende til Oslo.
• 23. juni: Den norske dagsavisa Verdens Gang kom ut med sitt fyrste nummer.
• 25. juni: Kong Haakon VII utnemnde Samlingsregjeringa, Einar Gerhardsen si fyrste regjering.
• 30. juni: Johan Nygaardsvold si regjering kom til Noreg frå London.
• 8. oktober: Stortingsvalet 1945. Arbeidarpartiet fekk reint fleirtal på Stortinget.
• 1. november: Utnemninga av Einar Gerhardsen si andre regjering.

[endre] Fødde

[endre] Døde

• 2. februar: Carl Goerdeler, tysk politikar, avretta.
• 8. februar: Karl A. Marthinsen likvidert. Martinsen var statspolitisjef i det okkuperte Noreg.
• 3. februar: Roland Freisler, tysk jurist.
• 5. februar: Ragnar Östberg, svensk arkitekt.
• 12. mars: Anne Frank, jødisk dagbokforfattar. Døydde av tyfus i konsentrasjonsleiren Bergen-Belsen.
• 26. mars: David Lloyd George, britisk statsminister 1916-1922.
• 31. mars: Torgny Segerstedt, svensk religionshistorikar.
• 2. april: Johannes Bachmann, tysk sjømilitær, admiral 1942, fall i kamp.
• 12. april: Franklin D. Roosevelt, amerikansk president 1932-45.
• 28. april: Benito Mussolini, italiensk fascistisk diktator 1922-43, avretta.
• 30. april: Adolf Hitler, tysk diktator og rikskanslar, tok livet av seg i bunkeren i Berlin
• 30. april: Eva Braun, elskarinna til Hitler, tok sjølvmord i bunkeren i Berlin.
• 1. mai: Joseph Goebbels, tysk propagandaminister. Han tok livet av seg.
• 8. mai: Josef Terboven, tysk rikskommisær i Noreg. Han tok livet av seg.
• 10. mai: Konrad Henlein, sudettysk nazistisk politikar. Han tok livet av seg.
• 23. mai: Heinrich Himmler tok livet av seg i britisk fangenskap. Himmler var leiar for SS.
• 19. juli: Otto von Schrader, tysk sjømilitær, tok livet av seg. Schrader var kommanderande admiral for den norske vestkysten.
• 4. oktober: Hans Birger Egeberg, medlem av Rinnanbanden, avretta på Kristiansten festning i Trondheim
• 6. oktober: Leonardo Conti, tysk nazistisk politikar, lækjar, SS-Obergruppenführer (tok livet av seg).
• 15. oktober: Pierre Laval, fransk politikar, avretta.
• 20. oktober: Ole Wehus, avretta på Akershus festning i Oslo som del av det norske landssvikoppgjeret.
• 24. oktober: Vidkun Quisling vert avretta på Akershus festning i Oslo.
• 25. oktober: Robert Ley, tysk nazistisk politikar. Han tok livet av seg.
• 20. desember: Den amerikanske generalen George S. Patton døydde etter ei bilulukke.