Fidel Castro

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Personalidades en progreso: Este artigo relacionado coa historia é, polo de agora, só un esbozo. Traballa nel e contribúe a que a Galipedia mellore e medre.

Fidel Castro
Nome completo:	Fidel Alejandro Castro Ruz
Data de nacemento:	13 de agosto de 1926
Lugar de nacemento:	Birán, Mayarí, Cuba
Data de falecemento:
Lugar de falecemento:	,
Partido político:	PCC
Cargo(s):	Presidente de Cuba (dende 1976) Primeiro Ministro de Cuba (1959 - 1976)
Profesión:	Político e avogado

Fidel Alejandro Castro Ruz (nado o 13 de agosto de 1926).^[1] Presidente de Cuba dende o 3 de decembro de 1976 e primeiro ministro dende o 16 de febreiro de 1959.
Fillo de Angel Castro Argiz, emigrante galego e de Lina Ruz González, foi educado nos xesuítas. En 1950 licenciouse en Dereito pola Universidade da Habana.

O 26 de xullo^[2] de 1953, un século despois do nacemento de Xosé Marti (o seu máis grande heroe nacional), soaba a hora da segunda revolución cubana, cando un centenar de rapazes burgueses lánzanse ao asalto do cuartel da Moncada, preto de Santiago de Cuba. No dito asalto, Fidel vai perder a primeira partida da sua revolucion sen recoñecer nunca este, coma un fracaso. Seis anos máis tarde, o país ía a ser liberado dun segundo xugo, o dos Estados Unidos.

En decembro de 1956, lanzouse á insurrección armada para derribar ao réxime do presidente Fulgencio Batista; fíxose forte na Sierra Maestra (provincia de Oriente), non puido ser reducido polas forzas gobernamentais e, a fins de 1958, levou a rebelión ata o centro da illa (provincia das Vilas) e logrou triunfar o seu movemento ao abandonar Batista o país en 1959. Tres días despois fixo proclamar presidente provisional de Cuba a Manuel Urrutia, e este nomeoulle Comandante Xefe das Forzas Armadas e en febreiro do mesmo ano fíxose cargo da xefatura do Goberno.

En 1961 foille outorgado pola URSS o Premio Lenin da Paz e en 1963 foi nomeado heroe da Unión Soviética. É secretario do Partido Comunista cubano (PCC), que substituíu en 1965 ao Partido Unido da Revolución Socialista.

A crise de Cuba (desde 1961 ata 1963), sancionada polo fracaso dunha tentativa de implantación de bases militares soviéticas, consagrou con todo a perpetuidade do réxime castrista e abriu toda a America Latina á propaganda soviética.

Convertido no heroe da loita antiimperialista, Fidel Castro puido reforzar o seu poder persoal sobre Cuba, realizando ao mesmo tempo profundas reformas, coa axuda económica da URSS e dos países do Leste.

En decembro de 1976 foi elixido por unanimidade presidente do Consello de Estado, cargo que, en virtude da nova Constitución, leva inherentes as xefaturas do Estado e do Goberno.

Como presidente do Movemento dos Países Non Aliñados (1979-1981), denunciou ante as Nacións Unidas as grandes desigualdades existentes cos pobos do Terceiro Mundo e esixiu axuda para os países pobres por parte dos máis desenvolvidos, o que lle volveu a proporcionar un gran prestixio polo Terceiro Mundo.

O 31 de xullo de 2006, a raíz dunha crise intestinal aguda, Castro cede temporalmente os seus poderes ao seu irmán Raúl. Algúns dias despois apareceu á televisión cubana, aínda que visiblemente moi debilitado, afirmaba que a súa recuperación da intervención cirúrxica que sufrira pasábase ben. Dúbidas persisten con todo en canto ao verdadeiro estado de saúde do líder cubano. Segundo informes dos servizos de información americanos, se rumorea que Castro sofre dun cancro en fase terminal. Ver, actualidade:Time CNN (en inglés)

Índice 1 Cuba antes do nacemento de Fidel Castro 2 Infancia e mocidade 3 O sismo da Revolución cubana (1950-1968) 3.1 Dende a tómaa do poder ás primeiras reformas políticas 3.2 Nacionalizacións e política social 3.3 A reacción imperialista dos Estados Unidos 3.4 O apoio negociado da URSS a Cuba 4 Goberno da Revolución 4.1 Cara a unha ditadura política 4.2 Cuba expulsada da OEA 4.3 Cara a unha democracia social 5 Últimos anos do castrismo 5.1 Véxase tamén 6 O enfrontamento cos Estados Unidos 7 Notas 8 Ligazóns externas 9 Imaxe pública 10 Bibliografía

[editar] Cuba antes do nacemento de Fidel Castro

O 20 de maio de 1902, declarouse a Cuba República independente. Era a última das colonias españolas sobre o continente americano que chegaba emanciparse. Así e todo naquelo había alí un elemento de farsa e ficción; Leonard Madeira, último gobernador xeral dos Estados Unidos, escribía ao Presidente William McKinley:

« A emenda Platt, obviamente só deixa pouca independencia a Cuba ou non a deixa en absoluto ».

