Scotland

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Scotland

(Quốc kỳ) (Quốc huy)
Khẩu hiệu quốc gia: Nemo me impune lacessit
Quốc ca: Không có[1]
Thủ đô	Edinburgh 55°57′N 3°10′W
Thành phố lớn nhất	Glasgow
Ngôn ngữ chính thức	Tiếng Anh, Gaelic Scotland, Scots
Chính phủ  • Nữ hoàng Anh  • Thủ tướng Anh  • Bộ trưởng chính Scotland	Quân chủ lập hiến Elizabeth II Tony Blair (Đảng Lao Động) Jack McConnell
Thống nhất	Dưới Kenneth I 843
Diện tích  • Tổng số  • Nước (%)	78.772 km² 1,9%
Dân số  • Ước lượng năm 2005  • Thống kê dân số 2001  • Mật độ	5.094.800 5.062.011 64 người/km² (hạng 4)
HDI	0,939 (hạng 15) – cao
GDP  • Tổng số (PPP)  • Trên đầu người (PPP)	130 tỷ Mỹ kim 25.546 đô la
Đơn vị tiền tệ	Bảng Anh (GBP)
Múi giờ  • Quy ước giờ mùa hè	GMT (UTC) Không áp dụng
Tên miền Internet	.uk
Mã số điện thoại	+44

Scotland (phát âm như "Xcốtlen" hay "Scốtlen"; Hán-Việt: Tô Cách Lan) là một quốc gia tại Tây Âu, thuộc Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland cùng với Anh, xứ Wales và Bắc Ireland.

Nước này chiếm một phần ba phía bắc của đảo Anh, phía Nam giáp xứ Anh, phía Đông giáp Bắc Hải, phía Tây Bắc Đại Tây Dương, phía Tây Nam Biển Ireland và Kênh Bắc Anh. Ngoài vùng đất chính trên đảo Anh, Scotland còn thêm 790 hòn đảo.^[2]

Thủ đô Edinburgh là thành phố lớn thừ nhì của Vương quốc Anh và là một trong những trung tâm thương mại lớn nhất châu Âu.^[3] Thành phố lớn nhất của Scotland là Glasgow với khoảng 40% tổng số dân.

Hải phận của Scotland gồm Bắc Hải và Bắc Đại Tây Dương, với nhiều mỏ dầu nhất Liên hiệp châu Âu.

Vương quốc Scotland là một nước độc lập cho đến ngày 1 tháng 5 năm 1707 khi đạo luật thống nhứt ra đời tạo nên một liên minh chính trị với Vương quốc Anh để hình thành Vương quốc đại Anh. Hệ thống pháp lý của Scotland tiếp tục xa rời hệ thống pháp lý của Anh, xứ Wales và bắc Ireland, vì vậy Scotland đang tiếp tục xây dựng một nền pháp lý riêng biệt theo luật quốc tế cả tư (private international law) lẩn công cộng (public international law). Sự độc lập liên tục về luật, hệ thống giáo dục và Giáo hội Scotland là ba nền tảng góp phần gìn giữ văn hoá và nét đặc trưng dân tộc Scotland kể từ khi gia nhập Vương quốc đại Anh. Tuy nhiên, Scotland không còn là một quốc gia có chủ quyền và không được quyền gia nhập trực tiếp vào Liên Hiệp Quốc hoặc Liên hiệp châu Âu.

Mục lục 1 Nguồn gốc tên 2 Lịch sử 2.1 Scotland cổ đại 2.2 Scotland trung đại 2.3 Scotland cận đại 3 Chính trị 4 Luật pháp 5 Phân khu hành chính 6 Địa lý 7 Khí hậu 8 Kinh tế 9 Quân sự 10 Nhân khẩu 10.1 Ngôn ngữ 10.2 Tôn giáo 11 Giáo dục 12 Văn hóa 13 Giao thông 14 Biểu tượng quốc gia 15 Chú thích 16 Xem thêm 17 Liên kết ngoài

[sửa] Nguồn gốc tên

Từ Scotia được người La Mã dùng để chỉ nhóm dân ở vùng mà ngày nay là Scotland vào những năm đầu của thế kỷ 1. Người La Mã cũng dùng Scotia để chỉ người Ireland.

Venerable Bede (sinh năm 672 hoặc 673 và mất năm 735), dùng từ Scottorum để chỉ tên dân tộc đến từ Ireland và định cư một phần đất vùng Pictish.

Theo sử biên niên Anglo Saxon vào thế kỷ 10, từ Scot được nhắc đến để ám chỉ "đất của người Gaels". Từ Scottorum lại được dùng bởi vua của Ireland vào năm 1005. Cụm từ Imperator Scottorum, được dùng để chỉ tên của Brian Bóruma trong sách Armagh. Điều này ngụ ý rằng Brian Bóruma là đại chúa tể của người Scotland.

Vua Alexander I (1078 – 1124) dùng cụm từ Rex Scottorum trên đại ấn (great seal) của ông; và những người nối ngôi ông cũng làm vậy cho đến đời vua James II.

Trong thời hiện đại, các từ Scot và Scottish dùng để chỉ người dân sinh sống tại Scotland. Từ cổ Irish thông thường bị lãng quên. Ngôn ngữ có tên là Ulster Scots được nói ở nhiều vùng thuộc Bắc Ireland là kết quã của những cuộc di dân từ Scotland đến Ireland trong thế kỷ 17 và 18. Ở đây chúng ta đã đi hết một vòng tròn từ tên gọi người Scotland, họ từ Ireland đến Scotland và rồi từ Scotland trở về Ireland.

[sửa] Lịch sử

Xem chi tiết: Lịch sử Scotland

[sửa] Scotland cổ đại

Xem chi tiết: Thời tiền sử Scotland

Trước thời Mesolithic, Scotland liên tục bị băng tuyết bao phủ. Băng tuyết bao phủ cả vùng đất rộng của Scotland và vì vậy đã tàn phá các dấu vết cư ngụ của người sơ khai. Khu định cư đầu tiên của người Scottish là vào khoảng năm 8500 TCN, được tìm thấy ở Cramond, gần Edinburgh.

Một khu trang trại niên đại Neolithic còn nguyên được tìm thấy ở Knap of Howar thuộc Orkney. Ngôi nhà có từ khoảng năm 3500 TCN, được xem là ngôi nhà còn đứng vững xưa cổ nhất tại Scotland. Một thí dụ nữa là cả một ngôi làng niên đại Neolithic được tìm thấy cạnh làng Skara Brae, trên vùng đất chính của Orkney. Có nhiều vùng cư dân Neolithic khác nữa gồm có các khu mộ và khu linh địa rải rác khắp các đảo Bắc và Tây như Callanish ở Lewis, Maeshowe và The Ring of Brodgar ở Orkney. Tại miền nam, crannogs là một kiểu nhà ở phổ biến xây dựng trên đảo.

