Szczecin
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°25'00" N 014°35'00" E
| Szczecin | |||||
|
|||||
| Dewiza: "Z wiatrem w żaglach" | |||||
| Województwo | zachodniopomorskie | ||||
| Powiat | miasto na prawach powiatu | ||||
| Gmina - rodzaj |
Szczecin miejska |
||||
| Założono | IX wiek | ||||
| Prawa miejskie | 1243 | ||||
| Prezydent miasta | Piotr Krzystek (e-mail) |
||||
| Powierzchnia | 300,83 km² | ||||
| Położenie | 53° 25' N 14° 35' E |
||||
| Wysokość | do 149 m n.p.m. | ||||
| Liczba mieszkańców (2006) - liczba ludności - gęstość - aglomeracja |
411 125 1 293,8 os./km² 850 000 |
||||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
+48 91 | ||||
| Kod pocztowy | 70-018 do 71-871 | ||||
| Tablice rejestracyjne | ZS | ||||
|
Położenie na mapie Polski
  Szczecin
|
|||||
| TERC10 (TERYT) |
4324362000 | ||||
| Miasta partnerskie |  Berlin - Friedrichshain-Kreuzberg
|
||||
|
Urząd miejski3
pl. Armii Krajowej 171-871 Szczecin tel. (91) 42 45 931 - 933; faks (91) 42 45 855 (e-mail) |
|||||
| Strona internetowa miasta | |||||
Szczecin (niem. Stettin, łac. Stettinum lub Sedinum wg niemieckiego historyka Kancowa) to powiat grodzki, stolica i największe miasto województwa zachodniopomorskiego. Szczecin jest jednym z najstarszych i największych polskich miast, (3. miejsce pod względem zajmowanej powierzchni i 7. pod względem liczby ludności). Szczecin to jedna z metropolii w Polsce uznana przez UE. Główny ośrodek gospodarczy regionu (stocznia, port morski, różnorodny przemysł maszynowy, spożywczy, włókienniczy, stalowy), i jeden z największych w kraju. Centrum turystyczne (muzea, Zamek Książąt Pomorskich, Szczeciński Park Krajobrazowy "Puszcza Bukowa", Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry).
[edytuj] Geografia
Szczecin jest miastem położonym w Dolinie Dolnej Odry i na Wzniesieniach Szczecińskich wchodzących w skład Pobrzeża Szczecińskiego na terenie Pomorza Zachodniego. Miasto otaczają 3 puszcze: Wkrzańska od północy, Bukowa od południa oraz Goleniowska od wschodu. Przez miasto przepływają: rzeka Odra, jej odnoga Regalica wpadająca do Jeziora Dąbie leżącego w granicach miasta, łącząca obie rzeki Parnica oraz wiele mniejszych rzek. Odległość do Morza Bałtyckiego wynosi ok. 60 km. Administracyjnie graniczą z miastem i gminą Police (od północy) oraz gminami: Dobra, Kołbaskowo od zachodu, Gryfino i Stare Czarnowo od południa oraz Kobylanka i Goleniów od wschodu.
[edytuj] Historia
[edytuj] Najwcześniejsze dzieje
W VII-VI wieku p.n.e. istniała na tym terenie prasłowiańska osada z kulturą łużycką. Jest jednak możliwe, że ciągłość udokumentowanej źródłami historii zasiedlenia tego miejsca sięga blisko 1850 lat. W czasach antycznych w okolicach Szczecina istniała miejscowość o nazwie Susudata. Została ona odwzorowana na antycznej mapie Klaudiusza Ptolemeusza z lat 142-147 naszej ery [1]. O tym, że miejscowość ta znajdowała się w sąsiedztwie Szczecina, informuje kompendium Lexicon Universale [2] oraz wynika to z położenia wśród innych zidentyfikowanych miejscowości Pomorza. W IX wieku zbudowany został przez książąt słowiańskich gród otoczony fosą, u którego podnóża rozwinęła się osada handlowo-rybacka. W 967 Mieszko I przyłączył Szczecin do Polski. Ówczesny Szczecin składał się z trzech części: grodu, podgrodzia i portu. Gród wznosił się na wysokiej skarpie odrzańskiej, gdzie dziś znajduje się zamek. Miał owalny kształt, w środku zwężony. Na miejscu zwężonym znajdowała się pogańska świątynia Trzygłowa - bóstwa zachodniosłowiańskiego, wyobrażanego z trzema głowami symbolizującymi władzę nad niebem, ziemią i światem podziemnym. Na zachód od grodu znajdował się mniejszy gródek. W czasie panowania Bolesława Chrobrego miasto dostawało się pod coraz większe wpływy duńskie. Po bitwie koło Strugi (część Płoni) w 1121 książę Bolesław Krzywousty ponownie przyłączył miasto do Polski jednocześnie uznając władzę lennika, Warcisława I. W 1181 miasto wraz z Pomorzem Zachodnim stało się lennikiem cesarza i weszło w skład Cesarstwa Rzymskiego.
