Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka

Z Wikipedii

(ukraiński) Українська Радянська Соціалістична Республіка
(rosyjski) Украинская Советская Социалистическая Республика

(Szczegóły) (Szczegóły)
motto państwowe: Пролетарі всіх країн, єднайтеся! (Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!)
oficjalny język	brak (de facto rosyjski preferowany w użyciu, dyskryminacja języka ukraińskiego (narodowego)
stolica	Kijów
ostatni przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej	Leonid Krawczuk
powierzchnia  - razem  - % woda	3 miejsce w ZSRR 603 700km²
ludność  - razem (1989)  - gęstość zaludnienia	2 miejsce w ZSRR 51 706 750 85,6/km²
waluta	rubel
strefa czasowa	UTC +3
hymn	Hymn Ukraińskiej SRR

Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka (inaczej nazywana też: Ukraińska Socjalistyczna Republika Sowiecka lub po prostu sowiecka Ukraina, ros. Ukrainskaja Sowietskaja Socialisticzeskaja Riespublika, ukr. Ukrajins'ka Radians'ka Socjalistyczna Respublika) - jedna z republik ZSRR.

Twór polityczny powstały na ziemiach ukraińskich w wyniku rewolucji październikowej w 1917. Radziecką Ukrainę powołano do życia w Kijowie 9 listopada 1917 roku. Rychło jednak do stolicy wkroczyły oddziały patriotów ukraińskich i przepędziły stamtąd bolszewików. 24-25 grudnia 1917 roku w wyniku powstania robotniczego w Charkowie proklamowano tam tzw. Ukraińską Republikę Ludową (nazwa łudząco podobna do państwa Petlury). 8 lutego 1918 roku z Kijowa wyparte zostały siły nacjonalistyczne i wróciła tam władza radziecka. W latach 1918-1920 stolica Ukrainy najczęściej była jednak w rękach Niemców, nacjonalistów (Pawło Skoropadski, Symon Petlura), białogwardzistów (Denikin) oraz - krótko - wojsk polskich. 5-12 lipca 1918 roku utworzono ukraiński oddział WKP(b).

10 marca 1919 roku uchwalono konstytucję Ukrainy radzieckiej. Jej stolicą został Charków. Ukraina radziecka brała udział w negocjacjach pokojowych z Polską prowadzonych w Mińsku i Rydze w 1920 roku. Została uznana przez rząd Polski za jedynego reprezentanta ludności ukraińskiej, Polska odmówiła tym samym dotrzymania sojuszniczych zobowiązań wobec Ukraińców oraz utrzymywania dalszych stosunków z państwem Petlury, którego przedstawiciele udali się na emigrację do Paryża, Berlina i Wiednia. USRR objęła swymi granicami większość obecnych ziem ukraińskich poza Galicją, zachodnią częścią Wołynia, Bukowiną, Polesiem i Rusią Zakarpacką.

Na czele USRR stali w początku lat dwudziestych Stanisław Kosior, Emanuel Kwiring (sekretarze KP(b)U) oraz Christian Rakowski (przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych), Mykoła Skrypnyk(komisarz oświaty ) , którzy prowadzili politykę "ukrainizacji" w szkolnictwie i administracji. W latach trzydziestych zostali oni zamordowani na rozkaz Stalina (Skrypnyk popełnił samobójstwo) pod zarzutem "burżuazyjnego nacjonalizmu". Później władzami Ukrainy kierowali posłuszni wykonawcy poleceń Stalina: Łazar Kaganowicz, Stanisław Kosior oraz Nikita Chruszczow.

Poza brutalną czystkę polityczną USRR wstrząsnęła w latach trzydziestych sztucznie wywołana przez Stalina fala głodu. Oblicza się, że zginęło wówczas ok. 5 mln obywateli tego państwa (choć te dane są trudno weryfikowalne). Rozprawiono się również z duchownymi oraz przedstawicielami mniejszości narodowych, szczególnie Polakami i Żydami. Zlikwidowano polskie obwody autonomiczne na Wołyniu (tzw. Marchlewszczyzna) a wielu polskich komunistów (w tym Tomasza Dąbala) stracono.

W 1934 roku stolicę państwa przeniesiono do Kijowa "gubiąc" po drodze niewygodnych działaczy. Wówczas dokonano też podziału państwa na obwody: kijowski, charkowski, winnicki, zaporoski i doniecki.

Po agresji na Polskę 17 września 1939 nastąpiło przyłączenie do USRR nowych terenów ze Lwowem, Łuckiem i Stanisławowem (co propaganda sowiecka ochrzciła mianem "zjednoczenia ziem ukraińskich". W 1940 roku Rumunia zrzekła się na rzecz USRR Bukowiny i południowej Besarabii.

W 1945 roku wszystkie nabytki sowieckie z 1939 roku zostały uznane. Ponadto do USRR przyłączono tereny Rusi Zakarpackiej. Ukrainę przyjęto wraz z sowiecką Białorusią i ZSRR do ONZ jako pełnoprawnego członka, co miało być nagrodą za walkę z faszyzmem. W rzeczywistości Stalinowi chodziło o wzrost wagi głosów sowieckich podczas decydujących głosowań w Zgromadzeniu Ogólnym.

Ukraina obejmowała po II wojnie światowej teren 603 716 km² (w 1954 Rosyjska SRS podarowała Ukraińskiej Krym) i w 1984 roku liczyła 50,667 milionów ludności. Graniczyła z sowiecką Białorusią i Rosją.

W 1986 roku Ukrainą wstrząsnęła awaria elektrowni w Czarnobylu, którą władze z początku starały się bagatelizować. Główne szkody poczyniła ona jednak na sąsiedniej Białorusi.

Sowiecka Ukraina przestała oficjalnie istnieć 16 grudnia 1991, gdy uznane zostało niepodległe państwo ukraińskie. Przywrócono mu tradycyjne godło, hymn oraz wybrano nowe władze.