Kuba

Z Wikipedii

Republika Kuby (nazwa oficjalna República de Cuba) – państwo w Ameryce Środkowej położone na Morzu Karaibskim w archipelagu Wielkich Antyli. Państwo to składa się z wyspy o nazwie Kuba, oraz szeregu otaczających ją mniejszych wysepek, z których największą jest Isla de la Juventud. Stolicą Kuby jest Hawana, a inne największe miasta to: Santiago de Cuba, Camagüey, Holguin, Guantánamo, Santa Clara.

República de Cuba
Flaga Kuby Godło Kuby
Dewiza: (hiszp.) Patria y Libertad (Ojczyna i Wolność)
Język urzędowy	hiszpański
Stolica	Hawana
Ustrój polityczny	republika socjalistyczna
Głowa państwa	p.o. prezydenta Raúl Castro
Szef rządu	p.o. prezydenta Raúl Castro
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	106. na świecie 100 860 km² ~0%
Liczba ludności  • całkowita (2005)  • gęstość zaludnienia	72. na świecie 11 346 670 111,6 osób/km²
Niepodległość	spod okupacji USA 20 maja 1902
Jednostka monetarna	peso kubańskie (CUP)
Strefa czasowa	UTC -5 - zima UTC-4 - lato
Hymn państwowy	La Bayamesa
Kod ISO 3166	CU
Domena internetowa	.cu
Kod samochodowy	C
Kod telefoniczny	+53

Ten artykuł powiązany jest z serią Komunizm

Symbole sierp i młot czerwona gwiazda czerwony sztandar Szkoły w komunizmie marksizm · leninizm trockizm · maoizm eurokomunizm anarchokomunizm komunizm chrześcijański luksemburgizm Partie polityczne I Międzynarodówka II Międzynarodówka III Międzynarodówka IV Międzynarodówka KPCh · KPZR · NSPJ · PZPR · KPP Państwa uznawane za komunistyczne Związek Radziecki (1917-1991) Chińska Republika Ludowa Kuba · Wietnam Laos · Korea Północna Tematy powiązane socjalizm · walka klas Komuna Paryska centralne planowanie materializm historyczny manifest komunistyczny dyktatura proletariatu Nowa Lewica · skrajna lewica narodowy bolszewizm centralizm demokratyczny antykomunizm Znani komuniści Karol Marks • Fryderyk Engels Włodzimierz Lenin • Lew Trocki Róża Luksemburg • Karl Liebknecht György Lukács • Antonio Gramsci Anton Pannekoek • Feliks Dzierżyński Józef Stalin • Mao Zedong Josip Broz Tito • Ernesto Guevara Ho Chi Minh • Fidel Castro

Spis treści 1 Geografia 2 Historia Kuby 3 Ustrój polityczny 4 Demografia 5 Religie 6 Gospodarka 7 Galeria 8 Główne miasta 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

• Długość granic: 0 (nie graniczy z żadnym państwem, Baza Guantanamo jest wydzierżawiona USA)
• Długość wybrzeża: 3735 km
• Najniższy punkt: 0 m n.p.m. (Morze Karaibskie)
• Najwyższy punkt: Pico Turquino 2005 m n.p.m.

Kuba to największa z wysp karaibskich, a na liście największych wysp świata zajmuje 15 miejsce. Większość wyspy zajmuje nizina. W południowo-zachodniej części wznoszą się wapienne góry Sierra de los Organos. Wzdłuż południowych wybrzeży ciągnie się łańcuch gór Sierra Maestra z najwyższym szczytem Turquino. Klimat równikowy wilgotny, latem i jesienią występują cyklony tropikalne.Rozróżnia się porę deszczową (od maja do października) oraz porę suchą (od listopada do kwietnia).

[edytuj] Historia Kuby

Pierwotnie Kuba była zamieszkiwana przez plemiona przybyłe z Ameryki południowej przez Antyle. Pierwszymi mieszkańcami Kuby byli Indianie Guanahatabey, którzy przywędrowali na wyspę ok. 3000 r. p.n.e. W późniejszym okresie pojawiło się plemię Ciboney (Sibonejów) a następnie zachodnią i środkową Kubę zasiedlili Tainowie (Indianie Taino) (ok. 1100 r. p.n.e.). W okresie poprzedzającym kolonizację wyspę zamieszkiwało ponad 100 tys. Indian.