[edytuj] Po nadaniu praw miejskich
W 1243 książę Barnim I nadał Szczecinowi prawa miejskie. W kolejnych latach miasto nabywało kolejne tereny: w 1283 jezioro Dąbie, a w 1321 Police. W XIII wieku Szczecin stał się miastem hanzeatyckim. Na miejscu grodu słowiańskiego w XIV wieku książę Barnim III zbudował zamek (zwany dzisiaj Zamkiem Książąt Pomorskich). W 1474 w Szczecinie, po wygaśnięciu linii książąt szczecińskich i wołogoskich władzę objął książę słupski Bogusław X, który 4 lata później zjednoczył Pomorze Zachodnie, a w 1491 przeniósł jego stolicę do Szczecina. Jednak już w 1532 księstwo zostało ponownie podzielone, a miasto stało się stolicą Księstwa Szczecińskiego. W 1570 został w Szczecinie podpisany pokój kończący I wojnę północną. W 1630 miasto zajęli Szwedzi. Działania wojenne podczas potopu szwedzkiego przyczyniły się do upadku gospodarczego miasta. W 1713 miasto zostało przyłączone do Prus, co potwierdził pokój w Sztokholmie w 1720. W 1729 w Szczecinie urodziła się późniejsza caryca Rosji Katarzyna II Wielka. 30 lat później urodziła się druga żona cara Pawła I Maria Fiodorowna. Od połowy XVIII wieku nastąpiło znaczne ożywienie gospodarczo-kulturalne. W latach 1806-1813 Szczecin był pod okupacją francuską. W 1816 wyłączono z granic miasta Police. W 1843 miasto otrzymało połączenie kolejowe z Berlinem dając początek kolei na Pomorzu, wkrótce potem zaczął intensywniej rozwijać się przemysł. W 1873 ówczesny nadburmistrz miasta Hermann Haken podjął decyzję o zburzeniu obwarowań i rozbudowie miasta, m.in. w 1900 przyłączono miasto Grabowo oraz podjęto decyzję o utworzeniu Cmentarza Centralnego. Za kolejnego nadburmistrza Friedricha Ackermanna w 1911 przyłączono kolejne tereny m.in. Pogodno i Niebuszewo.
[edytuj] Po 1939
W chwili wybuchu II wojny światowej miasto liczyło ok. 270.000 mieszkańców. 15 października 1939 do miasta przyłączono wiele okolicznych wsi, w tym także 2 miasta: Police i Dąbie - utworzone zostało tzw. Wielkie Miasto Szczecin, istniejące do zakończenia wojny. Na tym terenie istniało ok. 100 obozów pracy przymusowej. Zniszczenia zabudowy wyniosły ok. 65%, a portu i ośrodków przemysłu 95%. 26 kwietnia 1945 Armia Czerwona zdobyła Szczecin, 5 lipca nastąpiło oficjalne przekazanie miasta władzom polskim. W 1945 miasto liczyło 78.000 mieszkańców, w tym 62.500 Niemców (w 1947 już tylko 4.000 Niemców). W latach następnych miasto zostało odbudowane i rozbudowane. W grudniu 1970 i sierpniu 1980 w Szczecinie miały miejsce strajki i demonstracje robotnicze, tu także podpisano tzw. porozumienia sierpniowe. 11 czerwca 1987 miasto odwiedził papież Jan Paweł II. W latach 1946-1998 miasto było stolicą województwa szczecińskiego, a od 1999 jest stolicą województwa zachodniopomorskiego. Od 1999 miasto jest Główną Kwaterą Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód sił NATO.
[edytuj] Przynależność polityczno-administracyjna miasta Szczecina
1630 - 1719: Królestwo Szwecji, Pomorze Szwedzkie- 1719 - 1806: Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, Królestwo Prus
1806 - 1813: I Cesarstwo Francuskie, pod okupacją
1815 - 1866: Związek Niemiecki, Królestwo Prus, prowincja Pomorze, rejencja szczecińska
1866 - 1871: Związek Północnoniemiecki, Królestwo Prus, prowincja Pomorze, rejencja szczecińska- 1871 - 1918: Cesarstwo Niemieckie, Królestwo Prus, prowincja Pomorze, rejencja szczecińska
1919 - 1933: Rzesza Niemiecka (Republika Weimarska), kraj związkowy Prusy, prowincja Pomorze, rejencja szczecińska
1933 - 1939: III Rzesza, prowincja Pomorze, rejencja szczecińska- 1939 - 1945: III Rzesza, prowincja Pomorze, rejencja szczecińska, Wielkie Miasto Szczecin
1945 - 1952: Rzeczpospolita Polska (Polska Ludowa), województwo szczecińskie, powiat szczeciński- 1952 - 1975: Polska Rzeczpospolita Ludowa, województwo szczecińskie, powiat szczeciński
- 1975 - 1989: Polska Rzeczpospolita Ludowa, województwo szczecińskie
- 1989 - 1998: Rzeczpospolita Polska, województwo szczecińskie
- 1999 - teraz: Rzeczpospolita Polska, województwo zachodniopomorskie
[edytuj] Inne spotykane wersje nazwy miasta Szczecin
- niem. -
Stettin - arab. - Sitnu
- hebr. - שצ'צ'ין
- kasz. - Sztetëno
- staronord. - Borstaborg
- łac. - Stettinum lub Sedinum
- włoski - Stetino
- rosyjski - Щецин (Szczetin)
[edytuj] Zabytki
- Wały Chrobrego z fontanną
- Zamek Książąt Pomorskich (XIV wiek)
- Pałac Pod Głowami
- Pałac Klasycystyczny
- Pałac pod Globusem
- Pałac Joński
- Kościół św. Piotra i Pawła
- Ewangelicki kościół św. Trójcy na Łasztowni
- Bazylika Archikatedralna pw. św. Jakuba Apostoła Mniejszego (XII wiek)
- Kościół pofranciszkański św. Jana Ewangelisty
- Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP
- Kamienica Loitzów
- Domki Profesorskie
- Kamienice mieszczańskie przy ul. Kuśnierskiej
- Baszta Panieńska zwana Basztą Siedmiu Płaszczy (XV wiek)
- Ratusz Staromiejski (XV wiek) z Rynkiem Siennym
- Dworzec Główny
- Nowy Ratusz zwany Czerwonym Ratuszem z Placem Tobruckim (1879)
- Most Długi
- Brama Portowa, dawniej Berlińska (XVIII wiek)
- Brama Królewska, dawniej Nakielska, zwana również Bramą Hołdu Pruskiego (XVIII wiek)
- Cmentarz Centralny - Brama Główna
- Plac Orła Białego z Fontanną Orła Białego
- Posąg Flory
- Wiatrak holenderski
- Pomnik Colleoniego
- Domek Grabarza w Parku Żeromskiego
- Wieża Bismarcka zwana Wieżą Gocławską
- Ruiny neobarokowej wieży Quistorpa
- Kino Pionier 1909 - najstarsze działające nieprzerwanie w tym samym miejscu kino na świecie
- Park Kasprowicza
- Kościół pod wezwaniem św. Trójcy na Krzekowie (XV-XVIII wiek)
[edytuj] Architektura
Najciekawsze architektonicznie obiekty w Szczecinie można znaleźć na Wałach Chrobrego. Gmachy, które postawiono tu po 1901, nawiązują do baroku, północnoniemieckiego manieryzmu, a także - jak np. Muzeum Morskie i Teatr Współczesny - do secesji i modernizmu. Zabudowę Wałów uzupełniają tarasy widokowe ze schodami, a także fontanna i rzeźby nawiązujące do kultury starożytnego Egiptu czy Rzymu, wykonane przez mistrzów niemieckich. Centrum Szczecina to wielkie ronda i ulice, wzdłuż których stoją kilkukondygnacyjne, eklektyczne kamienice. Taki sam układ urbanistyczny ma tylko jedno miasto w Europie - Paryż.