Un ano máis tarde, o senador Chauncey Depew declaraba:

« O día non está lonxe en que Cuba, similar a Estados Unidos pola súa Constitución, as súas leis e as súas liberdades... posuirán cinco ou seis millóns de habitantes educados como nós e dignos de posuír todos os dereitos que coa cidadanía americana. Entón, se Cuba toma a iniciativa, poderemos acoller unha nova estrela sobre a nosa bandeira ».

Non se tomou nunca esta iniciativa; ao contrario, incesantes alborotos políticos internos conduciron a un segundo emprego da forza militar americana, de 1906 a 1909; logo a un desembarque da infantería de Mariña americana (os marines) para a protección dos intereses e cidadáns americanos na provincia de Oriente, en 1910; un novo desembarque da mesma clase tivo lugar en 1917; estaba destinado a convencer Cuba de entrar na Primeira Guerra Mundial, dada a posición estratéxica da illa ao cruzamento de numerosas rutas marítimas.

Para protexer os intereses americanos contra a axitación social e o sabotaxe na provincia de Oriente, os marines permaneceron en Cuba ata 1923! Fidel Castro nacería soamente tres anos máis tarde.

[editar] Infancia e mocidade

Algúns historiadores estranxeiros afirman que os tres primeiros rétonos de Angel e Lina - Angela, Ramón e Fidel - naceran fóra do matrimonio, naquela época na que Lina traballaba como serventa ou como cociñeira na casa. Entón non é sorprendente que ambos prefiren non falar destas alegacións en público. Resultado destes acontecementos a primeira esposa de Ángel, María Luísa Argote, decidiu deixar o fogar matrimonial ao nacemento de Fidel, levándose con éla os seus dous fillos (Pedro Emilio e Lidia), que logo a familia Castro a tivese deixado deslizarse no ouvido.

De cal-quer maneira, Ángel e Lina casaron pola igrexa, pero ben despoίs do nacemento de Fidel, durante unha cerimonia amañada polo cura Enrique Pérez Serantes amigo e compatriota da familia Castro. Este mesmo cura , unha vez sendo xa bispo de Santiago, salvaríalle a vida ao futuro Comandante, aquel día en que este caeu nas mans dos soldados de Batista polo asunto do asalto do cuartel de Moncada.

Na parroquia da Santa Igrexa, catedral da vila e arcebispado de Santiago de Cuba, o 19 de xaneiro de 1935 foi bautizado Fidel coo nome de Fidel Hipólito, nado en Birán o 13 de agosto de 1926, fillo de Lina Luz González, natural de Pinar del Rio. Aboes maternos, Francisco e Dominga. Foron os padriños da cerimonia, Louis Hippolyte Hibbert, consul de Haiti, e Emerenciana Feliu a sua esposa. O pai, Ángel Castro, non aparece na partida de nacemento. Nesta data o neno Fidel so ten un apelido, Ruz. Logo mais tarde seria oficialmente recoñecido polo pai o 11 de decembro de 1943 cos apelidos da atualidade de Castro Ruz á idade de 17 anos.

O seu pai, quen alcanzara unha sólida posición económica, enviou aos seus dous fillos varóns á escola pública de Birán ata os sete anos, e logo ingresounos como internos dos colexios xesuítas de Lasalle de Dolores en Santiago de Cuba, onde Fidel asistiría ata 1941. En 1942 ingresou ao colexio Belén de A Habana e, tras finalizar o bacharelato en 1945, á Universidade da Habana para estudar Dereito, de onde se graduaría en 1950.

Durante os seus estudos Castro militou na Unión Insurreccional Revolucionaria, grupo dirixido por Emilio Tró na Universidade da Habana, e a partir de 1947 no Partido Ortodoxo. Como membro deste último promóveo accións para reclamar a destitución do ditador dominicano Rafael Trujillo, e formou parte da Expedición de Cayo Confite, dirixida por un membro dunha facción rival, Masferrer, co obxectivo de derrocalo. No campo de adestramento, Castro arengou ás tropas, sendo sorprendido por Masferrer, que ante testemuñas preséncialles lle propinou un lapote ara que se calase. En 1959 Castro enviou a un oficial do Exército Rebelde a Miami (coñecido por "O Mexicano"), para que executase a Masferrer, o cal o que fixo foi pedir asilo político. No entanto Masferrer foi asasinado no exilio cando unha bomba fixo voar o seu coche en 1975.^[3]

En 1948 foi enviado a Colombia como delegado da Federación de Estudantes Universitarios á IX Conferencia Interamericana; estaba citado para atoparse co candidato a presidente Jorge Eliécer Gaitán a mesma tarde en que este foi asasinado. Castro, que admiraba a Gaitán, confesaría anos máis tarde que o evento exercería gran influencia na súa decisión posterior de prescindir da vía democrática para acceder ao poder. Ao seu regreso a Cuba, contraería matrimonio o 12 de outubro de 1948 con Mirta Díaz-Balart, unha estudante de filosofía dunha acomodada familia de Banes, a uns 50 quilómetros de Birán.