Wyspa Kuba została odkryta przez Krzysztofa Kolumba podczas jego pierwszej wyprawy. 28 października 1492 Kolumb wylądował na wyspie nadając jej nazwę Juana. W 1511 r. Diego Velázquez de Cuéllar otrzymał zadanie podbicia Kuby, czego dokonał w krótkim czasie, łamiąc opór tubylców. W następnych latach Velázquez założył kilka kubańskich miast. W 1521 r. Kuba została włączona do wicekrólestwa Nowej Hiszpanii. Kolonizacja w ciągu 50 lat doprowadziła do całkowitej zagłady miejscowej ludności (1560). Ponieważ na wyspie powstawało coraz więcej plantacji trzciny cukrowej i brakowało rąk do pracy, zaczęto sprowadzać murzyńskich niewolników z Afryki. Dalszy rozwój wyspy w XVII i XVIII wieku spowodował powstanie tam centrum handlu niewolnikami, a także nowych upraw plantacyjnych tytoniu i kawy. W 1762 r. Kuba została zdobyta przez Anglię, która po roku oddała ją Hiszpanii za Florydę. Zakaz importu niewolników wprowadzono w 1865 r., jednak samo niewolnictwo zniesiono dopiero w 1880 r.

W 1894 r. wybuchło trwające z przerwami 30 lat powstanie niepodległościowe. José Martí, kubański bohater narodowy, wylądował na wyspie 11 kwietnia 1895 ze zbrojnym oddziałem kubańskich emigrantów. Jego celem było wywołanie antyhiszpańskiego powstania i zdobycie niepodległości. Przeciwstawiał się on również amerykańskim planom aneksji Kuby. Zginął w bitwie z oddziałami hiszpańskimi pod Dos Rios. W 1898 r. w wyniku wojny morskiej amerykańsko-hiszpańskiej i interwencji USA doszło do zajęcia wyspy. 12 sierpnia 1898 r. Hiszpania rozpoczęła rokowania o pokój, który zawarto 10 grudnia 1898 r. w Paryżu. USA objęły Kubę faktycznym protektoratem, nie doprowadzając do jej niepodległości. Protekcja USA wymusiła na Hiszpanii rezygnację ze spłaty długu ciążącego na kolonii. W 1902 r. proklamowano niepodległą republikę, nadal nadzorowaną przez USA, które miały znaczne wpływy na politykę tego państwa aż do 1956 r. Polegało to między innymi na wymuszeniu przyjęcia tzw. "poprawki Platta" (pozostającej w mocy do 1934 r.), która zapewniała kontrolę USA nad polityką rządu kubańskiego, a także zapewniała USA prawo do posiadania bazy wojskowej Guantanamo.

W okresie międzywojennym miały miejsce napięcia społeczne spowodowane kryzysem na rynku cukru, jednego z podstawowych towarów eksportowych Kuby. Doprowadziło to do objęcia władzy przez dyktatora generała Machado y Moralesa w 1925 r. Został on obalony w 1933 r. w wyniku wojskowego zamachu stanu (tzw. bunt sierżantów kierowany przez Fulgencio Batistę).

W latach 1940-1944 prezydentem Kuby był proamerykański Fulgencio Batista. Wskutek porażki w wyborach w 1952 r. doprowadza on do zamachu stanu i zostaje dyktatorem. Od 1956 r. nasiliły się ruchy opozycyjne. Część z nich przekształciła się w ruch partyzancki (tzw. Ruch 26 Lipca) pod kierownictwem Fidela Castro. Walka partyzancka doprowadziła do upadku Batisty i wkroczenia partyzantów do Hawany 1 stycznia 1959. Castro został premierem. Znacjonalizował przemysł, banki i skonfiskował własność amerykańskich firm i obywateli. Doprowadził także do uspołecznienia ziemi uprawnej. Po pewnym czasie Kuba rządzona przez Castro nawiązała sojusz z ZSRR.