[edytuj] Edukacja
W Szczecinie mieszczą się następujące wyższe uczelnie:
- Akademia Morska w Szczecinie Strona internetowa uczelni
- Akademia Rolnicza w Szczecinie Strona internetowa uczelni
- Arcybiskupie Wyższe Seminarium Duchowne Strona internetowa uczelni
- Politechnika Szczecińska Strona internetowa uczelni
- Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie Strona internetowa uczelni
- Uniwersytet Szczeciński Strona internetowa uczelni
- Akademia Muzyczna w Poznaniu - Filia w Szczecinie Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Szczecinie Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Turystyczna Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Integracji Europejskiej Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Języków Obcych Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Sztuki Użytkowej Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Zawodowa- Collegium Balticum Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Zawodowa "OECONOMICUS" PTE Strona internetowa uczelni
- Wyższa Szkoła Zarządzania Strona internetowa uczelni
- Zachodniopomorska Szkoła Biznesu Strona internetowa uczelni
[edytuj] Transport
[edytuj] Komunikacja miejska
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Tramwaje w Szczecinie.
Na co dzień po Szczecinie kursuje 12 linii tramwajowych oraz 64 autobusowych (w tym 13 nocnych). Organizatorem komunikacji w mieście jest zakład budżetowy pod nazwą Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego. Jego zadaniem jest ustalanie szczegółowego rozkładu jazdy na wszystkich liniach, dystrybucja i kontrola biletów oraz zamawianie usług przewozowych. Na jego zlecenie, linie tramwajowe obsługuje Miejski Zakład Komunikacyjny Szczecin, a autobusowe Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe "Klonowica", Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe "Dąbie", Szczecińsko-Polickie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne oraz PKS Szczecin.
Po szczecińskich torowiskach tramwajowych porusza się obecnie około 200 wagonów. Są to głównie tramwaje z rodziny 105N/Na, produkowane przez firmę Konstal. Pomimo podejmowanych prób remontowania i modernizowania taboru (m. in. sprowadzenie z Berlina w latach 2006 i 2007 21 sztuk używanych wagonów typu Tatra KT4Dt), stan szczecińskiej KM jest daleki od ideału, głównie za sprawą fatalnych torowisk. Wykonywane własnymi siłami MZK remonty bieżące nie są w stanie utrzymać stanu szczecińskich torów w stopniu choćby zadowalającym, a większe remonty przeprowadzane są wyłącznie w trakcie inwestycji drogowych.
Niemniej, sieć tramwajowa stanowi podstawowy środek transportu publicznego w centrum miasta. Choć gęstość sieci w ścisłym centrum miasta uległa w latach powojennych istotnemu zmniejszeniu, nadal zapewnia ona dojazd do najważniejszych ośrodków handlowych i usługowych. Promieniście rozchodzące się z centrum linie tramwajowe zapewniają duże zdolności przewozowe z oraz do najważniejszych dzielnic lewobrzeżnego Szczecina.
Podstawą komunikacji autobusowej są autobusy Volvo B10MA w liczbie 80 sztuk oraz MAN w przeróżnych odmianach (w większości pojazdy używane, sprowadzone z Niemiec). Po wielu latach zaniedbań i odkładania problemów komunikacyjnych przez władze miasta, szefostwo trzech miejskich spółek obsługujących linie autobusowe postanowili w 2005 r. sprowadzić z Berlina pierwsze używane autobusy. Od tego momentu, ze szczecińskich dróg zniknęła większość ikarusów oraz Jelczy. Tylko i wyłącznie dzięki kontynuowaniu współpracy z zachodnimi sąsiadami, w chwili obecnej po Szczecinie porusza się już niemal 100 autobusów niskopodłogowych oraz niskowejściowych. Choć okrągła liczba wydaje się być imponująca, to na tle innych miast 37% taboru niskopodłogowego wypada przeciętnie.
Sieć połączeń autobusowych coraz częściej poddawana jest krytyce, ponieważ pozostaje niezmienna od kilkunastu lat. Faktem jest jednak, że system ten jest chwalony przez niezależnych ekspertów, ponieważ w zdecydowanej większości linie autobusowe nie pokrywają się z liniami tramwajowymi. Wyjątkiem są linie pospieszne, które z założenia mają stanowić bezpośrednią, droższą alternatywę dla tramwajów. Większość z nich (linie A, B, C, C bis, D, E oraz G) stanowi jednocześnie komunikacyjny kręgosłup łączący osiedla prawobrzeżnej części miasta z centrum. Sytuacja ta ma się zmienić wraz z budową Szczecińskiego Szybkiego Tramwaju, jednak przy obecnym stanie finansowania tej inwestycji, zmiany w układzie linii autobusowych nie nastąpią zbyt szybko.