Sau thế kỷ 8 trước công nguyên, văn hoá và ngôn ngữ Brythonic Celtic đã đến Scotland. Thời đồ sắt mang đến vô số các pháo đài trên đồi, các nhà đá tháp tròn, nhà cất trên đảo kiểu Scotland và những khu định cư được phòng thủ, được người La Mã ghi lại sau này.

Lịch sử Scotland được ghi chép kể từ khi Đế quốc La Mã xâm lấn. Người La Mã chiếm cứ những nơi mà ngày nay là nước Anh và xứ Wales. Nhiều vùng ở miền nam Scotland cũng bị La Mả kiểm soát nhiều lần ngắn ngũi. Nhà sử học, Tacitus, gọi bắc Scotland Caledonia. Tên gọi này lấy ra từ tên gọi những bộ lạc Pictish trong vùng Caledonii.

[sửa] Scotland trung đại

Xem chi tiết: Scotland cao trung đại

Pictland bị cai trị bởi tiểu vương Pictish xứ Fortriu. Dân Gaels xứ Dál Riata đến sinh sống ở Argyll. Theo truyền thuyết, lá cờ có hình chéo Scottish Saltire được vua Óengus II xứ Fortriu chọn vào năm 832 sau chiến thắng chống vương quốc Northumbrians ở Athelstaneford. Vào năm 843 Cináed mac Ailpín (vua Kenneth Macalpine) từ Dál Riata, thống nhất vương quốc Scotland khi ông trở thành vua dân Picts và Scots.

Vào thế kỷ 10 và 11, vương quốc Scotland có mối quan hệ gần như tốt đẹp với các lãnh chúa Wessex xứ Anh. Thời kỳ này được đánh dấu bởi sự chia rẻ nội bộ vương triều rất lớn, mặc dầu vậy, Scotland cũng thực hiện được những chính sách bành trướng thành công tương đối. Vua Edmund của Anh đã trao Vương quốc Strathclyde cho vua Malcolm I của Scotland sau khi Edmund xâm lược và giành được vào năm 945. Vào khoảng năm 960 và vào thời vua Indulf, người Scots chiếm được thành Eden, nay gọi là Edinburgh. Thời Malcolm II các lãnh thổ này bị sát nhập gần như hoàn toàn. Một năm then chốt là vào năm 1018, khi Malcolm II đánh bại vương quốc Northumbria trong trận đánh Carham.

Người Norman thu phục Anh quốc vào năm 1066 khởi sự cho một loạt các sự kiện làm cho vương quốc Scotland bắt đầu từ từ xa lìa nguồn văn hoá Gaelic của họ. Malcolm III của Scotland cưới Margaret, em gái của Edgar Ætheling, một trong số những người tranh ngôi vua nước Anh bị lật đổ. Margaret đóng vai trò chính yếu trong việc hạn chế ảnh hưởng thiên chúa giáo Celtic. Scotland chịu ảnh hưởng một phần "sự thu phục của Norman" khi con trai út của Margaret là David I của Scotland lên ngôi vua. David I đã trở thành một chúa tể Anglo-Norman quan trọng. Ông là người đem chế độ phong kiến vào Scotland. Ông khuyến khích dòng người di cư ồ ạt từ các nước có địa hình thấp đến các khu định cư vừa mới thành lập để tăng cường liên hệ thương mại với lục địa châu  và vùng Scandinavia. Vào cuối thế kỹ thứ 13, rất nhiều gia đình dân Norman và Anglo-Norman được ban cấp đất của Scotland. Buổi họp đầu tiên của quốc hội Scotland được triệu tập trong thời kỳ này.

Edward I, vua nước Anh, được mời phân xử việc tranh giành ngôi vua bỏ trống của Scotland sau cái chết của Margaret, Maid of Norway vào năm 1290. Bà là người thứa kế trực tiếp và sau cùng của Alexander III của Scotland. Edward I lợi dụng tình trạng chia rẻ chính trị tại Scotland để trục lợi về mình. Người Scots nổi dậy chống lại người Anh dưới sự lãnh đạo của William Wallace và Andrew de Moray. Thời kỳ này được biết như là chiến tranh giành độc lập đầu tiên của Scotland. Vào ngày 23 tháng 5 năm 1306, Robert the Bruce được phong vương, gọi là King Robert I. ông giành thắng lợi quyết định trước nước Anh tại trận Bannockburn năm 1314. Tuy nhiên, chiến tranh lại tiếp diển sau khi Robert I mất. Thời kỳ này là chiến tranh giành độc lập lần thứ hai của Scotland từ năm 1332 đến 1357. Tình hình ở Scotland bắt đầu ổn định vào thờiđế chế Stewart.

Năm 1542 James V của Scotland mất để lại duy nhất một con nhỏ là Mary I thừa kế ngôi vàng. Mary chỉ được 6 ngày tuổi khi vua cha mất và lên ngôi lúc 9 tháng tuổi. Scotland được cai trị bởi quan nhiếp chính trong lúc Mary lớn lên. Thời kỳ này được biết như là thời The Rough Wooing, John Knox và phục hưng Scotland. Chiến tranh triền miên với Anh, bất ổn chính trị và những thay đổi về tôn giáo ngự trị suốt cuối thế kỹ 16. Vào ngày 24 tháng 7 năm 1567, Mary bị ép nhường ngôi cho con trai mới 1 tuổi là James VI.

[sửa] Scotland cận đại

Vào năm 1603, Elizabeth I của Anh mất. Như vậy James VI của Scotland cũng trở thành vua James I của Anh. Trừ một khoảng thời gian ngắn dưới chế độ bảo hộ, Scotland là một nước riêng biệt. Có tranh chấp đáng kể giữa hoàng gia và nhóm thoả hiệp về việc hình thành chủ quyền giáo hội. Sau cuộc cách mạng Glorious và sự lật đổ James VII theo giáo hội La Mã bởi William và Mary, Scotland đe doạ là sẽ chọn một thể chế hoàng gia theo tin lành khác với Anh. Tuy nhiên vào năm 1707, sau khi Anh đe doạ chấm dứt buôn bán và cấm thông hành qua biên giới, quốc hội Scotland và quốc hội Anh ra hai đạo luật giống nhau gọi là đạo luật liên hiệp để hợp thành vương quốc đại Anh.

Những người đòi quyền thừa kế ngôi vua bị lật đổ Jacobite Stuart vẫn còn ảnh hưởng ở các vùng cao nguyên và đông bắc, đặc biệt là giữa những người theo giáo hội Presbyterians. Hai cuộc nổi loạn Jacobite chính xuất phát từ vùng cao nguyên Scotland vào năm 1715 và 1745. Cuộc nổi loạn sau được lãnh đạo bởi Bonnie hoàng tử Charlie. Nó lên đến cao điểm bằng sự bại trận của những người Jacobites tại trận Culloden 16 tháng 4 năm 1746.

