Sieradz

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Sieradz


Herb Sieradza	Flaga Sieradza

Gmina
- rodzaj

Sieradz
miejska

Założono

XI wiek

Prawa miejskie

1247

Prezydent miasta

Jacek Walczak
(e-mail)

Powierzchnia

51,22 km²

Położenie

51° 36' N
18° 45' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

44 326
865,4 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

98-200

Tablice rejestracyjne

ESI

Położenie na mapie Polski

Sieradz

TERC10
(TERYT)

1101214011

Miasta partnerskie

Gaggenau

Niemcy
Annemasse

Francja
Gospić

Chorwacja
Novalija

Rosja
Jamboł

Bułgaria
Sarańsk

Rosja

Urząd miejski³

Plac Wojewódzki 1
98-200 Sieradz
tel. 43 826-61-00; faks 43 822-30-05
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Kościół pw. Wszystkich Świętych

Sieradz – miasto i gmina w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim. Miasto jest położone w strefie nad rzeką Wartą, która tworzy na jego terenie i okolicach Kotlinę Sieradzką. Przez Sieradz biegną drogi krajowe: 12 , 14 i 83 oraz linia kolejowa z Warszawy w kierunku Wrocławia. W latach 1975-1998 Sieradz był stolicą województwa sieradzkiego.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 44 326 mieszkańców.

Prawa miejskie od 1247 r. (jedno z najstarszych miast w kraju), następnie stolica księstwa do końca XV wieku. Upadek miasta powstrzymany dopiero pod koniec XIX wieku – rozwój włókiennictwa; w latach 1975-1988 szybki rozwój miasta – duże zakłady dziewiarskie, przemysł maszynowy, metalowy i spożywczy (gorzelnia). Duży park etnograficzny, muzeum.

16 października 2006 patronką miasta została ogłoszona święta Urszula Ledóchowska. Dla upamiętnienia dnia w którym Stolica Apostolska wyraziła na to zgodę, dzień 8 czerwca został ustanowiony Świętem Miasta Sieradza.

[edytuj] Nazwa miasta

Nazwa miasta pochodzi prawdopodobnie od imienia Sirorad, którego najwcześniejszą formą jest Wszerad. Od XII w. funkcjonowała nazwa Siradia. Przez następne stulecia używana już była obecna nazwa – Siradz oraz Sieradz.