Drugim życiem szczecińskiej komunikacji są pojazdy zabytkowe oraz historyczne. Uratowane i remontowane siłami Szczecińskiego Towarzystwa Miłośników Komunikacji Miejskiej stanowią świadectwo swoich czasów. Pojawiają się na mieście w trakcie okazjonalnych przejazdów rocznicowych, wynajmów oraz w sezonie kursowania linii turystycznych. W związku z powstaniem 1 stycznia 2006 Muzeum Techniki i Komunikacji "Zajezdnia Sztuki" oraz dzięki współpracy miłośników, muzeum, dyrekcji MZK i władz miasta, spodziewać się należy coraz większej ich liczby.
[edytuj] Transport drogowy
Przez Szczecin prowadzą:
- A6 E28 w kier. przejścia granicznego w Kołbaskowie oraz Berlina
- S3 E65 w kier. Goleniowa (dalej 3 E65 do Świnoujścia lub 6 E28 do Gdańska)
- 3 E65 w kier. Pyrzyc i Gorzowa Wielkopolskiego
- 10 w kier. Stargardu Szczecińskiego, Bydgoszczy i Torunia oraz przejścia granicznego w Lubieszynie i Pasewalku
- 13 w kier. przejścia granicznego w Rosówku i Schwedt
- 31 w kier. Gryfina i Kostrzyna nad Odrą
- 115 w kier. Tanowa i dalej drogą nr 114 do Polic
Szczecin jest ważnym węzłem komunikacyjnym w skali kraju i kontynentu, ze względu na położenie na trasie transeuropejskiego korytarza transportowego północ-południe łączącego południową Skandynawię, Czechy i Austrię z portami Morza Śródziemnego.
[edytuj] Transport kolejowy
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Stacje kolejowe w Szczecinie.
Z Szczecina Głównego odjeżdżają pociągi w następujących kierunkach:
- Goleniów - Świnoujście i Kołobrzeg
- Stargard Szczeciński
- Gryfino - Kostrzyn - Zielona Góra
- Angermünde - Berlin - Amsterdam
- Pasewalk - Neubrandenburg - Lübeck i Schwerin
- Police - Trzebież Szcz. (linia czynna tylko dla ruchu towarowego obsługującego m.in. Zakłady Chemiczne Police)
[edytuj] Transport lotniczy
Komunikację lotniczą obsługuje położony ok. 31 km od miasta międzynarodowy Port Lotniczy Szczecin-Goleniów im. NSZZ "Solidarność", który ma stałe połączenia lotnicze z Warszawą (obsługiwane przez Polskie Linie Lotnicze LOT), Londynem (Ryanair) oraz od 2007 z Dublinem (Centralwings). Centralwings są zainteresowane również uruchomieniem nowych połączeń. Trwają też rozmowy w sprawie połączenia do Norwegii z tamtejszym przewoźnikiem. W ofercie są także loty czarterowe i sezonowe. Roczna przepustowość najnowocześniejszego w kraju terminalu lotniczego wynosi 1 milion pasażerów. Terminal jest przystosowany do wymogów UE. Obecnie port lotniczy w Szczecinie stara się o lokalizacje bazy Ryanair. Jego szanse na to poważnie wzrosły po wybudowaniu nowego terminalu pasażerskiego i najnowocześniejszej w Polsce wieży kontroli lotów.
[edytuj] Przejścia graniczne
Ze względu na bliskość granicy państwowej z Niemcami oraz Morza Bałtyckiego jak i międzynarodowy ruch lotniczy, w mieście i w okolicach zostały utworzone następujące przejścia graniczne:
- w Szczecinie:
- Szczecin Gumieńce (kolejowe)
- port w Szczecinie (morskie)
- w okolicach:
- Port lotniczy Szczecin-Goleniów (lotnicze)
- Kołbaskowo (drogowe)
- Lubieszyn (drogowe)
- Rosówek (drogowe)
- Bobolin (turystyczne)
- Buk (turystyczne)
[edytuj] Bezpieczeństwo
W Centrum Zarządzania Siłami Policyjnymi funkcjonariusze przez 24 h na dobę obserwują ulice, chodniki i miejskie skwery. Latem w centrum aglomeracji można spotkać patrole konne i piesze z psami, a drogi z powietrza i ziemi patrolują policjanci z "drogówki". W Szczecinie działa także Straż Miejska. Dzięki temu Szczecin jest w czołówce najbardziej bezpiecznych miast w Polsce, choć sami mieszkańcy, niestety, raczej przeciwnie - nie czują owego bezpieczeństwa.
[edytuj] Gospodarka
Szczecin to przede wszystkim duży ośrodek polskiej gospodarki morskiej. Pełnomorski port obsługuje armatorów z całego świata, jest także macierzystym portem dwóch dużych przedsiębiorstw shippingowych: Polskiej Żeglugi Morskiej i Euroafrica. Rocznie zawija tu ok. 4 tys. statków. Obroty ładunkowe w 1998 wyniosły 10 860,5 tys. Mg, a osobowy ruch graniczny w porcie - 3,8 mln osób. W Szczecinie ma swoje siedziby wiele innych przedsiębiorstw związanych z gospodarką morską, zwłaszcza znane w świecie stocznie: Stocznia Szczecińska Nowa Sp. z o.o. (piąty w świecie producent nowoczesnych jednostek pływających) stocznie remontowe: Gryfia i Pomerania, oraz stocznia rzeczna Odra. Ze stoczniami, podobnie jak z portem, powiązana jest liczna sieć przedsiębiorstw świadczących na ich rzecz usługi. W Szczecinie rozwijają się też inne firmy. Największe znaczenie ma przemysł spożywczy (rybny, mięsny, cukierniczy, cukrowniczy, piwowarski), elektromaszynowy (maszyny budowlane, mechanizmy samochodowe, sprzęt okrętowy, kable, aparatura precyzyjna, narzędzia) chemiczny (włókna sztuczne, nawozy fosforowe, farby i lakiery), odzieżowy, hutniczy (na przedmieściu Szczecina znajduje się jedyna na polskim wybrzeżu huta żelaza), energetyczny, papierniczy, materiałów budowlanych, drzewny.