Suốt thời kỳ khai sáng của Scotland và cách mạng công nghệ, Scotland trở thành một trong những trung tâm công nghệ, trí tuệ và mậu dịch của châu Âu. Sau thế chiến thứ hai, Scotland trải qua thời kỳ tục hậu về công nghệ.

[sửa] Chính trị

Xem chi tiết: Chính trị Scotland

Là một trong các quốc gia đồng sáng lập vương quốc liên hiệp Anh, quốc trưởng của Scotland là vua nước Anh, hiện thời là nữ hoàng Elizabeth II (kể từ 1952). Theo hiến pháp thì vương quốc liên hiệp Anh là một quốc gia nhất thể có chủ quyền, chính quyền và quốc hội. Theo một thể thức phân quyền (hay tự trị) được áp dụng sau các cuộc trưng cầu dân ý về phân quyền ở Scotland và xứ Wales vào 1997, hầu hết các quốc gia đồng sáng lập trong vương quốc liên hiệp được trao quyền tự trị giới hạn, trừ nước Anh. Quốc hội liên hiệp Anh ở Westminster giữ quyền khả dĩ tu chính, sửa đổi, nới rộng, hay giải tán các hệ thống chính quyền tự trị khi thấy cần thiết. Vì lẽ đó quốc hội Scotland là quốc hội không có chủ quyền. Tuy nhiên quốc hội liên hiệp Anh sẻ không đơn phương giải tán 1 quốc hội hay chính quyền tự trị mà không hỏi ý dân bằng một cuộc trưng cầu dân ý ở quốc gia thành viên của liên hiệp.

Dưới thể thức phân quyền, quyền hành pháp và lập pháp ở một số nơi theo hiến pháp nằm trong tay hành pháp và lập pháp Scotland ở Holyrood, Edinburgh. Quốc hội liên hiệp Anh nắm quyền chủ động về thuế của Scotland, hệ thống an sinh xả hội, quân đội, quan hệ đối ngoại, phát thanh, và các lãnh vực khác có ghi trong đạo luật Scotland 1998. Quốc hội Scotland có quyền hành pháp với những lãnh vực liên quan đến Scotland, và có quyền hành hạn chế về thay đổi thuế thu nhập nhưng ít khi sử dụng quyền hạn này.

Quốc hội Scotland là ngành lập pháp độc viện có 129 đại biểu. Được bầu lần đầu tiên vào ngày 6 tháng 5 năm 1999 với nhiệm kỳ 4 năm. Nữ hoàng bổ nhiệm một thành viên trong quốc hội làm thủ tướng Scotland và nữ hoàng cũng bổ nhiệm các bộ trưởng khác theo chỉ định của quốc hội.

Scotland có 59 đại biểu ở hạ viện liên hiệp Anh, được bầu theo thể thức cử tri đoàn từ lãnh thổ Scotland. Văn phòng đặt trách Scotland, một bộ của chính quyền liên hiệp Anh được lãnh đạo bởi bộ ngoại vụ Scotland, có trách nhiệm về những vấn đề cần bàn với chính quyền liên hiệp (reserved matters). Trưởng bộ ngoại vụ Scotland là thành viên nội các liên hiệp Anh. Và trước khi có chính sách phân quyền, trưởng bộ ngoại vụ Scotland là người lãnh đạo hệ thống chính quyền tại Scotland. Trưởng bộ ngoại vụ Scotland hiện tại là Douglas Alexander.

[sửa] Luật pháp

Xem chi tiết: Luật Scotland

Luật Scotland căn bản dựa vào luật La Mã kết hợp điểm đặt trưng của cả luật dân sự có nguồn gốc từ thời Justinian I (hoàng đế Byzantine), và luật phổ thông có nguồn gốc thời trung đại. Thuật ngữ hiệp ước liên hiệp với Anh năm 1707, bảo đảm sự tồn tại liên tục 1 hệ thống pháp lý riêng của Scotland, khác với Anh và Wales. Trước năm 1611, có nhiều vùng ở Scotland có hệ thống pháp lý riêng.

Luật Scotland cung ứng ba loại toà án đặt trách điều hành tư pháp tại Scotland: luật dân sự, luật hình sự và luật qui định về phù hiệu (heraldry). Toà án tối cao dân sự còn gọi là Court of Session, dầu vậy những kháng án dân sự đều được thụ lý tại thượng viện (House of Lords) ở London. Toà thượng thẩm hình sự là toà án tối cao đặt trách xét xử tội phạm. Cả hai toà án đóng bên trong toà nhà quốc hội ở Edinburgh mà trước khi liên hiệp với Anh là toà quốc hội Scotland. Toà án địa hạt (sheriff court) là toà án dân sự và hình sự chính. Có 49 toà án địa hạt khắp lãnh thổ Scotland. Toà án địa khu (district court) được giới thiệu vào năm 1975 xử những vi phạm nhỏ. Toà án Lord Lyon qui định những gì có liên quan đến thiết kế, sản xuất, trình bày các phù hiệu tại Scotland.

[sửa] Phân khu hành chính

Xem chi tiết: Các phân khu Scotland

Những phân khu của Scotland trong lịch sử gồm có mormaerdom, stewartry, lãnh địa (earldom), thị trấn (burgh), xã (parish), huyện hay địa hạt (counties), vùng (regions) và quận (dictricts). Tên của các phân khu vẫn còn dùng ngày nay để chỉ các địa danh.

Scotland cận đại được phân chia theo nhiều cách khác nhau tuỳ theo mục đích khác nhau. Về chính quyền địa phương, có tất cả là 32 vùng hội đồng (council areas) thành lập vào năm 1996 được điều hành bởi 32 thẩm quyền nhất thể (unitary authorities) phụ trách tất cả những dịch vụ của chính quyền địa phương bao gồm giáo dục, xã hội, môi trường và đường xá. Một vài vùng hội đồng lớn còn được phân chia thành những vùng uỷ ban (committee areas). Ngoài ra có nơi còn có hội đồng cộng đồng (community council) là một tổ chức không chính thức đại diện những phân khu nhỏ của một vùng hội đồng.