[edytuj] Kalendarium dziejów Sieradza

VI-VIII w. Istniała otwarta osada wiejska, usytuowana na łęgu w pobliżu Żegliny, naprzeciwko Olendrów Dużych. W toku badań archeologicznych odkryto tu ślady budowli mieszkalnych, paleniska i jamy na odpadki.
XI w. W połowie XI w. na zachodnim skraju szerokiej doliny Warty, najprawdopodobniej za panowania Kazimierza Odnowiciela, na obszarze ok. 4 ha wzniesiono osadę otwartą typu targowego.
- Za czasów Bolesława Śmiałego w miejscu tym zbudowano obronny drewniany gród kasztelański. U jego stóp w wiekach XI – XIII rozwijało się podgrodzie.
1136 r. Pierwsza pewna wzmianka o mieście zawarta jest w bulli gnieźnieńskiej papieża Innocentego II, wystawionej w Pizie 7 lipca 1136 r. na prośbę Jakuba ze Żnina – arcybiskupa gnieźnieńskiego. Potwierdza ona istnienie osady, w której odbywały się sądy, składano daniny, funkcjonowały też karczmy i komora celna. Sieradz spełniał wówczas funkcję grodu kasztelańskiego.
1154 r. Arabski geograf Abu Abd Allah Muhamed al Idrisi, w tzw. "Księdze Rogera" zalicza Sieradz do "sławnych stolic i silnych centrów" na równi z Krakowem, Gnieznem i Wrocławiem. Sieradz był wówczas największym ośrodkiem miejskim na drodze z Krakowa do Gniezna.
1113, 1233, 1262, 1271 r. – odbywały się w Sieradzu synody duchowieństwa polskiego, co także dowodzi, iż już przed prawną lokacją Sieradz był dużym ośrodkiem osadniczym. Synod z 1233 r. pod przewodnictwem arcybiskupa Pełki groził ekskomuniką za znieważanie cmentarzy.
1233 r. Sieradz został po raz pierwszy stolicą księstwa, lecz już w następnym roku terytorium to włączono do Księstwa Łęczyckiego.
1241 r. Najazd Tatarów. Zniszczono gród i podgrodzie.
1245-1479 r. – odbyło się w Sieradzu kilkanaście zjazdów rycerstwa, na których zapadały ważne decyzje państwowe. Sześciu z nich przewodniczyli królowie.
1247-1255 r. Lokacja Sieradza na prawie magdeburskim. Dokument lokacyjny zaginął. Według dokumentu z 1298 r. wiadomo jednak, że prawa te nadał miastu Kazimierz Kondrowic, który objął Sieradzkie w 1247 r. W 1255 r. dwaj mieszczanie sieradzcy Marcin i Wilkin otrzymali pozwolenie na lokację Warty. Przyjmuje się więc, że prawa miejskie nadano Sieradzowi przed 1255 r. Lokacja polegała na przyznaniu specjalnych przywilejów istniejącej już osadzie wokół kościoła Wszystkich Świętych i miała na celu przyspieszenie odbudowy po najeździe tatarskim. Teren nadany miastu obejmował 150 łanów flamandzkich (ok. 3000 ha). Od południa przylegał do Monic i wsi Jeziory, od zach. graniczył z polami wsi Charłupia Wielka i Rakowice. W tym kierunku wytyczono z czasem drogę zwaną Błotną, od której odchodziła duża droga charłupska, wzmiankowana w 1451 r. Od północy grunty miejskie graniczyły ze wsią Dzwigorzew (Dzigorzew). Wokół miasta rozciągały się miejskie pola uprawne, a w rejonie strumienia Krasawa oprócz pól także miejskie ogrody. Od strony Warty, na terenach podmokłych, jak teraz tak i przed wiekami, użytkowane wspólne pastwiska.
1262-1263 r. W wyniku ugody zawartej pomiędzy Kazimierzem Konradowicem a Leszkiem Czarnym powstało Księstwo Sieradzkie, którego pierwszym władcą był w latach 1262-1288 Leszek Czarny. Nowe księstwo obejmowało kasztelanie: rozpierską, sieradzką, spicymierską oraz część wolborskiej – po lewej stronie Wolbórki.
1287-1288 r. W czasie trzeciego najazdu Tatarzy pod wodzą Nogaja docierają pod Kraków, a luźne oddziały pod Sieradz.
1288 r. Po śmierci Leszka Czarnego Sieradzkie przejmuje (od 1288 do 1320 r.) jego przyrodni brat Władysław Łokietek. Ziemia ta wraz z Kujawami brzeskim i Łęczyckim, staje się bazą wyjściową do zjednoczenia Polski.
1290 r. Jak świadczy "Codex diplomaticus Poloniae", Władysław Łokietek odbudował w Sieradzu zamek na miejscu dawnego, który doszczętnie spłonął.
1291 r. Pierwsza wzmianka o istnieniu szkoły w Sieradzu.
