New Immissions/Updates:
boundless - educate - edutalab - empatico - es-ebooks - es16 - fr16 - fsfiles - hesperian - solidaria - wikipediaforschools
- wikipediaforschoolses - wikipediaforschoolsfr - wikipediaforschoolspt - worldmap -

See also: Liber Liber - Libro Parlato - Liber Musica  - Manuzio -  Liber Liber ISO Files - Alphabetical Order - Multivolume ZIP Complete Archive - PDF Files - OGG Music Files -

PROJECT GUTENBERG HTML: Volume I - Volume II - Volume III - Volume IV - Volume V - Volume VI - Volume VII - Volume VIII - Volume IX

Ascolta ""Volevo solo fare un audiolibro"" su Spreaker.
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Metallica - Wikipedia, wolna encyklopedia

Metallica

Z Wikipedii

Metallica

Metallica podczas koncertu 19 grudnia 2003 roku w Londynie
Rok założenia 28 października 1981
Pochodzenie Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone (Los Angeles)
Gatunek thrash[1]
heavy metal[1]
speed metal[1]
hard rock[1]
Wytwórnia płytowa Megaforce (1983-1984)
Elektra (1984-2004)
Warner Bros. (2004-obecnie)
Powiązania Spastik Children
VooDoo Children
Aktualni członkowie James Hetfield
Lars Ulrich
Kirk Hammett
Robert Trujillo
Byli członkowie Ron McGovney
Dave Mustaine
Cliff Burton (nie żyje)
Jason Newsted
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Metallica - amerykański zespół heavy metalowy, który mając na koncie ponad 100 milionów sprzedanych albumów na świecie, oraz ponad 57 milionów sprzedanych płyt w samych Stanach Zjednoczonych[2].

Spis treści

[edytuj] Historia zespołu

[edytuj] Wczesne dni

Metallica została założona w Los Angeles w stanie Kalifornia, USA, 28 października 1981 roku[3] przez wokalistę i gitarzystę Jamesa Hetfielda i perkusistę Larsa Ulricha, po tym gdy obaj zamieścili ogłoszenia dotyczące założenia zespołu do tego samego wydania gazety The Recycler. Powstały duet przyjął do zespołu basistę Rona McGovneya, ale miał problemy ze znalezieniem stałego gitarzysty prowadzącego. Metallica zyskała swoją nazwę, gdy promotor muzyki metalowej w San Francisco, Ron Quintana poprosił Ulricha o pomoc w wybraniu nazwy dla jego nowego magazynu który miał promować amerykańskie i brytyjskie zespoły metalowe. Quintana przyszedł z listą która zawierała między innymi nazwę "Metallica" która spodobała się Ulrichowi, więc Quintanie zasugerował inną nazwę która była na liście, "Metal Mania", a "Metallica" postanowił użyć jako nazwę dla zespołu.

Dave Mustaine (2005)
Dave Mustaine (2005)

Pod koniec 1981 r., Metallica nagrała swoją pierwszą piosenkę, "Hit the Lights" w której na gitarze prowadzącej grał Lloyd Grant. Na początku 1982 r. Ulrich przekonał założyciela wytwórni Metal Blade, Briana Slagela do zamieszczenia tej piosenki na pierwszej składance Metal Massacre. W tym czasie Metallica cały czas poszukiwała stałego gitarzysty prowadzącego, więc Ulrich znów zamieścił ogłoszenie do gazety "The Recycler". Dave Mustaine z Huntington Beach w stanie Kalifornia który grał wtedy w zespole Panic odpowiedział na ogłoszenie i spotkał się z zespołem na przesłuchaniu. Hetfield i Ulrich byli pod takim wrażeniem z powodu przygotowania i wyposażenia które posiadał Mustaine, że poprosili go o dołączenie do zespołu zanim w ogóle zaczęło się przesłuchanie.

W marcu i kwietniu 1982 r., gdy Metallica miała już uformowany skład, nagrała dwa dema: Ron's Garage które zostało nagrane (jak sugeruje nazwa) w garażu basisty, Rona McGovneya, oraz Power Metal. Kilka miesięcy później zostało nagrane demo No Life 'Til Leather, które szybko przyciągnęło uwagę metalowego "podziemia". Pod koniec 1982 r., Metallica nagrała koncertowe demo nazwane Metal up Your Ass.