En 1950 obtivo o seu diploma en Leis. En 1951, tralo suicidio do seu amigo Eduardo Chibás, líder do Partido Ortodoxo, asumiu a dirección do mesmo; contábase coa súa candidatura ao parlamento en xuño de 1952, pero o golpe de estado do xeneral Fulgencio Batista derrocou o goberno de Carlos Prio Socarras e anulou as eleccións. O golpe, avalado polo goberno estadounidense, que recoñeceu rapidamente a Batista, provocou a desacougo de Castro, quen renunciou aos seus cargos no PO.

[editar] O sismo da Revolución cubana (1950-1968)

Fulgencio Batista, que facía e desfacía os gobernos de Cuba dos anos trinta, prometera en 1952 de facería eleccións libres, co fin de conter a movilización social e o descontento do Exército obrigado a reprimir as folgas. En lugar disto, os cubanos espertáronse o [10 marzo 1952 cunha ditadura que traia ao poder Batista. O conflito comezou a partir de 1953 por folgas estudantes.

O 26 de xullo deste mesmo ano, un grupo de 165 mozos intentou apoderarse do cuartel de Moncada no sur-este da illa. O ataque foi un fracaso pero no preito que o seguiu, o xefe da banda, Fidel Castro, pronunciou un moi longo discurso, onde terminaba con: « a historia absolverame », e que logo un día pasaría a ser para moitos o símbolo da liberación de Cuba e de toda a Amarica latina. Este discurso, probablemente fui corrixido e arranxado algúns anos máis tarde, pero con todo demostra unha evidente sensibilidade social e unha ausencia de referencias ideolóxicas notorias.

Fidel Castro que pola súa educación nos colexios xesuítas, logo os seus estudos de Dereito, lle predispoñían a integrar as filas da alta burguesía cubana, foron moi pronto activos nos movementos sindicais estudantes, mostrando unha inclinación para a acción política. A partir de 1947, participou nunha expedición contra o ditador da República Dominicana, Trujillo.

Ten 26 anos cando propón a súa candidatura ás eleccións lexislativas que Batista debía cancelar. Encarcerado en outubro de 1953 na illa dos Pinos despois do ataque ao cuartel da Moncada, Castro tivo todo o lecer de meditar sobre os escritos de José Marti, o heroe da independencia cubana.

Grazas a unha amnistía xeral concedida polo ditador Batista, nun xesto destinado a mellorar a súa imaxe, Castro só purgou once meses de encerro. Exiliase entón en México onde vai a prepara o seu regreso a Cuba é reiniciar a revolución. En decembro de 1956 a bordo dun pequeno buque, o Granma ( Avoa, en español), con 81 camaradas, entre eles o seu irmán Raúl e o arxentino Ernesto Che Guevara , para intentar derrocar a Batista.

O desembarco foi segundo as palabras do Che: « un verdadeiro naufraxio » e soamente un puñado de homes puido poñerse a salvo cos irmáns Castro e o Che para refuxiarse nas montañas da Sierra Mestra. A loita, na forma de guerrillas, permaneceu moito tempo ocultada polo réxime, pero en febreiro de 1957, un xornalista americano famoso do New York Estafes, Herberto Matthews, chegou a entrevistarse cos rebeldes na montaña e publicou unha serie de artigos sobre esta loita. Da noite á mañá, o mundo apaixonouse par estes novos « heroes » e a ditadura comezou a perder o seu apoio internacional, en particular, nos Estados Unidos.

O réxime completamente corrompido de Batista atopouse debilitado, pero o « Movemento do 26 de xullo » distaba moito de poder desencadear un levantamento xeral. De feito, a estratexia de Castro, que consistía en asegurarse un santuario na zona rural e esperar as rebelións urbanas, apenas daba resultado. Aos poucos eran os campesiños que se incorporaban ao « Movemento », este só atopaba un eco ante as capas medias da poboación. O « manifesto da Sierra Mestra » de xullo de 1957, reclamando a democracia, as eleccións libres, a liberdade da prensa e as terras para os campesiños, non cambiou nada á situación. En decembro de 1957, Castro e os seus rebeldes "barbudos", apenas ameazaban o réxime.

[editar] Dende a tómaa do poder ás primeiras reformas políticas

O poder acababa de caer nas mans de Fidel Castro en xaneiro 1969, e resultou que non se sabia inmediatamente que facer. O baleiro político era inmenso, as esperanzas da poboación urxentes. Inicialmente, un executivo provisional formouse, cun Presidente da República, a Manuel Urrutia, un Primeiro Ministro, José Mirou Cardona, e un xefe das forzas armadas, Fidel Castro.

