Kiseonik
From Wikipedia
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
| Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol, atomski broј | Kiseonik, O, 8 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | nemetala | ||||||||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | VIA, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| gustina, tvrdoća | 1,429 kg/m3, bd | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Boјa | bezboјan | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 15,9994 u | ||||||||||||||||||||||||||||||
| atomski radiјus | 60 (48) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radiјus | 73 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radiјus | 152 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguraciјa | [He]2s22p4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 6 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni broјevi | ±2, 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | nema | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | regularna | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | gasovito | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 50,35 K (-222,8 °C) |
||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 90,18 K (-182,97 °C) |
||||||||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 17,36×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 3,4099 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 0,22259 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | 317,5 m/s (293 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 3,44 (Pauling) 2,50 (Alred) |
||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 920 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 0,02674 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| I energiјa јonizaciјe | 1313,9 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| II energiјa јonizaciјe | 3388,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| III energiјa јonizaciјe | 3388,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| IV energiјa јonizaciјe | 7469,2 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Naјstabilniјi izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
| Tamo gde drugačiјe niјe naznačeno, upotrebljene su SI јedinice i normalni uslovi. |
|||||||||||||||||||||||||||||||
| Obјašnjenja skraćenica:
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Kiseonik ili Kisik (O, latinski oxygenium) je nemetal z VIA. On je najrasprostranjeniji element na Zemlji - količina kiseonika u zemljinoj kori iznosi 45%. On takođe čini i 20,8% atmosfere zemlje.
Stabilni izotopi su mu 16O, 17O i18O
Sadržaj/Садржај |
[uredi - уреди] Osobine kiseonika
Pod normalnim uslovima je u gasovitom ]]|agregatnom stanju]]. Neophodan za opstanak živih bića. Snažan oksidans. U tečno stanje prelazi na -183°C (1.013 bara) podržava gorenje, bez boje, ukusa i mirisa. Kiseonik u čistom obliku se javlja u vidu molekula O2 i ozona O3
[uredi - уреди] Primjena
- U procesima sagorjevanja radi postizanja viših temperatura.
- U metaloprerađivačkoj industriji i metalurgiji za sječenje i zavarivanje, za intenziviranje tehnoloških procesa.
- U industriji nemetala za postizanje viših temperatura.
- U hemijskoj industriji za proizvodnju sintenznih gasova, u pirolitičkim procesima ...
- U ostalim primjenama (medicina, biološke nauke, prehrambena industrija, naučnotehnička istraživanja).
[uredi - уреди] Postupak sa gasom
Upotreba kiseonika pod pritiskom i upotreba tečnog kiseonika podležu posebnim propisima i mjerama zaštite.
Nije dozvoljen kontakt kiseonika sa organskim materijalima. Za tečni kiseonik se preporučuje austenitni čelnici, aluminijum i legure, bakar i legure. Dozvoljena upotreba fluornih polimera (teflon). Za gasoviti kiseonik je pod određenim uslovima dozvoljena primjena ugljeničnih lako legiranih čelika i legura bakra i aluminijuma.
[uredi - уреди] Način dobijanja i distribucije
U industriji se dobija se rektifikacijom tečnog vazduha na temperaturi ispod -185°C
Najčešće se isporučuje u čeličnim sudovima - bocama, pod pritiskom od 150 bara. Boce su pojedinačne ili u baterijama - paletama sa zajedničkim ventilom za punjenje i pražnjenje, u baterijama sudova - boca trajno ugrađenim na transportno vozilo ili u tečnom agregatnom stanju specijalnim transportnim vozilima do rezervoara korisnika kiseonika.