Również pod koniec 1982 r. doszło do zmiany basisty w zespole. Nowym basistą Metalliki został Cliff Burton, który wywarł wrażenie na Hetfieldzie i Ulrichu na koncercie jego ówczesnego zespołu, Trauma gdy wykonywał on solówkę na gitarze basowej. Hetfield i Ulrich poprosili go o dołączenie do zespołu, Burton zgodził się, ale zespół musiał się przenieść do San Francisco. Po zyskaniu przez zespół popularności w "thrashmetalowej scenie Bay Area", Metallica wyruszyła na "wschodnie wybrzeże" za namową promotorów Jona i Marshy Zazula. Po kilku występach zespół podpisał kontrakt z nową wytwórnią Jona Zazuli, Megaforce. Niedługo po tym, Dave Mustaine został wyrzucony z zespołu, jego miejsce zajął Kirk Hammett z zespołu Exodus, z którym Metallica grała wspólne koncerty. Wkrótce po wyrzuceniu, Mustaine postanowił założyć własny zespół, Megadeth.

W maju 1983 r., zespół wyjechał do Rochester w stanie Nowy Jork by nagrać swój pierwszy album, Kill 'Em All. Z początku nie był sukcesem komercyjnym, ale przysporzył zespołowi nowych fanów w "podziemnej" scenie metalowej. Rok później Metallica wydała album Ride the Lightning.

[edytuj] Sukces

Gdy Ride the Lightning przyciągnął uwagę większych wytwórni, Metallica podpisała kontrakt z wytwórnią Elektra. Pierwszym albumem, który zespół wydał pod ich szyldem był Master of Puppets z 1986 roku. Doszedł on do 29 miejsca na amerykańskiej liście przebojów - The Billboard 200[4], a krytycy uznali, że to jest jeden z "najlepszych heavy metalowych albumów wszech czasów"[5].

27 września 1986 r. podczas europejskiej trasy koncertowej, Damage, Inc. Tour, niedaleko szwedzkiego miasta Ljungby tragicznie zginął basista, Cliff Burton, po tym jak autobus, którym jechał zespół wypadł ze śliskiej drogi i zaczął koziołkować. W trakcie tej sytuacji, przez okno wyleciał Burton, a autobus wylądował na nim[6].

Śmierć Burtona postawiła przyszłość zespołu pod znakiem zapytania. Wszyscy trzej członkowie zespołu doszli do wniosku, że Burton chciałby, aby Metallica dalej istniała. Mając błogosławieństwo ze strony rodziny Burtona, zespół zaczął poszukiwać jego następcy. Jednym z przesłuchiwanych basistów był przyjaciel Kirka Hammetta z dzieciństwa, Les Claypool. Zespół polubił Claypoola ale czuł, że jego styl gry jest "zbyt funkowy". W jednym z telewizyjnych epizodów programu Behind the Music (który dotyczył Metalliki), James Hetfield powiedział, że Claypool był "za dobry" dla Metalliki. Ostatecznie Claypoolowi nie zaproponowano dołączenia do zespołu, a nowym basistą został Jason Newsted, który przed dołączeniem do Metalliki grał w zespole Flotsam & Jetsam z Phoenix w stanie Arizona. Newsted oficjalnie został członkiem Metalliki, 28 października 1986 r., trzy tygodnie po pogrzebie Cliffa Burtona. Zespół dokończył swoją trasę koncertową, po której w lipcu 1987 r. nagrał mini-album Garage Days Re-Revisited.

Metallica podczas trasy koncertowej Damaged Justice Tour
Metallica podczas trasy koncertowej Damaged Justice Tour

...And Justice for All był pierwszym albumem studyjnym Metalliki po śmierci Burtona, wydanym w 1988 r.

Chociaż styl w jakim piosenki zostały napisane został doceniony, to produkcja albumu była ostro krytykowana przez perkusję, która bardziej wydaje dźwięk trzaskania niż uderzania i cienki dźwięk gitar[7]. Po wydaniu albumu Metallica wyruszyła w kolejną trasę koncertową, Damaged Justice Tour.

