Fidel Castro

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Fidel Castro, Chủ tịch nước Cuba

Fidel Castro (tên đầy đủ là Fidel Alejandro Castro Ruz; sinh năm 1926) là Chủ tịch nước Cuba, một nhà chính trị nổi tiếng trên thế giới. Hình ảnh chính trị của ông gây được nhiều thiện cảm ở Cuba, các nước xã hội chủ nghĩa và châu Mỹ Latinh đồng thời đường lối chính trị của ông gặp phải nhiều phản đối từ Mỹ và một số nước tư bản.

Ở Việt Nam, nhiều người coi ông là một "người bạn lớn". Ông đã từng giao thiệp với Hồ Chí Minh.

[sửa] Tiểu sử

Fidel Castro, sinh ngày 13 tháng 8 năm 1926 (có tài liệu chép ngày 14 tháng 8 năm 1927) tại một thị trấn nhỏ tên Birán của Cuba. Cha mẹ của ông, vốn là di dân từ Tây Ban Nha, là chủ đồn điền trồng mía giàu có. Lúc nhỏ Castro theo học trường Dòng Tên. Ông vào Đại học Havana năm 1945 và tốt nghiệp ngành luật năm 1950.

Trong thời gian ở đại học, Castro tham gia vào nhiều tổ chức chống đối chính quyền. Castro hành nghề luật sư từ năm 1950 đến 1952. Castro trở thành đảng viên của Đảng Chính Thống (tiếng Tây Ban Nha: Partido Ortodoxo) và vận động để tranh cử vào Quốc hội Cuba. Thế nhưng ý định của Castro chưa thành thì cuộc đảo chính của tướng Fulgencio Batista nổ ra. Batista muốn lên nắm chính quyền để ngăn cản sự lớn mạnh của Đảng Chính Thống. Dưới sự cai trị của Batista, hàng ngàn chính khách bị ám sát và dân chúng bị sống dưới sự đàn áp.

Castro bắt đầu vận động chống lại Batista bằng biện pháp quân sự. Ông liên kết được hơn 200 phần tử cách mạng trên toàn quốc và trở thành thủ lãnh của họ. Ngày 26 tháng 7 năm 1953, Castro và các chiến hữu tấn công vào trại lính Moncada. Hơn 80 chiến hữu bị tử trận và Castro bị bắt. Castro bị đưa ra tòa và bị kết án 15 năm tù. Cuối phiên tòa, Castro đã hùng hồn đọc bài diễn văn "Lịch sử sẽ giải oan cho tôi" (La historia me absolverá), một bài diễn văn phản ánh quan điểm chính trị của Castro.

Một năm sau, Batista đại xá cho nhiều tù chính trị, trong đó có Castro đã được thả. Castro sang Mexico và lập nhóm vũ trang kháng chiến. Nhóm này lấy tên là nhóm Hai Mươi Sáu Tháng Bảy, để tưởng niệm cuộc nổi dậy ngày 26 tháng 7 trước đó. Trong số những người tham gia vào nhóm này có Che Guevara, một sinh viên y khoa đang tập sự tại thủ đô Thành phố Mexico.

Ngày 2 tháng 12 năm 1956, nhóm Hai Mươi Sáu Tháng Bảy, gồm 80 người, trở lại Cuba trên chiếc thuyền Granma dài 18 mét. Họ nhanh chóng bị tiêu diệt bởi quân chính phủ. Chỉ có 12 người sống sót và rút vào vùng rừng núi Sierra Maestra để tổ chức kháng chiến. Trong số những người sống sót, ngoài Fidel Castro còn có Raul Castro (em của Fidel Castro), Che Guevara và Camilo Cienfuegos. Nhóm kháng chiến được quần chúng ủng hộ và phát triển lên đến 800 người. Trong suốt 2 năm, họ áp dụng chiến thuật đánh du kích gây nhiều thiệt hại cho quân chính phủ. Tháng 5 năm 1958, Batista huy động nhiều tiểu đoàn tiến đánh quân kháng chiến. Dù bị thua kém về quân số, phe kháng chiến vẫn thắng nhiều trận quan trọng. Quân của Batista đào ngũ và đầu hàng rất nhiều. Ngày 1 tháng 1 năm 1959, Batista chạy trốn khỏi Cuba.

Fidel năm 1959

Fidel Castro lên làm chủ tịch nước. Ông hứa sẽ xây dựng một chính quyền trong sạch và tôn trọng hiến pháp Cuba. Tuy nhiên, Castro đã xử tử hàng ngàn người thuộc Đảng Batista.

