Supermarine Spitfire

Z Wikipedii

Supermarine Spitfire — brytyjski jednomiejscowy myśliwiec zbudowany w wytwórni Supermarine w Southampton w Szkocji. Jeden z najsłynniejszych używanych podczas II wojny światowej samolotów bojowych, na którym walczyli również Polacy.

[edytuj] Historia

Jeden z najsłynniejszych samolotów myśliwskich II wojny światowej - angielski Spitfire został zaprojektowany w wytwórni Supermarine przez znanego konstruktora głośnych w latach trzydziestych rekordowych wodnosamolotów - inż Reginalda Mitchella. W 1931 Ministerstwo Lotnictwa wydało wymagania F7/30 na nowy samolot myśliwski. W odpowiedzi na to wytwórnia Supermarine opracowała maszynę oznaczoną jako Typ 224. Był to całkowicie metalowy dolnopłat, ze stałym podwoziem, napędzany najmocniejszym wtedy silnikiem Rolls Royce Goshawk z powierzchniowym systemem chłodzenia na skrzydłach, który sprawiał duże problemy. Osiągi samolotu nie były lepsze od konkurentów. Maszynę tę w 1935 roku nazwano Spifire. Konkurs wtedy wygrał i wszedł do produkcji Gloster Gladiator. W lecie 1934 roku rozpoczęto prace nad poprawą osiągów maszyny, maszynie w ten sposób powstałej nadano oznaczenie Typ 300. Postanowiono zastosować nowy silnik PV12, późniejszy Merlin. Podwozie miało być chowane, cieńsze skrzydło o eliptycznym obrysie i kabinę z owiewką oraz pracujące pokrycie. W oparciu o tak poprawiony projekt Ministerstwo Lotnictwa wydało nowe wymaganie F37/34. Jeszcze w 1935 roku samolot miał mieć powierzchniowy system chłodzenia ale zamieniono go na nowy typ chłodnicy.

[edytuj] Wersje

[edytuj] F.37/34 Prototyp- K5054

Maszyna prototypowa. Napędzana silnikiem Rolls-Royce Merlin C o mocy 990 KM z dwułopatowym drewnianym śmigłem bez zmiany kąta nastawianie łopat. Maszyna była metalowa, ale powierzchnie sterowe były kryte płótnem. Oblatano go 5 marca 1936. Początkowo prędkość maksymalna nie przekraczała 540 km/h, czyli była prawie taka sama jak u Hawker Hurricane ale po zmianie śmigłą osiągnięto 560 km/h. Ponieważ podwozie było po schowaniu całkowicie zakryte a dodatkowe osłony podwozia sprawiały problem usunięto je. Samolot ten podlegał licznym modyfikacjom i testom. Został rozbity 4 września 1939 roku.

[edytuj] Mk.I - Typ 300

W 1937 przystąpiono do produkcji wersji seryjnej Spitfire Mk.I. Bazowała ona ma maszynie prototypowej. Ale wzmocniono konstrukcję skrzydła, zwiększono zapas paliwa oraz zmodyfikowano kąt wychylenia klap. Napęd stanowił silnik Rolls-Royce II o mocy 1030 KM oraz dwułopatowe drewniane śmigło, takie samo jak w prototypie. Silnik ten, w porównaniu do silnika głównego przeciwnika, czyli silnika Daimler-Benz w Messerschmitt Bf109E, miał jedna podstawową wadę, ze względu na konstrukcję gaźnika, nie mógł pracować przy ujemnych przeciążeniach, co z kolei odbijało się na zdolnościach manewrowych samolotu. Podpisano kontrakt na produkcję 1000 samolotów. Pierwszy seryjny egzemplarz oblatano 15 maja 1938 roku. Do końca października 1939 zamówiono łącznie 4000 egzemplarzy. Jeden samolot tego typu zakupiła w celach badawczych i porównawczych także Polska. Maszyna wysłana w sierpniu 1939 nigdy jednak do Polski nie dotarła. Już na początku zmieniono osłonę kabiny na wypukłą, zamiast ręcznego chowania podwozia wprowadzono chowane elektrycznie i zmieniono rozrusznik. Od 78 wyprodukowanego egzemplarza w samolotach Spitfire zaczęto montować bardzo sprawne silniki Rolls-Royce Merlin III o tej samej mocy oraz trójłopatowe, metalowe śmigła o zmiennym skoku. Podczas produkcji samolotów Spitfire wprowadzono także szybę pancerną z przodu osłony kabiny i płytę stalową chroniącą tył głowy i barki pilota oraz aparaturę IFF, rozpoznania swój-obcy. Wytwarzano dwie odmiany wersji Mk.I z względu na dwa typy stosowanych skrzydeł. Odmiana Mk.IA miała skrzydła typu A które pozwalały na uzbrojenie maszyny w 8 karabinów maszynowych Browning 7,7 mm z zapasem 300 pocisków na km. Odmianę Mk.IB miała typ skrzydła B, w której uzbrojenie stanowiło 2 działka 20 mm (zapas 60 sztuk amunicji na działko) i 4 karabiny 7,7 mm (zapas 350 sztuk na km). Ogółem wyprodukowano 1566 samolotów Spitfire Mk.I.