Przemysł szczeciński to 3% wartości produkcji sprzedanej w kraju. W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabiera sektor usług o wyłącznie komercyjnym charakterze.Ma znaczący udział w tworzeniu nowych miejsc pracy, przynosząc jednocześnie dochody ich właścicielom oraz miastu.
Handel zdominowany jest przez małe sklepy i hurtownie. Nadal jednak działają sieci handlowe związane z miastem od wielu lat: Społem, Domar, dysponujące dobrze zlokalizowanymi sklepami różnej wielkości. W ciągu ostatnich lat dołączyły do nich sklepy duńskiej sieci Netto oraz rodzime Berti. Przełomu w budowie większych sklepów na terenie Szczecina dokonał niemiecki koncern Metro AG otwierając hipermarkety Makro Cash and Carry i Real. Po nich powstały następne: NOMI, Géant, Castorama, Selgros, Carrefour i Tesco.
Działalność rozpoczęły również znane restauracje typu fast food: McDonald's, KFC, Pizza Hut, oraz sieci nowoczesnych stacji benzynowych polskich i zagranicznych koncernów naftowych: PKN Orlen, Lotos, Neste, Shell, BP, Statoil.
Do najlepszych szczecińskich przedsiębiorstw w 1998 (wg rankingu Zachodniopomorskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A.) należały: Stocznia Szczecińska S.A., Załom Fabryka Kabli S.A., Komfort Grupa Kapitałowa S.A., SOLO Przedsiębiorstwo Handlowe S.A., Korporacja Ubezpieczeniowa FILAR S.A., SPOŁEM Powszechna Spółdzielnia Spożywców, Agryf - Zakłady Mięsne Sp. z o.o., Bosman Browar Szczecin S.A., Szczecińska Energetyka Cieplna Sp. z o.o., Cefarm Szczecin S.A., Gryfia SSR S.A., Vobis Microcomputer Sp. z o.o., Skolwin Paper International - Fabryka Papieru Szczecin-Skolwin, Huta Szczecin.
[edytuj] Handel i rozrywka
W miastach portowych zawsze rozwijał się handel. Życie handlowe miasta koncentruje w futurystycznym trzykondygnacyjnym centrum handlowo-usługowo-rozrywkowym "Galaxy". Na powierzchni 93 tys. m² znajduje się 170 sklepów i butików, punkty gastronomiczne, hipermarket, Multikino (9 sal) oraz skałka wspinaczkowa. Komunikacja między piętrami odbywa się za pomocą chodników i schodów ruchomych, a także wind panoramicznych. Budynek jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Miesięcznie centrum odwiedza prawie milion dwieście tysięcy klientów. Prawdopodobnie niedługo rozpocznie się budowa centrum handlowo-usługowo-rozrywkowego Kaskada, wartego ok. 120 mln. euro. Budowę największego w mieście centrum wraz z nowym teatrem lalek Pleciuga, planuje ECE. ECE posiada już większość gruntów potrzebnych do spowodowania rozpoczęcia inwestycji.
W Szczecinie znajdują się hipermarkety dużych sieci handlowych, takich jak Carrefour (2), Castorama (3), Kaufland, Makro Cash and Carry, MediaMarkt, Nomi, Real (3), Selgros, Tesco (4) i wiele innych. M.in. planuje się budowę sklepu IKEA (do 2007 roku), Auchan (budowa rozpoczęta) i innych.
Każdego roku aglomeracja staje się nieformalną stolicą opery i operetki. Latem Szczecinem władają artyści ulicy, którzy przyjeżdżają do Szczecina, by zaprezentować szerokiej publiczności swoje nowe, często niekonwencjonalne projekty. Na Festiwalu Artystów Ulicy można spotkać teatry, który nowatorstwem i odwagą dotyka przemilczanych tematów i dorównuje sztukom wizualnym. Co roku odbywają się Dni Morza- jedna z większych imprez w ciągu roku, na którą zapraszane są wielkie gwiazdy.
W Szczecinie działa 56 hoteli, w tym kilkadziesiąt w śródmieściu oraz duża liczba restauracji.
[edytuj] Media lokalne
Obecnie w Szczecinie działają dwie lokalne stacje telewizyjne (TVP3 Szczecin i TV7) oraz lokalne stacje radiowe Polskie Radio Szczecin, Radio Vox FM, Radio Plama, Radio Eska Szczecin oraz Radio Złote Przeboje, Radio RMF MAXXX, Radio Plus Szczecin. Największymi lokalnymi gazetami są: Kurier Szczeciński i Głos Szczeciński, regionalne wydanie Gazety Wyborczej. Jest także bezpłatny tygodnik MM Moje Miasto. Kiedyś w Szczecinie działały również stacje telewizyjne: TV Morze, TV Bryza i TV Gryf oraz radiowe: Radio PSR, Radio ABC, Radio As.
[edytuj] The Tall Ships' Races 2007
W dniach 4-7 sierpnia 2007 planowany jest w Szczecinie finał Operacji Żagiel - The Tall Ships' Races (po odwiedzeniu kolejno - duńskiego Århus, szwedzkiego Sztokholmu i fińskiej Kotki) międzynarodowych regat żaglowców.
Regaty i zloty żaglowców odbywają się w Europie od kilkudziesięciu lat. Pomysł wyścigów statków żaglowych zrodził się w Anglii na początku lat 50. XX w. W ten sposób próbowano uratować "białe ptaki oceanów" wypierane ze szlaków handlowych przez statki parowe. Pierwsze regaty rozegrano w 1956 r. pod patronatem księcia Edynburga, a na trasie z angielskiego Torbay do Lizbony ścigało się 21 żaglowców. Sukces imprezy spowodował przekształcenie komitetu organizacyjnego w The Sail Training Association (STA) - brytyjskie Stowarzyszenie Szkolenia pod Żaglami. Tak też narodziła się idea "sail training" - edukacji młodych ludzi na pokładach statków żaglowych oraz regat i zlotów. Kiedy w 1972 r. sponsorem imprezy został producent szkockiej whisky z wizerunkiem "Cutty Sark" - najpiękniejszego i najszybszego klipra herbacianego XIX w., przyjęła nazwę "The Cutty Sark Tall Ships’ Races".