1292 r. 28 września tego roku Władysław Łokietek, oblegany w zamku sieradzkim przez Czechów, zmuszony został do kapitulacji i dostał się do niewoli. W dniu 9 października zawarto układ na bardzo ciężkich dla Polaków warunkach.
1300-1306 r. Po pokonaniu Władysława Łokietka Sieradz objęli w posiadanie Czesi.
1327-1339 r. W tym okresie księciem sieradzkim był Przemysław Inowrocławski.
1331 r. W roku tym miał miejsce najazd Krzyżaków na ziemie polskie. 12 września Krzyżacy wyruszyli z ziemi chełmińskiej w kierunku ziem łęczyckiej i sieradzkiej oraz Uniejowa. 20 września napadli na Sieradz niszcząc miasto, rabując także klasztor wraz z kościołem Dominikanów.
XIV w., II połowa W wyniku reformy administracyjnej kraju powstało województwo sieradzkie. Obejmujące późniejsze powiaty: sieradzki, szadkowski, radomszczański, piotrkowski, a od połowy XV w. ziemię wieluńską z powiatami wieluńskim i ostrzeszowskim.
1373 r. Najwcześniejszy zapis dotyczący burmistrza.
1377 r. Najwcześniejszy zapis dotyczący rajców miejskich. (Najstarsza księga sieradzkiej ławy miejskiej pochodzi z lal 1432-1457, a rady z lat 1465-1539).
1383 r. W dniu 26 lutego na zjeździe w Sieradzu szlachta Królestwa zapewniła poselstwo węgierskie, iż córka króla Ludwika – Jadwiga zostanie królową Polski. W dniu 16 czerwca tegoż roku stronnicy następcy tronu z rodu Piastów, zgromadzeni w kościele Dominikanów, okrzyknęli i nieoficjalnie koronowali na króla Polski (poprzez podniesienie na tarczy) księcia z rodu Piastów mazowieckich – Siemowita IV, który następnie jednak zrzekł się praw do tronu.
1388 r. Do Sieradza po raz pierwszy przybył król Władysław Jagiełło i podpisał tu przywilej lokacyjny miastu Widawie. Bywał w Sieradzu jeszcze w latach: 1402, 1414, 1418, 1420, 1422 i na Sejmie w 1432 r.
XIV w. W czasie badań archeologicznych na rynku w 1962 r. natrafiono na warstwę skór datowanych na XIV w. Pod tą skórą były rury wodociągowe. Pierwsza wzmianka pisana o wodociągu w Sieradzu pochodzi z 1541 r.
1415 r. Król Władysław Jagiełło nadał Sieradzanom przywilej używania do pieczęci czerwonego laku (stosowanego tylko przez królów i książąt) za odbicie z rąk Krzyżaków wielkiej chorągwi Królestwa w bitwie pod Grunwaldem.
1429 r. Odnotowano w Sieradzu pojawienie się miecznika Piotra, a w 1430 r. – pierwszego tarczownika (szczytnika).
1432 r. Na zjeździe w Sieradzu szlachta Królestwa podjęła zobowiązanie, że po śmierci króla Władysława Jagiełły następcą wybrany zostanie jego syn – Władysław III, późniejszy Warneńczyk.
1436 r. Zjazd szlachty zgromadzonej w Sieradzu zatwierdził pokój z Krzyżakami, zawarty w poprzednim roku w Brześciu Kujawskim.
1445 r. Gdy nadeszła do kraju wieść o śmierci króla Władysława III w 1444 r. w bitwie pod Warną, zjazd szlachty odbyty w Sieradzu wiosną zaprosił młodszego syna Władysława Jagiełły – Kazimierza Jagiellończyka do objęcia tronu po poległym bracie.
1447 r. Sieradz "w perzynę obrócony przy powszechnym pożarze". Wśród zawodów rzemieślniczych pojawił się zawód złotnika i nożownika.
1450 r. Król Kazimierz Jagiellończyk nadaje 27 marca w Sieradzu przywilej, "Mocą którego przywileje dawne przez Sieradz zagubione zatwierdza, jarmarki dwa co rok (na Świętą. Trójcę i na Wszystkich Świętych), po tygodniu trwać mające stanowi, targi co poniedziałek zachowuje, miastu prawo pobierania mostowego, składowego od soli zapewnia, i takowe przy pastwiskach zwykłych, przy borach i krzakach według dawności zostawuje". Utworzenie składu soli wielickich okazało się bardzo korzystne dla miasta. Powstaje cech solników.
1459 r. Na wojnę trzynastoletnią, toczącą się podczas panowania Kazimierza Jagiellończyka, Sieradz wystawił 25 zbrojnych.
1476 r. W roku tym odnotowano istnienie w Sieradzu cechu kowali, skupiającego również ślusarzy.
1509 r. Król Zygmunt I ze względu na "niespodziewany i gwałtowny pożar do nędzy przyprowadzający" uwalnia mieszczan sieradzkich na 10 lat od wszelkich czynszów, opłat, podwód i ceł, "wyjąwszy tylko nowe cło od wołów, skór i innych rzeczy za granicę wywożonych".
