Spoorlijnen in Nederland
Van Wikipedia
 ██ European Train Control System level 2 ██ ATB+ ██ PZB ██ Crocodile (gepland op conventionele grenstrajecten België) ██ Geen automatische treinbeïnvloeding aanwezig |
██ Geëlektrificeerd ██ Niet geëlektrificeerd |
██ Enkelsporig ██ Dubbelsporig ██ 3-sporig ██ 4-sporig |
|
In Nederland ligt 2809 km spoorlijn, waarvan 2061 km geëlektrificeerd is en 931 km enkelsporig. In totaal ligt er in Nederland 6505 km spoor (dubbelspoor dubbel geteld en inclusief spoorwegemplacementen e.d.).
Al het openbare spoor in Nederland is normaalspoor, alleen bij industrie en in pretparken wordt incidenteel nog smalspoor gebruikt. De openbare spoorinfrastructuur in Nederland wordt sinds 2003 namens de overheid beheerd door ProRail.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
 Zie voor informatie over elektrificatie het artikel Elektrificatie spoorlijnen in Nederland, voor informatie over de verdubbeling van de sporen het artikel Meersporigheid en voor informatie over treinbeïnvloeding op de Nederlandse sporen het artikel Automatische treinbeïnvloeding. |
De eerste trein in Nederland reed op 20 september 1839 van Amsterdam naar Haarlem, het eerste deeltraject van de "Oude Lijn", de spoorlijn tussen Amsterdam en Rotterdam. De aanleg en exploitatie geschiedde door de particuliere Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM).
De tweede spoorlijn in Nederland begon zijn geschiedenis op 28 december 1843, de spoorlijn tussen Amsterdam en Utrecht, het eerste deeltraject van de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij (NRS), later verlengd naar Arnhem – Duitse Grens. Vanaf 1863 kwamen ook de lijn van de Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij (NCS) alsmede de lijnen van de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) in exploitatie. Dit waren de belangrijkste spoorwegmaatschappijen in Nederland. Daarnaast werden door diverse kleinere spoorwegmaatschappijen spoorlijnen aangelegd.
De eerste elektrische spoorlijn in Nederland was de Hofpleinlijn. Geopend op 1 oktober 1908 en geëxploiteerd door de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij (ZHESM).
Vanaf de jaren dertig werden vele minder drukke lijnen gesloten. Alle nog bestaande spoorlijnen werden vanaf 1938 geëxploiteerd door de N.V. Nederlandse Spoorwegen (NS). Dit bleef zo tot de reorganisatie van 1995.
[bewerk] Lijst van spoorlijnen per provincie
In tegenstelling tot de spoorlijnen in België en de rijkswegen worden voor de spoorlijnen in Nederland geen lijnnummers gebruikt. Daarom worden spoorlijnen doorgaans gerangschikt op begin- en eindstation of op bijnaam.
Hieronder een overzicht per provincie van alle in Nederland aangelegde spoorlijnen, met hun toenmalige begin- en eindpunt en tussen haakjes eventueel een eenduidige bijnaam. Indien op de lijn geen doorgaande treinen meer rijden, worden tussenstations vermeld tot waar treinen wel doorgaand rijden. Spoorlijnen die provinciegrenzen overschrijden, staan vermeld onder alle provincies die zij doorkruisen. Bij spoorlijnen die de landsgrenzen overschrijden, staat vermeld in/uit welke richting de lijn in het buitenland gaat/komt. In een apart overzicht zijn alle verbindingen met België en Duitsland samengevoegd. Goederenspoorlijnen worden in de regel vermeld bij de lijn waar ze van aftakken, met uitzondering van zeer lange goederenlijnen.