Regaty i zloty to wielkie święto żeglarzy - zwłaszcza młodych, bo przepisy wymagają, aby połowa załogi była w wieku 15-25 lat. Dla międzynarodowej braci otwierają się miasta, a sportowe zmagania, marynarskie gry i zabawy, biesiady w pubach i na ulicach wciągają także mieszkańców i turystów, którzy specjalnie przyjeżdżają na zloty. Bo jest to wyjątkowa okazja do poznania tradycji, poczucia klimatu pracy oraz życia na dawnych i współcześnie budowanych żaglowcach, przeżywających dzisiaj swój renesans. A "poczuć wiatr w żaglach" można również śpiewając szanty, słuchając "morskich opowieści" czy oglądając parady żaglowców żegnających gościnne porty.
Organizacją The Tall Ships' Races 2007 w Szczecinie zajmuje się Biuro ds. Organizacji Regat 2007 (więcej na [3])
[edytuj] Sport
Kluby sportowe ze Szczecina:
- Arkonia Szczecin (klub wielosekcyjny)
- AZS Szczecin (klub wielosekcyjny)
- Husaria Szczecin (futbol amerykański)
- KS Hutnik EKO TRAS Szczecin (piłka nożna, V liga; rok zał. 1949, boisko)
- KS Hutnik-Portowcy Szczecin (piłka nożna)
- KS Ironman Szczecin (triatlon)
- Osiedlowy KS Iskierka Śmierdnica (piłka nożna, klasa okręgowa, link)
- Osiedlowy KS Jeziorak Szczecin (piłka nożna, A-klasa; rok zał. 1960)
- Kaskada Szczecin - właściwie Kaskada Szczecin Rugby Klub - sportowa drużyna rugby zainicjowana przez grupę młodych ludzi z lewobrzeżnego Szczecina 15 lutego 2005, odbywająca treningi na szkolnych boiskach ZSO nr 3 oraz Politechniki Szczecińskiej, mająca na koncie grę towarzyską z zespołem z Goleniowa. Trenerem grupy jest Piotr Sipowicz. Aktualnie drużyna stara się o przydział terenu pod treningi. W tym celu wśród mieszkańców Szczecina zbierane są podpisy.
- Łącznościowiec Szczecin (piłka ręczna kobiet, I liga)
- Miejski Klub Lekkoatletyczny Szczecin (lekkoatletyka)
- Miejski Klub Pływacki Szczecin (pływanie)
- KS Rewalskie Morze Bałtyk Szczecin (siatkówka mężczyzn, II liga)
- TKKF Ognisko Gryf Szczecin (piłka nożna kobiet, II liga, grupa północna, link, boisko)
- Miejski KS Olimpia Szczecin (piłka nożna kobiet, II liga, grupa północna, link)
- KS Olimpic Szczecin (Przyjazny Klub Lekkoatletyczny, lekkoatletyka, link)
- Piast Szczecin (siatkówka kobiet, I liga)
- Pogoń Szczecin (piłka nożna, Orange Ekstraklasa i IV liga, grupa zachodniopomorska)
- Pogoń 04 Szczecin (futsal, I liga, link)
- KS Pogoń Nowa (piłka nożna, B-klasa)
- Miejski KS Polonia-Piłka Szczecin (futsal, II liga, link)
- SL SALOS Szczecin (piłka nożna)
- Stal Szczecin (piłka nożna, IV liga, grupa zachodniopomorska)
- KS Inwalidów Start Szczecin
- Osiedlowy KS Świt Szczecin (Skolwin) (rok zał. 1952; piłka nożna-klasa okręgowa, szermierka; link)
- Uniwersytet Piast Szczecin (siatkówka kobiet, II liga)
- Osiedlowy KS Vielgovia Szczecin (piłka nożna, klasa okręgowa; rok zał. 1997)
- Wicher ZRIB Warszewo (futsal, link)
[edytuj] Znani Szczecinianie i osobistości związane ze Szczecinem
związani z niemieckim Szczecinem
- Friedrich Ackermann - niemiecki nadburmistrz Szczecina, kontynuował rozwój przestrzenny miasta zapoczątkowany przez swojego poprzednika Hermanna Hakena
- Katarzyna II Wielka - caryca rosyjska
- Carl Loewe - niemiecki kompozytor, dyrygent, śpiewak i organista; zwany "Schubertem północnych Niemiec".
- Hermann Haken - niemiecki nadburmistrz Szczecina, przeprowadził kompleksową przebudowę układu urbanistycznego miasta
- Wilhelm Meyer-Schwartau - niemiecki architekt, miejski radca budowlany Szczecina; zaprojektował m.in.: układ przestrzenny i budowle Cmentarza Centralnego oraz Hakenterrasse (dzisiejsze Wały Chrobrego)
- Zofia Dorota Wirtemberska (vel Maria Fiodorowna) - żona cara Rosji Pawła I
- Margit Nünke - niemiecka modelka i aktorka urodzona w Szczecinie. W roku 1956 w Sztokholmie, wybrana została najpiękniejszą Europejką
- Paul Robien (prawdziwe nazwisko: Paul Ruthke) - przyrodnik, podróżnik, twórca stacji przyrodniczej na jeziorze Świdwie; zamordowany w 1945 przez Sowietów
- Franz San Galli - inżynier i przemysłowiec, europejski publicysta (prasa techniczna), członek wielu towarzystw inżynierskich, wynalazca systemu centralnego ogrzewania
- Bernhard Stoewer - założyciel szczecińskiej fabryki, przed wojną produkującej samochody znanej marki Stoewer.