Jeszcze w 1939 roku zaproponowano stworzenie rozpoznawczej wersji samolotu poprzez usunięcie uzbrojenia oraz zamontowanie aparatów fotograficznych i trzykrotne zwiększenie zapasów paliwa. Już na jesieni 1939 roku w paru maszynach wersji Mk.I usunięto 2 wewnętrzne km i tam zamontowano aparaty, oznaczono je jako PR Mk. IA. Poza tym maszyny były identyczne z myśliwcami. W styczniu 1940 dokonano następnej modyfikacji, za pilotem zamiast balastu umieszczono zbiornik z paliwem. Te maszyny oznaczono jako PR Mk. IB. Następnie powstała wersja PR Mk.IC z dodatkowym zbiornikiem paliwa pod lewym skrzydłem i owiewką z aparatami pod prawym. Następna wersja PR.ID miała już zbiorniki paliwa w krawędziach skrzydeł i aparaty za kabiną pilota. Wersja PR.IE miała dodatkowe aparaty w owiewce pod skrzydłem i mogła robić zdjęcia z małej wysokości. Wersja PR.IF miała dodatkowy zbiornik za kabiną pilota i dwa zbiorniki pod skrzydłami. Do tego standardu przebudowano wszystkie maszyny wersji B i C. Wersja PR.IG była oparta o wersję E, ale zachowała uzbrojenie z 8 km oraz opancerzony wiatrochron.

[edytuj] Mk.II - Typ 329

W 1940 pojawiła się wersja Mk.II napędzana dwunastocylindrowym widlastym silnikiem tłokowym Merlin XII wyposażonym w mechaniczną sprężarkę (kompresor) z regulacją ciśnienia doładowania o mocy 1175 KM z trójłopatowym śmigłem o zmiennym skoku. Dzięki temu o 28 km/h wzrosła prędkość maksymalna maszyny jak też prędkość wznoszenia. I w tym przypadku zależnie od konstrukcji płata i zamontowanego w nim uzbrojenia wytwarzano dwie odmiany : A i B. Niewielką liczbę Spitfire Mk.II używaną w ratownictwie morskim oznaczono jako Mk.IIC z kombinowanym wariantem uzbrojenia. Łącznie w wersji Mk.II zbudowano 920 samolotów, w tym 751 w wersji Mk.IIA. Maszyny te szybko zastąpiły w jednostkach bojowych wersję Mk. I, którą odesłano do jednostek treningowych.

Do angielskich dywizjonów myśliwskich samoloty Spitfire Mk.I zaczęto przekazywać od czerwca 1938, w wersji Mk.II od połowy 1940.

[edytuj] Mk.III - Typ 348

Samoloty wersji Mk.III miały zmienioną i wzmocnioną konstrukcję. Miały wzmocnione podwozie główne z klapami całkowicie je zakrywającymi po schowaniu, wciągane w locie kółko ogonowe oraz grubsze opancerzenie o masie 40 kg. Zastosowano silnik Merlin XX o mocy 1410 KM z dwubiegową sprężarką oraz nowe śmigło. Zbudowano tylko 1 prototyp, przebudowany z wersji Mk.I, oblatany 16 marca 1940 roku, anulowano zamówienie na 1000 sztuk wobec wprowadzenie do produkcji odmiany Mk.V. Zmiany wypróbowane na tej wersji zastosowano potem w innych wersjach.