17-19 kwietnia 1961 doszło do zorganizowanej przez CIA inwazji uchodźców kubańskich w Zatoce Świń. Okazała się ona całkowitym fiaskiem, a w rezultacie nacjonalizacji i konfliktu Stanany Zjednoczone zerwały stosunki dyplomatyczne z Kubą. W 1962 USA wprowadziły embargo handlowe i blokadę morską Kuby i wpisały to państwo na listę krajów popierających terroryzm.

W październiku 1962 miał miejsce kryzys kubański, który nieomal doprowadził do wybuchu wojny światowej.

W tym okresie Kuba była militarnie, gospodarczo i finansowo wspierana przez ZSRR, a w roku 1972 przysąpiła do RWPG. Narastający kryzys gospodarczy spowodowany upadkiem bloku wschodniego czyli głównego rynku zbytu (87% eksportu), "burzą stulecia" (szacuje się, że straty nią spowodowane wyniosły ok. 1 mld dolarów) oraz nasileniem amerykańskiej blokady wyspy do szybkiego wzrostu bezrobocia (z 8% do 36,5%) i praktycznie zahamowania wzrostu gospodarczego. W 1992 roku Fidel Castro doprowadził do zmian w konstytucji dopuszczających prywatną działalność gospodarczą oraz swobodę praktykowania religii. Kryzys wymusił reglamentację żywności począwszy od 1993 r., a gospodarce kubańskiej zaczął doskwierać brak ropy.

Od czasu zmiany ustroju wielu Kubańczyków w sposób legalny lub nie starało się wyemigrować do USA. Pierwsza fala emigracji nastąpiła po przejęciu władzy przez Castro, druga w latach 1965-1973 (300 tys.), a następna duża fala to zaplanowana przez Castro na początku lat 80. XX wieku akcja wypuszczenia przeciwników systemu. Opuściło wtedy Kubę w kierunku Florydy ponad 120 tys. emigrantów (marielitos od portu Mariel z którego wypływali), jednak w znacznej liczbie byli to przestępcy i pacjenci zakładów psychiatrycznych.

W 1998 r. wyspę odwiedził papież Jan Paweł II. Kolejne lata stały pod znakiem nieudanych prób normalizacji stosunków z USA, pogorszone konfliktem wokół Eliana Gonzaleza, zestrzeleniem dwóch amerykańskich awionetek, wciąż zdarzającymi się represjami kubańskich dysydentów i naciskami antycastrowskiego lobby kubańskiego z Florydy.

[edytuj] Ustrój polityczny

Kubańska konstytucja stwierdza, że Kuba jest niezależnym i suwerennym państwem socjalistycznym [Artykuł 1]... nazwa państwa kubańskiego brzmi Republika Kuby [Artykuł 2]. Na określenie ustroju kubańskiego politolodzy powszechnie używają zwrotu "republika socjalistyczna".

Rząd zdominowany jest przez kubańską partię komunistyczną Partido Comunista de Cuba (PCC). Obecny przywódca PCC, Fidel Castro, jest zarówno przewodniczącym Rady Państwa (odpowiednik prezydenta), jak i premierem rządu kubańskiego. Przewodniczący Rady Państwa wybierany jest przez Zgromadzenie Narodowe na okres pięcioletni, bez limitu sprawowanych kadencji. Fidel Castro pełni tę funkcję nieprzerwanie od roku 1976.

Konstytucja Kuby stwierdza również: Komunistyczna Partia Kuby (...) jest najwyższą siłą przewodnią społeczeństwa i państwa. Jest dozwolone istnienie innych partii politycznych, jednak mają one marginalny wpływ na politykę, częściej ich role spełniają związki zawodowe. Konstytucja gwarantuje wolność słowa i zgromadzeń, jednak artykuł 62 konstytucji kubańskiej stwierdza: żadna z powyższych wolności przyznanych obywatelom nie może być wykorzystywana przeciw (...) istnieniu i celom państwa socjalistycznego, lub przeciw decyzji Ludu Kuby o budowie socjalizmu i komunizmu. Naruszanie tej zasady może być karane prawnie.