Á partir do 15 de febreiro, Castro tomaba o posto de Primeiro Ministro. Mentres que as execucións sumarias deterioraban en certa maneira a imaxe do novo réxime, Fidel viaxou a Estados Unidos en abril co fin de tranquilizar a administración Einsenhower sobre as súas intencións. Houbo numerosas proclamacións de fe anticomunistas, preguntándose: « Porqué preocúpanse vostedes dos comunistas? Non hai comunistas no meu Goberno" », e recordando tamén que o partido comunista cubano, entón, Partido socialista popular (PSP), era legal baixo a ditadura de Batista e había ata condenado a tentativa de insurrección do 1953. Destacou tamén nos Estados Unidos da necesidade patente de reformas, en particular, as do tema agrario. As súas afirmacións apenas foron escoitadas e a incomprensión mutua instalouse.

O 17 de maio 1959, a unha velocidade de vertixe aplicou leis para nacionalizar e expropiar todas as propiedades norteamericanas na illa e ata as dos capitalistas cubanos. Ao mesmo tempo, gañouse o apoio popular ao rebaixar as tarifas telefónicas, as de electricidade e os alugueres das vivendas. Do mesmo xeito, executou a primeira Lei da Reforma Agraria para acabar cos latifundios.

Na facenda do seu pai, en Birán, incautou á súa familia 777 hectáreas e outras 9.712 hectáreas que os Castro tiñan arrendadas permanentemente en facendas azucreiras veciñas de propiedade norteamericana. Á súa nai, Lina Ruz, o Goberno revolucionario respectoulle a propiedade da casarío familiar de Birán ata a súa morte no ano 1963. O lugar agora pertence ao Consello de Estado. O casarío, segundo fontes oficiais, é destinado como un museo histórico.

As críticas fixéronse urxentes nos Estados Unidos, retransmitidas a Cuba polo Presidente Urrutia. A resposta de Castro ás acusacións de deriva comunista comprometeu o país nunha vía autoritaria. En xullo, denunciou aos inimigos da Revolución e, asegurado da súa renome, dimitiu. De inmediato, impresionantes manifestacións reclamaron a súa volta ao poder e, mentres que Urrutia retirábase, Castro renovaba triunfalmente as súas funcións.

En en outubro, mandou prender ao comandante do exército do aire, Hubert Matos, acusado de traizoar a causa revolucionaria po la mais ben protestaba contra a influencia crecente dos comunistas. Condenado a vinte anos de prisión, Matos non beneficiou da clemencia do novo amo da illa, e ía permanecer ata a actualidade como un símbolo da bifurcación da Revolución cubana.

Os últimos meses do ano 1959 foron marcados por un ritmo de tentativas de rebelións ou ameazas máis ou menos reais de intervención norteamericanas destinadas a restablecer a Batista.

[editar] Nacionalizacións e política social

O ano 1960 ía dar á Revolución cubana unha dirección máis consolidada. Ao exterior, achegábase da Unión Soviética e, en paralelo, rompía cos Estados Unidos. Polo interior, as nacionalizacións e a política social dábanlle a súa especificidade económica mentres que o autoritarismo era a fachada política.

Estes distintos aspectos estaban vinculados intimamente e é unha lóxica global que pareceu, constitutivos a identidade desta revolución. Así o nacionalismo dos revolucionarios non podía senón causar unha confrontación coa potencia dos Estados Unidos, que dominaba excesivamente a economía do país. Castro quixo por outra banda explotar inicialmente os vínculos privilexiados entre Cuba e os Estados Unidos reclamando unha asistencia económica dun importe exorbitante, 30 mil millóns de dólares, que obviamente rexeitóuselle.

Volveuse entón cara á Unión Soviética que, en febreiro de 1960, concedeu unha axuda de 100 millóns de dólares e prometeu comprar a Cuba 4 millóns de toneladas de azucre ao ano. Tres meses máis tarde, restablecíanse as relacións diplomáticas entre os dous países. Logo Cuba púxose a importar petróleo da URSS, obténdoo a un mellor prezo que o de Venezuela. Pero as compañías norteamericanas instaladas na illa negáronse a refinalo e polo que Castro inmediatamente as confiscou.

En reacción, Einsenhower cancelou a cota da que dispoñía Cuba nas importacións norteamericanas de azucre. Castro, á súa vez, respondeu confiscando todas as compañías norteamericanas instaladas na illa (teléfono, extracción mineira, cigarros, etc.) e durante o verán do mesmo ano, nacionalizou tamén a todos os Bancos e a aproximadamente 380 empresas cubanas. Eisenhower decretou entón un embargo económico total, a crispación chegaba á cima do colmo. A tese de Eisenhower e do seu vicepresidente Richard Nixon segundo os cales, Castro era un comunista e estaba ademaís reforzada polo compromiso soviético que incluía a entrega de armas.

No ámbito político asi e todo de todo, Castro tardou en determinarse. No que concirne as prometidas eleccións libres ao país, non eran xa para el unha urxencia, despois do episodio « teatral » da súa dimisión de xullo de 1959.

O Movemento do 26 de xullo non era por outra banda un partido político e Castro non podía finalmente que contar co seu Exército para garantirlle un apoio. No outono 1960, creaba malia todo, os Comités de defensa da Revolución (CDR) co fin de mobilizar á poboación contra unha posible invasión da illa, pero tamén seguramente, para mellor supervisala e encadrala. Aos poucos, unha orde autoritaria establecíase. A xustiza non era máis independente que de nome, se amordazaban os sindicatos e a prensa pasaban baixo o control do Goberno.