[edytuj] Mk.IV - Typ 353

Planowano również uruchomienie produkcji wersji Mk.IV bazującej na płatowcu wersji Mk. III ale z silnikiem Griffon o mocy 1500 KM. Uzbrojenie miało stanowić aż 6 działek. Z uwagi na prace nad tą wersją porzucono projekt wersji Mk. III. Z powodu przystąpienia do produkcji wielkoseryjnej wersji Mk.V od zamiaru produkcji wersji z silnikiem Griffon jednak chwilowo odstąpiono i potem powrócono w wersji XII .

Oznaczenie Mk. IV ostatecznie nosiły samoloty rozpoznania fotograficznego powstałe z przebudowy wersji Mk.V. W sumie w 1941 powstało 229 egzemplarzy tego rodzaju samolotów oznaczonych PR Mk.IV, znanych również pod nazwą Spitfire D. Napędzane były silnikami Merlin 45 lub 46. Maszyny nie były uzbrojone, a w to miejsce w skrzydłach zamontowano dodatkowe zbiorniki paliwa. Ten typ skrzydła oznaczano literą D.

[edytuj] Mk. V - Typ 349

Pod koniec 1940 roku, piloci latający na wersji Mk. II zaczęli spotykać nowa wersję Messerschmitt Bf109F która przewyższała wersję Mk.II pod każdym względem w tym osiągach na dużych wysokościach. Ponieważ wersja Mk. IV z silnikiem Griffon nie była gotowa do produkcji, z uwagi na problemy z silnikiem, postanowiono szukać tymczasowego środka zaradczego. Na płatowcu wersji Mk. II wzmocniono konstrukcje łoża silnika i zamontowanie silnika Merlin 45 o mocy startowej 1440 KM (później stosowano jego odmianę Merlin 46). Silnik ten miał nową jednostopniową sprężarkę, która poprawiła osiągi maszyny na dużych wysokościach. Nowy silnik pozwalał osiągać większą prędkość maksymalną oraz prędkość wznoszenia. Dzięki metalowemu pokryciu lotek, zamiast jak w poprzednich wersjach z płótna, zmniejszyły się siły potrzebne do sterowania maszyną. Dzięki tym zmianom samolot okazał się co najmniej równorzędnym przeciwnikiem dla nowej wersji Bf109F. Stosowano trzy konstrukcje skrzydeł na których można było montować różne uzbrojenie: Va (typ A) - 8 km kal. 7,7 mm, Vb (typ B) - 2 działek 20 mm i 4 km 7,7 mm oraz całkiem nowe skrzydło typ C w podwersji Vc, w którym wzmocniono główny dźwigar oraz przesunięto go do przodu o 2 cale (5,08 cm). Można było w tym typie stosować różne warianty uzbrojenia: 4 działka 20 mm albo kombinacje uzbrojenia z typu A lub B. W praktyce stosowano 2 działka kal. 20 mm ale z zapasem 120 sztuk na każde działko oraz 4 km z zapasem 350 na km. Ponadto można było pod każdym skrzydłem podwieszać bombę o masie do 113 kg. Łącznie wyprodukowano 6478 maszyn tej wersji (od wiosny 1941 roku), 94 jako Va, 3923 jako Vb i 2447 jako Vc (tą odmianę produkowano od października 1941 roku). W części maszyn pod nosem zamontowano filtry na wlocie powietrza do gaźnika, przystosowując maszyny do działań w warunkach pustynnych (Afryka Północna) co powodowało jednak spadek osiągów maszyny. W maszynach produkowanych w 1942 roku zaczęto montować silnik Merlin serii 50 z nowym membranowy gaźnikiem, dzięki któremu można było w końcu wykonywać manewry przy ujemnych przeciążeniach. W tym czasie pojawił się Focke-Wulf Fw 190 który przewyższał Mk.V osiągami. Aby chociaż częściowo to zrekompensować zaczęto montować właśnie silnik Merlin serii 50, który ponadto odmiany silnika M miał mniejszą sprężarkę, lepiej spisująca się na małych wysokościach, usunięto końcówki skrzydeł co poprawiło osiągi i zwrotność. Taka zmodyfikowane maszyny oznaczono LF.V.

