Iłowa

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Iłowa - wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim, w gminie Ruda-Huta.

Współrzędne: 51°30'07" N 015°12'21" E

Iłowa
Herb Iłowej
Województwo	lubuskie
Powiat	żagański
Gmina  - rodzaj	Iłowa miejsko-wiejska
Założono	X w.
Prawa miejskie	1679
Burmistrz	Adam Mieczysław Gliniak
Powierzchnia	9,11 km²
Położenie	51° 30'07'' N 15° 12'21'' E
Wysokość	125 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2004)  - liczba ludności  - gęstość	4004 439,5 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	068
Kod pocztowy	68-120
Położenie na mapie Polski Iłowa
TERC10 (TERYT)	4081110044
Miasta partnerskie	Rietschen
Urząd miejski3 ul. Żeromskiego 27 68-120 Iłowa tel. 068  368 14 00; faks 068  368 14 01 (e-mail)
Strona internetowa miasta

Główna brama do Parku Miejskiego

Renesansowy pałac nad Czerną Małą

Cmentarz Komunalny w Iłowej

Iłowa (niem. Halbau) – miasto w woj. lubuskim, w powiecie żagańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Iłowa.

Miasto Iłowa leży na pograniczu Dolnego Śląska oraz Dolnych i Górnych Łużyc na Nizinie Śląsko-Łużyckiej, 122-125 m n.p.m., wśród Borów Dolnośląskich, nad dopływami Bobru: Czerną Małą i Czerną Wielką.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 4004 mieszkańców.

[edytuj] Historia

Współczesna Iłowa powstała w X wieku jako osada leśna, na rozstajach szlaków handlowych prowadzących z Żagania do Zgorzelca i z Legnicy do Gubina.

W roku 1000 Bolesław Chrobry wyruszył w stronę zachodnich granic swego państwa, aby w Iłowej uroczyście przywitać swojego gościa Ottona III i razem z nim udać się na zjazd do Gniezna.

Za czasów panowania Piastów śląskich miejscowość nie odgrywała większej roli politycznej. Natomiast w roku 1241 jej mieszkańcy wzięli udział w bitwie pod Legnicą z Mongołami.

W 1356 cesarz Rzeszy Karol IV Luksemburski nadał w lenno braciom von Kottwitz z obecnych Kotowic halbe Dorf an der Czirne (dosł. "pół wsi nad Czerną"). Z tego okresu pochodzi niemiecka nazwa Iłowej – halbe Dorf z biegiem czasu przekształcono w Halbe Aue (niem. Aue= łąka, błonia) i później w Halbau. W 1440 wojska Górnołużyckiego Związku Sześciu Miast na polecenie i pod wodzą kupców zgorzeleckich zdobyły i zniszczyły iłowski zamek Kottwitzów w odwecie za udzielanie przez nich schronienia rycerzom-rabusiom (niem. Raubrittern). Miejscowość była własnością Kottwitzów do roku 1567, kiedy Baltazar Kotowicz, sprzedał rodzinne dobra wraz z okolicznymi lasami radcy czeskiemu, Krzysztofowi von Schellendorf.

W 1459 roku na ziemi należącej do śląskiego księstwa żagańskiego nad Czerną Małą powstała hamernia wykorzystująca drewno z okolicznych lasów i lokalne pokłady rudy darniowej a do napędu koło wodne. W tej części dzisiejszej Iłowej w 1668 roku wybudowano ewangelicki kościół graniczny.

Większa część obecnego miasta leżała w Górnych Łużycach, wchodzących później w skład korony czeskiej, węgierskiej, Saksonii (od 1635) a następnie od 1815 do pruskiej prowincji Dolny Śląsk.

17 maja 1679 łużycka Iłowa uzyskała od elektora Saksonii Jana Jerzego II prawa miejskie i z tego okresu pochodzi aktualny herb miasta. Wszystkie elementy herbu wywodzą się z rodowego herbu Promnitzów, gdyż hrabia Baltazar von Promnitz z Żar wykupił Iłowę i doprowadził do rozkwitu miasta. Do rozległych dóbr hrabiowskich należało wiele okolicznych wsi.

Okres rozkwitu szybko minął a miasto przechodziło przez wiele rąk tracąc swój miejski charakter, co doprowadziło w 1830 roku do odebrania części należącej dawniej do majątku hrabiowskiego praw miejskich i zaszeregowania jako "miasteczko" (niem. Marktflecke).

W 1902 roku właścicielem Iłowej został Heinrich von Furstenstein. Przyczynił się do modernizacji pałacu i założenia parku w stylu angielskim, francuskim i japońskim. Do dzisiaj rosną tutaj liczne okazy wielowiekowych drzew, krzewów ozdobnych i rododendronów. Zachował się układ ścieżek, sztuczne jeziorko i wyspy. Hrabia był wielkim miłośnikiem psów różnych ras. Dla nich wybudował tor wyścigowy oraz założył cmentarz z licznymi epitafiami.

