Microsoft Windows

Z Wikipedii

Microsoft Windows
Producent:	Microsoft
Najnowsze wydanie:	Windows Vista (desktop), Windows Server 2003 R2 (serwer)
Start projektu:	1981
Licencja:	OEM, BOX
Rodzaj:	System operacyjny
W przygotowaniu:	Windows Fiji, Windows Vienna, Windows Server Longhorn
Adres WWW:	Strona systemu Microsoft Windows

Microsoft Windows to rodzina kilku linii systemów operacyjnych wyprodukowanych przez firmę Microsoft. Systemy rodziny Windows działają na serwerach, urządzeniach zagnieżdżonych oraz, co jest typowo spotykane, na komputerach osobistych. Prezentację pierwszego graficznego środowiska pracy z rodziny Windows Microsoft przeprowadził w listopadzie 1985. Wówczas była to graficzna nakładka na system operacyjny MS-DOS, powstała w odpowiedzi na rosnącą popularność graficznych interfejsów użytkownika takich, jakie prezentowały na przykład komputery Macintosh. Nakładka, a później system operacyjny Windows po pewnym czasie zdominowała światowy rynek komputerów osobistych. Podczas konferencji IDC Directions w roku 2004, wiceprezes firmy IDC, Avneesh Saxena oszacował, że Windows pokrywa około 90% rynku klienckich systemów operacyjnych ^[1].

Spis treści 1 Wersje 1.1 16-bitowe środowiska operacyjne 1.2 Hybrydowe, 16/32-bitowe środowiska operacyjne 1.3 Hybrydowe, 16/32-bitowe systemy operacyjne 1.4 32-bitowe systemy operacyjne 1.5 64-bitowe systemy operacyjne 2 Historia 3 Bezpieczeństwo 3.1 Windows Defender 3.2 Analiza firm trzecich 4 Oprogramowanie do emulacji 5 Przypisy 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne 7.1 Oficjalne 7.2 Programowanie 7.3 Opisy i ocena systemów Windows 7.4 Komputery wysokowydajne 7.5 Inne

[edytuj] Wersje

Zbiorczo stosowana nazwa Windows dotyczy całej serii produktów z dziedziny systemów operacyjnych firmy Microsoft. Produkty te da się podzielić następująco:

[edytuj] 16-bitowe środowiska operacyjne

Wczesne wersje Windows były raczej graficznymi interfejsami użytkownika - pulpitami. Wynikało to z faktu, że były one uruchamiane z poziomu systemu operacyjnego MS-DOS i wykorzystywały jego mechanizmy w dziedzinach chociażby obsługi plików. Z drugiej jednak strony, nawet owe wczesne 16-bitowe środowiska pracy posiadały pewne cechy pełnoprawnego systemu operacyjnego, posiadając na przykład własny format plików wykonywalnych i własne sterowniki urządzeń (zegara, urządzeń graficznych, drukarek, myszy, klawiatur, czy urządzeń do generowania dźwięku) wykorzystywane przez aplikacje. Inaczej, niż możliwe to było w MS-DOS, nakładki Windows umożliwiały jednoczesne uruchomienie wielu aplikacji, działających w trybie wielozadaniowości kooperatywnej. Kolejną cechą 16-bitowych implementacji Windows było korzystanie ze skomplikowanego systemu segmentowanej pamięci wirtualnej obsługiwanej programowo; system ten umożliwiał uruchamianie aplikacji o rozmiarach przekraczających wielkość dostępnej pamięci operacyjnej komputera. Segmenty danych były przywoływane do pamięci i usuwane z niej, jeśli tylko ilość wolnego miejsca niebezpiecznie spadała. Dane ulegały również przemieszczaniu, jeśli aplikacja nie wymagała stałej kontroli ze strony procesora, na przykład czekając na wprowadzenie przez użytkownika danych. Środowiska wykorzystujące tę technologię to Windows 1.0, wydany w roku 1985 i Windows 2.0 (rok 1987) wraz z powiązanym środowiskiem Windows/286.