[edytuj] Mk. VI - Typ 350

Wersja ta była wysokościowym myśliwcem do zwalczania niemieckich maszyn latających na dużych wysokościach. Napęd stanowił silnik Merlin 45 lub 46 z czterołopatowym śmigłem. Skrzydła miały zwiększoną rozpiętość przez wydłużenie końcówek. Kabina była ciśnieniowa, z innym sposobem zamykania niż w poprzednich wersjach. Zakładano ją od góry a zdejmowano przez odrzucenie, zlikwidowano ponadto drzwiczki wejściowe do kabiny. Na maszynach produkowanych od końca 1942 roku zainstalowano instalację wtrysku ciekłego tlenu do silnika na dużych wysokościach co poprawiało tam osiągi ale była ona bardzo wrażliwa na ogień przeciwnika. Zbudowano tylko 100 egzemplarzy, wobec wprowadzenia do produkcji wersji Mk.IX która przejęła zadania tej wersji.

[edytuj] Mk. VII - Typ 351

Była to też wersja wysokościowa. Była też pierwszą wersją na której zastosowano silnik Merlin serii 60 (konkretnie Merlin 61), która miała dwustopniową, dwubiegową sprężarkę, zdecydowanie poprawiającą osiągi na dużych wysokościach. W wersji tej wzmocniono konstrukcję, zmieniono filtr powietrza do gaźnika na nowy oraz dodano w skrzydłach dwa dodatkowe zbiorniki paliwa. Miał również ciśnieniową kabinę. Powrócono jednak do sposobu zamykania kabiny znanego z wersji Mk. I do V. Ponadto zwiększono rozpiętość skrzydeł oraz kółko ogonowe było chowane. W ostatnich maszynach zrezygnowano jednak z kabiny ciśnieniowej i wprowadzono osłonę kabiny odsuwaną do tyłu. Zbudowano 140 maszyn tej wersji, ponieważ maszyny te ustępowały jednak osiągami na dużych wysokościach dodatkowo odciążonym maszynom Mk.IX. Na ostatniej wyprodukowanej maszynie zastosowano silnik Merlin 71, co jeszcze bardziej poprawiło osiągi na dużych wysokościach. Osiągnęła pułap aż 13475 m.

[edytuj] Mk. VIII - Typ 360

Zbudowana w oparciu o wersję Mk. VII, ale przystosowana do działań na małych wysokościach, w związku z tym zrezygnowano z ciśnieniowej kabiny pilota. Napędzana silnikiem Merlin 61 o mocy 1565 KM albo Merlin 63 o mocy 1710 KM, z 4-łopatowym śmigłem. Wersja ta miała stać się główną wersją w produkcji, ale tak się nie stało ze względu na sukces wersji Mk.IX. Zbudowano 1652 sztuk. Część pierwszych wyprodukowanych maszyn miała zwiększoną rozpiętość skrzydeł. Późne egzemplarze tej wersji miały powiększony ster kierunku jak Mk.IX. Wersja ta miała chowane kółko ogonowe. Produkowana była w dwóch odmianach LF Mk. VIII napędzana silnikiem Merlin 66, przeznaczona do operowania na niższych wysokościach i HF Mk. VIII, silnik Merlin 70, do operowania na wyższych wysokościach. Standardem stało się skrzydło typu C z 2 działkami 20 mm i 4 km 7,7 mm. Mogła też przenosić jedną bombę 226 kg pod kadłubem albo 2 pod skrzydłami do 113 kg. Jeden egzemplarz tej wersji przebudowano obniżając kadłub za kabiną i montując kroplową osłonę kabiny co radykalnie poprawiło widoczność do tyłu.