Về nghi thức hoàng gia thì Scotland được phân chia thành 35 vùng phụ (lieutenancy areas) mà nữ hoàng là người bổ nhiệm các người đại diện cho mình gọi là Lord Lieutenant (trừ các nơi như Glasgow, Edinburgh, Dundee và Aberdeen được bầu một cách dân chủ). Về điều hành tư pháp Scotland được chia ra thành 6 vùng gọi là sheriffdoms. Về quốc hội Scotland, có 8 vùng và được chia thành 73 tiểu vùng hay còn được gọi là cử tri vùng (constituencies). Về quốc hội vương quốc liên hiệp, có tất cả 59 cử tri vùng. Các đội cứu hoả và lực lượng cảnh sát vẫn còn hoạt động theo thể thức vùng được giới thiệu vào năm 1975. Về chăm sóc sức khoẻ và dịch vụ bưu điện và những dịch vụ khác, Scotland lại được phân chia theo nhiều cách khác nhau. Các tổ chức vô chính phủ, đặt biêt là tôn giáo có những phương cách từ lâu phân chia Scotland cho mục đích hành chính riêng của họ

Có 6 thành phố tại Scotland: Aberdeen, Dundee, Edinburgh, Glasgow, Inverness, và Stirling.

[sửa] Địa lý

Xem chi tiết: Địa lý Scotland

Scotland bao gồm một phần ba phía bắc đảo Anh, ngoài khơi về phía tây bắc Châu Âu. Tổng diện tích khoảng 78,772 kilômét vuông (30,414 mi²). Đường biên giới duy nhất trên đất liền của Scotland là với nước Anh, dài 96 kilômét (60 dặm) chạy từ sông Tweed trên bờ Đông đến vịnh Solway bên bờ Tây. Đảo Ireland nằm khoảng 30 km (20 dặm) ngoài khơi về phía nam của cực phía Tây Scotland, Thụy Điển nằm khảng 400 km (250 dặm) về phía đông bắc, Faroes và Iceland ở phía Bắc của Scotland. Scotland nằm giữa Đại Tây Dương và Biển Bắc.

Lãnh thổ của Scotland được xác định bởi Hiệp ước York (kí năm 1237 giữa Scotland và Anh) và Hiệp ước Perth (kí năm 1266 giữa Scotland và Thụy Điển). Những phần lãnh thổ khác được định đoạt như sau:

• Đảo Man, là lãnh thổ trực thuộc Vương miện Anh, nằm ngoài nước Anh
• Orkney và Shetland và Berwick-on-Tweed, được qui định chịu sự quản lý của luật pháp Anh theo Luật Wales và Berwic năm 1746
• Rockall được sát nhập vào Vương quốc Anh năm 1972 và trờ thành một phần của Đảo Harris thuộc Scotland, vùng này vẫn đang chịu tranh chấp giữa Ireland, Iceland và Đan Mạch. Vì cả Vương quốc Anh (1997) và Ireland (1996) đã phê chuẩn United Nations Convention on the Law of the Sea, hiệp ước này không coi Rockall là đất thuộc quyền quản lý của một quốc gia nào dù cả Anh và Ireland đều cho rằng nó thuộc lãnh thổ của mình.

Scotland được tại thành bởi một phần đất liền và vài quần đảo. Phần đất liền có thể chia thành 3 miền: Cao nguyên Scotland ở phía bắc, Vành đai trung tâm (Central Belt) và Miền đất cao (Southern Uplands) về phía nam. Vùng cao nguyên chủ yếu là núi bị cắt ngang bởi thung lũng lớn (Great Glen). Những đỉnh núi cao nhất trên đảo Anh đều nằm ở đây trong đó có đỉnh Ben Nevis cao nhất, cao 1 344 mét (4,409 bộ). Những ngọn núi cao hơn 914 mét (3 000 bộ) gọi là Munros. Vành đai trung tâm của Scotland hầu hết có địa hình bằng phẳng và là nơi tập trung hầy hết dân cư của Scotland. Vành đai trung tâm lại đưo57c chia thành bờ Tây (gồm vùng lân cận Glasgow) và bờ Đông (gồm vúng lân cận thủ phủ Edinburgh). Miền đất cao phía nam là một rặng núi đồi dài khoảng 200 km (125 dặm), chạy từ Stranraer (gần biển Ireland) tới Đông Lothian thuộc Biển Bắc.

Scotland có hơn 790 hòn đảo, được chia thành 4 nhóm chính: quần đảo Shetland, quần đảo Orkney, riêng quần đảo Hebrides lại được chia thành quần đảo Hebrides trong và quần đảo Hebrides ngoài. Vịnh Clyde và Vịnh Forth cũng có nhều đảo. St. Kilda là đảo xa nhất trong số những đảo có thể ở được của Scotland cách đất liền 160km (100 dặm). Hầu như bất kể lớn nhỏ, tất cả các đảo quanh Scotland đều từng có người ở; điều này đã được chứng minh bằng các di tích khảo cổ học và chứng từ còn sót lại. Nói chung, chỉ có những đảo thuận tiện cho việc đi lại và đủ lớn là có người ở (mặc dù có vài ngoại lệ). Việc di chuyển giữa các đảo ở miền Bắc và miền Tây đã dần dễ dàng hơn nhờ việc xây cầu và đường ngầm (như Churchill Barriers), chúng đã được xây với mục đích chiến lược phục vụ cho Đệ nhị thế chiến, nối vài hòn đảo nhỏ ở phía đông Scapa Flow thuộc Orkney. Đã có kế hoạch (dù còn đang vấp phải sự tranh cãi) xây dựng thêm cầu nối giữa các đảo.

[sửa] Khí hậu

Xem chi tiết: khí hậu Scotland

Scotland có khí hậu ôn hoà và mang tính đại dương, có chiều hướng thay đổi nhanh. Ấm áp nhờ dòng nước Vịnh từ Đại Tây Dương. khí hậu ấm áp hơn nhiều so với những vùng có cùng vĩ độ tương tựa, thí dụ như Oslo, Na Uy. Tuy nhiên, nhiệt độ thường thì thấp hơn những nơi khác của Vương quốc liên hiệp Anh. Nhiệt độ lạnh nhất chưa từng thấy là -27.2°C (-16.96°F) được ghi nhận ở Braemar thuộc vùng núi Grampian, ngày 11 tháng 2 năn 1895 và ngày 10 tháng giêng năm 1982. Nhiệt độ mùa đông trung bình cao nhất là 6°C (42.8°F) ở vùng đất thấp, và nhiệt độ mùa hè trung bình cao nhất là 18°C (64.4°F). Nhiệt độ cao nhất được ghi nhận là 32.9°C (91.22°F) ở Greycrook, vào ngày 9 tháng 8 năm 2003.

Nói chung thì miền tây Scotland ấm hơn miền đông nhờ ảnh hưởng của các dòng nước ấm Đại tây dương và nhiệt độ bề mặt lạnh hơn của biển Bắc. Tiree, vùng Inner Hebrides, là nơi có nắng nhiều nhất đất nước: 300 ngày nắng vào năm 1975. Mưa rơi không đều đặn khắp nởi trên Scotland. Cao nguyên phía tây Scotland là nơi ẩm ướt nhất, lượng mưa hàng năm vượt 3,000 mm (120 in). So với nhiều vùng thấp của Scotland hàng năm chỉ được ít hơn 800 mm (31 inches). Tuyết rơi nhiều không phổ biến ở vùng đất thấp, mà càng phổ biến ở cao độ. Braemar trung bình có đến 59 ngày tuyết rơi hàng năm.