Pomimo krytyki, w 1989 r., Metallica za ten album dostała pierwszą nominację do nagrody Grammy. Nominację dostała w nowo utworzonej kategorii, Best Hard Rock/Metal Performance Vocal or Instrumental. Nagrodę jednak zdobył zespół Jethro Tull za album Crest of a Knave.

W 1991 r., Metallica wydała tak samo nazwany album, Metallica (popularnie nazywany Czarnym Albumem). Współproducentem albumu był Bob Rock. Tworzenie albumu, jak i wydarzenia z trasy koncertowej po jego wydaniu zostały udokumentowane w filmie A Year and a Half in the Life of Metallica. Sesje nagraniowe były długimi i ciężkimi procesami, przez ponad rok trwały wewnętrzne spory pomiędzy członkami zespołu oraz różnice zdań z Bobem Rockiem na temat kierunku, celu i dźwięku albumu. Koszt nagrania albumu wynosił ponad milion dolarów (jak to zostało wyrażone w epizodzie Behind the Music z Metalliką). Mimo sporów, gdy album został wydany, szybko zaczął odnosić największe sukcesy w historii zespołu, plasując się na pierwszym miejscu amerykańskiej listy przebojów - The Billboard 200[8].

Pierwszy singel z albumu, "Enter Sandman" pokazał, że album zawiera wolniejszy styl muzyki w porównaniu do poprzednich albumów Metalliki. Czarny Album obecnie plasuje się na 26 miejscu wśród największej ilości sprzedanych albumów w USA[9].

Po wydaniu albumu, Metallica rozpoczęła najdłuższe koncertowanie w swojej historii w ramach tras koncertowych Wherever I May Roam Tour i Metallica/GNR Tour (wspólna trasa z zespołem Guns N' Roses).

[edytuj] Load, Reload, Garage, Inc., S&M

Kirk Hammett (2004)
Kirk Hammett (2004)

Po niemal trzech latach koncertowania Metallica wróciła do studia by napisać i nagrać piosenki na szósty studyjny album, Load. W 1995 roku, w trakcie pobytu w studio, zespół zrobił sobie "przerwę" organizując mini-trasę nazwaną Escape from the Studio '95. 13 grudnia tego samego roku zespół nagrał swoją próbę przed 50. urodzinami Lemmy'ego Kilmistera, podczas której zagrali cztery covery zespołu Motörhead które zostały wydane jako część kolekcji singli Hero of the Day. Zespół przez prawie rok pisał i nagrywał nowe piosenki, czego rezultatem jest album z 1996 r., Load. Na początku produkcji, Load był planowany jako podwójny album. Zdecydowano, że najlepiej będzie wydać część piosenek na tym albumie, i popracować nad pozostałymi piosenkami, oraz wydać na kolejnym albumie rok później. W wyniku tego wyszedł następny album, Reload z 1997 r.

W 1996, wraz z wydaniem albumu Load, wszyscy członkowie zespołu obcięli włosy, co zostało uznane przez fanów za kpiny.

Sprzedaż tych dwóch albumów była niższa niż poprzednich trzech albumów zespołu. James Hetfield wspomniał później w filmie dokumentalnym Some Kind of Monster, że zespół postanowił na początku tworzenia, że zamiast nad samymi piosenkami, bardziej skupi się nad ich wykończeniem aż do momentu gdy uzna, że nadają się na album.

W 1998 r., Metallica wydała podwójny album kompilacyjny nazwany Garage, Inc. Pierwsza płyta zawiera nowo nagrane covery zespołów Black Sabbath, Killing Joke, Mercyful Fate, The Misfits, Thin Lizzy, Nick Cave, Bob Seger. Na drugą płytę składają się wszystkie wydane wcześniej covery, łącznie z tymi z mini-albumu Garage Days Re-Revisited, który w momencie wydania Garage, Inc. był już jedynie rzadko spotykanym wydawnictwem. Covery na drugiej płycie sięgają aż 1984 r.