W 1939 roku w Iłowej odbyła się wystawa dalii. Oprócz tysiąca odmian kwiatów, zaprezentowano osiągnięcia ogrodnictwa jak i uprawy winorośli, brzoskwiń oraz innych owoców i warzyw.

Od wieków na terenie miasta działają huty szkła.

Wskutek reform administracji pruskiej 19 stycznia 1874 utworzono Amtsbezirk Halbau składający się z gmin Birkenlache (Jagodzin), Halbau Ober-Laustitz, Städtisch Halbau, Heiligensee (Poświętne), Klix Ober-Lausitz (Klików), Neudorf, Neuhaus (Nowoszów), Nicolschmiede Ober-Lausitz, Schlesisch Nicolschmiede (Kowalice), Zehrbeutel Ober-Lausitz (Dolanowo) i Gutsbezirk Halbau. Od 1 stycznia 1908 do Amtsbezirk Halbau należała również gmina Schlesisch Halbau.

Rozwój demograficzny miasta do wybuchu II wojny światowej:

• 1203 mieszk. (1885)
• Spis z 1 grudnia 1910 wyróżniał cztery niezależne części miasta (gminy - niem. Landgemeinde):

• miejską (Städtisch Halbau) – 1333 mieszkańców
• górnołużycką (Halbau in Ober Lausitz) – 425 mieszkańców
• śląską (Schlesisch Halbau) – 270 mieszkańców
• oraz tzw. "majątek" (Gutsbezirk Halbau) – 145 mieszkańców

Trzy pierwsze połączono 28 października 1914 w jedną całość, do której 30 września 1928 przyłączono "majątek".

• 3310 mieszk. (1933)
• 3481 mieszk. (1939), w tym:
  • dołączona 1 marca 1936 wieś Dolanowo (Zehrbeutel) licząca 162 mieszkańców (1925)

Po zajęciu miasta w 1945 roku radzieckie władze wojskowe oddały władze administracyjną w ręce polskie. Pierwszym wójtem w Iłowej był Stefan Urbański, były robotnik przymusowy wracający z Niemiec. Po zakończeniu wojny do Iłowej przyłączona została wieś Żaków (Saatz). Z braku ludności wynikającego z działań wojennych Iłowa zaszeregowana została do miana wsi. Dopiero w 1962 roku miasto ponownie otrzymało prawa miejskie. Iłowa stała się 37. miastem województwa zielonogórskiego (do 1998).

[edytuj] Zabytki

• pałac z 1626 z kompleksem secesyjnych zabudowań folwarcznych z początku XX w.
• dawny ewangelicki kościół z lat 1720-25, proj. Giovanni Simonetti
• park z ogrodami w stylu angielskim, francuskim i japońskim.

Pałac w Iłowej zbudowano w 1626 roku. Najpierw była to renesansowa, czterokondygnacyjna budowla z wieżą, którą rozbudowano o barokowe dwukondygnacyjne skrzydło. Obecnie służy mieszkańcom jako siedziba Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych.

[edytuj] Transport

[edytuj] Drogowy

Na północ od Iłowej przebiega DK18 (przyszła autostrada A18), która stanowi szybkie połączenie z Olszyną oraz z Wrocławiem. Przez miasto przechodzi DW296 (Kożuchów-Żagań-Lubań), oraz DW300 (Iłowa-Gozdnica).

[edytuj] Kolejowy

Przez Iłowę przebiega czynna od roku 1846 linia kolejowa Węgliniec-Żary, którą zamknięto dla ruchu pasażerskiego w 2001. Od 10 grudnia 2006 roku linia otwarta ponownie; obsługiwana szynobusem mieszczącym do 300 osób, który został zakupiony przez Unię Europejską.

[edytuj] Sport

W mieście działa obecnie Klub Sportowy Vitrosilicon Iłowa. Został założony 19 lipca 2005; powstał w miejsce zbankrutowanego klubu Piast Iłowa. Vitrosilicon Iłowa oprócz sekcji piłkarskiej seniorów prowadzi także sekcje młodszych grup wiekowych. W pierwszym sezonie istnienia (2005/2006) po zdecydowanym zwycięstwie rozgrywek Klasy B, klub wywalczył awans do rozgrywek Klasy A.
Oprócz sekcji piłkarskiej Klub Sportowy Vitrosilicon prowadzi sekcję szachową - obecnie III Liga.
Barwy: biało-niebieskie.

Stadion: Stadion Miejski w Iłowej pojemność - 2.000 miejsc (768 siedzących) / oświetlenie - brak / boisko - 105 m x 78 m

[edytuj] Ulice

[edytuj] Warto zobaczyć

• Pałac
• Kościół przy ul. Kościelnej
• Kościół przy ul. Żagańskiej
• Pałacyk przy ul. Kolejowej
• Mostek miłości
• Mury pruskie

Kategorie: Miasta województwa lubuskiego • Gmina Iłowa