[sửa] Kinh tế

Xem chi tiết: kinh tế Scotland

Kinh tế Scotland liên quan mật thiết với kinh tế của các nước châu Âu và rộng hơn là kinh tế tây phương, đặt nặng về xuất khẩu. Về bản chất là nền kinh tế thị trường chịu một vài chi phối của chính phủ. Sau cách mạng công nghiệp, kinh tế tập trung vào công nghiệp nặng chủ yếu là đóng tàu, khai thác than, luyện kim. Scotland là một bộ phận không tách rời của đế quốc Anh đã giúp Scotland xuất khẩu hàng hoá của mình đi khắp thế giới.

Tuy nhiên công nghiệp nặng xuống dốc vào cuối thế kỷ 20 dẩn đến sự chuyển đổi lớn kinh tế Scotland sang nền kinh tế vựa vào kỹ thuật và cung ứng dịch vụ. Năm 1980 chứng kiến sự bùng nổ kinh tế tại khu hành lang kỹ thuật cao Silicon Glen giữa Glasgow và Edinburgh, có rất nhiều hãng kỹ thuật lớn dời về Scotland. Sự tìm ra dầu mỏ Biển Bắc vào năm 1970 cũng giúp chuyển tiếp nền kinh tế Scotland.

Edinburgh là trung tâm phục vụ tài chính của Scotland và là trung tâm tài chính lớn thứ 6 tại châu Âu, với nhiều công ty tài chính lớn đặt trụ sở tại đó, gồm có: Ngân hàng hoàng gia Scotland (ngân hàng lớn thứ nhì châu Âu); HBOS (là chủ của Ngân hàng Scotland); và Ngân hàng Standard Life.

Glasgow là hải cảng hàng đầu của Scotland và là trung tâm sản xuất lớn thứ tư tại Vương quốc liên hiệp chiếm trên 60% hàng chế xuất khẩu của Scotland. Kỹ nghệ đóng tàu mặt dầu đình trệ đáng kể so với thời đỉnh cao vào đầu thế kỹ 20 vẫn tạo được phần lớn nền tảng sản xuất của thành phố. Thành phố cũng có khu bán lẽ và thương mại có tầm quan trọng kinh tế nhất và lớn nhất Scotland. Glasgow cũng là một trong 20 trung tâm tài chính đứng đầu của châu Âu và là nhà của nhiều công ty hàng đầu của Vương quốc liên hiệp Anh.

Aberdeen, đôi khi được xem như là thủ đô dầu hoả của châu Âu, là trung tâm của công nghệ dầu mỏ Biển Bắc. Những ngành công nghệ quan trọng khác bao gồm sản xuất vải sợi, hoá chất, chưng cất, nấu rượu bia, đánh cá và du lịch.

Chỉ khoảng một phần tư đất đai được canh tác (chính yếu là ngủ cốc và rau cải), nhưng chăn nuôi cừu (trừu) thì quan trọng ở những vùng đảo và cao nguyên khó trồng trọt. Đa số đất đai tập trung vào một số ít người. Vì vậy vào năm 2003, quốc hội Scotland thông qua luật cải cách đất đai cho phép nông dân mướn đất và cộng đồng địa phương quyền mua đất cho dù chủ đất không muốn bán.

Năm 2004, tổng sản lượng xuất khẩu của Scotland (không tính mua bán trong vương quốc liên hiệp Anh) được ước tính là khoảng £16.7 tỉ, trong đó 73% (£12.19 tỉ) là đóng góp của hàng sản xuất. Sản phẩm xuất khẩu lớn nhất của Scotland là rượu whisky, điện tử và dịch vụ tài chính. Bạn hàng lớn nhất là Hoa kỳ, Đức, và Hà lan.

Năm 2002, tổng sản lượng nội địa của Scotland là trên £74 tỉ ($130 tỉ), qui ra đầu người là £14,651 ($25,546).

Mặt dù Ngân hàng Anh là ngân hàng trung ương của vương quốc liên hiệp Anh, ba ngân hàng của Scotland vẩn còn phát hành giấy bạc đồng Sterling của chính họ: Ngân hàng Scotland; Ngân hàng hoàng gia Scotland; và Ngân hàng Clydesdale. Những giấy bạc này không có giá trị mua bán ở Anh, Wales, hay bắc Ireland, mặc dầu có thể đổi ra giấy bạc của Ngân hàng Anh.

[sửa] Quân sự

Xem chi tiết: quân sự Scotland

Mặc dù Scotland có truyền thống quân sự lâu đời có từ trước đạo luật liên hiệp với Anh, quân đội hiện thời là một phần của quân đội liên hiệp Anh. Năm 2006, các trung đoàn thuộc sư đoàn Scotland được hợp nhất thành trung đoàn hoàng gia Scotland.

Nhờ vào địa hình và sự xa xôi hiểm trở, nhiều nơi của Scotland là nhà của các cơ sở quốc phòng bảo mật gây nhiều cảm xúc phản ứng khác nhau của công chúng. Giữa năm 1960 và 1991, Holy Loch là căn cứ của hạm đội tàu ngầm mang hỏa tiển liên lục địa Sao bắc cực Mỹ. Ngày nay, căn cứ hải quân nữ hoàng Clyde, cách Glasgow 25 mi (40 km) về phía tây, là căn cứ cho 4 tàu ngầm lớp Vanguard được trang bị hoả tiển liên lục địa Trident. Tàu chiến HMS Caledonia ở Rosyth, Fife được dùng như là căn cứ tiếp tế cho các hoạt động hải quân ở Scotland và cũng như là văn phòng vùng của hải quân ở Scotland và bắc Ireland. Cơ sở phát triển lò phản ứng hạt nhân của hải quân hoàng gia đặt tại Dounreay, và cũng là nơi dành cho chương trình phát triển lò phản ứng nhiệt hạch của Vương quốc liên hiệp. Tàu chiến HMS Gannet là trạm tìm kiếm và cứu cấp có căn cứ ở phi trường Prestwick, Ayrshire sử dụng 3 trực thăng Seaking Mk 5. Tàu RM Condor ở Arbroath, Angus là nhà của lực lượng đặc công 45, thuộc thuỷ quân lục chiến hoàng gia.