7 marca 1999 r., Metallica została wprowadzona do Alei Sław San Francisco. Ówczesny burmistrz San Francisco, Willie Brown, ogłosił ten dzień "Oficjalnym Dniem Metalliki" w San Francisco. Miesiąc później 21-22 kwietnia 1999 r., Metallica nagrała dwa występy z Orkiestrą Symfoniczną San Francisco, której dyrygentem był Michael Kamen. Kamen, który pracował wcześniej m.in. z Bobem Rockiem przy piosence Metalliki, "Nothing Else Matters" (zamieszczonej na Czarnym Albumie), podsunął zespołowi pomysł połączenia muzyki Metalliki z orkiestrą symfoniczną. Kamen i jego sztab skomponowali dodatkowy materiał orkiestrowy do wybranych piosenek Metalliki wśród których najstarsze były z albumu Ride the Lightning. Metallica również skomponowała dwie nowe piosenki na tą okazję, "No Leaf Clover" i "- Human". Koncert z 21-22 kwietnia 1999 r. został wydany w listopadzie 1999 r. pod nazwą S&M.

[edytuj] Metallica kontra Napster

Lars Ulrich (2004)
Lars Ulrich (2004)

W 2000 roku, Metallica dowiedziała się, że demo ich piosenki, "I Disappear" jest dystrybuowane za pośrednictwem aplikacji Napster, która pozwala na dzielenie się plikami w sieci P2P. Nie tylko piosenka nie była ukończona, ale również powinna zostać wydana jako część soundtracku do filmu Mission: Impossible II.

Wkrótce zespół odkrył, że nie tylko demo tej piosenki jest dostępne do pobrania za darmo, ale również cała ich dyskografia. Zespół rozpoczął prawne działania przeciwko Napsterowi, domagając się zablokowania dostępu ponad 300 tysięcznej liczbie użytkowników którzy wymieniali się piosenkami Metalliki. Prawne działania zostały również rozpoczęte przeciwko Uniwersytetom: Indiany Bloomington, Południowej Kalifornii, oraz Yale za niezablokowanie Napstera w ich kampusach. W 2001 r., Metallica i Napster zgodzili się na pozasądowy kompromis, który nakazywał Napsterowi zablokowanie kont użytkowników którzy pobierali muzykę Metalliki (zespół tym samym nie rozpoczął prawnych działań przeciwko indywidualnym osobom za naruszenie praw autorskich). Do dojścia do kompromisu znacznie przyczyniło się oświadczenie Larsa Ulricha przed Senacką Komisją Sądowniczą z 11 lipca 2000 r. odnośnie naruszania praw autorskich.

W 2003 r., Metallica, a w szczególności Ulrich, zaczęli wkraczać w "cyfrowy świat" i zakończyli jakiekolwiek działania prawne przeciwko jakimkolwiek stronom P2P.

[edytuj] Odejście Newsteda, St. Anger

James Hetfield (2004)
James Hetfield (2004)

Gdy Metallica miała w planach wejście do studia nagraniowego w 2001 roku, Jason Newsted opuścił zespół.

W lipcu 2001 r., James Hetfield udał się do kliniki odwykowej, aby wyleczyć się z "alkoholizmu i innych uzależnień". Gdy Hetfield wrócił do zespołu, praca nad albumem została wznowiona, ale Hetfield mógł pracować tylko przez 4 godziny na dzień. Metallica więc, powoli pracowała we trzech, pisząc i nagrywając piosenki na nowy album. Długoletni producent, Bob Rock wspomógł zespół, grając na gitarze basowej. Tworzenie albumu zostało udokumentowane w filmie Some Kind of Monster.

W trakcie nagrywania albumu, Metallica zorganizowała przesłuchania dla następców Newsteda na początku 2003 r. Robert Trujillo, który grał wcześniej m.in. w Suicidal Tendencies i w zespole Ozzy'ego Osbourne'a, został nowym basistą Metalliki.

W czerwcu 2003 r., ósmy album studyjny Metalliki, St. Anger, zadebiutował na pierwszych pozycjach list przebojów.

