8 Dywizja Piechoty

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

8 Dywizja Piechoty (8 DP) – nazwa polskich wielkich jednostek piechoty w XX wieku

Spis treści

1 Okres międzywojenny
2 Udział w wojnie obronnej 1939 r.
3 Armia Polska w ZSRR
4 Odtworzenie dywizji w ramach AK
5 8 Drezdeńska Dywizja Piechoty

[edytuj] Okres międzywojenny

W okresie II Rzeczypospolitej dowództwo 8 DP i jej pododdziały stacjonowały w Modlinie, Pułtusku, Warszawie, Działdowie i Płocku.

[edytuj] Udział w wojnie obronnej 1939 r.

8 DP pod dowództwem płk. dypl. Teodora Wiktora Furgalskiego początkowo została pozostawiona w odwodzie Armii "Modlin" w lasach na zachód od Ciechanowa; miała wejść do walki na wypadek przerwania się Niemców przez polską obronę.

[edytuj] Dowództwo

dowódca – ppłk dypl. Teodor Wiktor Furgalski
I dowódca piechoty dywizyjnej – płk dypl. Ludwik de Laveaux
II dowódca piechoty dywizyjnej – ppłk Mikołaj Jan Ordyczyński (do 11 września), następnie ppłk Jan Domasiewicz
oficerowie sztabu – kpt. Wiktor Jachimiuk, por. Stanisław Pancerz
szef służby duszpasterskiej – ks. kapelan Ferdynand Zygmunt Wawro
szef służby sprawiedliwości – mjr Władysław Koreywo
sędziowie sądu polowego – por. rez. Zygmunt Rose, ppor. rez. Juliusz Kohn

[edytuj] Sztab

szef sztabu – ppłk dypl. Kazimierz Franciszek Marczewski
oficer operacyjny – kpt. dypl. Adam Szugajew
oficer informacyjny – kpt. Zbigniew Garwacki
kwatermistrz – kpt. dypl. Stanisław Jerzy Skierski
dowódca saperów – mjr Walerian Klimowicz
dowódca łączności – kpt. Michał Standziak
szef służby uzbrojenia – kpt. Stefan Karol Łysakowski
szef służby intendentury – kpt. Władysław Śniegocki
szef służby zdrowia – mjr lek. dr Henryk Lenk
komendant Kwatery Głównej – mjr Otto Laskowski
dowódca plutonu łączności – por. Czesław Kotyński

[edytuj] Skład dywizji podczas kampanii wrześniowej

13 pułk piechoty (krypt. "Jarosław") – d-ca ppłk Alojzy Nowak
21 Warszawski pułk piechoty "Dzieci Warszawy" (krypt. "Przemysław") – d-ca płk dypl. Stanisław Sosabowski
32 pułk piechoty (krypt. "Maurycy") – d-ca ppłk Stefan Zając
8 Płocki pułk artylerii lekkiej im. Króla Bolesława Krzywoustego (krypt. "Mateusz") – d-ca ppłk Jan Damasiewicz
8 dywizjon artylerii ciężkiej (krypt. "Teodor") – d-ca mjr Władysław Niewodniczański
8 motorowa bateria artylerii przeciwlotniczej – d-ca kpt. Józef Franciszek Płodowski
8 batalion saperów (krypt. "Tomasz") – d-ca mjr Walerian Klimowicz
8 kompania telefoniczna – d-ca kpt. Franciszek Leszczyński
11 kompania kolarzy – d-ca por. Michał Ptasiński
kawaleria dywizyjna – d-ca mjr Jarosław Ciechanowski
11 samodzielna kompania ckm na taczankach – d-ca por. Kazimierz Bruździński
służby
89 bateria przeciwlotnicza (typ B) (dołączona do dywizji na okres wojny) – d-ca kpt. Janusz Stanisław Klimontowicz

[edytuj] Działania bojowe

2 września dywizja została skierowana do wsparcia wojsk walczących w rejonie Mławy (patrz: bitwa pod Mławą). 8 DP dotarła w rejon ześrodkowania o świcie 3 września. Na skutek często zmienianych rozkazów, pogubienia się jej pododdziałów, a także działań dywersantów na tyłach, została rozbita. Jedynie 21 pp zdołał wykonać wyznaczone mu cele (uderzenie na Przasnysz w celu odciążenia Mazowieckiej Brygady Kawalerii). Ostatecznie brak kontaktu z dowództwem dywizji oraz wycofanie się pozostałych sił polskich w kierunku na Modlin zmusił dowódcę 21 pp płk. dypl. Stanisława Sosabowskiego do wydania 4 września rozkazu o odwrocie podległych mu sił na Warszawę.