[bewerk] Groningen
- Spoorlijn Groningen - Delfzijl
- Spoorlijn Groningen - Weiwerd (Woldjerspoorweg)
- Spoorlijn Harlingen - Leeuwarden - Groningen - Nieuwe Schans (Staatslijn B)
- Spoorlijn Jhrhove - Nieuwe Schans
- Spoorlijn Meppel - Groningen (Staatslijn C)
- Spoorlijn Sauwerd - Roodeschool (Hogelandspoor)
- Spoorlijn Stadskanaal - Musselkanaal - Ter Apel Rijksgrens
- Spoorlijn Stadskanaal - Zuidbroek
- Spoorlijn Winsum - Zoutkamp (Marnelijn)
- Spoorlijn Zuidbroek - Delfzijl
- Spoorlijn Zwolle - Emmen - Stadskanaal
[bewerk] Friesland
- Spoorlijn Arnhem - Zwolle - Leeuwarden (Staatslijn A)
- Spoorlijn Harlingen - Leeuwarden - Groningen - Nieuwe Schans (Staatslijn B)
- Spoorlijn Leeuwarden - Anjum (Dokkumer Lokaaltje)
- Spoorlijn Leeuwarden - Stavoren
- Spoorlijn Stiens - Harlingen
- Spoorlijn Tzummarum - Franeker
[bewerk] Drenthe
- Spoorlijn Arnhem - Zwolle - Leeuwarden (Staatslijn A)
- Spoorlijn Gronau - Bentheim - Coevorden (Bentheimer Eisenbahn)
- Spoorlijn Gasselternijveen - Assen
- Spoorlijn Meppel - Groningen (Staatslijn C)
- Spoorlijn Stadskanaal - Musselkanaal - Ter Apel Rijksgrens
- Spoorlijn Zwolle - Emmen - Stadskanaal
[bewerk] Overijssel
- Spoorlijn Almelo - Salzbergen (via Hengelo, Oldenzaal en Bad Bentheim)
- Spoorlijn Apeldoorn - Deventer
- Spoorlijn Apeldoorn - Zwolle (Baronnenlijn)
- Spoorlijn Arnhem - Zwolle - Leeuwarden (Staatslijn A)
- Spoorlijn Boekelo - Enschede Noord - Oldenzaal EO
- Spoorlijn Deventer - Almelo
- Spoorlijn Deventer - Ommen
- Spoorlijn Münster - Glanerbeek
- Spoorlijn Enschede Zuid - Ahaus (Zuiderspoor)
- Spoorlijn Hattem - Kampen Zuid
- Spoorlijn Lelystad - Zwolle (Hanzelijn)
- Spoorlijn Mariënberg - Almelo
- Spoorlijn Neede - Hellendoorn
- Spoorlijn Ruurlo - Hengelo GOLS
- Spoorlijn Utrecht - Zwolle - Kampen (Centraalspoorweg)
- Spoorlijn Zutphen - Hengelo - Enschede - Glanerbeek (Staatslijn D)
- Spoorlijn Zwolle - Almelo
- Spoorlijn Zwolle - Emmen - Stadskanaal
[bewerk] Flevoland
[bewerk] Gelderland
- Spoorlijn Amsterdam - Apeldoorn - Zutphen (Oosterspoorweg)
- Spoorlijn Amsterdam - Elten (Rhijnspoorweg)
- Spoorlijn Apeldoorn - Deventer
- Spoorlijn Apeldoorn - Zwolle (Baronnenlijn)
- Spoorlijn Arnhem - Nijmegen
- Spoorlijn Arnhem - Zwolle - Leeuwarden (Staatslijn A)
- Spoorlijn Dieren - Apeldoorn
- Spoorlijn Elst - Tiel - Geldermalsen - Dordrecht (Betuwelijn) (oude spoorlijn)
- Spoorlijn Hattem - Kampen Zuid
- Spoorlijn Kesteren - Rhenen - Veenendaal - Amersfoort
- Spoorlijn Nijmegen - Kleve
- Spoorlijn Neede - Hellendoorn
- Spoorlijn Nijkerk - Barneveld Noord - Ede-Wageningen (Kippenlijn)
- Spoorlijn Nijmegen - Venlo
- Spoorlijn Rotterdam - Zevenaar (Betuweroute) (nieuwe goederenspoorlijn)
- Spoorlijn Ruurlo - Doetinchem
- Spoorlijn Ruurlo - Hengelo GOLS
- Spoorlijn Tilburg - Nijmegen
- Spoorlijn Utrecht - Boxtel (Staatslijn H)
- Spoorlijn Utrecht - Zwolle - Kampen (Centraalspoorweg)
- Spoorlijn Varsseveld - Dinxperlo
- Spoorlijn Winterswijk - Neede