1521 r. Założona została na nowo szkoła przy kościele farnym, do której powołano nauczycieli z Akademii Krakowskiej. Arcybiskup Jakub Uchański darował na jej rzecz dziesięciny stołu z Wielkiej i Małej Zapusty.
1524 r. Istniało już w Sieradzu Bractwo Kurkowe.
1542 r. Pierwsza wiadomość o klęsce "morowego powietrza", które nawiedzało miasto także w 1555, 1571 i 1581 r. (Pod pojęcie moru podciągano przede wszystkim wszelkiego rodzaju dury, ospę i dżumy, także cholerę i kiłę.
1558 r. Król Zygmunt August nadaje miastu przywilej wybierania trzech kandydatów na stanowisko burmistrza i czterech radnych. Starosta wyznaczał spośród przedstawionych kandydatów burmistrza i dwóch radnych. Władze miasta składały przysięgę na wierność królowi. Kadencja burmistrza, radnych i prokuratora trwała jeden rok, po czym rozliczali się oni przed następcami z działalności ogólnej i finansowej.
1564 r. Prowincjał dominikański o. Feliks Gozdawa z Sieradza poszerza istniejącą przy konwencie sieradzkim bibliotekę, której początki sięgają zapewne XIII w., ponieważ już wtedy istniała tu szkoła konwentualna.
1569 r. W dniu 31 marca w Lublinie król Zygmunt August nadaje miastu przywilej, na mocy którego m.in. zakazano w Sieradzu nabywania domów i osiedlania się Żydom. Potwierdza też prawo składu soli i kamieni młyńskich, ustala opłaty od każdego z przekupniów i oznacza dla mieszczan sieradzkich nie dalsze podwody jak do miast: Szczercowa, Grabowa, Warty i Szadku.
1570 r. Ze względu na konieczność utrzymywania przepraw na Warcie i dbania o stan traktów, prowadzących z Moraw do Torunia, z Moskwy do Wrocławia i z Wielkopolski do Krakowa, król zezwolił mieszczanom sieradzkim na pobieranie mostowego "od każdego konia, krowy, innej trzody i zaprzęgów winem lub piwem wrocławskim wyładowanych". Z tego roku pochodzi też zapis o czterech płatnerzach w Sieradzu.
1581 r. Król Stefan Batory nakazał starostom sieradzkim, "aby się w jurysdykcję miejską nie mieszali". W dniu 9 sierpnia "zapala się miasto, ogień trawi całą ul. Grodzką, płoną 33 domy, łaźnia i młyn wójtowski". Był to już drugi pożar w tym roku. Król Stefan Batory zwalnia miasto od podatków na 4 lata.
1587 r. Na św. Franciszka powziął wiec miejski uchwalę przeciw pożarom następującej treści: "... porządek w niesieniu pomocy zachowany być ma: że z bractw literackiego, krawców, kupców i garbarzy – wszyscy z toporami być obowiązani, z bractw propinatorów, garncarzy, piekarzy, szewców i tkaczy, wszyscy z naczyniami do noszenia wody być mają. Z bractw kowali, rzeźników wszyscy haki przyniosą, zaś z bractw solników i kapeluszników wszyscy z drabinami przybędą" (wg Olejnik T., Towarzystwa ochotniczych straży pożarnych w Królestwie Polskim, W-wa 1996 r. str. 19). Było to faktyczne powołanie do życia pierwszej straży ogniowej.
XVI w. W Sieradzu istniało 12 cechów, m.in. kuśnierzy, kowali, ślusarzy, sukienników, krawców, płócienników... W połowie XVI w. odliczono w mieście 22 rzemieślników zawodów metalowych, w tym zbrojeniowych, na ogólną liczbę 162 rzemieślników, a ich cech został potwierdzony przez Zygmunta Augusta w 1555 r.
1604 r. Miasto nawiedza "morowe powietrze" – "tak, że księgi jurysdykcyjne do pobliskiej Męki wywieziono, gdzie do 8 kwietnia 1605 r. wszelkie czynności załatwiano". Wydano wyrok "na gardło na 10 osób, w czem 9 kobiet, za rozprzedawanie i używanie rzeczy po zmarłych na dżumę". Zaraza wracała w latach: 1624, 1630, 1633, 1653, 1654. W tym ostatnim roku zmarło w Sieradzu ok. 2000 osób. Zaraza, która zaatakowała miasto w 1704 r. trwała aż 3 lata. W następstwie dżumy i innych chorób zakaźnych w latach 1709-1711 ludność Sieradza spadła do 350 mieszkańców. Pisze się o tym czasie jako latach grozy.
1633 r. Proboszcz sieradzki od tego roku "mógł prezentować do Kollegium Kaliskiego uczniów z Sieradza".