[edytuj] Mk. IX - Typ 361

W 1941 roku pojawił się Focke-Wulf Fw 190 i okazało się, że jest lepszy od maszyn wersji Mk. V, pilnym stało się więc znalezienie maszyny mogącej stawić mu czoła. Ponieważ aby wprowadzić wersje Mk. VII i VIII do produkcji należało by dokonać dość poważnych zmian linii produkcyjnych, postanowiono szukać tymczasowego środka zastępczego. Zabudowa na 2 płatowcach wersji Mk.VC silnik Merlin 61 z 4-łopatowym śmigłem, po wzmocnieniu łoża silnika. Zmiana okazał się tak dobra, że wyprodukowano łącznie 7180 maszyn tej wersji. Z testów ze zdobycznym FW190 wynikało, że maszyny te są równorzędnym dla siebie przeciwnikiem. Dla celów rozpoznawczych w 1942 roku przerobiono 15 maszyn tej wersji, usuwając całe uzbrojenie i montując w tyle kadłuba aparaturę fotograficzną. Oznaczono ją jako PR.IX. Od wiosny 1943 zaczęto montować na Mk.IX silnik Merlin 66, te maszyny oznaczono jako Mk.IXB, a maszyny z poprzednimi wersjami silnika Merlin jako Mk.IXA. Pod koniec 1943 zmieniono oznaczenia i maszyny z silnikami Merlin 61 i 63 oznaczono jako F.IXC, z silnikiem Merlin 66 jako LF.IXC, a z silnikiem Merlin 70 (zoptymalizowana do działań na dużych wysokościach) - HF.IXC. Jak widać wszystkie produkowane w tym czasie maszyny wersji IX miały skrzydło typu C. W 1944 na kilku maszynach zamontowano pojedynczy aparat fotograficzny i oznaczono je jako FR.IX. Od lata 1944 roku na IX wprowadzono następujące modyfikacje: nowy celownik żyroskopowy Mk.II, nowy typ skrzydła E z uzbrojeniem, powiększony ster kierunkowy, obniżony tył kadłuba z kroplową osłoną kabiny oraz dodatkowe zbiorniki paliwa w tyle kadłuba. Żadnych z tych zmian nie spowodowała jednak zmiany oznaczeń. Nowy typ skrzydła, typ E, przyniósł zmianę uzbrojenia poprzez przesunięcie na zewnątrz działek a w ich miejsce zamontowano po 1 km kal 12,7, które były znacznie skuteczniejsze niż km kal. 7,7 mm.

W 1946 roku Izrael zakupił w Czechosłowacji 58 szt. Spitfire LF.Mk IXE. W ramach operacji "Velvetta" przetransportowano te maszyny z Kunowic do izraelskiej bazy lotniczej Ekron. W czasie operacji 6 samolotów uległo zniszczeniu, lądując przymusowo w Jugosławii, zanim uzyskano zgodę na tankowanie w Titogradzie. W sumie do Izraela dotarły 52 maszyny. Izraelscy lotnicy woleli latać na Spitfire'ach aniżeli na Avia S-199 i dlatego odbudowali wybrakowane brytyjskie i uszkodzone egipskie Spitfire'y, uzyskując w ten sposób kolejne 5 maszyn. W latach 1950-51 Izrael przejął 50 szt. LF.Mk IX z Włoch i po przeprowadzeniu remontu sprzedał 30 szt. do Birmy, po czym rozpoczęto przezbrajanie wojsk powietrznych na samoloty odrzutowe.

[edytuj] Type 509-Tr 9

Treningowa wersja dwumiejscowa powstała pod koniec wojny. Wyprodukowano 26 maszyn.

[edytuj] Mk. PRX - Typ 362

Wersja rozpoznawcza powstała po wersji PRX, przez zamontowanie do kadłubów wersji Mk.VII skrzydeł z wersji PRXI. Usunięto całe uzbrojenie, ale pozostawiono kabinę ciśnieniową. Powstało w ten sposób 16 maszyn.

[edytuj] Mk. PRXI - Typ 365

Wersja rozpoznawcza powstała w oparciu o wersję Mk. IX. Pozbawiona uzbrojenia i w to miejsce zamontowano dodatkowe zbiorniki paliwa. Z tyłu kadłuba zamontowano pionowo 2 aparaty fotograficzne. Napędzana silnikiem Merlin 61. Ponadto miała powiększony zbiornik oleju w nosie, co spowodowało lekką modyfikację osłony. Ponadto miała chowane kółko ogonowe. Produkowana seryjnie od listopada 1942 roku. Zbudowano 471 sztuk. W jednostkach często montowano pod skrzydłami, w niewielkiej owiewce dodatkowe aparaty. Na jednej maszynie podjęto próby osiągnięcia maksymalnej prędkości w nurkowaniu. Osiągnięto prędkość aż 975 km/h.

