Pniewy

Z Wikipedii

Współrzędne: 52°31' N 016°16' E

Pniewy
Herb Pniew
Województwo	wielkopolskie
Powiat	szamotulski
Gmina  - rodzaj	Pniewy miejsko-wiejska
Założono	1256
Burmistrz	Michał Stanisław Chojara (e-mail)
Powierzchnia	9,21 km²
Położenie	52° 31' N 16° 16' E
Liczba mieszkańców (2004)  - liczba ludności  - gęstość	7477 811,8 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	61
Kod pocztowy	62-045
Tablice rejestracyjne	PSZ
Położenie na mapie Polski Pniewy
TERC10 (TERYT)	4303924064
Miasta partnerskie	Oer Erkenschwick Halluin Radków Lubbenau Oba
Urząd miejski3 ul. Dworcowa 37 62-045 Pniewy tel. 61 291-00-65; faks 61 291-00-97 (e-mail)
Strona internetowa miasta

Pniewy – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, położone nad Jeziorem Pniewskim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Pniewy. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 7477 mieszkańców.

Spis treści 1 Położenie 2 Historia 3 Zabytki 4 Oświata 5 Sport

[edytuj] Położenie

Miasto i Gmina Pniewy leżą w zachodniej części województwa wielkopolskiego w powiecie szamotulskim nad Jeziorem Pniewskim. Miasto zamieszkuje prawie 7.5 tysiąca mieszkańców. Położone jest ono na przecięciu ważnych szlaków.

• 92 Droga krajowa nr 92 (Konin – Pniewy)
• 24 Droga krajowa nr 24 (Gorzów Wielkopolski – Pniewy)
• 187 Droga wojewódzka nr 187 (Szamotuły – Pniewy)

Drogi lokalne do Brodów, Chrzypska Wielkiego.

Miasto leży w niewielkiej odległości od ważnych ośrodków.

• Poznań – 50 km
• Gorzów Wielkopolski – 82 km
• Szamotuły – 20 km
• Lwówek – 6 km

Komunikację zapewniają autobusy PKS-u. Stacja kolejowa Pniewy Szamotulskie jest obecnie zamknięta a linia kolejowa nieczynna.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Pniewy (stacja kolejowa).

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Herb Pniew.

Pierwsza wzmiankę o Pniewach datuje się na 1256 rok. Właścicielami a zarazem zapewne założycielami Pniew byli Pniewscy herbu Nałęcz. To z ich starania nadano pod koniec XIII wieku miastu prawa miejskie. Pniewy przechodziły z rąk do rąk stając się własnością najpierw Potulickich (XVI wiek), następnie Ostrorogów (XVII wiek) aż w XVIII wieku przejęli miasto rodziny Rydzyńskich, Szołdrskich i Mielżyńskich. Ostatni właściciele miasta pochodzili już z Niemiec. Była to rodzina Massenbach która przejęła dobra pniewskie w 1834 roku. W XVI wieku Pniewy były już dużym miastem. Posiadały rynek, ratusz, kościół, mury obronne oraz dwie bramy Lwówecką i Poznańską. Działają liczne cechy rzemiosł m.in. sukienniczy, garbarski. Istnieje szkoła, organizowane są targi i jarmarki. Od 1698 roku działa pniewskie Bractwo Strzeleckie. Wojny szwedzkie powodują upadek miasta i jego długotrwałą stagnację która trwa aż do początku XIX wieku, kiedy to w mieście zaczyna działać poczta dyliżansowa. Nie bez powodu w 1830 roku właśnie w Pniewach wybudowana została tzw. "poczthalternia" gdzie na wybrukowanym placu konie jadły i poiły się. Niedługo potem nieopodal wybudowano hotel z pokojami noclegowymi dla podróżujących dyliżansem. Od 1875 roku w mieście działa kółko rolnicze. Jedno z pierwszych w Wielkopolsce, pod patronatem Maksymiliana Jackowskiego. Wkrótce otwarty zostaje również bank ludowy. Przełomowym rokiem okazuje się 1888 kiedy Pniewy otrzymuja połączenie kolejowe z Międzychodem i Poznaniem. W 1893 w mieście powstaje Ochotnicza Straż Pożarna, a w 1895 spółdzielnia "Rolnik". Od 1891 praktyczne do dzisiaj działa Polskie Koło Śpiewacze (dziś pod nazwą Koło Śpiewackie "Lira"). 20 grudnia 1918 roku Pniewy dzięki waleczności mieszkańców i ich czynnemu udziałowi w powstaniu wielkopolskim zostały wyzwolone. W roku 1920 w Pniewach (a konkretnie w Lubocześnicy która jest częścią miasta) Matka Urszula Ledóchowska zakupiła posiadłość aby utworzyć działająca do dzisiaj Szkołę Gospodarczą dla dziewcząt wraz z Domem Zgromadzenia Sióstr Urszulanek. W 1927 roku w mieście miała miejsce prestiżowa wystawa – Wystawa Przemysłowo-Rolnicza, która w istotny wpływ promowała lokalne rzemiosło i aktywowała lokalnych wytwórców. W czasie II wojny światowej mieszkańcy doznali wielu cierpień ze strony okupanta. Miasto Pniewy zostało wyzwolone 25 stycznia 1945 roku. Po wojnie nastąpiła rozbudowa i odbudowa miasta, które stało się lokalnym ośrodkiem gospodarczym i usługowym.