- Friedrich Graf von Wrangel - pruski marszałek polowy
- Franz Schwede-Coburg - Gauleiter pruskiej prowincji Pomorze
- Erwin Ackerknecht - bibliotekarz, twórca Książnicy Pomorskiej
- Otto Altenburg - historyk XIX-wiecznego Pomorza
- Dietrich Bonhoeffer - teolog luterański, stworzył w Szczecinie seminarium Kościoła Wyznającego, antyfaszysta
- Georg Hannig - ogrodnik miasta Szczecina
- Bernhard Heiliger - rzeźbiarz urodzony i wychowany w Szczecinie
- Karla Konig - liberalna dziennikarka ze Szczecina
- Hugo Lemcke - historyk sztuki pomorskiej
- Gustav Wimmer - pejzażysta Pomorza
- Ernst Bader - kompozytor, aktor niemiecki
- Heinrich George - aktor niemiecki - grał w filmie "Metropolis"
związani z polskim Szczecinem
- Zygmunt Duczyński - długoletni teoretyk i praktyk teatru
- Konstanty Ildefons Gałczyński - poeta
- Helena Raszka - poetka, w latach 1964-1969 w składzie Zarządu Oddziału w Szczecinie, opiekunka Koła Młodych. Należała do Prezydium i Rady Szczecińskiego Towarzystwa Kultury oraz do Zarządu Klubu Związków i Stowarzyszeń Twórczych „13 Muz”. Odznaczona Gryfem Pomorskim i Odznaką Pamiątkową Gryfa Pomorskiego.
- Daniel Jędraszko - kajakarz, srebrny medalista Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2000 r.
- Marian Jurczyk - działacz związkowy (NSZZ Solidarność) i polityczny, sygnatariusz Porozumień Sierpniowych 1980 r. podpisanych w Stoczni Szczecińskiej, były prezydent Szczecina
- Anna Jurksztowicz - piosenkarka
- Florian Krygier - trener i działacz piłkarski związany z Pogonią Szczecin (wprowadził ją do I ligi)
- Marek Leśniak- napastnik Pogoni, król strzelców ekstraklasy, reprezentant Polski, piłkarz Bundesligi
- Teresa Lubińska - profesor ekonomii, była minister finansów
- Radosław Majdan - piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski, Pogoni Szczecin i Wisły Kraków
- Dariusz Adamczuk - piłkarz, pomocnik reprezentacji Polski, Pogoni Szczecin i klubów szkockich. Srebrny medalista z olimpiady w Barcelonie w 1992
- Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz - kapitan żeglugi wielkiej, legendarny Kapitan Kapitanów, ostatni komendant "Lwowa" i pierwszy komendant "Daru Pomorza"
- Henryk Mąka - publicysta morski i pisarz marynista
- Kasia Nosowska - wokalistka grupy Hey
- Adam Zieliński - raper znany jako Łona ceniony za cyniczne i inteligentne płyty oraz zaangażowany społecznie rap
- DJ Twister - Słynny szczeciński disc jockey
- Jacek Piechota - polityk, wieloletni poseł na Sejm, były minister gospodarki i pracy
- Eliasz Rajzman - jeden z najbardziej znanych żydowskich poetów współczesnych; pisał tylko w jidysz.
- Lidia Wasiak - Miss Polonia 1983, półfinalistka Wyprawy Robinson TVN
- Ryszard Wołągiewicz - archeolog, był jednym z najlepszych w Polsce znawców problematyki archeologii okresu wpływów rzymskich
- Piotr Zaremba - architekt, pierwszy prezydent polskiego Szczecina po II wojnie światowej
- Artur Daniel Liskowacki - dziennikarz, pisarz, poeta, krytyk teatralny, finalista Nagrody Literackiej Nike
- Inga Iwasiów - prozaiczka, poetka, eseistka, historyk literatury, w 2005r. odznaczona przez Ministra Kultury Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, laureatka Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina za rok 2006
- Marta Najfeld - kobieca szybowcowa rekordziska świata
- Monika Pyrek - lekkoatletka, wicemistrzyni świata i Europy w skoku o tyczce, jedna z najlepszych zawodniczek świata w tej konkurencji.
- Jan Szyrocki - dyrygent
[edytuj] Polityka i administracja
[edytuj] Podział administracyjny
Przedstawiony podział formalny Szczecina na cztery dzielnice administracyjne, grupuje osiedla mieszkaniowe wg położenia przestrzennego:
Ponadto w powszechnym użyciu są tradycyjne nazwy dzielące starsze części miasta na dzielnice, a współczesnym przypisujące określenie osiedli.
[edytuj] Włodarze miasta
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: prezydenci Szczecina.
Prezydenci Miasta Szczecina od 1990 r.:
- Jan Czesław Bielecki (18 czerwca 1990 - 11 kwietnia 1991)
- Władysław Lisewski (11 kwietnia 1991 - 5 lipca 1994)
- Bartłomiej Sochański (5 lipca 1994 - 18 listopada 1998)
- Marian Jurczyk (18 listopada 1998 - 24 stycznia 2000)
- Marek Koćmiel (24 stycznia 2000 - 29 maja 2001)
- Edmund Runowicz (29 maja 2001 - 21 listopada 2002)
- Marian Jurczyk (21 listopada 2002 - 4 grudnia 2006)
- Piotr Krzystek (od 4 grudnia 2006)
[edytuj] Polityka lokalna
- Rada miejska (po wyborach w dniu 12.11.2006):
- PO: 15 radnych
- PiS: 10 radnych
- Lewica i Demokraci: 6 radnych
[edytuj] Eurodeputowani ze Szczecina
- Zdzisław Chmielewski, PO, historyk, były rektor Uniwersytetu Szczecińskiego
- Bogusław Liberadzki, SLD-UP, ekonomista, były minister transportu
- Sylwester Chruszcz, LPR, architekt
[edytuj] Posłowie i senatorowie z okręgu szczecińskiego
- Joachim Brudziński (PiS)
- Leszek Dobrzyński (PiS)
- Michał Jach (PiS)
- Magdalena Kochan (PO)
- Arkadiusz Litwiński (PO)
- Mirosława Masłowska (PiS)
- Grzegorz Napieralski (SLD)
- Sławomir Nitras (PO)
- Jacek Piechota (SLD)
- Mateusz Piskorski (Samoobrona)
- Regina Wasilewska-Kita (Samoobrona)
- Rafał Wiechecki (LPR)
- Krzysztof Zaremba (PO)
[edytuj] Demografia
|
Rozwój demograficzny miasta:
|
|
[edytuj] Język
W pierwszych latach po II wojnie światowej Szczecin został zasiedlony głównie przez ludność pochodzącą z dawnych kresów wschodnich, Polski wschodniej i centralnej. Ludność ta w początkowym okresie posługiwała się językiem polskim, który cechował się duża ilością wyrażeń gwarowych i naleciałości charakterystycznych dla obszarów rodzinnych osadników. W okresie ostatniego półwiecza (w wyniku zadziałania tzw. "tygla językowego") na tym terenie dokonało się ogromne ujednolicenie języka. Według badań dokonanych w latach 90. XX wieku obecni mieszkańcy Szczecina (obok mieszkańców Wrocławia) posługują się polszczyzną najbardziej zbliżoną do języka literackiego spośród wszystkich mieszkańców Polski.