[edytuj] Hybrydowe, 16/32-bitowe środowiska operacyjne

Windows/386 wprowadził do środowiska jądro działające w 32-bitowym trybie chronionym procesora i monitor urządzeń wirtualnych. Na okres całej sesji nakładka tworzyła jedno lub więcej środowisk wirtualnych typu 8086, umożliwiając wirtualizację urządzeń (karty graficznej, klawiatury, myszy, zegara i kontrolera przerwań) dla każdego z nich. Widocznym dla użytkownika skutkiem działania tej technologii była możliwość uruchamiania wielu środowisk MS-DOS w trybie wielozadaniowości z wywłaszczeniem, z których każde uruchomione było w oddzielnym oknie (aplikacje graficzne MS-DOSu wymagały przejścia w tryb pełnoekranowy). Aplikacje przeznaczone dla środowiska Windows były nadal uruchamiane w trybie wielozadaniowości kooperatywnej, a każda była umieszczona w odrębnym środowisku.

Środowiska Windows 3.0 (rok wydania 1990) i Windows 3.1 (rok 1992) znacznie usprawniły wyżej opisane mechanizmy, głównie dzięki wykorzystywaniu pamięci wirtualnej i ładowanych do pamięci sterowników urządzeń wirtualnych (VxD). które zezwalały poszczególnym oknom DOS uruchomionym w wielozadaniowości wspólne korzystanie z umownych urządzeń. Dzięki tym rozwiązaniom aplikacje Windows mogły być uruchamiane w 16-bitowym trybie chronionym (zarówno gdy środowisko Windows działało w trybie standardowym, jak i rozszerzonym trybie procesorów 386), otrzymując dostęp do kilkunastu megabajtów pamięci operacyjnej, były też zwolnione z konieczności korzystania z systemu pamięci wirtualnej obsługiwanego programowo. Nadal działały we wspólnej przestrzeni adresowej, gdzie były częściowo chronione przez funkcję segmentacji pamięci, a ich wykonywanie odbywało się w trybie wielozadaniowości kooperacyjnej. W przypadku Windows 3.0 Microsoft dodatkowo napisał w asemblerze część kluczowych funkcji środowiska, co obniżyło wymagania pamięciowe platformy i przyspieszyło jej działanie.

[edytuj] Hybrydowe, 16/32-bitowe systemy operacyjne

Po wprowadzeniu do środowiska Windows for Workgroups 3.11 32-bitowego dostępu do plików, platforma Windows mogła w końcu zrezygnować z zarządzania plikami przez system operacyjny DOS. Wykorzystując cechy nowego mechanizmu, system operacyjny Windows 95 wprowadził możliwość stosowania długich nazw plików, zaś DOS ze swoimi ograniczeniami nazw plików (8 liter nazwy plus 3 rozszerzenia) został sprowadzony do roli programu ładującego system przy starcie komputera. Sam DOS był dostarczany wraz z Windows, co sprawiło, że (częściowo) obsługiwał długie nazwy plików, jeśli jego aplikacje były wywoływane spod Windows. Konkurencja Microsoftu nie przyjęła tych nowości ciepło. Najważniejszą cechą nowego systemu była możliwość uruchamiania 32-bitowych programów graficznych działających wielowątkowo w trybie wielozadaniowości z wywłaszczeniem. Niestety konieczność utrzymania zgodności wstecznej z programami 16-bitowymi oznaczała, że komponenty graficznego interfejsu użytkownika nadal były 16-bitowe, do tego nie w pełni wielobieżne, co skutkowało obniżonymi osiągami systemu i kłopotami z jego stabilnością.

System operacyjny Windows 95 ukazał się w trzech wersjach: pierwsza zadebiutowała w roku 1995, zaś kolejne w latach 1996 i 1997. Dwie późniejsze wersje dostępne były tylko w edycjach OEM, a jedną z ważniejszych zaimplementowanych w nich cech był system plików FAT32. Następnym produktem serii był Windows 98, który na rynku pojawiał się dwukrotnie - w roku 1998 oraz pod nazwą Windows 98 Second Edition w rok później. W roku 2000 Microsoft wydał system operacyjny Windows Me (skrót Me oznaczał Millenium Edition), bazujący na kodzie systemu Windows 98, lecz w kwestiach wyglądu zaprojektowany jak Windows 2000. Kolejnym wprowadzonym do Windows Me rozwiązaniem było Przywracanie Systemu, które umożliwiało użytkownikowi przywrócenie ustawień systemu z danego dnia. Nie było to ciepło przyjęte rozwiązanie, gdyż w wielu przypadkach powodowało konflikty. Windows Me przyjęto na rynku jako "wypełniacz" na drodze do pełnego połączenia obydwu gałęzi opracowywanych przez Microsoft systemów operacyjnych. Microsoft natomiast nie dał produktowi wystarczającego czasu na "zadomowienie się" na rynku, zanim wprowadził Windows XP.