- Spoorlijn Winterswijk - Bocholt (Bocholtse Baan)
- Spoorlijn Winterswijk - Zevenaar
- Spoorlijn Zevenaar - Kleef
- Spoorlijn Zutphen - Hengelo - Enschede - Glanerbeek (Staatslijn D)
- Spoorlijn Zutphen - Winterswijk - Borken - Gelsenkirchen Bismarck
[bewerk] Utrecht
- Spoorlijn Aalsmeer - Nieuwersluis-Loenen
- Spoorlijn Amsterdam - Elten (Rhijnspoorweg)
- Spoorlijn Amsterdam - Apeldoorn - Zutphen (Oosterspoorweg)
- Spoorlijn De Bilt - Zeist
- Spoorlijn Den Dolder - Baarn (Stichtse Lijn)
- Spoorlijn De Haar - Rhenen (Veenendaallijn)
- Spoorlijn Harmelen - Breukelen
- Spoorlijn Utrecht - Arnhem
- Spoorlijn Hilversum - Lunetten
- Spoorlijn Kesteren - Rhenen - Veenendaal - Amersfoort
- Spoorlijn Utrecht - Boxtel (Staatslijn H)
- Spoorlijn Utrecht - Rotterdam
- Spoorlijn Utrecht - Zwolle - Kampen (Centraalspoorweg)
- Spoorlijn Woerden - Leiden
[bewerk] Noord-Holland
- Spoorlijn Aalsmeer - Amsterdam Willemspark
- Spoorlijn Aalsmeer - Haarlem
- Spoorlijn Aalsmeer - Nieuwersluis-Loenen
- Spoorlijn Alkmaar - Hoorn
- Spoorlijn Amsterdam - Apeldoorn - Zutphen (Oosterspoorweg)
- Spoorlijn Amsterdam - Elten (Rhijnspoorweg)
- Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam (Oude Lijn)
- Spoorlijn Amsterdam CS - Schiphol
- Spoorlijn Bovenkerk - Uithoorn
- Spoorlijn Haarlem - Uitgeest
- Spoorlijn Haarlem - Zandvoort
- Spoorlijn Hilversum - Lunetten
- Spoorlijn Hoofddorp - Leiden Heerensingel
- Spoorlijn Hoorn - Medemblik
- Spoorlijn Nieuwediep - Amsterdam (Staatslijn K)
- Spoorlijn Santpoort Noord - IJmuiden
- Hogesnelheidslijn Schiphol - Antwerpen
- Spoorlijn St. Pancras - Broek op Langedijk
- Spoorlijn Uithoorn - Alphen aan den Rijn
- Spoorlijn Weesp - Leiden (Schiphollijn)
- Spoorlijn Weesp - Lelystad (Flevolijn)
- Spoorlijn Zaandam - Enkhuizen
[bewerk] Zuid-Holland
- Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam (Oude Lijn)
- Spoorlijn Breda - Rotterdam (Staatslijn I)
- Spoorlijn Den Haag CS - Zoetermeer (Zoetermeer Stadslijn) - voor nog onbepaalde tijd buiten gebruik
- Spoorlijn Elst - Tiel - Geldermalsen - Dordrecht (Betuwelijn) (oude spoorlijn)
- Spoorlijn Gouda - Alphen aan den Rijn
- Spoorlijn Gouda - Den Haag
- Spoorlijn Hoofddorp - Leiden Heerensingel
- Spoorlijn Rotterdam - Zevenaar (Betuweroute) (nieuwe goederenspoorlijn)
- Spoorlijn Rotterdam DP - Rotterdam Maas (Ceintuurbaan)
- Spoorlijn Rotterdam Hofplein - Scheveningen (Hofpleinlijn)
- Spoorlijn Schiedam - Hoek van Holland (Hoekse Lijn)
- Hogesnelheidslijn Schiphol - Antwerpen
- Spoorlijn Uithoorn - Alphen aan den Rijn
- Spoorlijn Utrecht - Rotterdam
- Spoorlijn Weesp - Leiden (Schiphollijn)
- Spoorlijn Woerden - Leiden
[bewerk] Zeeland
- Spoorlijn Gent - Terneuzen (Dow-lijn)
- Spoorlijn 's-Heer Arendskerke - Vlissingen Sloehaven (Oude Sloelijn)
- Spoorlijn Lewedorp - Vlissingen Sloehaven (Nieuwe Sloelijn)
- Spoorlijn Mechelen - Terneuzen
- Spoorlijn Roosendaal - Vlissingen (Staatslijn F)
[bewerk] Noord-Brabant