As reformas con todo lanzáronse puntualmente e así o réxime chegou, grazas a unha gran campaña, a erradicar o analfabetismo. A saúde, o aloxamento, ademais dos problemas agrarios, recibiron, como o anunciou Castro en 1953, unha atención prioritaria. Sobre todo, Ernesto Che Guevara elaborou un plan de reestruturación económico que obtivo resultados ambiguos. A idea consistía en romper a dependencia do país respecto das exportacións de azucre.

A hora estaba á diversificación da produción agrícola logo á industrialización. Pero a consecuencia directa foi unha caída da produción de azucre, que pasou de 6,8 millóns de toneladas en 1961 a 4,8 en 1962 e a 3,8 en 1963, privando o país das preciosas divisas. A industrialización, pola súa banda, foi dificultada polo embargo norteamericano.

[editar] A reacción imperialista dos Estados Unidos

As dificultades internacionais perturbaban en efecto seriamente o curso da revolución cubana. A partir do final do ano 1959, a CIA comezaba a reflexionar sobre as situacións para eliminar a Fidel Castro. Os exiliados cubanos que fluían a Miami estaban dispostos a aportar o seu apoio a calquera solución que os liberaría dos usurpadores.

En xullo de 1960, a opción dunha invasión, clásica no Caribe, retívose, e Eisenhower aceptou que se implicasen tropas para ese efecto. Instalouse un campo de adestramento en Guatemala, pero os servizos secretos cubanos decatáronse da existencia. O 31 de decembro, Castro acusaba a Einsenhower de estar preparando unha invasión do seu país e que estaba reducindo ao persoal da embaixada norteamericana na Habana. O 4 de xaneiro, Einsenhower rompía as relacións diplomáticas con Cuba e transmitía sen pesar este delicado expediente ao seu sucesor John F. Kennedy. Este decidiu entón dar o seu visto bo á invasión, a condición que non se implicase ningunha forza norteamericana.

A tentativa de invasión tivo lugar o 17 de abril de 1961 á baia de Cochinos (Praia Girón) que resulto un verdadeiro fiasco. Os atacantes eran esperados polas tropas de Castro e non recibiron ningunha protección aérea por parte dos Estados Unidos. O acontecemento constituíu un triunfo para Castro. Os Estados Unidos revelaran as súas verdadeiras intencións. Pero ao contrario de Guatemala, a vontade de restauración da orde antiga da potencia imperialista equilibrouse por un fracaso.

Ao mesmo tempo, esta vitoria de David contra Goliat tivo rapidamente un gusto amargo. A véspera do ataque, Castro declarara a súa revolución "socialista" e Khrouchtchev garantiulle o seu apoio incondicional. En decembro de 1961, Castro declarábase marxista- leninista.

[editar] O apoio negociado da URSS a Cuba

O apoio da Unión Soviética ía concretarse por unha tentativa de instalación na illa de misiles de medio alcance. Tratábase dunha ameaza inaceptable para os Estados Unidos e a crise que se abriu en outubro de 1962 puxo o mundo o borde da confrontación nuclear.

Logo de quentes negociacións secretas, entre Kennedy e Khrouchtchev, este aceptou retirar os mísiles, a cambio de que os Estados Unidos comprometeríanse de non atacar Cuba. Ao longo desta crise, Fidel Castro había estado suxeito á diverxencia das negociacións, Cuba aparecendo como unha « ficha de xadrez » na confrontación entre as dúas superpotencias.

A crise permitía absolutamente continuar co proceso revolucionario, pero Cuba acababa de adquirir de xeito espectacular o estatuto de satélite de Moscou. Pero máis aló destas consideracións xeopolíticos, a revolución cubana causou un verdadeiro traumatismo en toda Amarica Latina. Para os sectores progresistas, dábase o exemplo a seguir. A realidade deste feito acababa de demostrar que algunhas convulsiones sociais poderían ser incitadas contra a vontade do gran irmán norteamericano. Esta tarefa podía resultar aínda máis fácil se fose fora do espazo caribeño. Para as clases da burxesía, ao contrario, o perigo dunha extensión da revolución ía por agora causar reflexos de supervivencia; a máis longo prazo, o espectro da ameaza comunista moitas veces axitaríase para bloquear toda tentativa de reformas.

[editar] Goberno da Revolución

Fidel Castro foi nomeado Primeiro ministro o 16 de febreiro de 1959 e Presidente da República de Cuba o 3 de decembro de 1976. Actualmente é o Comandante en Xefe do exército cubano, Presidente do Consello de Estado e Presidente do Consello de Ministros ademais de Deputado da Asemblea Nacional do Poder Popular.

É necesario resaltar que o seu irmán Raúl Castro é Ministro de Defensa, Primeiro Vicepresidente do Consello de Estado e Vicepresidente do Consello de Ministros.