[edytuj] 32-bitowe systemy operacyjne

Ta linia systemów operacyjnych z rodziny Windows była opracowywana i sprzedawana pod kątem klientów korporacyjnych, żądających zwiększonej stabilności systemu i dzięki swemu pochodzeniu (odseparowaniu od linii MS-DOS) nie była obarczona ograniczeniami tekstowego systemu operacyjnego. Pierwszym systemem tej linii był Windows NT 3.1, który zadebiutował w roku 1993 - numer wersji 3.1 pozostawiono, by zrównać numerację z wcześniej oferowanymi środowiskami operacyjnymi i by "przebić" numerację systemu OS/2 - głównego konkurenta systemu Windows NT (wówczas istniejącego w wersji 2.1), flagowego produktu formy IBM, w którego powstaniu uczestniczył również Microsoft. Kolejne wersje systemu NT to 3.5 (rok 1994), 3.51 (1995) i 4.0 (1996). Ostatnia z wymienionych wersji wyglądem przypominała Windows 95, przejmując jego interfejs użytkownika. Późniejsze działanie Microsoftu podążały w kierunku połączenia linii systemów operacyjnych dla klientów indywidualnych i korporacyjnych. Pierwsza próba, którą był Windows 2000, nie spełniła oczekiwań obydwu grup, została więc przeznaczona dla zastosowań firmowych. Prace nad domowym odpowiednikiem Windows 2000, roboczo ochrzczonym "Windows Neptune" zostały wstrzymane, a w jego miejscu pojawił się Windows Me. Osiągnięcia "Neptune" zostały włączone do nowego projektu o nazwie "Whistler", który po zakończeniu stał się systemem operacyjnym Windows XP. Rozszerzeniem linii wysokiej klasy 32-bitowych systemów operacyjnych dla biznesu był Windows Server 2003. Przedostatnim systemem z lini 32-bitowej jest Windows Vista. Linię tą zwieńczy Windows Fiji, o którym obecnie jest wiadomo bardzo mało. Ostatnim na liście systemem 32-bitowym jest Windows CE, zaprojektowany dla rozwiązań przenośnych i aplikacji zagnieżdżonych i oferujący szereg usług dla działających w jego środowisku stanowisk roboczych.

[edytuj] 64-bitowe systemy operacyjne

System Windows NT działał na kilku różnych platformach sprzętowych zanim dominującą pozycję na rynku komputerowym (również w dziedzinie zastosowań profesjonalnych) uzyskały komputery osobiste oparte na procesorach rodziny x86. Windows NT w wersjach od 3.1 do 4.0 dostępny był dla komputerów opartych na architekturze DEC Alpha i MIPS R4000, które były maszynami 64-bitowymi. System operacyjny traktował procesory tych komputerów jednak jak 32-bitowe.

Po pojawieniu się architektur sprzętowych IA-64 (procesory Itanium), zaś później AMD64/EMT64 (która w terminologii Microsoftu była oznaczana jako x64), Microsoft udostępnił nowe wersje swoich aktualnie wydawanych systemów operacyjnych. Nowoczesna linia 64-bitowych systemów Windows składa się z Windows XP 64-bit Edition dla systemów IA-64, Windows XP Professional x64 Edition dla komputerów wyposażonych w procesory obsługujące rozszerzone instrukcje AMD64/EMT64 oraz Windows Server 2003 w wydaniach dla architektur IA-64 i x64. Wersje x64 systemów Windows XP Professional i Windows Server 2003 zadebiutowały 25 kwietnia 2005, wersje dla procesorów Intel Itanium były natomiast udostępniane w tym samym czasie, co ich 32-bitowe odpowiedniki. System Windows Vista będzie pierwszym produktem firmy, który dla użytkowników końcowych będzie wydany jednocześnie w wersji 32-bitowej jak i x64.

[edytuj] Historia

Główny artykuł Historia systemów Microsoft Windows

Microsoft podążył w rozwoju swoich systemów operacyjnych dwoma równoległymi ścieżkami. Jedna z nich koncentrowała się na dostarczaniu systemów operacyjnych dla użytkowników domowych, zaś druga oferowała rozwiązania dla profesjonalistów w dziedzinie informatyki. Ten swoisty dualizm skutkował pojawianiem się na rynku systemów domowych o znacznie bardziej chwytliwej dla oka stylistyce, lecz ograniczonymi w kwestiach pracy w sieci i bezpieczeństwa oraz wersji profesjonalnych - uboższych graficznie, lecz stabilniejszych podczas pracy w sieci i wyposażonych w lepsze zabezpieczeniami.

