Demokracja
Z Wikipedii
| Demokracja |
| antyczna |
| szlachecka |
| hierarchiczna |
| bezpośrednia |
| parlamentarna |
| społeczna |
| ludowa |
| ateńska |
| uczestnicząca |
| totalitarna |
| liberacyjna |
Demokracja, (gr. δημοκρατία demokratia "rządy ludu", od wyrazów δῆμος demos "lud" + κρατέω krateo "rządzę") – ustrój polityczny, oparty na trójpodziale władzy, w którym źródło władzy stanowi wola większości obywateli. Gwarantem istnienia demokracji jest konstytucja (wyjątkami są Zjednoczone Królestwo i Izrael, nie posiadające spisanej konstytucji). Obecnie powszechną formą ustroju demokratycznego jest demokracja parlamentarna.
We współczesnej teorii demokracji liberalnej, wywodzącej się z prac Johna Locke'a i Johna Stuarta Milla zakłada się, że faktyczny ustrój demokratyczny powinien charakteryzować się:
- możliwością wyboru władzy przez wolne i uczciwe wybory
- możliwością kandydowania do ciał tworzących władzę przez wszystkich obywateli
- rządami prawa i jawnością stanowienia prawa
- przestrzeganiem elementarnych praw człowieka takich jak:
- wolność głoszenia swoich poglądów - nawet jeśli nie są one w danym momencie popularne
- wolność zrzeszania się i tworzenia politycznych grup nacisku
- wolność od dyskryminacji (rasowej, religijnej, seksualnej itp.)
Demokracja może być stopniowana - tzn. w danym ustroju politycznym faktyczny udział we władzy ogółu obywateli może być większy albo mniejszy. Np: w monarchii konstytucyjnej władza należy formalnie do króla, jednak rzeczywiste stosunki między królem a jego poddanymi reguluje konstytucja, która może w praktyce oddawać niemal całą władzę poddanym. Współcześni demokraci uważają, iż demokracja jest jedynym możliwym gwarantem istnienia wolnej konkurencji w gospodarce, na rynku pracy oraz możliwości wprowadzenia koniecznych reform po debacie i dojściu do porozumienia. Z drugiej strony systemy, które są z formalnego punktu widzenia demokracjami, mogą w rzeczywistości dawać rzeczywistą władzę wąskiej grupie oligarchów, którzy praktycznie sprawują ją w sposób skrajnie niedemokratyczny.
Zagadnienie stworzenia ustroju, w którym z jednej strony wszyscy obywatele mają rzeczywisty wpływ na rządy, a z drugiej strony jest on technicznie sprawny, stanowi jeden z najważniejszych i wciąż nierozstrzygniętych problemów w teorii demokracji.
Jedno z najsłynniejszych stwierdzeń, podsumowujących nieustającą debatę na ten temat zostało wypowiedziane przez Winstona Churchilla:
"Stwierdzono, że demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu."
Oczywiście, biorąc pod uwagę rzeczywiste, statystyczne dane demokracja w historii ludzkości przytrafia się od czasu do czasu w porównaniu do innych form rządów.
Inne słynne stwierdzenie, opisujące demokrację w sposób jednoznaczny zostało wypowiedziane przez Arystotelesa:
"Demokracja jest najgorszym z możliwych ustrojów, gdyż są to rządy hien nad osłami."
[edytuj] Zobacz też
- demokracja antyczna
- demokracja szlachecka
- demokracja hierarchiczna
- demokracja bezpośrednia
- demokracja pośrednia
- demokracja parlamentarna
- demokracja społeczna
- demokracja ludowa
- demokracja ateńska
- demokracja uczestnicząca
- demokracja totalitarna
- demokracja liberacyjna