[edytuj] Honorowi Obywatele Miasta
|
Historyczne tytuły Honorowego Obywatela Miasta Szczecina nadane w czasach:
|
Tytuły Honorowego Obywatela Miasta Szczecina nadane w czasach: Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
|
[edytuj] Szczecin jako garnizon wojskowy
[edytuj] Jednostki stacjonujące przed 1939
|
[edytuj] Jednostki stacjonujące po 1945 (rozwiązane)
[edytuj] Jednostki stacjonujące po 1945 |
[edytuj] Bibliografia
- Encyklopedia Szczecina. Red. Tadeusz Białecki. Szczecin : Wydawnictwo Uniwersytet Szczeciński, 1999. ISBN 83-87341-45-2.
- Z archiwum Sz. Śladem szczecińskich historii niezwykłych XX wieku. Poznań : Dom Wydawniczy Rebis, 2005. ISBN 83-7301-788-7.
- Gaziński Radosław, Fiuk Piotr: Szczecin Skolwin. Szczecin : Wydawnictwo Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość, 2005. ISBN 83-923059-0-6.
[edytuj] Zobacz też
- Wielkie Miasto Szczecin, Aeroklub Szczeciński, Powiat szczeciński, Nowa Synagoga w Szczecinie, Stara Synagoga w Szczecinie, Synagoga w Szczecinie (ul. Niemcewicza)
[edytuj] Linki zewnętrzne
Miasta na prawach powiatu: Koszalin • Szczecin • Świnoujście
Powiaty: białogardzki • choszczeński • drawski • goleniowski • gryficki • gryfiński • kamieński • kołobrzeski • koszaliński • łobeski • myśliborski • policki • pyrzycki • sławieński • stargardzki • szczecinecki • świdwiński • wałecki
Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Gorzów Wielkopolski • Katowice • Kielce • Kraków • Lublin • Łódź • Olsztyn • Opole • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Toruń • Warszawa • Wrocław • Zielona Góra
Niemcy: Ahlen • Alfeld an der Leine • Anklam • Attendorn • Bad Iburg • Balve • Beckum • Bockenem • Brakel • Brandenburg • Brunszwik • Breckerfeld • Brema • Brilon • Buxtehude • Drolshagen • Dortmund • Duderstadt • Duisburg • Dymin • Einbeck • Emmerich am Rhein • Frankfurt nad Odrą • Fürstenau • Gardelegen • Goslar • Greifswald • Gronau (Leine) • Getynga • Halle • Haltern am See • Hamburg • Hameln • Hamm • Haselünne • Havelberg • Helmstedt • Herford • Hildesheim • Höxter • Kalkar-Grieth • Kamen • Kilonia • Korbach • Kyritz • Lemgo • Lippstadt • Lubeka • Lüneburg • Lünen • Magdeburg • Marienmünster • Medebach • Melle • Meppen • Merseburg • Minden • Mühlhausen • Münster • Naumburg • Neuenrade • Neuss • Nieheim • Osnabrück • Osterburg (Altmark) • Osterode am Harz • Paderborn • Perleberg • Pritzwalk • Quakenbrück • Quedlinburg • Rheine • Rostock • Rüthen • Salzwedel • Schwerte • Seehausen (Altmark) • Soest • Solingen • Stade • Stendal • Stralsund • Sundern (Sauerland) • Tangermünde • Telgte • Unna • Uslar • Vreden • Warburg • Warendorf • Werben (Łaba) • Werl • Werne • Wesel • Wipperfürth • Wismar
Polska: Białogard • Braniewo • Chełmno • Darłowo • Elbląg • Frombork • Gdańsk • Goleniów • Koszalin • Kraków • Lębork • Sławno • Słubice • Słupsk • Stargard Szczeciński • Strzelce Opolskie • Szczecin • Toruń • Wrocław
Holandia: Bolsward • Deventer • Doesburg • Elburg • Hattem • Kampen • Oldenzaal • Ommen • Roermond • Stavoren • Zutphen • Zwolle
Rosja: Belosersk • Iwangorod • Kaliningrad • Kingissepp • Nowogród Wielki • Psków • Smoleńsk • Tichwin • Twer
Łotwa: Cēsis • Koknese • Kuldīga • Limbazi • Ryga • Straupe • Valmiera • Ventspils
Estonia: Narwa • Pärnu • Tallinn • Tartu • Viljandi
Szwecja: Kalmar • Nyköping • Visby
Belgia: Brugia • Hasselt
Finlandia: Turku
Francja: La Rochelle
Wielka Brytania: King's Lynn
Litwa: Kowno
Norwegia: Bergen
Białoruś: Witebsk