Pierwsza niezależna wersja Microsoft Windows, opatrzona numerem 1.0, obecna na rynku od listopada 1985, nie oferowała dużego zakresu funkcjonalności i nie zyskała szerszego uznania. Windows 1.0 nie był systemem operacyjnym, lecz przedłużeniem - nakładką na system MS-DOS. Microsoft Windows w wersji 2.0, sprzedawany od listopada 1987, nieco lepiej przyjął się wśród użytkowników. Wersja 2.03, datowana na styczeń 1988, wprowadziła zmiany w wyglądzie - zamiast okien ułożonych sąsiadująco możliwe było nachodzenie poszczególnych aplikacji na siebie. Skutkiem wprowadzenia tej zmiany był pozew wytoczony Microsoftowi przez firmę Apple Computer, który zarzucał firmie Billa Gatesa naruszenie praw autorskich należących do Apple.

Wersja 3.0 nakładki Windows, sprzedawana od roku 1990, była pierwszym produktem rodziny, który osiągnął szerszy sukces. Wyznacznikiem popularności było sprzedanie 2 milionów kopii nakładki w trakcie pierwszych sześciu miesięcy obecności rynkowej. Wprowadzone ulepszenia dotyczyły przede wszystkim interfejsu użytkownika i możliwości pracy wielozadaniowej. W sierpniu 1995 Microsoft rozpoczął sprzedaż systemu operacyjnego Windows 95, który kontynuował zmiany w interfejsie użytkownika i pozwalał na rzeczywistą prace wielozadaniową.

W lipcu 1993 pojawił się Windows NT, oparty na nowym jądrze. Seria NT była postrzegana jako system dla profesjonalistów. Połączenie linii systemów operacyjnych dla użytkowników domowych i profesjonalistów dokonało się dopiero przy okazji wprowadzenia systemu Windows XP.

Kolejnym systemem rodziny była wersja Windows 98, który na rynku pojawił się w czerwcu 1998. Dość ostrej krytyce poddana została jego powolność w porównaniu z Windows 95, lecz większość niedogodności została wyeliminowana w wydanej w roku 1999 wersji Windows 98 Second Edition.

W dziedzinie systemów operacyjnych do zastosowań profesjonalnych, Microsoft zaoferował w lutym 2000 system operacyjny Windows 2000. Następcą Windows 98 w kategorii rozwiązań dla użytkowników domowych był produkt Windows Me (Windows Millenium Edition). Wraz z systemem Windows Me który debiutował we wrześniu 2000, Microsoft starał się wprowadzić szereg własnych rozwiązań technologicznych, takich jak "Universal Plug and Play". Produkt jednak otrzymał od rynku słowa krytyki pod adresem kompatybilności zastosowanych rozwiązań i stabilności działania.

W październiku 2001 Microsoft przedstawił system operacyjny Windows XP. Produkt ten łączył w sobie jądro przejęte z linii Windows NT oraz funkcjonalność systemu Windows 95 i jego następców. W prasie komputerowej pojawiło się sporo pochwał skierowanych pod adresem nowego systemu ^[2]. Oferowane były dwie wersje Windows XP, ochrzczone mianami "Home" i "Professional", przy czym pierwsza - skierowana do użytkowników domowych - nie była wyposażona w szereg mechanizmów sieciowych i zabezpieczających, które zostały wprowadzone w wersji Professional. Dodatkowym produktem linii XP była wersja "Media Center", która pojawiła się w roku 2003 i skierowana była głównie do entuzjastów filmów telewizyjnych i DVD, pozwalając na przykład na nagrywanie sygnału telewizyjnego i obsługę za pomocą pilota.

W kwietniu 2003 na rynku pojawił się system operacyjny Windows Server 2003, który zastąpił Windows 2000 w dziedzinie systemów operacyjnych dla serwerów. Pojawiło się w nim szereg nowych funkcji, zaś szczególnie silny nacisk położono na bezpieczeństwo. Ulepszona wersja Windows Server 2003 o nazwie Windows Server 2003 R2 pojawiła się w grudniu 2005.

Windows Vista, następca systemu Windows XP, na rynku pojawił się 30 stycznia 2007. Klienci korporacyjni mogli nabywać go już od 30 listopada 2006. Następcą Windows Server 2003 ma być Windows Server "Longhorn", którego wydanie planowane jest na drugą połowę 2007.