[edytuj] Zabytki

Mała ilość zabytków pozostałych na terenie miasta wynika z budulca, którego używano w dawnych czasach (drewno, glina, słoma rzadziej kamień i cegły). W średniowieczu Pniewy były miastem drewnianym. Jego zabudowa nie wytrzymała upływu czasu, a zwłaszcza pożarów, które często niszczyły całe miasto. Pniewy od początku XVI wieku nie były nigdy główną rezydencją rodową właścicieli, dlatego nie ma tu budowli, które uświetniły by miasto. Dopiero przejście Pniew w ręce Szołdrskich spowodowało, że w mieście powstały budowle, które nie zachowały pierwotnego kształtu np. pałac. Prawdopodobnie za panowania tego rodu pochodzą fragmenty wystroju wnętrz kościołów św. Wawrzyńca oraz św. Ducha. Pozostałe obiekty o charakterze zabytkowym na terenie Pniew to m.in. poczta konna, kościół poewangelicki (obecnie katolicki kościół św. Jana Chrzciciela) i synagoga (mieściło się tutaj kino, obecnie budynek spełnia funkcję handlową) pochodzą z XIX wieku.

• Kościół św. Wawrzyńca, fundacja istniejąca już przed 1405 rokiem. Uległa zniszczeniu podczas wielkich pożarów Pniew w latch 1635 i 1772. Po ostatnim wzniesiono na miejscu dawnej drewnianej nową, murowaną. Najstarszą częścią tego obiektu jest kruchta dobudowana do pierwotnej świątyni późnogotyckiej – wybudowana na przełomie XVI i XVII wieku. Z dawnego wystroju kościoła pozostała jedynie późno gotycka chrzcielnica (koniec XV) znajdująca się w kruchcie. W wyposażeniu kościoła przeważają zabytki pochodzące z okresu rokoka. Prawdopodobnie po drugiej przebudowie czyli 1772 r. W ołtarzu umieszczono wielki obraz przedstawiający męczeństwo św. Wawrzyńca. W prezbiterium znajduje się drugi ołtarz ze zdobiącymi go aniołami i rzeźbą św. Jana Nepomucena

• Kościół św. Ducha w Pniewach był początkowo budowlą drewnianą. Dopiero w 1783 r. na jego miejscu powstał murowany, wzniósł go Wawrzyniec Kosiński. We Wnętrzu zachował się ołtarz główny z obrazem przedstawiającym Zesłanie Ducha Świętego (połowa XVII) oraz drugim ponad nim z wyobrażeniem Chrystusa z Emaus (około 1785 roku). Znajdują się tam też postacie świętych apostołów Piotra i Pawła (XVII wiek). Z drugiej połowy XVIII wieku pochodzi ambona rokokowa z kasycystycznymi elementami. Wśród wyposażenia kościoła można znaleźć mounstrancję wieżyczkową z przełomu XV i XVI pochodząca z kościoła w Potulicach.

• Kiedy koniecznością stała się obsługa trasy Warszawa-Berlin-Poznań. W Pniewach wybudowano

murowany budynek pocztowy z mansandrowym dachem. W późniejszym okresie w jego sąsiedztwie

postawiono nowy, kilkupiętrowy budynek poczty (poczthalterii). była ona znana nie tylko z

efektywnego wystroju ale także doskonałej kawy. W latach 1826-1835 drogę utwardzono jako

jedna z pierwszych w wielkopolsce. W drugiej połowie XIX uruchomiono drugi trakt: z Prus

przez Bydgoszcz w kierunku Świebodzina. W Pniewach zatrzymywały się takie sławy jak: Ignacy Kraszewski (w końcu października 1795 r.), Julian Ursyn Niemcewicz (7 kwietnia 1804 r.),

Adam Mickiewicz (w marcu 1832 r.), Klementyna z Tańskich Hoffmanowa (22 sierpnia 1842 r.),

Zygmunt Krasiński (3 lipca i 26 września 1844 r.), Juliusz Słowacki (11 kwietnia 1848 r.), a

także Teofil Lenartowicz (w grudniu 1851 r.).

[edytuj] Oświata

• Przedszkole Miś w Pniewach
• Przedszkole Sióstr Urszulanek w Pniewach
• Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wlkp. w Pniewach
• Gimnazjum im. księdza kanonika Mariana Maciejewskiego w Pniewach
• Zespół Szkół im. Emilii Sczanieckiej w Pniewach
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Sióstr Urszulanek SJK w Pniewach

[edytuj] Sport

• Sokół Pniewy

Zobacz więcej w osobnym artykule: Synagoga w Pniewach.

To jest tylko zalążek artykułu związanego z woj. wielkopolskim. Jeśli możesz, rozbuduj go.