Hoa Kỳ ban đầu công nhận chính quyền Fidel Castro, nhưng sau khi Castro quốc hữu hóa các công ty Hoa Kỳ tại Cuba thì quan hệ Hoa Kỳ – Cuba trở nên lạnh nhạt. Chính sách kinh tế của Castro làm cho Hoa Kỳ nghi ngờ rằng Castro theo chủ nghĩa cộng sản và có quan hệ với Liên Xô – đối địch với Hoa Kỳ trong Chiến tranh Lạnh. Tháng 4 năm 1959 Castro viếng Nhà Trắng nhưng tổng thống Dwight Eisenhower từ chối gặp, thay vào đó là phó tổng thống Richard Nixon. Sau cuộc gặp gỡ này, Nixon cho rằng Castro là một người "ngây thơ" nhưng không nhất thiết là cộng sản.

Tháng 2 năm 1960, chính quyền của Castro ký một hiệp thương với Liên Xô (nay là Nga), trong đó Liên Xô đồng ý bán dầu hỏa cho Cuba. Hoa Kỳ cắt đứt mọi quan hệ ngoại giao và áp dụng chính sách cấm vận lên Cuba vào ngày 31 tháng 1 năm 1961. Cuba tiếp tục thắt chặt quan hệ với Liên Xô và ngày càng nhận nhiều viện trợ quân sự và kinh tế.

Ngày 17 tháng 4 năm 1961, Hoa Kỳ yểm trợ một đạo binh gồm 1400 người Cuba lưu vong đổ bộ lên vùng Vịnh Con Heo (tiếng Anh: Bay of Pigs) nhằm mục đích lật đổ Fidel Castro. Cuộc đổ bộ thất bại và nhiều người bị bắt, chín người bị xử tử. Cũng trong năm đó, ngày 2 tháng 12, Castro tuyên bố rằng ông theo chủ nghĩa Marx-Lenin, và Cuba sẽ đi theo chủ nghĩa cộng sản.

Ngày 28 tháng 3 năm 1980, một chiếc xe buýt tông sập cổng tòa đại sứ Peru ở thủ đô Havana. Trong vòng 48 tiếng, hơn 10.000 người Cuba đã nhân cơ hội tràn vào tòa đại sứ xin tị nạn chính trị. Ngày 10 tháng 4 năm 1980, Castro tuyên bố cho mọi người được tự do rời Cuba qua cảng Mariel ở Havana. Khoảng hơn 100 nghìn người dân Cuba xuống tàu ra đi, trên một cuộc hành trình được mệnh danh là "Đoàn Tàu Tự Do", đa số đến Florida, Hoa Kỳ.

Chính quyền Castro áp dụng chính sách kinh tế xã hội chủ nghĩa, quốc hữu hóa các ngành công nghiệp và hợp tác hóa nông nghiệp. Chính sách này làm cho giới trung lưu bất mãn, kể cả những người trước kia ủng hộ kháng chiến. Nhiều người trong số này trốn sang Hoa Kỳ và lập ra những tổ chức chống Fidel Castro tại Florida.

Hiện nay có nhiều lời đồn đãi về sức khỏe của Castro. Tháng 1 năm 2004, Luis Eduardo Garzón, thị trưởng của Bogotá – thủ đô của Columbia – sau cuộc gặp gỡ với Castro nói rằng ông ta "trông có vẻ rất ốm yếu". Tháng 5 năm 2004, bác sĩ của Castro bác bỏ các tin đồn cho rằng sức khỏe Castro đang xuống dốc. Ông tuyên bố rằng Castro sẽ sống đến 140 tuổi.

Ngày 20 tháng 10 năm 2004, Castro bị vấp té sau khi đọc diễn văn trước một cuộc mít tinh. Cú ngã này làm ông bị vỡ xương tay và đầu gối. Ông ta phải trải qua ba giờ giải phẫu. Sau đó Castro viết một lá thư để đăng lên báo, đài. Trong thư ông cam đoan với công chúng rằng mình vẫn khỏe và sẽ "không mất liên lạc với quí vị".

[sửa] Những câu nói nổi tiếng

Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình !
Khi Trung Quốc đánh Việt Nam : Nếu cần thì Cuba sẽ điều tàu chiến sang giúp !

[sửa] Đời sống riêng

Ông từng có một mối tình lãng mạn với một phụ nữ Cuba trong thời gian hoạt động Cách mạng chống chế độ độc tài Batista (bà đã có chồng và một con gái). Sau này, ông lấy vợ và có một con trai nhưng hiện nay đã ly hôn, bà hiện đang sống cùng người chồng mới tại Tây Ban NhaGần đây, khi biết tin ông bị bênh phải nằm viện, bà cũng đã về thăm ông, còn người con trai của họ thì đang du học ở ngước ngoài theo một Chương trình Đào tạo Cán bộ cấp cao của Nhà nước Cuba.