- Spoorlijn Antwerpen - Roosendaal - Lage Zwaluwe
- Spoorlijn Boxtel - Wesel (Duits Lijntje)
- Spoorlijn Breda - Eindhoven (onderdeel van Staatslijn E)
- Spoorlijn Breda - Rotterdam (Staatslijn I)
- Spoorlijn Eindhoven - Weert
- Spoorlijn Lage Zwaluwe - 's-Hertogenbosch
- Spoorlijn Nijmegen - Venlo
- Spoorlijn Roosendaal - Breda
- Spoorlijn Roosendaal - Vlissingen (Staatslijn F)
- Hogesnelheidslijn Schiphol - Antwerpen
- Spoorlijn Tilburg - Nijmegen
- Spoorlijn Turnhout - Tilburg (Bels Lijntje)
- Spoorlijn Utrecht - Boxtel (Staatslijn H)
- Spoorlijn Venlo - Eindhoven (onderdeel van Staatslijn E)
- Spoorlijn Weert - Roermond (onderdeel van de IJzeren Rijn)
- Spoorlijn Winterslag - Eindhoven
[bewerk] Limburg
- Spoorlijn Boxtel - Wesel (Duits Lijntje)
- Spoorlijn Eindhoven - Weert
- Spoorlijn Haltern - Venlo
- Spoorlijn Heerlen - Schin op Geul
- Spoorlijn Luik - Maastricht
- Spoorlijn Maastricht - Venlo (onderdeel van Staatslijn E)
- Spoorlijn Maastricht - Hasselt
- Spoorlijn Maastricht - Schin op Geul - Aken
- Spoorlijn Nijmegen - Venlo
- Spoorlijn Schaesberg - Kerkrade Centrum - Simpelveld (Miljoenenlijn)
- Spoorlijn Sittard - Heerlen - Herzogenrath
- Spoorlijn Venlo - Eindhoven (onderdeel van Staatslijn E)
- Spoorlijn Venlo - Viersen (Venlo - grens: Staatslijn G)
- Spoorlijn Weert - Roermond {onderdeel van IJzeren Rijn)
[bewerk] Verbindingen met België
- Hogesnelheidslijn Schiphol - Antwerpen
- Spoorlijn Antwerpen - Roosendaal - Lage Zwaluwe
- Spoorlijn Winterslag - Eindhoven
- Spoorlijn Maastricht - Hasselt
- Spoorlijn Turnhout - Tilburg (Bels Lijntje)
- Spoorlijn Luik - Maastricht
- Spoorlijn Mechelen - Terneuzen
- Spoorlijn Gent - Terneuzen (Dow-lijn)
- Spoorlijn Weert - Roermond (onderdeel van IJzeren Rijn)
[bewerk] Verbindingen met Duitsland
- Spoorlijn Almelo - Salzbergen
- Spoorlijn Amsterdam - Elten (Rhijnspoorweg)
- Spoorlijn Gronau - Bentheim - Coevorden (Bentheimer Eisenbahn)
- Spoorlijn Boxtel - Wesel (Duits Lijntje)
- Spoorlijn Münster - Glanerbeek
- Spoorlijn Enschede Zuid - Ahaus (Zuiderspoor)
- Spoorlijn Haltern - Venlo
- Spoorlijn Jhrhove - Nieuwe Schans
- Spoorlijn Nijmegen - Kleve
- Spoorlijn Maastricht - Schin op Geul - Aken
- Spoorlijn Sittard - Heerlen - Herzogenrath
- Spoorlijn Venlo - Viersen (Venlo - grens: Staatslijn G)
- Spoorlijn Weert - Roermond (onderdeel van IJzeren Rijn)
- Spoorlijn Winterswijk - Bocholt (Bocholtse Baan)
- Spoorlijn Zevenaar - Kleef
- Spoorlijn Zutphen - Winterswijk - Borken - Gelsenkirchen Bismarck
[bewerk] Spoorlijnen in aanbouw
- Spoorlijn Rotterdam - Zevenaar (Betuweroute)
(goederenspoorlijn)
Geplande opening: december 2007. - Spoorlijn Lelystad - Zwolle (Hanzelijn)
Geplande opening: december 2012. - Spoorlijn Lewedorp - Vlissingen Sloehaven (Nieuwe Sloelijn)
nieuwe ontsluiting van de haven bij Vlissingen (goederenspoorlijn)
Geplande opening: medio 2008. - Spoorlijn Antwerpen - Schiphol (HSL-Zuid / HSL 4)
Geplande opening: december 2007.