Po wydaniu albumu, zespół wyruszył w dwie trasy koncertowe: Summer Sanitarium Tour 2003 występując razem z zespołami Deftones, Limp Bizkit, Linkin Park, i Mudvayne; oraz dłuższą Madly in Anger With You World Tour z zespołem Godsmack. W międzyczasie, w 2004 r., Metallica po 20 latach podpisała kontrakt z nową wytwórnią płytową, Warner Bros., kończąc tym samym współpracę z dotychczasową wytwórnią Elektra. Ostatnim wydawnictwem Metalliki pod szyldem wytwórni Elektra jest mini-album Some Kind of Monster. 13 i 15 listopada, Metallica otworzyła koncerty przed główną gwiazdą tych dwóch wieczorów, legendarnym zespołem The Rolling Stones w parku AT&T w San Francisco.

[edytuj] Dziewiąty album studyjny, ostatnie wydarzenia

Robert Trujillo (2004)
Robert Trujillo (2004)

16 lutego 2006 roku Metallica oświadczyła na swojej oficjalnej stronie internetowej, o zakończeniu ponad 15 letniej współpracy z producentem Bobem Rockiem. Rock był producentem wszystkich albumów od 1991 r. W tym samym oświadczeniu podana została informacja, że producentem dziewiątego albumu studyjnego będzie legendarny Rick Rubin[10].

6 czerwca 2006 r. na koncercie w Berlinie, Metallica wykonała nową, niezatytułowaną piosenkę o roboczej nazwie "The New Song" podczas mini-trasy Escape from the Studio '06. 12 sierpnia 2004 r. na koncercie w Tokio, Japonia, Metallica wykonała inną, również nową i niezatytułowaną piosenkę o roboczej nazwie "The Other New Song".

13 października 2006 r., Metallica ogłosiła zamiar wydania DVD które zawierałoby ich wszystkie teledyski od 1989 do 2004 roku. DVD nazywa się The Videos 1989-2004 i zostało wydane 4 grudnia 2006 r. na świecie a 5 grudnia w Ameryce Północnej[11]. Metallica również stworzyła cover piosenki Ennio Morricone, "The Ecstasy of Gold" na potrzeby albumu We All Love Ennio Morricone wydanego 20 lutego 2007 r., na którym różni artyści oddają hołd kompozytorowi. "The Ecstasy of Gold" otwiera koncerty Metalliki od ponad 20 lat[12].

9 lutego 2007 r., Metallica oświadczyła, że przed produkcja nowego albumu została zakończona, i że zaczyna nagrywać 12 marca 2007 r.[13] Zespół ogłosił również kolejną mini-trasę Sick of the Studio '07 podczas której z założenia Metallica zagra koncerty w krajach w których niebyła podczas ostatniej mini-trasy Escape from the Studio '06[14].

Wydanie nowego albumu planowane jest na przełom roku 2007/2008.

[edytuj] Skład

Rok Członkowie Nagrania
Wokalista,
Gitarzysta rytmiczny
Gitarzysta
prowadzący
Basista Perkusista
1981
James Hetfield
Lloyd Grant
Ron McGovney
Lars Ulrich
Piosenka "Hit the Lights" dla pierwszego wydania składanki Metal Massacre
1982
Dave Mustaine
Demo No Life 'Til Leather, drugie wydanie składanki Metal Massacre
1982-1983
Cliff Burton
Megaforce Demo
1983-1986
Kirk Hammett
Kill 'Em All, Ride the Lightning, Master of Puppets
1986-2001
Jason Newsted
Garage Days Re-Revisited, ...And Justice for All, Metallica, Load, Reload, Garage, Inc., S&M
2001-2003
Bob Rock
St. Anger [CD]
2003-obecnie
Robert Trujillo
St. Anger [DVD], Some Kind of Monster, Dziewiąty album studyjny (2007/2008)