Natomiast w pozostałych oddziałach dywizji wybuchła panika, którą zapoczątkowała pomyłkowa wymiana ognia pomiędzy kawalerią dywizyjną a kompanią sztabową. Niedługo później zaczęły wzajemny ostrzał pododdziały 13 pp i 32 pp ppłk. Stefana Zająca. Całe bataliony rzuciły się do ucieczki, zostawiając częściowo broń i sprzęt. Z wielkim trudem dowódca 13 pp zebrał połowę pułku i skierował się do lasów pod Opinogórą, gdzie dołączył do zawiązanej grupy pod dowództwem płk. S. Sosabowskiego. Natomiast resztę żołnierzy z 8 DP, w tym większość 32 pp, zebrał na zachód od lasów opinogórskich dowódca dywizji płk T. Furgalski. Nie podejmując żadnych prób stawienia oporu nieprzyjacielowi, wyruszył w kierunku południowym. Kolumna szybko stała się celem nalotów niemieckich samolotów, które dosyć szybko ją rozproszyły. Pojedyncze grupy żołnierzy cofały się bezładnie w kierunku Wisły na Płock, Zakroczym i Modlin.

W rejonie Modlina udało się zebrać ocalałe oddziały 8 DP, którymi następnie obsadzono stanowiska obrony twierdzy modlińskiej; 32 pp objął odcinek w rejonie fortów I i II, część artylerii dywizyjnej wraz z 8 dac zajęła stanowiska na wschód od Kazunia. W nocy z 7 na 8 IX do twierdzy przybył 21 pp płk. dypl. S. Sosabowskiego, a 13 pp ppłk. Alojzego Nowaka przeszedł do rejonu Gniewniewic w celu reorganizacji i dozorowania odcinka Wisły na zachód od Modlina. 13 września 8 DP (bez 21 pp, który odszedł do obrony Warszawy) objęła odcinek obrony twierdzy: "Kazuń"-"Nowy Dwór", na którym dotrwała do czasu kapitulacji.

Natomiast 21 pp został przydzielony do Grupy Operacyjnej gen. Juliusza Zulaufa, w składzie której 15 września o świcie dotarł do Warszawy i z marszu obsadził odcinek obronny w rejonie Grochowa na przedmościu praskim. 26 września z powodzeniem odparł ostatni atak niemiecki. Następnego dnia rozpoczęło się zawieszenie broni, a 27 września podpisano akt kapitulacji stolicy.

[edytuj] Armia Polska w ZSRR

W ramach Armii Polskiej w Rosji od II 1942 r. rozpoczęto formowanie w Czok-Pak (na obszarze Kazachskiej SSR) 8. Dywizji Piechoty pod dowództwem płk. Bronisława Rakowskiego, która następnie wraz z pozostałymi oddziałami polskimi została ewakuowana do Iranu.

[edytuj] Odtworzenie dywizji w ramach AK

Polskie oddziały powstańcze walczące od 1 sierpnia 1944 r. podczas Powstania Warszawskiego zostały przeorganizowane w Warszawski Korpus AK, składający się z trzech dywizji piechoty, nawiązujących do przedwojennych jednostek wojskowych. Jedną z dywizji była 8 DP AK im. Romualda Traugutta zorganizowana z oddziałów walczących na Żoliborzu i w Puszczy Kampinoskiej pod dowództwem ppłk. Mieczysława Niedzielskiego ps. "Żywiciel". W skład 8 DP AK weszły: 13 pp złożony z oddziałów z Puszczy Kampinoskiej, 21 pp Dzieci Warszawy i 32 pp złożony z oddziałów obwodu Żoliborz.