Hiện tại Scotland có đến 3 căn cứ không quân hoàng gia quan trọng: Không quân hoàng gia Lossiemouth cho máy bay tiêm kích Panavia Tornado, Không quân hoàng gia Kinloss là căn cứ của máy bay tuần tra lãnh hải Nimrod và cuối cùng là Không quân hoàng gia Leuchars là căn cứ không quân phòng không viển bắc tại Vương quốc liên hiệp. Vùng bầu trời mở để thử nghiệm bắn đạn thật vũ khí hạch tâm yếu (depleted uranium) duy nhứt trên các Đảo Anh (British Isles) là ở gần Dundrennan. Kết quả là trên 7000 đạn dược có phóng xạ nằn dưới đáy biển Solway Firth. Điều này gây nhiều quan ngại về môi trường. Số lượng nhiều các căn cứ quân sự ở Scotland khiến nhiều người gọi Scotland bằng thuật ngữ pháo đài. Năm 2004, số đất đai sử dụng bởi Bộ Quốc phòng tại Scotland (sở hữu, mướn hoặc có quyền pháp lý) là 115,200 Ha tiêu biểu cho khoảng 31% đất sử dụng cho quốc phòng của cả liên hiệp Anh.

[sửa] Nhân khẩu

Xem chi tiết: Nhân khẩu Scotland

Dân số của Scotland theo điều tra năm 2001 là 5,062,011. Nay tăng lên 5,094,800 theo điều tra dân số tháng 7 năm 2005. Như vậy Scotland sẽ là quốc gia đông dân thứ 112 nếu Scotland là quốc gia có chủ quyền. Tuy Edinburgh là thủ đô của Scotland nhưng nó không phải là thành phố lớn nhất; thành phố lớn nhất Scotland với dân số 629,501 người là Glasgow. Vùng tập trung đông dân nhất là các vùng xung quanh Glasgow với khoảng 2.2 triệu người. Scotland có tỉ lệ tóc đỏ cao nhất hơn bất cứ quốc gia nào trên thế giới với khoảng 13% dân số có tóc đỏ tự nhiên. Nhiều hơn 40% người Scotland mang gien biến đổi Mc1r là yếu tố tạo tóc đỏ ở người.

Nhờ di dân từ thế chiến thứ hai, Glasgow, Edinburgh và Dundee có dân số người châu Á và người châu Á lai Scotland đáng kể. Từ khi mở rộng liên hiệp châu Âu vừa qua, số lượng người trung Âu và đông Âu di chuyển đến Scotland gia tăng. Thí dụ, Aleksander Dietkow, Tổng lãnh sự Ba Lan, ước tính có khoảng từ 40,000 đến 50,000 người Ba Lan sinh sống tại Scotland. Cho đến năm 2003, có khoảng 16,315 người Hoa tại Scotland và 18.2% sinh viên quốc tế học ở các trường đại học Scotland đến từ Trung Hoa làm họ trở thành nhóm sinh viên quốc tế đông nhất tại Scotland

[sửa] Ngôn ngữ

Xem chi tiết: Ngôn ngữ tại Scotland

Vì Vương quốc liên hiệp Anh thiếu một nền hiến pháp được điều lệ hóa (codified constitution) nên không có ngôn ngữ chính thức (official language). Tuy nhiên, Scotland có 3 ngôn ngữ chính thức được công nhận: tiếng Anh, tiếng Gaelic Scotland và tiếng Scotland. Tạm gọi chính thức thì tiếng Anh là ngôn ngữ chính và hầu như người Scotland nào cũng nói được tiếng Anh tiêu chuẩn giọng Scotland.

Suốt thế kỷ vừa qua, số người bản xứ nói tiếng Gaelic (giống tiếng Ireland) đã giảm từ 5% đến 1% dân số và số người nầy nói cả hai thứ tiếng tính cả tiếng Anh. Tiếng Gaelic đa số được nói ở vùng Đảo tây nơi mà hội đồng địa phương dùng cụm từ Comhairle nan Eilean Siar để chỉ hội đồng Đảo tây. Tổng văn phòng hộ tịch Scotland ước tính có đến 30% dân số nói lưu loát tiếng Scotland, một loại thuộc ngôn ngữ West Germanic chị em với tiếng Anh.

Tiếng Scotland và tiếng Gaelic được công nhận trong bản hiến chương Liên hiệp châu Âu về ngôn ngữ vùng hay ngôn ngữ thiểu số và được chấp thuận qua bầu phiếu tại UK (Vương quốc liên hiệp) năm 2001. Dựa vào cam kết của UK, hành pháp Scotland rất quan tâm trong việc trợ giúp cả hai ngôn ngữ. Theo đạo luật ngôn ngữ về tiếng Gaelic được quốc hội Scotland thông qua năm 2005 tạo cơ sở pháp định cho việc cung cấp dịch vụ bằng tiếng Gaelic có tầm mức giới hạn, tiếng Anh và tiếng Gaelic được tôn trọng như nhau nhưng khác nhau về tư cách pháp lý. Trợ giúp của chính phủ từ từ gia tăng với việc hành pháp Scotland cung cấp tài chánh cho những cơ quan và các dự án về ngôn ngữ Scotland đa dạng, bao gồm tự điển tiếng Scotland.

Có thể nói là số người nói những ngôn ngữ như Ba Lan, Slovak và Lithuanian bằng số người nói tiếng Gaelic tại Scotland.

[sửa] Tôn giáo

Xem chi tiết: tôn giáo tại Scotland

Giáo hội Scotland, đôi khi được biết với tên gọi phổ thông The Kirk, là giáo hội quốc gia và có 1 hệ thống chính quyền giáo hội Presbyterian. Tuy nhiên Giáo hội không phải do chính phủ điều khiển và cũng không phải do chính phủ dựng lên như giáo hội Anh ở nước Anh. Giáo hội được chính thức công nhận độc lập khỏi quốc hội UK bởi đạo luật về giáo hội Scotland năm 1921, giải quyết hàng thế kỹ tranh chấp giữa giáo hội và chính phủ trên pháp lý về các vấn đề tâm linh.

Thời phục hưng Scotland Reformation khởi đầu vào năm 1560 và được lãnh đạo bởi John Knox được gọi là thời Calvinist (tái sinh) kéo dài suốt thế kỹ 17 và 18. Thời kỳ này giáo hội Scotland duy trì thuyết thần học này và kiểm soát chặt chẻ đạo lý đa số dân chúng. Giáo hội có ảnh hưởng lớn đến việc phát triển văn hóa Scotland những năm đầu thời hiện đại. Những giáo phái theo cơ đốc khác ở Scotland còn có Giáo hội tự do Scotland là 1 chi hệ của Giáo hội Scotland có tư tưởng bảo thủ hơn thuộc chủ nghĩa Calvinist, Giáo hội Tân giáo Scotland (Scottish Episcopal Church) hình thành một phần của cộng đồng Anh giáo, Giáo hội giám lý (Methodists), Giáo hội giám đoàn (Congregationalists), và Giáo hội Jesus Christ of Latter-day Saints.