Rzeczpospolita Obojga Narodów w 1635 r.; województwo sieradzkie

1655 r. Miasto i zamek w dniu 3 listopada bez walki poddały się Szwedom. Część szlachty pud wodzą miecznika sieradzkiego Stefana Zamoyskiego i Piotra Czamieckiego zasiliła załogę Częstochowy.
1656 r. W dniu 5 maja Sieradzanie pod dowództwem swego wojewody Jana Koniecpolskiego odebrali miasto i zamek Szwedom. Po tej wojnie w mieście pozostały jedynie 132 domy i 800 mieszkańców.
XVII w. W Sieradzu osiedliło się sporo katolików szkockich, którzy z powodu prześladowań religijnych przybyli do Polski.
- Po pożarach w 1657 i 1667 r. pozostało w Sieradzu tylko 112 domów. **W latach 1681-1711 kolejne cztery groźne pożary dopełniły wcześniejszych zniszczeń wojennych.
1703 r. W czasie wojny północnej miasto ulega znacznym zniszczeniom w wyniku rabunków dokonanych przez wojska szwedzkie, saskie i rosyjskie.
1752 r. Król August III nadał burmistrzowi Sieradza Mikołajowi Wiśniewskiemu "za wierność i cnotę" urząd sekretarza królewskiego.
1780 r. W mieście działa Komisja Dobrego Porządku. W 10 lat później w Sieradzu powstaje Komisja Cywilno – Wojskowa dla powiatów sieradzkiego i szadkowskiego. Instytucje te przyczyniają się do częściowego uporządkowania miasta i odbudowy ratusza.
1785 r. Rozporządzeniem króla Stanisława Augusta z 12 kwietnia 1785 r. miasta Królestwa, w tym Sieradz, miały wysyłać po jednym uczniu do Akademii Krakowskiej na wydział lekarski.
1789 r. Udział delegacji sieradzkiej z prezydentem Franciszkiem Mazurem w Czarnej Procesji w Warszawie. Podpis Mazura i wójta Andrzeja Zwolińskiego figuruje pod Aktem Zjednoczenia Miast.
1791-1792 r. Sieradz otrzymał prawa miasta wydziałowego, w którym miały się odbywać zjazdy przedstawicielskie innych miast. 10 sierpnia odbył się sejmik delegatów z 16 miast wolnych województwa sieradzkiego, na którym wybrano plenipotentem na sejm Walentego Kochelskiego, prezydenta miasta Wielunia.
- Plenipotent sieradzki wszedł w skład asesorii kierowanej przez Hugona Kołłątaja.
- W dniu 3 października na zjeździe szlachty woj. sieradzkiego odbytym w Sieradzu 172 obywateli na czele z Maciejem Rolą Zbijewskim, kasztelanem konarskim sieradzkim oraz podkomorzym Tomaszem Błeszczyńskim uczyniło akces do Konstytucji 3 Maja.
- 14 lutego następnego roku na sejmiku, który się odbył w kościele dominikańskim pod przewodnictwem marszałka Stefana Kolumny Walewskiego, szlachta sieradzka powtarzała rotę przysięgi "w głos w przybytku boskim [...], iż poświęca życie i majątki, obstawiając przy Konstytucji 3 Maja".
1793 r. W dniu 7 kwietnia miasto wraz z 265 innymi miastami i miasteczkami zach. i środkowej Rzeczypospolitej zajmują Prusacy z korpusu gen. Moellendorfa. W związku z rozbiorem Sieradz przestał być stolica województwa, otrzymując status miasta powiatowego. Rejestruje się duży napływ Żydów do miasta.
1794 r. W nocy 24 sierpnia, na wieść o wkroczeniu w granice województwa brygady gen. Antoniego Madalińskiego, sieradzanie uderzają na Prusaków i po walce, w której ginie 4 żołnierzy pruskich i płonie ratusz, biorą w niewolę cały oddział, składający się z 42 żołnierzy, 3 podoficerów i kapitana. Jednak po kilku dniach miasto zostaje zdobyte i obrabowane przez oddział pruskiego wojska pod dowództwem mjra Bonina Kloche.
1800 r. Wielki pożar miasta, po którym władze pruskie zakazały budowania drewnianych domów w centrum.
1806 r. 13 września zakończono formowanie 5 pułku strzelców konnych, który wziął udział w kampanii napoleońskiej.
- 13 listopada powołano komisję celem przygotowania materialnego zaplecza dla powstania przeciwko Prusakom. Usunięto urzędników pruskich, powołano straż bezpieczeństwa. Następnie sformowano pod dowództwem mjra Pawła Biernackiego brygadę kawalerii narodowej i umundurowano ją w dawne barwy województwa sieradzkiego.
1807 r. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego Sieradz został miastem powiatowym i obwodowym w departamencie kaliskim.
1813 r. Sieradz pod okupacją wojsk rosyjskich.
1815 r. Sieradz miastem obwodowym województwa kaliskiego w Królestwie Polskim.
1820 r. Wg opisu miasta burmistrza Budziszewskiego, Sieradz posiada w tym czasie: "2 folwarki (Zapustę Wielką i Zapustę Małą z karczmą), rolę zwaną "Literatura", łąkę "Rezerwów", plac "Nawale". Jest w mieście fabryka sukna o 5 majstrach, farbiarnia oraz folusz do 1816 r., browar i 2 gorzelnie. Domów murowanych jest 38, drewnianych 241. Jest wielki magazyn zbożowy, lazaret wojskowy i szpital. Cztery ulice są brukowane, rynek i trzy ulice niebrukowane. Ludność jest: 1557 katolików, 306 żydów, 202 luteran, 3 Greków. Ogółem 2068 osób".
