Oldenzaal
Van Wikipedia
|
||||
 |
||||
| Provincie |  Overijssel |
|||
| Hoofdplaats | Oldenzaal | |||
| Oppervlakte - Land - Water |
21,98 km² 21,59 km² 0,39 km² |
|||
| Inwoners Bevolkingsdichtheid |
31.416 (1 januari 2007) 1455 inw./km² |
|||
| Geografische ligging | 52°18' NB 6°55' OL | |||
| Geografische ligging | {{{coordinaten}}} | |||
| Belangrijke verkeersaders | A1, N342, N343; spoorlijn Hengelo-Oldenzaal (-Bad Bentheim) | |||
| Station(s) | {{{station}}} | |||
| Netnummer | 053, 0541 | |||
| Postcodes | 7570-7579 | |||
| Officiële website | www.oldenzaal.nl | |||
| Politiek | ||||
| Burgemeester (lijst) | Frans Backhuijs (VVD) | |||
| Bestuur | {{{bestuur}}} | |||
| Zetels {{{partijen}}} |
{{{zetels}}} | |||
Oldenzaal (
uitspraak (info·uitleg)) (Nedersaksisch: Oldnzel) is oorspronkelijk een stad (hanzestad) en nu tevens een gemeente in Twente in de provincie Overijssel. Op 1 juli 2006 woonden er 31.420 mensen (bron: CBS) op een oppervlakte van 21,98 km². Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen. De gemeente Oldenzaal maakt deel uit van het kaderwetgebied Regio Twente.
Inhoud |
[bewerk] Verkeer en vervoer
Oldenzaal ligt aan de internationale autosnelweg E30 (A1) van Amsterdam naar Berlijn. Op spoorgebied ligt station Oldenzaal aan de oude spoorlijn van Almelo naar het Duitse Salzbergen en verder door naar Berlijn. De internationale treinen stoppen echter niet meer in Oldenzaal, zodat een reis per trein van Oldenzaal naar Bad Bentheim of verder altijd via Hengelo zal gaan.
[bewerk] Voorzieningen, cultuur en recreatie
De Vijfhoek en De Driehoek zijn de twee grootste winkelcentra van Oldenzaal. Oldenzaal staat bekend als "het stadje van plezier". Binnen de gemeente bestaat een vereniging die een stadsorgel (het Piepenrek) beheert. Er zijn vele uitgaansgelegenheden binnen de gemeentegrenzen. Verschillende feesten en evenementen zoals de braderiedagen "De Boeskool is Lös" en Carnaval trekken vele bezoekers van buitenaf. Oldenzaal is een van de meest enthousiaste carnavalsgemeenten boven de grote rivieren. Het carnaval wordt er minstens zo hartstochtelijk gevierd als in het Zuiden. Befaamd is ook het typisch Oldenzaalse "Kapellenfestival Toeten en Bloazen", dat twee weken voor carnaval wordt gehouden. In deze tijd wordt Oldenzaal omgedoopt tot Boeskoolstad. Boeskool is de Twentse uitdrukking voor witte kool, een product waar Oldenzaal in vroeger dagen bekend om stond. In het centrum van Oldenzaal staat een bronzen beeld het Boeskoolmenneke gemaakt door de Oldenzaalse beeldhouwer Jan Kip.
In de advents- en kersttijd klinkt rond de Sint-Plechelmusbasiliek en vanuit de toren van deze kerk het karakteristieke geluid van de midwinterhoorn. Tijdens de kerstvieringen in deze twaalfde-eeuwse romaanse basiliek klinkt dan het eeuwenoude "Een Kindelien so lovelyc" , een kerstlied dat al sinds mensenheugenis in Oldenzaal gezongen wordt. De geschiedenis van Oldenzaal is na te speuren in Museum het Palthehuis, dat ook tentoonstellingen van hedendaagse beeldende kunst organiseert.
Oldenzaal is omgeven door een fraai parkachtig landschap met heuvels. De Tankenberg, onderdeel van de Oldenzaalse stuwwal, is met 85 meter de hoogste 'berg' van Overijssel. In recreatiegebied Het Hulsbeek zijn zwemvijvers en een ruitercentrum en er is een klootschietbaan, waar de traditionele sport klootschieten in ere wordt gehouden. De mensport komt hier aan bod in een jaarlijks evenement dat "Horse Driving Twente" wordt genoemd. Dwars door Oldenzaal loopt de Europese wandelroute E11, die loopt van Den Haag naar het oosten, op dit moment tot de grens Polen/Litouwen. Ter plaatse is de route ook wel bekend als Marskramerpad of Handelsweg.
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] Middeleeuwen
Rond 700 was er al een burcht, waaruit Oldenzaal ontstaan is. In 954 verbond bisschop Balderik van Utrecht een kapittel aan de voorganger van de Sint-Plechelmusbasiliek. Daarmee werd Oldenzaal een belangrijk religieus centrum. In 1049 kreeg Oldenzaal het recht op een weekmarkt en een jaarmarkt. Wanneer Oldenzaal stadsrechten heeft gekregen is niet precies bekend, maar het moet voor 1249 geweest zijn. Vandaar dat Oldenzaal in 1999 zijn 750-jarig bestaan vierde.
Aan het eind van de Middeleeuwen krijgt Oldenzaal een Heilige-Geest-gasthuis, waar zieken terechtkunnen. Ook wordt er een begijnhuis gesticht, dat later uitgroeit tot een volwaardig klooster, het St. Agnesklooster, gewijd aan de heilige Agnes.