Giáo hội công giáo La Mã Scotland vẩn tồn tại qua thời phục hưng Reformation đặt biệt là ở các đảo Uist và Barra, mặt dù trải qua sự đàn áp trong thế kỹ 16 đến cuối thế kỹ 18. Công giáo La Mã được cũng cố đặt biệt ở miền tây Scotland vào thế kỹ 19 nhờ vào di dân đến từ Ireland. Điều này tiếp tục suốt thế kỷ 20 với số lượng đáng kể di dân công giáo từ Ý và Ba Lan vào Scotland. Nhiều phần của Scotland (đặt biệt là vành đai Trung Tây quanh Glasgow) xãy ra nhiều vấn đề gây bởi phe phái, nhất là sự hiềm khích bóng đá giữa đội truyền thống công giáo La Mã Celtic và đội truyền thống tin lành Rangers.

Hồi giáo là một tôn giáo không thuộc cơ đốc lớn nhứt tạ Scotland (ước lượng có đến 50.000) mặt dầu chỉ chiếm có 1% dân số. Cũng có nhiều cộng đồng Do Thái và Sikh, đặt biệt là tại Glasgow. Scotland có một tỉ lệ khá cao số người cho rằng mình không thuộc 1 tôn giáo nào chiếm khoảng 28% dân số.

[sửa] Giáo dục

Xem chi tiết: Giáo dục tại Scotland

Hệ thống giáo dục Scotland rất khác phần còn lại của Vương quốc liên hiệp. Scotland là quốc gia đầu tiên kể từ khi vùng Sparta thuộc cổ Hy lạp áp dụng một hệ thống giáo dục công cộng phổ thông. Nguyên cội là đạo luật giáo dục năm 1496 lần đầu tiên giới thiệu nền giáo dục bắt buộc đối với con trai trưởng của các quí tộc. Kế đến là vào năm 1561, nguyên tắc giáo dục công cộng phổ thông được áp đặt cùng với sự thiết lập giáo hội Scotland thời phục hưng khởi xướng 1 chương trình quốc gia cải cách tâm linh gồm có một trường học ở mỗi giáo xứ. Sau cùng thì giáo dục được đặt dưới quyền điều hành của chính phủ thay cho giáo hội và trở thành bắt buộc với tất cả trẻ em từ khi đạo luật giáo dục 1872 ra đời. Kết quả là trên 200 năm Scotland có một tỉ lệ cao dân số được giáo dục ở bậc tiểu học, trung học và đại học hơn bất cứ quốc gia nào tại châu Âu. Sự khác biệt giáo dục đã tự nó chứng minh trong nhiều khía cạnh khác nhau. Nhưng đáng kể nhất là số người Scotland theo đuổi học vấn đã trở thành lãnh đạo trong các chuyên ngành của họ và là tiên phong trong cải tiến và khám phá dẩn đến nhiều phát minh của Scotland trong suốt thế kỷ 18 và 19.

Ngày nay trẻ em Scotland dự các kỳ thi tốt nghiệp trung học tiêu chuẩn ở tuổi 15 hoặc 16, đôi khi sớm hơn với 8 môn học trong đó có các môn bắt buộc như sau: Anh ngữ, toán, một ngoại ngữ, một môn khoa học và một môn xã hội. Mỗi trường có thể thay đổi nhóm các môn bắt buộc. Tuổi ra trường là 16 tuổi, sau đó học sinh có thể chọn ở lại trường và học tiếp để thi tốt nghiệp tiếp các bậc thứ cao hơn như Access, Intermediate hoặc Higher Grade và Advanced Higher. Một thiểu số học sinh ở vài trường tư, trường độc lập có thể học theo chương trình giáo dục của Anh thay vì của Scotland.

Hành pháp Scotland tài trợ trên 40 trường cao đẳng và huấn nghệ nơi sinh viên học tập các kỹ năng nghề nghiệp, kỹ năng theo đuổi cấp bằng và các lớp đặc biệt về hội họa hay nông nghiệp. Scotland có 13 trường đại học và một cao đẳng đại học (university college) trong đó có 4 trườntg đại học được thành lập thời trung đại. Không như các nơi khác của Vương quốc liên hiệp, sinh viên Scotland học tại các đại học Scotland không phải trả học phí.

[sửa] Văn hóa

Xem chi tiết: Văn hóa Scotland

Xem thêm: Âm nhạc Scotland, Văn chương Scotland, Truyền thông Scotland, Ẩm thực Scotland, và Thể thao Scotland

Qua nhiều thế kỹ, 1 sự phối hợp đa dạng các nền truyền thống đã tạo nên văn hóa Scotland. Một vài môn thể thao truyền thống Scotland chỉ có độc nhất tại các Đảo Anh và cùng tồn tại với những môn phổ biến hơn như bóng đá và Rugby.

Cảnh quang âm nhạc Scotland là một khía cạnh nổi bật trong văn hóa Scotland, bị ảnh hưởng bởi cả truyền thống và hiện đại. Một thí dụ về nhạc cụ truyền thống Scotland là Great Highland Bagpipe, một loại kèn có một hay nhiều ống nhạc nối liền với một túi hơi. Clàrsach, fiddle và accordion (phong cầm) cũng là nhạc cụ truyền thống cũa Scotland, hai loại kể sau thì thường được chơi trong các ban nhạc múa dân ca Scotland. Người di cư Scotland mang âm nhạc Scotland truyền thống cùng với họ đã làm ảnh hưởng thể loại nhạc ban đầu của địa phương họ đến sinh sống thí dụ như nhạc đồng quê tại Bắc Mỹ. Ngày nay có rất nhiều ban nhạc Scotland thành công và nhiều nghệ sĩ biểu diễn đa dạng thể loại.

Văn chương Scotland bao gồm sách viết bằng tiếng Anh, Gaelic, Scotland, Pháp, Latin. Thi sỉ kiêm nhạc sỉ Robert Burns làm thơ và soạn nhạc bằng tiếng Scotland mặt dù ông cũng viết nhiều bằng tiếng Anh. Walter Scott và Arthur Conan Doyle là hai nhà văn thành công và nổi tiếng thế giới trong cuối thế kỹ 19 và đầu thế kỹ 20. J. M. Barrie giới thiệu phong trào được biết đến là "truyền thống kailyard" ở cuối thế kỹ 19 kết hợp hai thành phần fantasy (trù tượng) và folklore (dân gian) trở lại với văn cách. Vài tiểu thuyết gia hiện đại như Irvine Welsh viết bằng một thứ tiếng Anh riêng biệt của Scotland để phản ánh hiện thực khắc nghiệt của cuộc sống đương thời.