1821 r. Na przełomie maja i czerwca Sieradz odwiedził Julian Ursyn Niemcewicz. Wraz z Antonim Paparoną Pstrokońskim był na zamku, "który kilka już tylko sterczących ścian zachował".
1823 r. Uporządkowanie zabudowy miasta wg planu geometry W. Ziółkowskiego. M.in. zaplanowano wówczas zupełnie nowy układ wjazdu do miasta (dawna rogatka – dzisiejsze rondo).
1823-1833 W latach tych funkcjonowała wielka manufaktura sukiennicza zatrudniająca 1000 robotników.
1830 r. W dniu 10 grudnia powstał w mieście Komitet Obywatelski, którego zadaniem było "czuwanie nad skutecznością i sprężystością wykonywania wszystkich poleceń rządowych" przez władze wykonawcze. Jednocześnie utworzono Gwardię Ruchową – rezerwę armii powstańczej. W początkach 1831 r. zorganizowano 16 pułk piechoty liniowej oraz szwadron jazdy sieradzkiej, który wszedł w skład 2 pułku jazdy kaliskiej. Na mocy reskryptu Wysokiej Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 17 września 1829 r. w budynku klasztornym w Sieradzu została założona Szkoła Powiatowa. Kasata szkoły nastąpiła 4.IX.1868 r.
1831 r. W dniu 17 czerwca odbył się w mieście ostatni sejmik, który wybrał na posła Alojzego Poraja Bienackiego – późniejszego ministra rządu powstańczego.
1837 r. Zakończenie budowy tzw. traktu kalisko-fabrycznego, łączącego Sieradz z Kaliszem i Łodzią. Wówczas też wytyczono obecną ul. Polskiej Organizacji Wojskowej.
1852 r. Wybucha ostatnia groźna epidemia cholery, z powodu której w Sieradzu zmarło 500 osób.
1856 r. Pierwsza księgarnię wraz z biblioteką i wypożyczalnią zakłada Wilhelm Rubinsztein, którego potomkowie prowadzili tę firmę do 1939 r.
1860 r. Sieradz liczył 5162 mieszkańców, pomijając wojsko i więźniów.
1861 r. W dniu 25 marca na rynku sieradzkim antyrosyjską manifestację zorganizowali mieszczanie: Niewiński. Biskupski, Krasznicki (pisarz pocztowy) i Kłosowski (syn pisarza sieradzkiego magazynu solnego). Rozpowszechniano chorągiewki z polskim Białym Orłem.
1863 r. W dniu 17 stycznia przybył z Warszawy Józef Oxiński i przystąpił do organizowania oddziału powstańczego. W mieście był silny garnizon rosyjski. Więziono i sądzono powstańców oraz wykonywano wyroki śmierci. Władze carskie w obawie przed atakiem powstańczym na miasto uznały je za zamknięte i otoczyły szczelnym kordonem posterunków wojskowych.
1873 r. Otworzono w Sieradzu prywatną 4-klasową szkołę męską. Powstała z inicjatywy dr. Józefa Stanisławskiego i Franciszka Dębickiego.
1876 r. Powołano sieradzkie Towarzystwo Ochotniczej Straży Ogniowej. Jest to najstarsze towarzystwo pożarnicze w województwie. Powstaje browar parowy i słodownia.
1883 r. Dnia 7 października z inicjatywy dr J. Stanisławskiego otworzono w Sieradzu "Wystawę starożytności". Był to pierwszy przegląd zabytków ziemi sieradzkiej.
1888 r. Utworzono 4-klasową szkołę działającą do 1901 r.
1896-1909 r. W lalach tych istniała spółka pod nazwą "Sklep Rolniczy" – pierwsza organizacja zrzeszająca rolników.
1897 r. Według kryterium wyznaniowego w Sieradzu było 80,6% Polaków, 11,4% Żydów, 7,4% Niemców i 0,2% Rosjan.
1902 r. Oddano do użytku linię kolejową z Łodzi do Kalisza przez Sieradz. Most kolejowy przez Wartę zbudowano w ciągu 6 miesięcy. Utworzono Sieradzkie Towarzystwo Muzyczne.
1903 r. Otworzono Szkołę Filologiczną Czesława Bagieńskiego: 4-klasowe progimnazjum męskie działające do 1907 r.
1909 r. Wielka powódź w Sieradzu.
1911 r. Powstało w Sieradzu Towarzystwo Szkoły Średniej.
1911-1914 r. Istnieje 4-klasowa Szkoła Handlowa Ludwika Domagały.
1914 r. Po ustąpieniu zaborców rosyjskich w dniu 2 sierpnia nastąpiło wkroczenie w dniu 9 sierpnia zaborców niemieckich. Walki pozycyjne w okolicach miasta trwają do grudnia 1914 r.
1915 r. Zbudowano w Sieradzu elektrownię (wnętrza domów oświetlano od 1916 r.). Mieściła się ona przy obecnej ul. Żwirki i Wigury (róg Kościuszki), a od 1927 r. przy ul. Pułaskiego. Była to elektrownia o napędzie parowym. Czesław Bagieński otwiera 5-klasowe Gimnazjum Koedukacyjne. Z inicjatywy ks. A. Brzezińskiego powstaje Chrześcijańskie Towarzystwo Zawodowe "Dźwignia" z siedzibą w budynkach klasztornych, prowadzące ożywioną działalność gospodarczą i społeczno-kulturalną.