[edytuj] Mk. XII - Typ 366

Pierwsza wersja z silnikiem Griffon. Silnik ten miał większą pojemność skokową 36 l, podczas gdy Merlin 27 l, ale był zbudowany w tym samym układzie - 12 cylindrowy V. Obracał się jednak w przeciwnym kierunku. Śmigło było czterołopatowe. Pod koniec 1941 roku zbudowano 2 maszyny z tym silnikiem i oznaczono je jako Mk.IV, miały silnik Griffon IIB z jednostopniową sprężarką i chowane kółko ogonowe oraz skrzydła o normalnej rozpiętości. Wkrótce potem jedną z nich przemianowano na Mk.XX a potem na Mk.XII, stając się prototypem tej wersji. Wziął on udział w wyścigu z Hawker Typhoon i FW190, w locie na małej wysokości i wygrał go, co było dość niespodziewane dla obserwatorów. Na tej wersji stosowano Griffon III lub IV o mocy 1720 KM nadal z jednostopniową sprężarką w związku z czym miała ona lepsze osiągi na małych i średnich wysokościach od Mk.IX ale gorsze na dużych. Zrezygnowano też z chowanego kółka ogonowego. Na części skrócono końcówki skrzydeł, przystosowując je lepiej do działań na niskich wysokościach. Zbudowano 100 sztuk. Produkcję rozpoczęto od października 1942 roku.

[edytuj] PR Mk. XIII

Wersja rozpoznawcza bazująca na wersji PR.IG ale napędzana silnikiem Merlin 32, zoptymalizowana do działań na małych wysokościach. Pozostawiono w niej uzbrojenie złożone z 4 km. W 1943 roku przebudowano w ten sposób 32 maszyny wersji PR Type G, Mk. II i Mk. V.

[edytuj] Mk. XIV - Typ 373

Wersja ta powstała przez zamontowanie na płatowcu wersji Mk. VIII silnika Griffon 61 a potem Griffon 65, miały już dwustopniową sprężarkę co poprawiło osiągi na dużych wysokościach. Śmigło było pięciołopatowe. Dodatkowo jeszcze bardziej powiększono i obniżono statecznik pionowy i usterzenie i zmieniono jego obrys. Produkcję rozpoczęto od października 1943 roku. Zbudowano 957 maszyn. Na jesieni 1944 roku powstała odmiana myśliwsko-rozpoznawcza FR.XIV z zamontowanym dodatkowo w tyle kadłuba aparatem fotograficznym i dodatkowym zbiornikiem paliwa. Początkowo stosowano w nich skrzydła typu C, ale w lecie 1944 zaczęto produkować tą wersję z takimi samymi zmianami jak w wersji IX w tym skrzydłem typu E i obniżonym kadłubem za kabiną i kroplową osłonę kabiny, poprawiającą widoczność do tyłu.

[edytuj] Mk.XV i XVII

Nie nadawano tych oznaczeń, aby uniknąć pomyłki z tak oznaczonymi wersjami Seafire, pokładowej odmiany Spitfire.

Mk. XVI - Typ 361

Właściwie wersja Mk. IX, wyposażona tylko w produkowany na licencji w USA silnik Pacard Merlin 266 (odpowiednik Merlin 66), przystosowany do pracy na małych wysokościach. Objęły ją te same zmiany co wersję IX. Zbudowano 1054 sztuk. Wszystkie maszyny tej wersji, miały skrócone skrzydła, bez końcówek (LF Mk.XVI).

[edytuj] Mk. XVIII - Typ 394

Płatowiec wersji Mk. XIV ze skrzydłem typu E, ale wzmocnioną konstrukcją skrzydeł i kroplową osłoną kabiny, z silnikiem Griffon 65 o mocy 2035 KM. Powstała w połowie 1945 roku. Zbudowano 300 sztuk. Część maszyn przerobiono na wersję myśliwsko-rozpoznawczą FR.18.