Fidel Castro é o Primeiro secretario do Partido Comunista de Cuba, en tanto o seu irmán Raúl é o segundo secretario do mesmo.

[editar] Cara a unha ditadura política

A revolución triunfante de 1959 pretendía, en principio, restaurar a Constitución de 1940 aínda que Fidel Castro anunciara medidas para unha maior xustiza social, ninguén ou moi poucos pensaban que o novo Goberno, que agrupaba xentes de ideoloxías políticas distintas, desembocaría nun réxime comunista.

O destino de Cuba xogouse entre 1959 e 1961, cando se define a futura orientación da Revolución. Ata hoxe, é difícil dicir se a orientación tomada se planeara ou impuxose como o resultado dun conxunto de circunstancias, resultado da situación internacional.

Un feito fundamental permanece na incomprensión dos Estados Unidos ante as reformas que comezaron a establecerse en Cuba. Unha de entre elas, a reforma agraria, aínda que moderada, feriu os intereses dunha parte dos propietarios americanos. Sen esquecer tampouco a compra de petróleo bruto á Unión Soviética, e a decisión de Washington de non permitir o seu refinamento polas compañías americanas presentes á illa.

Os Estados Unidos desconfiaban do novo rexime de Cuba, vendo que non se fixaba unha data para as eleccións prometidas. As declaracións hostís do Goberno de Eisenhower incendiaban os espíritos cubanos, que non esquecían as humillacións do pasado. Esta escalada vai conducir á ruptura de relacións, decidida por Washington, e máis importante aínda, á decisión de non seguir comprando azucre de Cuba. Para a illa, iso equivalía a unha declaración de guerra.

[editar] Cuba expulsada da OEA

Para rematar, en abril de 1961, produciuse o feito principal: a invasión da « Baía de Cochinos », realizada por varios centenares de Cubanos exiliados, abertamente apoiados polo novo Presidente dos Estados Unidos, John Kennedy.

O fracaso da invasión fixou o destino de Cuba. O réxime de Castro gañou un enorme prestixio internacional, exerceu o control do poder e consolidou o seu achegamento político coa Unión Soviética, único xeito de contar cun aliado que puidese protexelo contra novos ataques.

A finais de 1961, Castro declarou abertamente a súa ideoloxía marxista- leninista. Nese momento, xa se descartaron do Goberno os elementos non esquerdistas, como o economista Felipe Pazos. Un proceso similar desenvolveuse no exército rebelde, onde os comandantes que non aceptaban o comunismo considéraselles insurrectos por conseguinte condénaselles á prisión, como Hubert Matos, ex-comandante e gouvernador da provincia de Camagüey, acusado de querer dividir as forzas armadas.

En 1962, a OEA (Organización de Estados Americanos) a petición dos Estados Unidos, expulsou a Cuba da devandita organización, de modo que o país atopouse sen relacións diplomáticas nin comerciais con todos os países de América, fóra diso México (e do Canadá, que non formaba parte da OEA).

En outubro do mesmo ano, durante a crise dos mísiles, Cuba confirmou unha vez máis o apoio soviético, a pesar de que o réxime de Castro sufrise a humillación de non ser consultado por Moscova sobre as decisións que determinaron a fin da crise.

En maio de 1963, Fidel Castro fixo a súa primeira viaxe oficial á URSS. A etapa do comunismo cubano comezaba, para prolongarse ata os nosos días. O réxime vai fixar un tempo para organizarse. Entre 1961 e 1965, o partido do Goberno chamábase o ORI (Organizacións Revolucionarias Integradas), onde se fusionaban os membros do M-26-7, os do PC e os do Comité de dirección revolucionario.

En 1965, declarouse a formación do novo Partido Comunista Cubano (PCC), único partido político da illa. É a partir dos anos setenta que se crearon mecanismos para institucionalizar a participación do pobo, creando o Poder popular, para a administración local e rexional.

[editar] Cara a unha democracia social

En 1976 realizáronse as primeiras eleccións ná Asemblea nacional, baseadas, naturalmente, no unico partido: ademais, os deputados elixidos non afectaban salario, limitábanse a reunirse algunhas semanas no ano e gardaban o seu traballo habitual.

Realmente, durante case todo o tempo, o poder permanecía nás mans do Consello de Estado, formado na súa maioría por membros do Comité central do PCC, dirixido por Fidel Castro como Secretario Xeral, e que acumulaba ademais o cargo de Primeiro Ministro e de Comandante en Xefe das Forzas Armadas. Estas características, propias a un goberno abertamente autoritario, eran xustificadas polo discurso oficial que avogaba pola necesidade de defender a Revolución ante a hostilidade dos Estados Unidos.

Ademais o réxime coñeceu unha resistencia interna de grupos armados que loitaron durante algúns anos no interior do país, nas montañas do Escambray, así como tamén, distintos ataques desde o exterior. Todo iso creou en Cuba a mediados dos anos sesenta, segundo cifras oficiais, en torno a 20.000 presos políticos, cifra que baixaría a 4.000 a mediados dos anos setenta.