1916 r. Utworzono w Sieradzu Polską Organizację Wojskową (POW). Niemcy wprowadzają kartki na cukier, naftę, mąkę, sól, chleb itp.
1918 r. W dniu 11 listopada o godz. 18,00 przed frontem 300-osobowego oddziału POW i Straży Narodowej na rynku odbyło się przekazanie broni i oddanie władzy przez Niemców. Następnego dnia wieczorem w walce ze 150-osobowym oddziałem niemieckim padło 5 peowiaków, a 15 było rannych.
1918-1939 r. Sieradz był miastem powiatowym w województwie łódzkim. W dniu l września 1939 r. liczył 11,867 mieszkańców, z których 1/4 stanowili Żydzi. Przemysł w mieście reprezentowały 4 młyny, gorzelnia, rektyfikacja spirytusu, browar i kilka drobnych zakładów produkcyjnych. Ludność utrzymywała się głównie z rzemiosła i rolnictwa. Istniały trzy szkoły powszechne i gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej. Działalność kulturalna prowadziło Towarzystwo Muzyczne "Lutnia" i sekcje kulturalne przy kilku organizacjach społecznych, zawodowych i młodzieżowych.
1919 r. W dniu 7 kwietnia odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Miejskiej w wolnym państwie. Powstaje Związek Strzelecki, 5 stycznia ukazał się pierwszy numer tygodnika "Ziemia Sieradzka" ks. A. Brzezińskiego.
1920 r. 12 lipca w atmosferze patriotycznego uniesienia wyruszyła na wojnę z bolszewikami grupa sieradzkich harcerzy z I sieradzkiej drużyny im- ks. Józefa Poniatowskiego. W uroczystym pożegnaniu towarzyszył im sztandar powstańczy z 1863 r. W bitwie pod Radzyminem zginął m.in. Stefan Cierplikowski – komendant sieradzkiej drużyny harcerskiej.
- Pluton sieradzkich ułanów (33 ludzi), włączony do 203 Ochotniczego Pułku Ułanów w Kaliszu bierze udział w walkach przeciwko bolszewikom w rejonie Ciechanowa, potem w okolicach Hrubieszowa, Równego i Bereźna.
1921 r. Powstaje Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół". Pierwszym prezesem został dr Marek Zaleski. Gniazdo sieradzkie "Sokoła" zapisało się bardzo pozytywnie w dziejach miasta, przyczyniając się do rozwoju sportu, a także życia społecznego i kulturalnego jego mieszkańców. (Tow. "Sokół" po raz pierwszy powstało w Sieradzu w 1907 r., lecz zostało zdelegalizowane).
1935 r. W dniach 9 i 10 czerwca odbył się w Sieradzu II Kongres Eucharystyczny Diecezji Włocławskiej.
- 19 października przybyły do Sieradza na stały pobyt pierwsze oddziały 31 pułku Strzelców Kaniowskich.
1939 r. Żołnierze 10. Dywizji Piechoty Armii "Łódź" toczyli w dniach 4 i 5 września ciężkie boje w rejonie Sieradza o utrzymanie głównej linii obrony na Warcie. Prawy brzeg rzeki tuż za miastem był obsadzony przez 31 pułk Strzelców Kaniowskich z Sieradza.
1939-1945 r. Sieradz jako Schieratz został włączony do Rzeszy (Warthegau)). Nastąpiły masowe egzekucje, wysiedlenia, likwidacja inteligencji polskiej i Żydów, zamknięcie kościołów i szkół.
- W listopadzie 1939 r. powstaje Inspektorat Służby Zwycięstwa Polsce (późniejsze ZWZ i AK). Tworzą się także Bataliony Chłopskie. Ze względu na specyfikę okupacyjną Sieradzkiego głównymi formami walki były: sabotaż, samoobrona oraz działalność wywiadowcza.
- 1940 r. 15 marca miała miejsce wielka powódź: zatopienie niżej położonych dzielnic, zerwanie mostów.
- 20 stycznia 1945 r. nastąpiło zbombardowanie miasta przez lotnictwo sowieckie, mimo że Niemcy opuścili już Sieradz. Straciło życie ok. 100 ludzi, ok. 200 zostało rannych.
- W dniu 31 stycznia 1945 r. odbyła się pierwsza sesja Miejskiej Rady Narodowej z udziałem oficerów Armii Czerwonej.
- 22 lipca 1945 r. na rynku odbyła się uroczysta przysięga elewów Oficerskiej Szkoły Łączności w obecności marsz. Michała Roli Żymierskiego.
1948 r. W dniu 4 września w budynkach przy ul. 23 Stycznia ruszyła drukarnia, nawiązując do osiągnięć ks. Aleksandra Brzezińskiego w okresie przedwojennym.
1947 jesienią r. uczeń gimnazjum w Sieradzu Włodzimierz Tur zorganizował Związek Młodzieży Patriotycznej, który w 1948 r. zmienił nazwę na "Katyń". Organizacja dzieliła się na trzy wydziały: wywiadu, propagandy i archiwalny. Wydawano gazetkę "Głos Podziemia", drukowano ulotki. Aresztowania nastąpiły w 1950 r. W maju 1951 r. odbył się w Sieradzu proces. Orzekł Wojskowy Sąd z Łodzi. Członków organizacji sądzono w grupach po 5-6 osób. Zasądzono wyroki od kilku do kilkunastu lat więzienia.
1957 r. W dniu 22 lipca oddano oficjalnie do eksploatacji nowo zbudowane Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego "Sira".

