Harry Potter

Van Wikipedia

Zie voor het personage Harry Potter het artikel Harry Potter (personage).

Harry Potter (met Hedwig, zijn uil)

Harry Potter is een zevendelige serie jeugdboeken geschreven door de Britse schrijfster J.K. Rowling. Het eerste deel, Harry Potter en de Steen der Wijzen, verscheen in 1997. Van de zeven geplande boeken zijn er inmiddels al zes verschenen. Het zesde deel luistert naar de naam Harry Potter en de Halfbloed Prins.

De boeken spelen zich af rond de puberteit van Harry James Potter, die op zijn 11e ontdekt dat hij magische gaven heeft en op Zweinstein (oorspronkelijke Engelse versie: Hogwarts) naar school gaat. De schrijfster heeft een complete en tamelijk consistente mythologie geconstrueerd waarin de verhalen zich afspelen. Hierin komen vele elementen uit andere succesvolle kinderboeken terug, maar wel op een heel eigen en originele wijze.

Ook de gebruikelijke fantasythema's uit fantasyboeken (bijvoorbeeld de Aardzee-serie van Ursula Le Guin of In de Ban van de Ring van J.R.R. Tolkien) spelen een grote rol in de verhalen over Harry. Verder is er invloed merkbaar van sprookjes, Engelse kostschoolboeken (zoals bv. 'Tom Brown's Schooldays') en bepaalde sciencefiction-boeken. De gedeelten die zich bij de familie Duffeling afspelen doen sommigen meer aan de kinder-horror van Roald Dahl denken.

Hoewel de boeken in eerste instantie bedoeld zijn als kinderboeken, worden ze ook door veel volwassenen gelezen. De boeken worden vaak niet als kinderachtig beschouwd; integendeel, ze snijden heel 'volwassen' thema's aan zoals racisme, moord en verlies van dierbaren. In het Verenigd Koninkrijk worden er ook adult editions (volwassenenedities) van de boeken uitgegeven met een serieuzere omslag. Dit biedt een aantal voordelen: volwassenen hebben minder het (voor sommigen bezwarende) idee dat ze een kinderboek aan het lezen zijn, ze hoeven zich niet beschaamd te voelen als ze een Harry Potter-boek in het openbaar lezen, en in veel boekenkasten past de donkere kaft beter bij de andere boeken. De inhoud van de adult editions is precies hetzelfde als de normale (Brits Engelse) uitgaven.

[bewerk] Boeken en films

De serie boeken bestaat tot nu toe (2006) uit zes delen, waarvan de eerste vier verfilmd zijn. Hieronder staat een overzicht van de titels van de boeken, de originele titels en de data van de eerste verschijning van de boeken en films.