Hệ thống truyền thông quốc gia BBC Scotland (tiếng Gaelic là BBC Alba) là một thành phần tạo nên British Broadcasting Corporation, một hệ thống truyền thông được tài trợ công cộng của Vương quốc liên hiệp Anh. Hệ thống truyền thông này điều hành hai trạm phát hình quốc gia và nhiều trạm phát thanh quốc gia. Trạm phát hình thương mãi chính của Scotland là STV. Những tờ báo quốc gia như Daily Record, The Herald, và The Scotsman đều được phát hành tại Scotland. Nhật báo vùng quan trọng gồm có The Courier ở Dundee thuộc miền đông, và The Press and Journal phục vụ Aberdeen và phía bắc

Thể thao là thành phần quan trọng trong văn hóa Scotland. Scotland tổ chức nhiều cuộc tranh tài thể thao cấp quốc gia riêng và được quyền đại diện độc lập ở các cuộc tranh tài thể thao quốc tế như cúp bóng đá quốc tế, cúp bóng quốc tế Rugby và hội thao khối liên hiệp Anh (mặt dầu không có mặt ở thế vận hội). Scotland có các cơ cấu điều hành thể thao quốc gia riêng như Hội bóng đá Scotland và Liên đoàn bóng Rugby Scotland. Nhiều kiểu bóng đá đã được chơi tại Scotland hàng thế kỹ cho đến năm 1424 mới có hình thức về qui luật xét phạt đầu tiên.

[sửa] Giao thông

Xem chi tiết: Giao thông Scotland

Scotland có 4 phi trường quốc tế chính (Glasgow International Airport, Edinburgh Airport, Glasgow Prestwick International Airport và Aberdeen Airport) phục vụ rộng rải nhiều đường bay liên lục địa và châu Âu với các chuyến bay có thời biểu và các chuyến bay thuê bao. Highland and Islands Airports (hệ thống phi trường Đảo và Cao Nguyên) điều hành 10 phi trường vùng phục vụ những vùng xa xôi của Scotland. Nói đúng ra thì không có hãng máy bay quốc gia nào ở Scotland, mặt dù nhiều hãng hàng không có cơ sở đặt tại Scotland như Loganair, Flyglobespan, City Star Airlines, Air Scotland và ScotAirways.

Scotland có 1 hệ thống hỏa xa trải rộng và hoạt động độc lập khỏi phần còn lại của UK theo đạo luật về hỏa xa năm 2005. Các đường hỏa xa East Coast Main Line, West Coast Mainline và Cross Country Line nối các thành phố chính và thị trấn chính của Scotland với hệ thống hỏa xa Anh. Hãng First ScotRail điều hành dịch vụ hỏa xa trong Scotland. Hành pháp Scotland đang theo đuổi chính sách xây dựng thêm đường hỏa xa mới và mở lại những đường đã bị đóng.

Đường xe hơi và các trục lộ chính do hành pháp Scotland quản lý. Phần còn lại được quản lý bởi chính quyền địa phương của từng nơi. Xa lộ bận rộn nhất đất nước là M8 motorway chạy từ ngoại ô Edinburgh đến trung tâm Glasgow, và tiếp tục đến Renfrewshire.

Dịch vụ phà hàng ngày hoạt động giữa đất liền Scotland và các cộng đồng ngoài các đảo. Các dịch vụ này đa số được điều hành bởi Caledonian MacBrayne, nhưng một ít được điều hành bởi các hội đồng địa phương. Những đường phà khác được phục vụ bởi nhiều công ty nối liền Bắc Ireland, Bỉ, Na Uy, Faroe Islands và Iceland (Băng Đảo).

[sửa] Biểu tượng quốc gia

• The Saltire (dấu chéo X) hay thánh giá thánh Andrew là cờ Scotland, theo truyền thuyết có từ thế kỷ 9, như vậy thì quốc kỳ xưa nhất vẩn còn được sử dụng và được thấy bay khắp nơi tại Scotland. Hiện tại cờ the Saltire cũng có một phần trong kiểu mẩu của cờ Vương quốc liên hiệp Anh ( gọi là Union Flag).
• Royal Standard of Scotland (Chuẩn hoàng gia) hay còn gọi Lion Rampant (sư tử chồm lên) là cờ có hình huy hiệu hoàng gia Scotland, cũng thường thấy, nhất là trong các dịp thể thao với sự hiện diện của 1 đội Scotland. Đúng ra thì cờ này là tài sản của vương triều và bất cứ ai khác sử dụng đều coi là bất hợp pháp. Tuy nhiên hầu như mọi người đều làm ngơ đều này và không bao giờ bị áp chế.
• Unicorn (con kỳ lân) cũng là biểu tượng của Scotland. Royal Coat of Arms of Scotland (phù hiệu hoàng gia Scotland) được các quốc vương Scotland dùng trước năm 1603 trong đó có hình 1 tấm mộc sư tử chồm được bảo vệ bởi hai kỳ lân.
• William Wallace là anh hùng dân tộc và là lãnh đạo của cuộc chiến tranh giành độc lập Scotland.
• Thistle (cây kẽ) là cây biểu tượng của Scotland xuất hiện trong nhiều hình tượng và phù hiệu Scotland và trên tiền UK. Heather (cây thạch nam) cũng được xem là biểu tượng của Scotland.
• Flower of Scotland (bông hoa Scotland) được công chúng nhìn nhận như quốc ca Scotland và được hát trong các sự kiện quốc tế như các cuộc tranh tài bóng đá hay rugby (giống bóng bầu dục Mỹ) có đội bóng quốc gia Scotland. Tuy nhiên kể từ khi phân quyền, nhiều cuộc thảo luận nghiêm chỉnh hơn về quốc ca dẩn đến kết quả là bài hát nầy đang trong vòng tranh cải. Những bài hát được đề nghị gồm có Scots Wha Hae, Scotland the Brave và A Man's A Man for A' That.
• Tartan là một loại hàng vải dệt đặc biệt thường biểu thị một tộc dân Scotland riêng biệt, có thể thấy trong loại quần áo gọi là kilt.
• St Andrew's Day (lễ thánh Andrew), 30 tháng 11, là ngày quốc khánh mặt dù đêm Burns' Night có chiều hướng được kỹ niệm rộng rãi.

[sửa] Chú thích

[sửa] Xem thêm

Tiêu bản:Scottish topics

[sửa] Liên kết ngoài

• Scottish Executive - official site of the Scottish Executive
• Scottish Parliament - official site of the Scottish Parliament
• Scottish Tourist Board - official site of Scotland's national tourist board, VisitScotland
• Maps and digital collections at the National Library of Scotland
• The Gazetteer for Scotland - Extensive guide to the places and people of Scotland, by the Royal Scottish Geographical Society and University of Edinburgh
• (PDF file) Scottish economic statistics 2005 - from the Scottish Executive
• Scottish Census Results On Line - official government site for Scotland's census results
• Scottish Neighbourhood Statistics - Scottish Executive's programme of small area statistics in Scotland
• Tiêu bản:Wikitravel