Sieradz (1969); Feliksa Paszkowskiego

1973 r. W dniu 2 czerwca oddano do użytku zelektryfikowana linię kolejową.
- W dniu 13 października oddano do eksploatacji Zakłady Mechaniczne "Chemitex".
1976 r. Wprowadzenie komunikacji miejskiej oraz przystąpienie do budowy centrum handlowo-usługowego przy Al. Pokoju.
1977 r. Rozpoczęcie budowy osiedla "Piastowskie" i pierwszego "wieżowca" w Sieradzu.
1979 r. Rozpoczęcie budowy gmachu dla Urzędu Wojewódzkiego, ukończonego w 1986 r.
1983 r. Oddanie do użytku wiaduktu przy starym cmentarzu sieradzkim w dniu 21 lipca.
1990 r. Oddano do użytku Szpital Wojewódzki
1999 r. Sieradz znowu został miastem powiatowym w województwie łódzkim. Powierzchnia powiatu wynosi 1490,9 km², posiada 125,7 tys. mieszkańców. W skład powiatu sieradzkiego wchodzi: m. Sieradz, m. i gm. Warta, m. i gm. Złoczew, m. i gm. Błaszki oraz gminy: Sieradz, Brąszewice, Brzeźnio, Burzenin, Goszczanów, Klonowa i Wróblew.

[edytuj] Zabytki

Dom Kata – najstarszy budynek w mieście (dziś oryginalne pozostały z niego już tylko mury podpiwniczeń, część widoczna odzyskała dawny blask i świetność dzięki prywatnemu inwestorowi)
budynek z XVI-XVII w., obecnie siedziba Muzeum Okręgowego
dawny zajazd pocztowy z XIX w., obecnie siedziba m.in. Biura Wystaw Artystycznych
kościół i klasztor podominikański
kościół farny pw. Wszystkich Świętych
ruiny zamku z XIV wieku oraz okolice Wzgórza Zamkowego
staromiejski Rynek
Sieradzki Park Etnograficzny
budynek Teatru Miejskiego, w przeszłości stajnie pocztowe
oficyna dworska tzw. "Dworek Modrzewiowy"
drewniany kościół pw. św. Ducha
kościół pw. św. Wojciecha
budynek synagogi z I połowy XIX w. przy ul. Wodnej
zabytkowe kamienice przy ul. Dominikańskiej, Warszawskiej i Kolegiackiej
na miejscowym cmentarzu katolickim groby powstańców z 1863 roku, żołnierzy września 1939 roku, oraz grób A. Cierplikowskiego – sławnego fryzjera "Antoina"
cmentarz żydowski [1]