Outra forma de resistencia expresouse polo exilio masivo, con destino aos Estados Unidos, de centenares de milleiros de persoas, dos cales moitos profesionais, técnicos e empresarios a quen non se podían substituír inmediatamente.

Para rematar, a partir dos anos setenta, o Goberno entrou en conflito con algúns intelectuais en vista, como o poeta e novelista Heberto Padilla, cuxos escritos declaráronse anti-revolucionarios, e obrigouse a facer unha autocrítica da obra.

Os dirixentes cubanos sempre fixeron resaltar os seus éxitos sociais, que moitos organismos internacionais recoñeceron. Entre estas principais realizacións, atópanse a campaña de alfabetización e a creación de servizos sociais gratuítos en medicina e en educación. Neste último ámbito, por exemplo, a porcentaxe da poboación que completara a ensinanza primaria pasou dun 20% en 1953 a un 61% en 1981, e se implantaron por todos os lugares a educación universitaria.

Pola muller fíxose progresos importantes, como se viu, e púxose fin á discriminación cara ás persoas de cor. Durante un determinado tempo, estableceuse unha política de nivelación das rendas, non concedendo mellores salarios, senón máis ben por medio de recompensas baseadas nos stímulos morais, idea de Che Guevara. Pero nos anos setenta, tívose que abandonar este sistema e substituílo por estímulos materiais, co fin de aumentar a produtividade.

Na esfera económica, malia algúns éxitos no seu tentativa de diversificar as súas actividades, Cuba seguiu dependendo das súas exportacións de azucre e da axuda proporcionada pola URSS. As insuficiencias da economía conduciron á instauración da libreta de racionamento, en 1963, para garantir os alimentos básicos no conxunto da poboación.

En 1972, o país converteuse en membro do COMECON, o mercado común dos países de Europa do Leste, institucionalizando así a súa integración económica coa URSS e cos seus veciños. Malia a súa dependencia económica cara a Moscou, Cuba distinguiuse pola orixinalidade da súa política exterior. Fidel Castro apoiou abertamente grupos de guerrilla en varios países, como Venezuela e Nicaragua, e durante un tempo fíxose o líder do movemento revolucionario do Terceiro Mundo, creando en 1966 o OSPAAL (Organización de Solidariedade co Pobo de Africa, Asía e America Latina), con domicilio social na Habana, pero coñeceu unha existencia breve. A morte do Che e o fracaso da tentativa revolucionaria en Bolivia, en 1967, non pararon esta política. Tales xestos destacaban a diferenza de Cuba coa URSS, dado que máis se interesou este último neses anos en establecer relacións comerciais cos países latinoamericanos que a apoiar a revolución.

Aínda que logo da invasión da Checoslovaquia en 1968, aprobada por Fidel Castro, Cuba adoptase unha actitude desconfiando menos cara a Moscou; durante a década seguinte os Cubanos prestaron unha axuda militar a varios movementos de Africa, sobre todo en Angola e Etiopía, para mostrar a súa independencia ideolóxica e manter a chama revolucionaria, un tanto apagada logo dos fracasos da guerrilla en Sudamerica.

[editar] Últimos anos do castrismo

Cara os anos oitenta, Cuba tivo que facer fronte a dúas crises:

• A primeira, en 1980, cando varios milleiros de persoas invadiron embaixada de Perú, intentando fuxir do país, o que trouxo a saída masiva de cubanos a partir do porto de Mariel, coa autorización do réxime.

En xaneiro do mesmo ano, co novo reaxuste político e económico do país, pasou a supervisar, xunto co seu irmán Raúl, os ministerios de Defensa, Interior, Saúde Pública e Cultura, reforzando aínda máis o seu poder persoal.

Desde 1983 apoiou as iniciativas do grupo Contadora e buscou un certo entendemento con EEUU.

• A segunda produciuse en 1988, cando xulgouse ao xeneral Arnaldo Ochoa, heroe das guerras en Africa, foi declarado culpable de traizón e corrupción, logo seria condenado á morte e executado.

Malia estes feitos traumáticos, a estabilidade do Goberno dirixido por Castro non se ameazou nunca realmente, nin tampouco a partir de 1986, cando os problemas da economía se empeoraron, trala política comercial menos xenerosa da URSS e a crise que ía causar o afundimento do principal aliado de Cuba.

Ao final destes anos, estaba de seguro que a influencia internacional de Cuba diminuíra, a medida que a opción revolucionaria perdese no terreo da Amarica Latina. Pero o réxime consegue sobrevivir malia a hostilidade do seu potente veciño, factor importante para a fachenda dos cubanos.

A execución do xeneral Ochoa e de outros tres oficiais superiores, en xullo de 1989, daba proba das disensións internas do réxime. Aínda que xa moi sacudido pola caída do bloque soviético, Castro resistiu ás presións dos dirixentes latinoamericanos e españois, que, nos anos noventa, redobraron nos seus consellos de liberalización do réxime.

