August Hlond
Z Wikipedii
August kardynał Hlond | |
Herb | |
Dewiza | Da mihi animas caetera tolle Daj mi duszę, resztę zabierz |
Data wyboru | 24 czerwca 1926 |
Urodzony | 5 lipca 1881 - Mysłowice |
Zmarł | 22 października 1948 - Warszawa |
August kardynał Hlond (ur. 5 lipca 1881 w Mysłowicach-Brzęczkowicach, zm. 22 października 1948 w Warszawie) - salezjanin, arcybiskup metropolita poznańsko-gnieźnieński (1926-1946), arcybiskup metropolita warszawsko-gnieźnieński (1946-1948), prymas Polski, Sługa Boży.
[edytuj] Biografia
Drugie dziecko Jana (dróżnika kolejowego) i Marii (z d. Imiel) Hlondów, brat Antoniego i Ignacego - również salezjanów. Uczeń szkoły salezjańskiej, w 1893 wysłany z niej do Włoch celem kontynuowania nauki. 13 października 1896 wstąpił do zgromadzenia księży salezjanów i 3 października 1897 złożył śluby. Studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim zakończył 10 lipca 1900 doktoratem z filozofii. 15 września 1904 zdał maturę w Cesarsko-Królewskim Gimnazjum we Lwowie. 17 grudnia 1904 otrzymał tonsurę oraz niższe święcenia, 18 marca 1905 subdiakonat, 9 lipca diakonat, a 23 września święcenia kapłańskie w Krakowie. W latach 1900-1909 kolejno nauczyciel i kierownik domów salezjańskich w Oświęcimiu, Krakowie, Przemyślu i Lwowie. W 1919 prowincjał salezjańskiej prowincji niemiecko-austriacko-węgierskiej w Wiedniu, gdzie poznał Achille Rattiego, późniejszego papieża Piusa XI, który wpłynął na jego późniejszą karierę. W 1922 mianowany administratorem apostolskim w Katowicach części diecezji wrocławskiej, przyznanej Polsce w wyniku plebiscytu.
Po utworzeniu w końcu 1925 diecezji katowickiej mianowany, a 3 stycznia 1926 konsekrowany na biskupa. 24 czerwca 1926 mianowany arcybiskupem poznańsko-gnieźnieńskim, prymasem przez papieża Piusa XI, a 20 czerwca 1927 kreowany kardynałem. Jako prymas wiele wysiłku włożył w organizację Akcji Katolickiej, z centralą w Poznaniu, powstałej w 1930. Brał również udział w licznych międzynarodowych kongresach eucharystycznych oraz zorganizował w 1927 międzynarodowy kongres misyjny w Poznaniu. W 1932 wraz z ks. Ignacym Posadzym utworzył Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii zagranicznej. Prezentował ugodowe stanowisko względem rządu, zarówno przed, jak i po przewrocie majowym, odcinając się zarówno od skrajnej prawicy, jak i lewicy. Odznaczony w 1932 Orderem Orła Białego.
Sprzeciwiał się planom wprowadzenia prawa małżeńskiego, które wprowadzało świeckie małżeństwa cywilne i rozwody w całej Polsce (istniały one tylko w zaborze pruskim) - w efekcie projekt zarzucono, a małżeństwa cywilne i rozwody wprowadzono dopiero w 1945 roku.
W 1936 roku po pogromie w Przytyku, wystosował list pasterski odczytany w całej Polsce, w którym potępił stosowanie przemocy, pisząc jednocześnie o Żydach: Wpływ żydowski na obyczajność jest zgubny, a ich zakłady wydawnicze propagują pornografię. Prawdą jest, ze Żydzi dopuszczają się oszustw, lichwy, i prowadzą handel żywym towarem. Prawdą jest, ze w szkołach wpływ młodzieży żydowskiej na katolicką jest na ogół pod względem religijnym i etycznym ujemny.[potrzebne źródło]
W 1939 opuścił wraz z rządem Polskę, udając się początkowo do Rumunii. Tam prezydent Mościcki rozważał jego osobę jako kandydata na prezydenta. Zrezygnował z niej jednak, lecz desygnowany na to stanowisko Bolesław Wieniawa-Długoszowski chciał powierzyć mu urząd premiera, z czego prymas zrezygnował.
19 września 1939 przybył do Watykanu. Działał tu na rzecz sprawy polskiej poprzez przemówienia w watykańskim radiu, udzielając wywiadów prasie oraz wykorzystując swoje wpływy osobiste. W związku z przygotowaniami Włoch do wojny z Francją musiał opuścić Rzym. Od 9 czerwca 1940 do 6 kwietnia 1943 przebywał w Lourdes, gdzie informował przywódców Zachodu o sytuacji w okupowanej Polsce. Zmuszony przez rząd Vichy przeniósł się do opactwa w Hautecombe koło Aix-les-Bains. 3 lutego 1944 aresztowany przez gestapo i internowany w Paryżu, a potem kolejno w klasztorach w Bar-le-Duc i Wiedenbrück (w Westfalii).
Po wyzwoleniu przez Amerykanów udał się do Rzymu, skąd, mimo sprzeciwu rządu w Londynie, 20 lipca 1945 wrócił do Poznania. 4 marca 1946 z jego inspiracji Papież Pius XII rozwiązał istniejącą od 1821 unię personalną metropolii poznańsko-gnieźnieńskiej i utworzył nową warszawsko-gnieźnieńską stawiając go na jej czele. Kardynał naznaczył swe urzędowanie odbudową kościołów Warszawy, powołując w tym celu radę prymasowską. W 1948 KUL przyznał mu tytuł doktora honoris causa. Pochowany w podziemiach Archikatedry św. Jana.
[edytuj] Bibliografia
- Ksiądz Kardynał dr August Hlond Prymas Polski. Działalność i dzieła, Katowice 1998.
- Prymas Polski August Kardynał Hlond, pr. zb. pod red. P. Wieczorka, Katowice 1992.
Poprzednik --- |
Biskup diecezjalny katowicki 1925-1926 |
Następca Arkadiusz Lisiecki |
Poprzednik Edmund kardynał Dalbor |
Arcybiskup metropolita poznański 1926-1946 |
Następca Walenty Dymek |
Poprzednik Edmund kardynał Dalbor |
Arcybiskup metropolita gnieźnieński 1926-1948 |
Następca Stefan Wyszyński |
Poprzednik Aleksander kardynał Kakowski |
Arcybiskup metropolita warszawski 1946-1948 |
Następca Stefan Wyszyński |
Poprzednik Edmund kardynał Dalbor |
Prymas Polski 1926-1948 |
Następca Stefan Wyszyński |
[edytuj] Linki zewnętrzne
Kategorie: Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2007-04 • Salezjanie • Biskupi katowiccy • Biskupi poznańscy • Biskupi gnieźnieńscy • Biskupi warszawscy • Polscy kardynałowie • Kawalerowie Orderu Orła Białego • Doktorzy honoris causa KUL • Słudzy Boży Kościoła katolickiego • Urodzeni w 1881 • Zmarli w 1948