Eerste boek en film: Harry Potter en de Steen der Wijzen
- Oorspronkelijke titel: Harry Potter and the Philosopher's Stone
- Boek verscheen: 26 juni 1997
- Film verscheen: 16 november 2001
- De titel van het boek en de film zijn in de Verenigde Staten Harry Potter and the Sorcerer's Stone, omdat de uitgever vreesde dat de Amerikaanse jeugd afgeschrokken zou worden door een verwijzing naar filosofie in de titel. Sommige typisch Engelse uitdrukkingen of benamingen zijn ook veranderd in de Amerikaanse versie.
Tweede boek en film: Harry Potter en de Geheime Kamer
- Oorspronkelijke titel: Harry Potter and the Chamber of Secrets
- Boek verscheen: 2 juli 1998
- Film verscheen: 15 november 2002
- Net zoals bij het eerste deel is de verfilming van deze niet echt consistent met het boek.
Derde boek en film: Harry Potter en de Gevangene van Azkaban
- Oorspronkelijke titel: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban
- Boek verscheen: 8 september 1999
- Film verscheen: 4 juni 2004
- Tot teleurstelling van vele fans, is ook in de verfilming van dit deel een groot deel van de zijverhalen weggelaten, waardoor de film moeilijk te begrijpen kan zijn voor kijkers die het boek niet gelezen hebben.
Vierde boek en film: Harry Potter en de Vuurbeker
- Oorspronkelijke titel: Harry Potter and the Goblet of Fire
- Boek verscheen: 8 juli 2000
- Film verscheen: 18 november 2005
Vijfde boek: Harry Potter en de Orde van de Feniks
- Oorspronkelijke titel: Harry Potter and the Order of the Phoenix
- Boek verscheen: 21 juni 2003.
- Film verschijnt: 13 juli 2007 (Nederland)
- Film verschijnt: 11 juli 2007 (België)
- Harry Potter and the Order of the Phoenix is (in het Engels) verschenen op 21 juni 2003 onder grote publieke belangstelling. Een aantal mensen ging voor de deur van boekhandels in de rij zitten om bij de start van de verkoop op middernacht één van de eersten te zijn om een exemplaar van het nieuwe boek te bemachtigen.
Zesde boek: Harry Potter en de Halfbloed Prins
- Oorspronkelijke titel: Harry Potter and the Half-Blood Prince
- Boek verscheen: 16 juli 2005 (De Nederlandse vertaling is verschenen op 19 november 2005)
- Film verschijnt: 21 november 2008
- Harry Potter and the Half-Blood Prince werd op zaterdag 16 juli om 1 minuut na middernacht (GMT) door de schrijfster gepresenteerd op het kasteel van Edinburgh in Schotland.
Zevende boek: Harry Potter and the Deathly Hallows
- Nederlandse titel: Harry Potter en het Fatale Heiligdom (werktitel!)
- Datum verschijning: 21 juli 2007 (Engelstalige editie)
- Film verschijnt: onbekend

[bewerk] Belangrijkste personages

[bewerk] Cast

Zie Lijst van Harry Potter acteurs voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Veel bekende Britse acteurs spelen mee in de Harry Potter films. Zo vervult veterane Maggie Smith de rol van Professor Anderling. Zij is onder meer bekend van Gosford Park, Tea with Mussolini en Divine Secrets of the Ya-Ya Sisterhood. Alan Rickman (Love Actually, Sense & Sensibility, Robin Hood: Prince of Thieves) is in de films de gehate Professor Sneep. Richard Harris speelde in de eerste 2 delen het schoolhoofd, Professor Perkamentus. Na zijn overlijden in 2002 nam Sir Michael Gambon het over. Rubeus Hagrid wordt vertolkt door Robbie Coltrane. Harry Potter wordt gespeeld door Daniel Radcliffe. Ronald Wemel is het personage van Rupert Grint. Emma Watson vervolledigt het vriendentrio in haar rol van Hermelien Griffel. Tom Felton speelt Draco Malfidus, de zoon van Dooddoener Lucius Malfidus.

[bewerk] Vertaling

De boeken zijn in het Nederlands vertaald door Wiebe Buddingh', de zoon van de dichter Cees Buddingh'. (Zie ook: Lijst van Nederlandse vertalingen van Engelse namen in Harry Potter).

[bewerk] Kritieken

Commercieel zijn de boeken een enorm succes. Ze zijn in vele talen vertaald en de eerste vier delen werden binnen enkele jaren na het verschijnen al met een groot budget verfilmd.

Vanuit het oogpunt van de literatuurkritiek zijn de boeken beter dan de films.

In de boeken neemt de emotionele diepgang van de hoofdpersonen en de 'plot' vanaf het eerste deel voortdurend toe. Harry en zijn medespelers maken evenals de schrijfster een duidelijke ontwikkeling door. Zo wordt vaak grondig beschreven hoe een hoofdpersoon (vooral Harry) zich voelt, wat hij denkt en hoe hij dat uitdrukt.

De films daarentegen mikken op de grootste gemene deler van het kijkerspubliek met als gevolg meer de nadruk op veel spectaculaire speciale effecten en minder diepgang. Lezers vinden dat met name de rol van Ron onjuist wordt ingevuld. In de films lijkt hij altijd doodsbang en onzeker, terwijl dat in de boeken veel minder het geval is en Ron juist een veel komischer rol vervult. Ook vinden ze dat de details die de boeken een komische noot geven in de films ontbreken.