Con todo, durante as celebracións do 31 aniversario da Revolución cubana (xullo de 1990), Castro volve a reafirmar que, malia os cambios habidos no Leste europeo, Cuba nunca deixará de ser comunista.

• Cabe resaltar tamén a visita do Papa Xoán Paulo II a Cuba, realizada en xaneiro de 1998, onde foi recibido con todos os honores por Fidel Castro.

A asfixia económica do país obrigoulle con todo a liberalizar a economía e « encornar » as logradas adquisicións sociais da Revolución.

[editar] Véxase tamén

• Busca: Fidel Castro El Mundo (en castelán)

[editar] O enfrontamento cos Estados Unidos

[editar] Notas

1. ↑ Segundo as fontes do seu irmán Ramôn, Fidel, nacería un ano máis tarde, en 1927. Avanzouse a súa data de nacemento dun ano para poder inscribilo antes ná escola. A data administrativa do nacemento de Fidel Castro, certificada polo Consello de Estado, é a do 13 de outono de 1926. Ver tamén a Martin: The Early Fidel, p. 5 e 235; Boume, p. 41
2. ↑ Fidel, dálle unha gran importancia ao número 26, o que corresponde ben co espírito de superstición e o espiritismo moi arraigado na tradición cubana. Destaca que nacendo en 1926, tiña veintiseis anos cando comezou a rebelarse contra Batista en 1952. (Fidel ten en conta tamén que 52 é o dobre de 26). O asalto contra o cuartel da Moncada, na data elixida por Castro, tivo lugar o 26 de xullo de 1953 e o movemento revolucionario fíxose coñecer baixo o nome de Movemento do 26 de xullo. O desembarque do Granma efectuouse en 1956 (data que inclúe polo menos a cifra 6). Os amigos de Castro din que este elixe de bo grado o 26 do mes para tomar graves decisións, ou para emprender unha acción importante. En 1962, por exemplo, elixiu o 26 de marzo para pronunciar un discurso crucial e destruír aqueles que designou entón como os "Sectaristas" do partido comunista - os que se habian permitido desafialo. Ese día, saíu tambien dun illamento que se tiña imposto (non se lle vira en público dende facía un mes) para responder cun golpe decisivo aos seus adversarios. Como Fidel sinalou un día: «Hai quizá un misterio en torno ao número 26». - Ver, Castro, 30 ans de pouvoir absolut pag.47.
3. ↑ (Ros, Enrique 2003 Fidel Castro e O Gatillo Alegre: Os seus Anos Universitarios (Colección Cuba e Os seus Xuíces) Edicións Universal Miami ISBN 1593880065

[editar] Ligazóns externas

• Xenealoxía de Fidel Castro Ruz (en castelán)
• Biografía de Fidel Castro (en castelán)
• Fidel Castro Ruz(en castelán)
• A historia absolveráme (en castelán), no cal defendiu as suas accións e explicóo seus pontos de vista políticos.

[editar] Imaxe pública

Oliver Stone realizou en 2003 un documental "Comandante" no cal pretende ser unha biografía intimista de Fidel Castro. Posteriormente denunciou presións para que a película non fora proxectada en EEUU.

[editar] Bibliografía

• Histoire de l'Amérique Latine et des Caraîbes de José del Pozo. Les éditions du Septentrio, 2004, ISBN 2-89448-379-1
• L'Amerique latine à l'époque contemporainede Olivier Dabène, Armand Colin Editeur, Paris, 2003; ISBN 2-200-26553-0
• Fidel Castro, El Comandante de Volker Skierka, 2004 Alvik éditions, ISBN 2-914833-14-8
• CASTRO, 30 ans de pouvoir absolu de Tad Szulc. Payot, Paris (1987)
• CASTRO, l'infidèle de Serge Raffy. Editions Fayard (2003), ISBN 2-213-61257-9
• CASTRO ET LA REVOLUTION CUBAINA de Angelo Trento. 1998, Giunti Gruppo-Editoriale, Firenze, ISBN 2-203-61031-X
• FIDEL CASTRO, Mes années de jeuneesse-Autobiographia: Les Editions internationales Alain Stanké, 2003. ISBN 2-7604-0889-2
• CUBA REVOLUTIONNAIRE,Tome 1-Histoire et culture: L'Hamattan, 2003, ISBN 2-7475-3965-2
• La gauche latino-américaine,Origenes et venir de Antoine Blanca. CGM/Editions Bruno Leprince, 2004. ISBN 2-909634-84-1
• Alina Fernández, 1997. Memorias de la hija rebelde de Fidel Castro: Plaza & Janés Editores, ISBN 84-01-37585-1, Barcelona
• M. Vázquez Montalbán, Et Dieu est entré dans La Havane. Editions du Seuil, 2001, ISBN 2-02-038626-7
• Jean-Pierre Clerc, Les quatre saisons de Fidel Castro. Editions du Seuil, 1996, ISBN 2-02-026116-2

Precedido por: Osvaldo Dorticós Torrado

Presidente de Cuba 1976 - 2006

Sucedido por: Raúl Castro(provisionalmente)