[bewerk] Geplande en voorgestelde spoorlijnen
[bewerk] Nieuwe spoorlijnen sinds de jaren '70
- 1973 Lage Zwaluwe – Moerdijk (alleen goederenvervoer)
- 1975 Den Haag CS – Den Haag Laan van NOI
- 1976 Den Haag HS – Den Haag CS
- 1977 Europoort – Maasvlakte (alleen goederenvervoer)
- 1977 Leidschendam-Voorburg – Zoetermeer Dorp – Meerzicht (Zoetermeer Stadslijn; 1e fase)
- 1977 Zoetermeer Centrum West – Palenstein (Zoetermeer Stadslijn; 1e fase)
- 1978 Spooraansluiting Eemshaven Roodeschool (alleen goederenvervoer)
- 1978 Zoetermeer Palenstein – Seghwaert (Zoetermeer Stadslijn; 2e fase)
- 1978 Schiphol – Amsterdam Zuid (Schiphollijn; 1e fase)
- 1979 Zoetermeer Seghwaert – Meerzicht (Zoetermeerlijn; 3e fase)
- 1981 Maarn – Rhenen (Veenendaallijn) (*)
- 1981 Schiphol – Leiden (Schiphollijn; 2e fase)
- 1981 Amsterdam Zuid – Amsterdam RAI (Schiphollijn; 2e fase)
- 1983 Zaandam – Hemtunnel – Amsterdam Sloterdijk Noord
- 1983 Amsterdam Westhaven – Houtrakpolder – Hemtunnel
- 1986 Schiphol – Sloterdijk – Amsterdam Centraal (Schiphollijn; 3e fase; Westtak Ringspoorbaan)
- 1987 Weesp – Almere Buiten (Flevolijn; 1e fase)
- 1988 Almere Buiten – Lelystad (Flevolijn; 2e fase)
- 1992 Heerlen – Herzogenrath (*)
- 1993 Amsterdam RAI – Weesp (Zuidtak Ringspoorbaan)
- 2001 Enschede – Gronau/Epe (D) (DB) (*)
- 2003 Hemboog tussen Amsterdam Lelylaan en Zaandam
- 2003 Gooiboog tussen Naarden-Bussum en Almere Muziekwijk
- 2005 Nieuweschans – Leer (*)
- 2005 Schiedam – Rotterdam Noord (herindienststelling)
- 2006 Utrechtboog tussen Amsterdam RAI en Amsterdam Bijlmer ArenA. Hierdoor is rechtstreekse reismogelijkheid ontstaan vanuit Eindhoven, 's-Hertogenbosch en Utrecht naar Luchthaven Schiphol
(*): hernieuwde ingebruikname voor personenvervoer van een bestaande spoorweg die niet meer werd gebruikt of nog slechts voor goederenvervoer
[bewerk] Zie ook
- Elektrificatie van spoorlijnen in Nederland
- Nederlandse Spoorwegen
- Spoorweg
- Meersporigheid
- Toeristische spoorweg
- Beroemde spoorlijnen
[bewerk] Lijsten
- Lijst van bijnamen van spoorlijnen in Nederland
- Lijst van namen van Nederlandse metro- en sneltramlijnen
- Lijst van elektrificatie van spoorlijnen in Nederland
- Lijst van opgeheven spoorlijnen in Nederland
- Lijst van toeristische spoorwegen en museumlijnen in Nederland
- Lijst van treinseries in Nederland
- Lijst van Nederlandse spoorwegstations
- Lijst van Nederlandse spoorwegondernemingen
- Lijst van spoorlijnen in België
[bewerk] Externe links
| Portaal Openbaar vervoer |
- ProRail Spoorkaart van Nederland, 2003 (pdf)
- Spoorkaart van Nederland, 2002
- Van oude lijntjes, treintjes, de dingen die voorbij gaan (Oege Kleijne)
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Railways in the Netherlands van Wikimedia Commons. |