[edytuj] Tymczasowi członkowie koncertowi

  • Jeff Warner - grał na gitarze podczas jednego z koncertów w 1982 roku zamiast Jamesa Hetfielda który jedynie śpiewał ponieważ złamał rękę podczas jazdy na deskorolce.
  • John Marshall - grał na gitarze zamiast Hetfielda podczas kilku koncertów: w 1986 r., gdy Hetfield złamał nadgarstek podczas jazdy na deskorolce; w 1992 r., gdy został poparzony podczas koncertu w Montrealu, Kanada.
  • Wokalista Kid Rock oraz zespoły Korn i System of a Down pomogli Metallice podczas koncertu 7 lipca 2000 r. w Atlancie, USA z powodu kontuzji pleców Hetfielda której doznał podczas jazdy na nartach wodnych przed występem.
  • Przejściowi perkusiści (gdy Lars Ulrich zasłabł przed występem na Download Festival, 6 czerwca 2004 roku): Dave Lombardo ze Slayera, Joey Jordison ze Slipknota, i Flemming Larsen (techniczny Ulricha).

[edytuj] Dyskografia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Dyskografia grupy Metallica.

[edytuj] Nagrody i uznania

Grammy Awards
Rok Nagrodzony Kategoria
1990 "One" Best Metal Performance
1991 "Stone Cold Crazy" Best Metal Performance
1992 Metallica Best Metal Performance with Vocal
1999 "Better Than You" Best Metal Performance
2000 "Whiskey in the Jar" Best Hard Rock Performance
2001 "The Call of Ktulu" Best Rock Instrumental Performance
2004 St. Anger Best Metal Performance
Billboard Music Awards
Rok Nagrodzony Kategoria
1997 Metallica Best Hard Rock Artist
1999 Metallica Catalog Album of the Year
1999 Metallica Catalog Artist of the Year
MTV Video Music Awards
Rok Nagrodzony Kategoria
1992 "Enter Sandman" Best Metal/Hard Rock Video
1996 "Until It Sleeps" Best Hard Rock Video
Bammies Awards
Rok Nagrodzony Kategoria
1999 Lars Ulrich Outstanding Drummer
1999 Reload Outstanding Hard Rock Album
American Music Awards
Rok Nagrodzony Kategoria
1997 Metallica Favorite Heavy Metal/Hard Rock Artist
Kerrang! Awards
Rok Nagrodzony Kategoria
2003 Metallica Hall of Fame

Metallica została sklasyfikowana przez MTV na 3 miejscu na liście The Greatest Metal Bands of All Time[15], oraz na 5 miejscu przez VH1 na liście 100 Greatest Artists of Hard Rock[16].

[edytuj] Koncerty w Polsce

  1. Katowice (Spodek), 10 lutego 1987, w ramach trasy Damage, Inc. Tour.
  2. Katowice (Spodek), 11 lutego 1987, w ramach trasy Damage, Inc. Tour.
  3. Chorzów (Stadion Śląski), 13 sierpnia 1991, w ramach trasy Monsters of Rock, dzień po premierze albumu Metallica.
  4. Katowice (Spodek), 8 września 1996, w ramach trasy Poor Touring Me.
  5. Warszawa (Stadion Gwardii), 1 czerwca 1999, w ramach trasy Garage Remains the Same.
  6. Chorzów (Stadion Śląski), 31 maja 2004, w ramach trasy Madly in Anger With You World Tour.

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

[edytuj] Zobacz też


Metallica
Członkowie
James Hetfield · Lars Ulrich · Kirk Hammett · Robert Trujillo
Byli członkowie
Ron McGovney · Dave Mustaine · Cliff Burton · Jason Newsted
Dyskografia
Główne albumy Kill 'Em All · Ride the Lightning · Master of Puppets · ...And Justice for All · Metallica · Load · Reload · S&M · St. Anger · Dziewiąty album studyjny
Kompilacje Live Shit: Binge & Purge · Garage, Inc. · Live Shit: Binge & Purge [Reedycja]
Mini-albumy Garage Days Re-Revisited · Some Kind of Monster
DVD / Filmy Cliff 'Em All! · 2 of One · A Year and a Half in the Life of Metallica · Live Shit: Binge & Purge · Cunning Stunts · S&M · Classic Albums: Metallica - The Black Album · Some Kind of Monster · The Videos 1989-2004
Inne The Metallic-Era, Vol. 1 · The Metallic-Era, Vol. 2 · Master of Puppets: Remastered

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu