Lëtzebuerg (Land)

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

Dës Säit ass iwwer de Grand-Duché - d'Lëtzebuerger Land. Kuckt och: Lëtzebuerg (Stad) - Lëtzebuerg (Provënz)

Groussherzogtum Lëtzebuerg
Grand-Duché de Luxembourg
Großherzogtum Luxemburg


(Detailer)	(Detailer)
National Devise: Mir wëlle bleiwe wat mir sinn

Offiziell Sprooch:	Lëtzebuergesch, Däitsch, Franséisch
Haaptstad: Awunnerzuel:	Lëtzebuerg 82.355
Groussherzog:	Henri
Premierminister:	Jean-Claude Juncker
Fläch:	2.586 km²
Bevëlkerung: - Total: - Bevëlkerungsdicht:	Op 161. Plaz 451.600 (2004) 174,6/km²
Onofhängegkeet:	9. Juni 1815 (geschaf um Wiener Kongress) 19. Abrëll 1839 (Traité vu London) 11. Mee 1867 (definitiv unerkannt)
Nationalfeierdag:	23. Juni
Währung:	Euro (virun 1999: Lëtzebuerger Frang)
Zäitzon:	UTC+1 (+2 am Summer)
Internet TLD:	.lu
International Virwahl:	352

Kaart vu Lëtzebuerg

D'Groussherzogtum Lëtzebuerg ass e Land an Europa, dat tëschent Däitschland, der Belsch a Frankräich läit. Et huet ronn 450.000 Awunner. Lëtzebuerg ass Member vun der UEBL, dem Benelux, der Europäescher Unioun, der OECD an der NATO.

Inhaltsverzeechnis

1 Geschicht
2 Politik
3 D'Sprooch
4 Distrikter a Kantoner
5 Geographie
6 Geologie
7 Economie
8 Demographie
9 Kultur
10 Audiovisuel
11 Den Numm "Lëtzebuerg" an anere Sproochen
12 Linken
- 12.1 Kuckt och
- 12.2 Um Spaweck

[Änneren] Geschicht

Am Joer 963, op Pällemsonndeg, huet den Ardennergrof Siegfried mam Klouschter Sankt Maximin vun Tréier Lännereien zu Feelen géint de Bock, op dem e Kastell mam Numm „Lucilinburhuc“ stung, getosch.

Ronn 500 Joer laang war Lëtzebuerg dunn eng onofhängeg Grofschaft (vun 1354 un: Herzogtum), bis datt 1437 d'Haus Lëtzebuerg ausstierft an d'Land en Deel vun der Bourgogne gëtt, a kuerz dono vun de südlechen Néierlanden, deenen hir Hären a Meeschtern et och deelt (dorënner Frankräich, Spuenien an Éisträich). Während deene ronn 400 Joer Friemherrschaft gouf Lëtzebuerg och eng éischte Kéier gedeelt, an zwar 1659 duerch den Traité vun de Pyrenäen.

Um Wiener Kongress 1815 gouf Lëtzebuerg vun den europäesche Groussmächt zum "onofhängege" Groussherzogtum ernannt, mee et huet Gebidder u Preisen missen oftrieden. Den hollännesche Kinnek Wëllem I. gëtt och Groussherzog vu Lëtzebuerg. 1839, néng Joer no der Grënnung vun der Belsch, gëtt déi heiteg Provënz Lëtzebuerg der Belsch zougedeelt. 1848 kritt Lëtzebuerg seng éischt eege Constitutioun, déi eng vun deen deemools liberalste war, mee schonns 1856 vum Kinnek selwer nees ausser Kraaft gesat gouf. 1867, fir e Krich tëschent Preisen a Frankräich ze verhënneren, gëtt zu London Lëtzebuerg als fir ëmmer neutral an onofhängeg erkläert. 1890 huet dat hollänescht Herrscherhaus vun Oranien-Nassau kee männlechen Nokomme fir op de lëtzebuergeschen Troun, an esou kritt d'Land säin "eegent" Herrscherhaus (dat vun Nassau-Weilburg).

D'éiweg Neutralitéit hënnert 1914-1918 a 1940-1944/45 d'Däitscht Räich net dorunner, Lëtzebuerg am Éischten an am Zweete Weltkrich ze besetzen. Am Zweete Weltkrich gëtt Lëtzebuerg de facto wéi e Reichsgebiet behandelt. Am Ufank mat schéi Schwätzen, dono mat Terror, probéieren d'Besatzer, d'Lëtzebuerger dovunner z'iwwerzeegen, datt si Heim ins Reich gehéieren. Eng lëtzebuergesch Minoriteit, déi ofschätzeg "Gielemännercher", genannt gouf, huet mat den Nazië collaboréiert. Vun 1942 u mussen d'Lëtzebuerger an d'Wehrmacht. 1944/45 gëtt den Norde vum Land wärend der Ardennenoffensiv uerg zerstéiert.

Kuckt och den Artikel Lëtzebuerg am Zweete Weltkrichd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

Nom Krich gëtt Lëtzebuerg seng Neutalitéit op a gëtt Member vun enger Rëtsch supranationalen Organisatiounen.

Kuckt och den Artikel Geschicht vu Lëtzebuergd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

[Änneren] Politik

Lëtzebuerg ass eng repräsentativ Demokratie, a Form vun enger konstitutionneller Monarchie mat engem Groussherzog als Chef vum Land.

Kuckt och den Artikel Politesche System vu Lëtzebuergd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

[Änneren] D'Sprooch

D' Nationalsprooch zu Lëtzebuerg ass Lëtzebuergesch. Zënter dem Gesetz vun 1984 ass Franséisch d' Legislativsprooch, a gëtt och vun den Immigrante vill geschwaat. Ausserdeem gëtt nach vu 14% vun de Leit Portugisesch geschwaat, a vill Leit schwätzen nach Englesch.

Kuckt och den Artikel [[]]d'Artikelen [[]] an [[]]d'Artikelen Méisproochegkeet zu Lëtzebuerg, Dialektologie an Lëtzebuergeschd'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

[Änneren] Distrikter a Kantoner

Lëtzebuerg ass an dräi Verwaltungsdistrikter:

an an zwielef Kantonen agedeelt.

Kuckt och den Artikel Lëscht vun de Lëtzebuerger Kantonend'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

[Änneren] Geographie

Kuckt och den Artikel Geographie vu Lëtzebuergd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

[Änneren] Geologie

Kuckt och den Artikel Geologie vu Lëtzebuergd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

[Änneren] Economie

Kuckt och den Artikel Lëtzebuerger Wirtschaftsstrukturd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

Zu den Haaptentreprisen zu Lëtzebuerg zielen (klasséiert no der Zuel vun hiren Employéen): Arcelor, Goodyear, Groupe Cactus, CFL, Fortis-BGL, Dexia, Luxair, Pedus Service, BCEE, Groupe Guardian, Du Pont de Nemours, Kredietbank, Groupe Courthéoux-Match, Cargolux, Groupe Saint-Paul, TDK Recording Media Europe, Brink's Security Luxembourg, ING, Groupe Céramétal, BNP Paribas Luxembourg, Auchan Luxembourg.

[Änneren] Demographie

Kuckt och den Artikel Demographie vu Lëtzebuergd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

[Änneren] Kultur

2007 ass Lëtzebuerg mat der Groussregioun Kulturhaaptstad vun Europa.

Kuckt och den Artikel Kultur zu Lëtzebuergd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].

[Änneren] Audiovisuel

Lëtzebuerg huet joerzéngtelaang eng Pionéierroll a puncto europawäite kommerzielle Radio- (zënter 1929) an Tëlëvisiounsprogramme (zënter 1954) gespillt. Haut nach huet d'RTL Group hei hire Sëtz. 1988 gouf deen éischte Lëtzebuerger Televisiounssatellit, Astra 1A op Orbit geschéckt; eng sëlleche koumen der no, déi vun der SES Astra, déi hei hire Sëtz huet bedriwwe ginn. An deene leschte Joerzéngte huet och d'Lëtzebuerger Filmproduktioun en Opschwong erlieft, ongeféier 40 Produktiounsfirme ginn et am Land.

[Änneren] Den Numm "Lëtzebuerg" an anere Sproochen

Albanesch: Luksemburgu
Arabesch: لوكسمبورغ (Luksemburgh)
Baskesch: Luxenburgo
Bulgaresch a Russesch: Люксембург (Ljuksemburg)
Chinesesch: 盧森堡 (Lusenbao)
Däitsch, Finnesch, Hollännesch, Ungaresch, Räto-Romanesch, Rumänesch, Schwedesch: Luxemburg
Dänesch: Luxemburg, Luxembourg oder Luxemborg
Englesch, Franséisch an Afrikaans: Luxembourg
Frisesch: Luksemboarch
Griichesch: Λουξεμβούργο (Luxemvúrgho)
Iresch: Lucsamburg
Islännesch: Lúxemborg
Italienesch: Lussemburgo
Japanësch: ルクセンブルグ (Rukusenburugu)
Kroatesch, Estlännesch a Polnesch: Luksemburg
Latäin: Luxemburgum
Lettlännnesch: Luksemburga
Litauesch: Liuksemburgas
Mazedonesch a Serbesch: Луксембург (Luksemburg)
Polnesch: Luksemburg
Portugisesch a Spuenesch: Luxemburgo
Slowakesch: Luxembursko
Tschechesch: Lucemburk
Tierkesch: Lüksemburg
Ukrainesch: Люксембург (Ljuksemburh)
Walisesch: Lwcsembwrg
Walounesch: Lussimbork

[Änneren] Linken

[Änneren] Kuckt och

Kuckt och den Artikel Portal:Lëtzebuergd'Artikelen [[{{{2}}}]] an [[{{{3}}}]]d'Artikelen [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] an [[{{{6}}}]]d'Artikelen [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] an [[{{{10}}}]].