Najwyższym ustawodawczym organem jest parlament (Asamblea Nacional del Poder Popular), który wybiera m.in. Radę Ministrów, która pełni funkcję rządu.

[edytuj] Demografia

Grupy rasowe i etniczne: mulaci 51%, biali 37%, murzyni 11%, azjaci 1%
Dane można znaleźć w CIA Factbook [1]

Kuba liczy ok. 11 milionów mieszkańców. Nie ma wśród dzisiejszej ludności Kuby potomków jej rdzennego ludu Arawak.

Na Kubie odnotowuje się najniższą liczbę urodzeń w Ameryce Łacińskiej (1,6 dziecka na kobietę). Jedną z przyczyn jest możliwość darmowego usuwania ciąży (usuwana jest co 3 ciąża).

Kontakty homoseksualne są legalne na Kubie. Pod koniec lat osiemdziesiątych Fidel Castro i przewodnicząca Kubańskiej Federacji Kobiet (Federación de Mujeres Cubanas) Vilma Espín wypowiedzieli się oficjalnie przeciwko dyskryminacji gejów i lesbijek. Nie mniej osoby o orientacji homoseksualnej spotykają się często z przejawami homofobii w społeczeństwie.

Przeciętna długość życia wynosi 74 lata (kobiety 76,1 a mężczyźni 72,7).

[edytuj] Religie

Na podstawie zmiany w konstytucji z dnia 12 lipca 1992 Kuba przestała mieć status państwa ateistycznego i stała się państwem świeckim. Miało to umożliwić również obywatelom wierzącym członkostwo w Partii Komunistycznej (PCC).

Główną religią jest katolicyzm (85%), a obok niego tzw. Santería. W ostatnich latach powstały również wspólnoty protestanckie (2%), a także świadków Jehowy (1,5%).

Tłumaczenie z niemieckojęzycznej Wikipedii.

[edytuj] Gospodarka

Dochód narodowy na 1 mieszkańca 3 000 USD (2004)(W Polsce 5 233 USA). Inflacja 0,3% (1999). Struktura zatrudnienia: usługi 51%, przemysł 25%, rolnictwo 24% (W Polsce: rolnictwo 16,1%, przemysłu 29%, usług 54,9%). Państwo rolniczo-przemysłowe nastawione na uprawę trzciny cukrowej, tytoniu, kawy, ryżu, bananów, warzyw i ziemniaków. Posiada wiele bogactw naturalnych, m.in.: rudy niklu, miedzi, chromu, żelaza, niklu, kobatu, berytu, złota srebra, krzemu, oraz złoża ropy naftowej.

Rozwinięty przemysł hutniczy, metalowy, chemiczny i elektrotechniczny. Handel zagraniczny: eksportuje się głównie cukier, minerały, tekstylia, żywność, obuwie, cement, stal, radioodbiorniki, wyroby tytoniowe, nawozy sztuczna, chemikalia, autobusy m.in. do Holandii, Rosji, Hiszpanii, Niemiec i Chin. Importuje się paliwa, maszyny, żywność. Obroty towarowe z zagranicą (2004) – eksport: 2,104 mld USD, import: 5,296 mld USD. Zadłużenie zagraniczne w 2004: 12,9 mld USD (oraz około 15-20 mld USD zadłużenia wobec Rosji).

[edytuj] Galeria

Typowy samochód spotykany na Kubie. Pozostałość rządów Fulgencio Batisty	Fiat 126p	Motoryzacja na Kubie	Motoryzacja na Kubie
Najwyższy most na Kubie	Uliczka na Kubie

[edytuj] Główne miasta

• Hawana
• Santiago de Cuba
• Guantánamo
• Bayamo
• Santa Clara
• Cienfuegos
• Holguín
• Camagüey
• Pinar del Rio
• Matanzas
• Las Tunas
• Trinidad

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Cubaweb – oficjalny kubański katalog on-line
• Cuba Infos
• Cuba Links
• Cuba Sí- strona solidarności z Kubą
• Cuban American National Foundation – witryna antycastrowskiej opozycji kubańskiej
• Recenzja hoteli na Kubie

Dane: Wikipedia: wydanie niemieckojęzyczne