Een andere vorm van kritiek is die op de verhalen op zich: de gelijkenissen tussen Grieselstate van Anthony Horowitz en de Harry Potter-boeken zijn talrijk. Rowling heeft toegegeven dat ze inderdaad een groot deel van haar inspiratie gehaald heeft bij voorgenoemde.

[bewerk] Reacties van kerken

Omdat de boeken magie en het occulte zouden verheerlijken, zijn ze volgens sommige christenen verderfelijk. Volgens hun interpretatie van de bijbel is magie, in welke vorm dan ook, verkeerd. In Nederland en België is er echter weinig openbaar protest tegen de boeken. In Amerika is het echter anders: daar worden ze soms zelfs verbrand, vooral als er nieuwe delen werden/worden uitgegeven.

De Rooms-Katholieke Kerk heeft, bij monde van E.H. Don Peter Fleetwood, secretaris van de Europese bisschoppenconferentie, in februari 2003 verklaard dat de boeken van Joanne Rowling op zich niet slecht zijn en niet dienen om een anti-christelijke ideologie te propageren. Ze helpen bovendien de lezers het verschil te zien tussen goed en kwaad.

De docent Engelse literatuur John Granger [[1]] betoogt dat de Harry Potterboeken de christelijke antwoorden op de grote wereldvragen weerspiegelen en ondersteunen: "Op zoek naar God bij Harry Potter".

De schrijfster J.K. Rowling is overigens zelf lid van de Church of Scotland, een Anglicaanse kerk.

[bewerk] Parodie

Er is verschillende keren een parodie op Harry Potter geweest. Zo is hij verschillende keren aan bod geweest in de populaire televisieserie The Simpsons, en is er een keer een aflevering geweest van de strip DirkJan met Harry in de hoofdrol.
De Nederlandse minister-president Balkenende wordt vanwege zijn uiterlijk wel eens Harry Potter genoemd, onder andere door de Belgische minister van buitenlandse zaken Karel de Gucht, die zich daarmee in juni 2005 de woede van de Nederlandse regering op de hals haalde en openlijk spijt moest betuigen om een intergouvernementeel conflict te voorkomen.
De Russische auteur Dmitri Jemets heeft een op Harry Potter geïnspireerde serie geschreven met als hoofdfiguur een zekere Tanja Grotter ("Tanya Grotter" in Engelse transcriptie), ook leerlinge aan een Hogeschool voor Tovenarij. Boeken als "Tanja Grotter en de Magische contrabas" en "Tanja Grotter en de Verdwenen Etage" verkochten in Rusland bijna even goed als de Russische vertaling van Harry Potter. Toen een Nederlandse uitgeverij echter Nederlandse vertalingen van een paar delen op de markt wilde brengen, werd deze door de advocaten van mevrouw Rowling aangeklaagd wegens plagiaat. De uitgever zag er toen van af de boeken te publiceren. De auteur pleitte onschuldig omdat hij Tanja Grotter-verhalen als parodie beschouwde (parodie wordt normaal gezien niet als auteursrechtenschending gezien). Nu wordt in Rusland dit voorval vaak beschouwd als een voorbeeld van moderne censuur. Ook in het kamp van de tegenstanders van copyright haalt men het al te graag naar boven. In Rusland zelf worden de Tanja Grotter boeken wel uitgegeven en verkocht.
Harry and the Potters is een Amerikaanse indie/punkrock-band, die in 2002 is ontstaan. De nummers van deze band gaan allemaal over het verhaal van J.K. Rowling, en hebben titels als 'Voldemort Can't Stop the Rock!' en 'Dumbledore's Army'. De band is zeer populair geworden.
Er zijn ook al boeken onder de naam Barry Trotter and the Shameless Parody, Barry Trotter and the Unnecessary Sequel en Barry Trotter and the Dead Horse, met personages als Lon Measley en Alpo Bumblemore. Dit zijn boeken met een hele rare twist.
Er wordt veel zgn. fanfictie geschreven: verhalen geschreven door amateurschrijvers, voortbordurend op de verhaallijn in de originele Harry Potter-boeken.