[bewerk] Tachtigjarige Oorlog
In de Tachtigjarige Oorlog krijgt Oldenzaal het zwaar te verduren. Op 22 oktober 1597 wordt Oldenzaal ingenomen door Maurits van Nassau. Dat duurt echter niet lang, want op 1 augustus 1605 wordt Oldenzaal ingenomen door Ambrosius Spinola waardoor het weer in Spaanse handen komt. Voor de overwegend katholieke bevolking van Oldenzaal is dat een bevrijding, want nu kan dit geloof weer vrijelijk uitgeoefend worden. De laatste veldslag vindt plaats op 22 juli 1626, als Ernst Casimir van Nassau Oldenzaal inneemt waardoor de stad definitief in Staatse handen terechtkomt.
[bewerk] Nieuwe geschiedenis
Na de Vrede van Münster in 1648 blijft Oldenzaal, ondanks haar geheel katholieke karakter, onder opgelegd hervormd bestuur. De katholieke godsdienst wordt onderdrukt en publieke uitoefening ervan verboden, de bekende Plechelmuskerk wordt enige eeuwen - met uitzondering van de Münsterse bezetting rond 1673 - gebruikt door hervormden. Pas in de Franse tijd komt hier verandering in en komt de kerk weer ter beschikking van de katholieken. De Oldenzaalse bevolking blijft - net als de meeste inwoners van Twente - duidelijk Rooms-Katholiek en na de Franse tijd wordt Oldenzaal vanwege de katholieke herleving dan ook gezien als een "Twents Rooms bolwerk".
In de negentiende eeuw komt de textielindustrie op in Oldenzaal. De bekendste fabriek is die van Gelderman, de oudste nog steeds bestaande die van S.I. Zwartz. Na de aanleg van de A1 komt in Oldenzaal de bedrijvigheid tot grotere bloei. Transportbedrijven, maar ook bijvoorbeeld het bedrijf Johma geven een economische impuls aan de stad.
Het Twents Carmel College te Oldenzaal is een streekschool met een breed onderwijsaanbod, die na een paar fusies en schaalvergrotingen voortkwam uit het Twents Carmellyceum en een aantal andere scholen. De oprichters van het lyceum waren Karmelieten en de eerste leraren aan deze school waren paters die in het naastgelegen klooster woonden. De bijbehorende kapel werd ontworpen door J. Zwanikken. De school werd opgericht in 1922 en vierde in 2003 haar tachtigjarig bestaan.
[bewerk] Economie
Oldenzaal wordt gekenmerkt door een relatief sterke economische groei. Samen met Rijssen vormt Oldenzaal de landelijke top qua economische groei per vierkante kilometer. Deze wordt gestimuleerd door de ligging aan de A1, de autosnelweg die de stad ontsloot. In hoeverre religieuze en sociale invloeden bijgedragen hebben aan de uitzonderlijke economische situatie in Oldenzaal is onduidelijk. Typisch is wel dat het van ouds uitgesproken "Roomse" Oldenzaal en het nog altijd zwaar Gereformeerde Rijssen, beide economisch uitzonderlijk goed presteerden in de laatste decennia. Naast de religie lijken echter het in geheel Twente wijdverspreide begrip noaberschap en de streekgebonden verplichte verwevenheid met plaats- en buurtgenoten te hebben bijgedragen aan onderlinge economische impulsen en een soort van "handelssolidariteit".
Oldenzaalse bedrijven zijn actief in de volgende sectoren: bouw, installatietechniek, voedingsindustrie (delicatessen, snacks, bakkerijen), financieel advies en met name het transportwezen.
De bloei van het vrachtwagentransportwezen in Oldenzaal is overduidelijk. Er zijn vele grote Oldenzaalse transportbedrijven. Evenwel lijkt hier in de toekomst vanwege de uitbreiding van de Europese Unie en de daarmee gepaard gaande ontsluiting van grote aantallen Oost-Europese chauffeurs een kentering te zullen optreden.
[bewerk] Politiek
Tot eind jaren '70 was de Katholieke Volkspartij in Oldenzaal in de meerderheid, die opging in het CDA. Uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 (links) en Tweede Kamerverkiezingen van 2003 (rechts):
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
College van burgemeester en wethouders:
- Burgemeester: F.T.J.M. (Frans) Backhuijs - VVD
- Wethouder: W.N. (Willem) Termijtelen - PvdA
- Wethouder: H.J.M. (Herman) Pieper - VVD
- Wethouder: R.G. (Rob) Welten - CDA
- Wethouder: F.J.L. (Frits) Rorink - CDA
[bewerk] Geboren in Oldenzaal
- Herman Bode (26 april 1925), vakbondsleider
- Mieke Telkamp (14 juni 1934), zangeres
- Gert Timmerman (8 juni 1935), zanger
- Theo Pahlplatz (3 april 1947), voetballer
- Wilfried Brookhuis (16 oktober 1961), oud-voetbalkeeper
- Raimond van der Gouw (24 maart 1963), voetbalkeeper
- Ellen van Langen (9 februari 1966), atlete en Olympisch kampioene (1992)
- Rudi Kemna (5 oktober 1967), wielrenner
- Jan Vennegoor of Hesselink (7 november 1978), voetballer
- Frédérique Ankoné (7 december 1981), oud-schaatsster
- Patrick Gerritsen (13 maart 1987), voetballer
[bewerk] Externe links
|
|
|
|---|---|
|
Almelo | Borne | Dalfsen | Deventer | Dinkelland | Enschede | Haaksbergen | Hardenberg | Hellendoorn | Hengelo | Hof van Twente | Kampen | Losser | Oldenzaal | Olst-Wijhe | Ommen | Raalte | Rijssen-Holten | Staphorst | Steenwijkerland | Tubbergen | Twenterand | Wierden | Zwartewaterland | Zwolle |
|
| Steden en dorpen - Voormalige gemeenten | Nederland - Provincies - Gemeenten | |