[edytuj] Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo było od wielu lat tą cechą systemów Windows, która powodowała pojawienie się ożywionych debat. Zdarzało się nawet, że sam producent systemów Windows padał ofiarą ataków ^[3]. Po części z uwagi na rozpowszechnienie systemów Windows, po części zaś z uwagi na kwestie techniczne dla systemów tej rodziny istnieje około pięć razy więcej szkodliwego oprogramowania, niż dla innych systemów, takich jak GNU/Linux, Unix, Mac OS X, czy FreeBSD ^[4]. Początkowo systemy Windows projektowane były tak, by umożliwiać użytkownikom łatwe korzystanie z komputera bez połączeń sieciowych, nie stosowano więc w nich systemów zabezpieczeń. System operacyjny Windows NT i jego następcy posiadał już implementację zasad bezpieczeństwa pracy (w tym bezpieczeństwa sieciowego) oraz mechanizmy pozwalające na pracę systemu z wieloma użytkownikami, lecz pierwsza jego wersja nie zakładała stosowania zabezpieczeń podczas pracy w Internecie - rozwiązanie to nie było jeszcze tak szeroko rozpowszechnione w czasach prac nad systemem Windows NT. Te właśnie cechy w połączeniu z kodem, który w pewnych miejscach obarczony był pewnymi niedoskonałościami (zezwalając na przykład na przepełnienie bufora) sprawiają, że systemy z rodziny Windows są częstym celem ataków twórców wirusów i robaków komputerowych. Dodatkowo, do czasu pojawienia się w sprzedaży Windows Server 2003, większość wersji (nawet w przypadku Windows NT) sprzedawano z konfiguracji z wyłączonymi ważnymi mechanizmami zabezpieczeń, za to włączając podatne na ataki (lecz jednocześnie użyteczne) usługi systemowe. W czerwcu 2005 zarządzana przez Bruce Schneiera firma Counterpane Internet Security podała, że zarejestrowała w przeciągu poprzedzających tę datę sześciu miesięcy ponad tysiąc nowych wirusów i robaków atakujących systemy operacyjne Windows.

Firma Microsoft przyznała się do długofalowo zaniedbywanych zagrożeń bezpieczeństwa krótko po nastaniu nowego stulecia, zaś teraz twierdzi, że zabezpieczenie swoich programów jest jej najwyższym priorytetem. Oczekiwane przez użytkowników narzędzie automatycznych aktualizacji systemu pojawiło się po raz pierwszy w systemie Windows Me. Dzięki tej funkcji dodatki Service Pack dla systemów Windows XP i Windows Server 2003 zostały przez większość użytkowników zainstalowane o wiele szybciej, niż byłoby to możliwe przy dystrybucji uaktualnień bardziej konwencjonalnymi metodami. Microsoft dostarcza uaktualnienia swoich produktów poprzez usługę Windows Update średnio raz na miesiąc (zwykle w drugi wtorek każdego miesiąca), choć aktualizacje krytyczne mogą się w miarę potrzeby pojawiać w dowolnym momencie. W systemach Windows 2000 z dodatkiem Service Pack 3 i nowszym, Windows XP i Windows Server 2003, możliwe jest automatyczne pobranie i instalacja aktualizacji.

[edytuj] Windows Defender

6 stycznia 2005, firma Microsoft udostępniła wersję testową (beta) programu Windows AntiSpyware, który stworzono na podstawie wcześniej dostępnego programu o nazwie Giant AntiSpyware. 14 lutego 2006 nazwę programu zmieniono na Windows Defender, co stało się równocześnie z pojawieniem się drugiej wersji beta programu. Produkt wydano na licencji freeware, zaś jego funkcje to ochrona przed niepożądanym oprogramowaniem, w tym przed programami szpiegowskimi (spyware). Użytkownicy systemów Windows XP i Windows Server 2003 mogą bezpłatnie pobrać i zainstalować Windows Defendera, który jest dostępny również jako część systemu operacyjnego Windows Vista ^[5].

[edytuj] Analiza firm trzecich

Studium przeprowadzone przez Kevina Mitnicka wraz z firmą Avantgarde zajmującą się komunikacją marketingową ujawniło, że komputer, na którym zainstalowano pozbawiony uaktualnień system Windows XP, nie wyposażony w jakiekolwiek oprogramowanie ochronne, pozostaje bezpieczny w sieci Internet przez około cztery minuty, po czym następuje przełamanie jego podstawowych mechanizmów ochrony ^[6]. Opublikowane w październiku 2004 poświęcone bezpieczeństwu sieciowemu studium przeprowadzone przez AOL stwierdziło, że na komputerach 80 procent użytkowników systemów operacyjnych Windows działa co najmniej jeden program szpiegowski lub reklamowy (spyware lub adware). Istnieje również spora ilość dokumentacji ilustrująca metody podniesienia poziomu bezpieczeństwa systemów Windows. Typowo zaleca się instalację systemu komputerowego za sprzętową lub programową zaporą typu firewall, ciągłą aktywność oprogramowania antywirusowego i antyszpiegowskiego oraz instalację uaktualnień dostępnych w witrynie Windows Update.