[edytuj] 8 Drezdeńska Dywizja Piechoty

8 Dywizja Piechoty została sformowana w rejonie Siedlec w poł. 1944 r. Weszła w skład 2 Armii WP.

[edytuj] Dowództwo

dowódca: płk Wasyl Gulida (28 sierpnia 1944 – 5 września 1944), płk Jan Iwanczura (6 września 1944 – 20 listopada 1944), płk Józef Grażewicz od 21 listopada 1944
zastępca dowódcy dywizji ds. liniowych: płk Ignacy Robb-Narbut (4-10 września 1944), ppłk Franciszek Berezowski od 25 stycznia 1945
zastępca dowódcy dywizji ds. polityczno-wychowawczych: mjr Eugeniusz Kuszko (od 4 października 1944)
szef sztabu: ppłk Teodor Rajewski

[edytuj] Skład

32 pułk piechoty,
34 pułk piechoty,
36 pułk piechoty,
37 pułk artylerii lekkiej
inne służby.

[edytuj] Działania bojowe

16 kwietnia 1945 r. dywizja sforsowała Nysę Łużycką i uderzyła na niemieckie pozycje. Ciężkie walki toczono o Nieder Neudorf oraz o stację kolejową i wieś Biehain. 17 kwietnia dywizja wspólnie z 16 BPanc. nacierała na Ober i Mittel Horka bronionych przez 1 pułk DGPanc. "Brandenburg". Po przełamaniu za drugim razem tej pozycji wyszła nad Weisser Schops i sforsowała tę rzekę. Następnie z marszu oddziały dywizji pokonały kanał Neu Graben. Wieczorem 36 pp zdobył wieś Odernitz, a 32 pp dotarł do miasta Niesky, którego próba zdobycia z marszu nie powiodła się. 18 kwietnia 36 pp wraz z 2 BPanc. zdobył silny punkt oporu w Diehsa. Reszta dywizji wraz z 9 DP uderzyła na Niesky, które zdobyto po południu. Następnie zdobyto miejscowości See, Mocholz, Zischelmuhle i Stockteich. 19 kwietnia dywizja odpierała natarcie niemieckie na południe od Niesky. 20 kwietnia ruszyła do pościgu, początkowo posuwając się dość szybko. Silny opór napotkano w rejonie Gebelzig, Gross Saubernitz, Baruth i Guttau. W dniach 21-22 kwietnia dywizja opanowała Gelenau, Ober Niederstein i Mittelbach. 25 kwietnia dywizja zajęła obronę na linii Strochschutz-Grossbrosern-Colln.

[edytuj] Okres powojenny

We wrześniu 1945 r. sztab dywizji stacjonował w Tarnowie,

W 1947 r. część pododdziałów 8 DP (GO sztabu, 8 i 36 kombinowany pułk piechoty o liczebności ok. 2,5 tys. żołnierzy) wzięła udział w składzie Grupy Operacyjnej "Wisła" w operacji wysiedlania ludności ukraińskiej oraz walkach z UPA

Z chwilą rozwiązania GO "Wisła" poszczególne jednostki Dywizji trafiły do następujących garnizonów: sztab oraz 34 i 36pp do Łodzi, 32 pp i 37 pal do Skierniewic, 11 sdap do Gałkówka.19 bsap prowadził dalej rozminowanie terenu w rejonie Jasła, ale i on niebawem dołączył do pozostałych jednostek macierzystego związku taktycznego.

Ogółem w czasie trwania Akcji "Wisła" 8 DP straciła 169 żołnierzy.

[edytuj] Skład i rozmieszczenie w 1949 (przed przekazaniem do OW II)

Dowództwo – Łódź

32 Budziszyński Pułk Piechoty – Skierniewice
34 Budziszyński Pułk Piechoty – Łódź
36 Łużycki Pułk Piechoty – Łowicz
37 Łużycki Pułk Artylerii Lekkiej – Skierniewice
18 dywizjon artylerii przeciwpancernej – Skierniewice
5 batalion saperów – Gałkówek
21 kompania łączności – Łódź

Na podstawie rozkazu ministra obrony narodowej z 30 marca 1949 r. 8 Drezdeńską Dywizję Piechoty przeformowano na 8 Zmotoryzowaną Dywizję Piechoty i przeniesiono ją na Pomorze Zachodnie.