[edytuj] Mk. PRXIX - Typ 390

Wersja rozpoznawcza powstała w oparciu o wersję Mk. XIV. Nie miała uzbrojenia ale miała dodatkowe zbiorniki paliwa w skrzydłach. Od 26 maszyny wprowadzono ciśnieniową kabinę oraz jeszcze bardziej zwiększono pojemność zbiorników paliwa, co dało w tych egzemplarzach pojemność 3,5 raza większą niż w prototypie z 1935 roku. Zbudowano 225 maszyn. Pierwsze maszyny weszły do służby w maju 1944 roku i zastąpiły tam wersję Mk.XI.

[edytuj] Mk.XX

Oznaczeni to nosiły dwie maszyny, pierwotnie oznaczone jako Mk.IV, potem przemianowano ich oznaczenie na Mk.XX. W końcu jeden z nich stał się prototypem wersji Mk. XII a drugi wersji Mk.22.

[edytuj] Mk. 21 - Typ 356

Kiedy na samolocie Spitfire zamontowano silnik Griffon stało się jasne, że aby wykorzystać w pełni jego możliwości należy zmienić konstrukcję samolotu i to zasadniczo. Stało się to w wersji Mk.21. W 1942 roku drugą z maszyn prototypowych Mk.IV z silnikiem Griffon, potem oznaczonych jako Mk.XX, wyposażono w silnik Griffon 61 zamiast Griffon IIB i oznaczono jako Mk.21. Miała ona jeszcze zwykłe skrzydło ale o zmienionej, wzmocnionej konstrukcji i grubszym pokryciu. Zmieniono mu dalej wiatrochron na taki jak w Mk.XIV i ster kierunku. Na następnych egzemplarzach powiększono ponadto lotki, rozsunięto podwozie i je wydłużono oraz było całkowicie osłonięte osłonami, oraz wprowadzono mechanizm jego skracania aby mieściło się we wnękach w skrzydle. Zastosowano dzięki temu śmigło o większej średnicy. Śmigło czterołopatowe zastąpiono też po pewnym czasie pięciołopatowym. Uzbrojenie stanowiły 4 działka 20 mm, usunięto karabiny maszynowe. Usterzenie przejęto z Mk.XIV. Zmiany te spowodowały jednak pogorszenie właściwości lotnych samolotu. I było przedmiotem badań specjalnej komisji. Aby to wyeliminować wprowadzono zmiany w konstrukcji usterzenia, co dało dobre rezultaty. Zbudowano 120 sztuk.

[edytuj] Mk. 22 - Typ 356

Wersja Mk. 21 z obniżonym tyłem kadłubem i kroplową osłoną kabiny. Powiększono ponadto usterzenie pionowe. Zbudowano 287 sztuk.

[edytuj] Mk.23

Wersja ta, nigdy nie budowana, miała mieć skrzydło o zmienionym przekroju i laminarnym profilu. Zmiany te wypróbowano na jednym Mk.VIII ale właściwości lotne uległy znacznemu pogorszeniu, więc nie rozwijano tej wersji.

[edytuj] Mk. 24 - Typ 356

Wersja Mk. 22 z nowym działkiem Hispano o krótszej lufie, 2 dodatkowymi zbiornikami paliwa w tyle kadłuba i możliwością podwieszania rakiet pod skrzydłami. Zbudowano 54 maszyny.

W Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie znajduje się egzemplarz Supermarine Spitfire LF Mk XVIE.

Samoloty wojskowe Brytyjskiej Wspólnoty Narodów z okresu II wojny światowej
Samoloty myśliwskie
Firebrand | Roc | Defiant | Beaufighter | Blenheim | Mosquito | Firefly | Fulmar | Meteor | Gladiator | Hurricane | Tempest | Typhoon | Spitfire | Whirlwind | Boomerang
Samoloty bombowe i torpedowe
Battle | Blenheim | Beaufort | Hampden | Whitley | Wellington | Henley | Stirling | Halifax | Lancaster | Skua | Barracuda | Albacore | Swordfish
Samoloty transportowe i szybowce desantowe	Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe
Bombay | Albemarle | York | Hotspur | Hamilcar	Sunderland | Lerwick | Walrus | Anson | Botha | Warwick Lysander | Auster | Vincent | Proctor
Samoloty szkolno - treningowe	Samoloty doświadczalne i prototypy
Tutor | Magister | Tiger Moth | Oxford	E.28/39 | Vampire