[edytuj] Oprogramowanie do emulacji

Emulacja zezwala na uruchamianie programów napisanych dla systemów Windows bez konieczności uruchamiania samego systemu. Część z tych programów to:

• Wine - nazwa tłumaczona jako "Wine Is Not an Emulator". Jest to prawie całkowita implementacja API środowiska Windows rozpowszechniana na zasadach wolnego oprogramowania. Pozwala ona na uruchomienie większości aplikacji Windows na komputerach o architekturze x86 z zainstalowanym systemem operacyjnych pochodzenia uniksowego, w tym GNU/Linux.
• CrossOver Office - komercyjna wersja Wine z zestawem licencjonowanych czcionek. Podmioty, które stworzyły projekt są również regularnymi uczestnikami prac nad Wine, a ich działania koncentrują się na umożliwieniu uruchamiania pod Wine oficjalnie obsługiwanych przez Windows aplikacji.
• Cedega, wcześniej znana pod nazwą WineX - odgałęzienie Wine opracowywane przez firmę TransGaming Technologies, którego przeznaczeniem jest umożliwienie uruchamiania gier przeznaczonych dla systemu Windows w systemach GNU/Linux.
• ReactOS - otwarty system operacyjny. Założeniem jego twórców jest kompatybilność z istniejącym oprogramowaniem i sterownikami Windows NT.
• Project David - ambitny i kontrowersyjny projekt zmierzający do pełnej emulacji programów Windows pod kontrolą innych systemów operacyjnych.
• Parallels Workstation - projekt firmy Parallels, Inc.
• Virtual PC - przeznaczony dla systemów operacyjnych Mac OS X zestaw aplikacji, którego rozwój w dotychczasowej formie został wstrzymany w roku 2006. Aktualnie spotyka się nazwę Virtual PC w odniesieniu do oprogramowania wirtualizacyjnego. Program stworzyła firma Connectix, po czym została przejęta przez Microsoft. Virtual PC dla środowiska Mac OS emuluje zachowanie 32-bitowych procesorów serii x86, wskutek czego możliwe jest za jego pomocą korzystanie z systemów operacyjnych dla PC; głównie jednak stosowany jest do emulacji systemu operacyjnego Windows.
• Darwine - projekt, którego założeniem jest stworzenie portów dla Wine (jak i innych narzędzi) i rozwijanie ich tak, by systemy operacyjne Darwin i Mac OS X mogły uruchamiać oprogramowanie Microsoft Windows. Kolejnym założeniem projektu jest umożliwienie kompatybilności API 32-bitowych programów Windows na poziomie kodu źródłowego aplikacji.

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Historia systemów Microsoft Windows
• Rozwój Windows XP

[edytuj] Linki zewnętrzne

[edytuj] Oficjalne

• Oficjalna witryna internetowa Windows
• Linia czasowa historii systemów Windows ze strony Microsoftu

[edytuj] Programowanie

• Baza danych MSDN - programowanie dla systemów Windows
• Przewodnik po programowaniu API systemu Windows w języku C++
• Programowanie dla Windows w asemblerze

[edytuj] Opisy i ocena systemów Windows

• Paul Thurrott's SuperSite for Windows – kompleksowa ocena produktów i technologii wprowadzanych przez Microsoft
• "Time to Live on the Network" – studium bezpieczeństwa autorstwa Kevina Mitnicka i Avantgarde, w wersji PDF
• Windows XP: nieoszlifowane krawędzie - opis systemu Windows XP

[edytuj] Komputery wysokowydajne

• WindowsHPC.net
• WinHPC.org Portal Windows HPC

[edytuj] Inne

• Historia Windows – graficzna linia czasowa, autorstwa Érica Lévéneza (szczegółowa i ciągle uaktualniana)
• GUIdebook: Windows Gallery – strona poświęcona zachowaniu i prezentowaniu graficznych interfejsów użytkownika
• Dwudzieste urodziny systemów Windows