Wojciech Jaruzelski

Z Wikipedii

Wojciech Witold Jaruzelski
'
Życie	generał armii
Urodził się	6 lipca 1923 Kurów, Polska
Kariera
W służbie od
Pełniona funkcja	prezydent RP, prezydent PRL, przew. Rady Państwa PRL, premier PRL, minister ON, szef SG WP
Główne wojny i bitwy	stan wojenny, II wojna światowa
Odznaczenia

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Okres urzędowania	od 31 grudnia 1989 do 22 grudnia 1990
Następca	Lech Wałęsa
Pierwsza Dama	Barbara Jaruzelska
Szef Kancelarii Prezydenta	pierwszy Michał Janiszewski

Wojciech Witold Jaruzelski (ur. 6 lipca 1923 w Kurowie) - emerytowany żołnierz Ludowego Wojska Polskiego w stopniu gen. armii, były polski działacz komunistyczny i polityk na stanowiskach: I sekretarz KC PZPR (1981-1989), premier PRL (1981-1985), przewodniczący Rady Państwa PRL (1985-1989), prezydent PRL (1989) i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (1989-1990).

Spis treści 1 Biografia 2 Kariera polityczna 2.1 Okres Polski Ludowej 2.1.1 Stan wojenny 2.2 III Rzeczpospolita 2.2.1 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 2.2.2 Działalność po prezydenturze 3 Z życia osobistego 4 Twórczość 5 Przebieg kariery wojskowej 6 Odznaczenia 7 Ciekawostki 8 Zobacz też 9 Linki zewnętrzne 10 Przypisy

[edytuj] Biografia

Wywodzi się z patriotycznej rodziny ziemiańskiej pieczętującej się herbem Ślepowron. Ojciec (Władysław Mieczysław Jaruzelski) walczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920, dziadek (Wojciech Jaruzelski senior) w powstaniu styczniowym. Przed wojną uczęszczał do gimnazjum prowadzonego przez zakon marianów na warszawskich Bielanach. We wczesnej młodości był bardzo religijnym i dobrze zapowiadającym się uczniem. W 1939 wraz z rodziną przeniósł się na Litwę, a po aneksji tego kraju przez sowietów w 1940 został zesłany na Syberię. Pracował w tajdze^[1] przy wyrębie lasów, gdzie nabawił się choroby oczu, ślepoty śnieżnej, która to choroba trwale uszkodziła mu wzrok. Podczas zesłania zmarł ojciec generała, Władysław, pochowany w Bijsku.

Sam Jaruzelski po nieudanej próbie dostania się do armii Andersa, ukończył szkołę oficerską w Riazaniu i został skierowany do 2 Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego jako dowódca plutonu zwiadu. Jako pomocnik szefa sztabu 5 pułku piechoty ds. zwiadu, przeszedł szlak bojowy 1 Armii Wojska Polskiego. Brał udział w walkach nad Wisłą, na przyczółku magnuszewskim, o wyzwolenie Warszawy, o przełamanie Wału Pomorskiego, a także nad Bałtykiem, Odrą i Łabą.

W latach 1945-1947 brał udział w walkach z oddziałami podziemia antykomunistycznego w okolicach Częstochowy i Piotrkowa Trybunalskiego. Według dokumentów znajdujących się w archiwach IPN współpracował w tym okresie jako agent informator z Informacją Wojskową (uzależnionym od ZSRR organem kontrwywiadu wojskowego działającym w Polsce w latach 1944-1957) pod pseudonimem "Wolski". Sam Jaruzelski określał te informacje pomówieniem.^[2] Generał Jaruzelski, odnosząc się do zarzutów w wypowiedzi dla Trybuny stwierdził:

"Oskarżenia są nonsensowne. Mówi się o mnie jako o podpułkowniku, gdy ja w 1946 roku byłem kapitanem. Nie ma na tym dokumencie żadnego mojego podpisu, ani oświadczenia. Trwa polowanie na moją osobę. Nasila się ono i będzie nasilać. Jest to prawdopodobnie związane z moją najnowszą książką >Pod prąd<, która pokazuje wiele wstydliwych faktów, a w szczególności wystawia nie najlepsze świadectwo niektórym historykom i politykom. Nie chcę się więc teraz angażować w szaleństwo teczkowo-lustracyjne. Uważam, że jeśli tego typu sprawy mają być poważnie rozpatrzone, to tylko przez komisję prawdy, o której szczegółowo mówiłem w przeszłości. Uwłacza mi prowadzenie dyskusji niemal w kategorii oskarżonego z ludźmi, którzy nie mają do tego ani politycznego, ani moralnego tytułu".^[3]

Ukończył z wyróżnieniem Wyższą Szkołę Piechoty i Akademię Sztabu Generalnego. W latach 1947-1957 był wykładowcą taktyki i służby sztabów w Wyższej Szkole Piechoty, szefem Zarządu Akademii Wojskowych, Szkół i Kursów Oficerskich oraz zastępcą szefa Głównego Zarządu Wyszkolenia Bojowego (w 1956 awansowany jako najmłodszy w korpusie oficerskim do stopnia generała); w październiku tego samego roku, jako jedyny polski generał, opowiedział się za pozostaniem Rokossowskiego w LWP. W latach 1950-1952 brał udział w zajęciach dwuletniego Wieczorowego Uniwersytetu Marksizmu i Leninizmu, które ukończył z oceną bardzo dobrą. W latach 1957-1960 dowodził 12 Dywizją Zmechanizowaną w Szczecinie.

Zawodową służbę wojskową zakończył 31 stycznia 1991.

[edytuj] Kariera polityczna

[edytuj] Okres Polski Ludowej

W 1960 został powołany na stanowisko szefa Głównego Zarządu Politycznego WP^[4], a w 1962 mianowany wiceministrem obrony narodowej. Od 1965 pełnił funkcję szefa Sztabu Generalnego WP. W okresie 1967-1968 jako członek ścisłego kierownictwa resortu obrony współodpowiedzialny był za usuwanie z armii i degradację blisko 1300 oficerów pochodzenia żydowskiego lub Polaków ożenionych z kobietami pochodzenia żydowskiego, co było częścią antysemickich działań władz państwowych, których kulminacją były tzw. wydarzenia marcowe. W ramach antysemickiej akcji fałszywie przypisywano również żydowskie pochodzenie ministrowi obrony narodowej Marianowi Spychalskiemu, w efekcie czego Spychalski stracił stanowisko, a jego miejsce zajął Jaruzelski. Ministrem obrony narodowej Jaruzelski był od 11 kwietnia 1968 do 21 listopada 1983. Podczas pełnienia tej funkcji przez Jaruzelskiego jednostki LWP brały udział w tłumieniu praskiej wiosny przez siły Układu Warszawskiego.

Wojciech Jaruzelski nadzorował także tłumienie wystąpień robotników w czasie wydarzeń grudnia 1970 na Wybrzeżu, gdyż był wówczas Ministrem Obrony Narodowej. Z tego powodu zarzucano mu współodpowiedzialność za krwawe wydarzenia które miały wtedy miejsce. Jaruzelski twierdził iż rozkaz strzelania do robotników zapadł w najwyższym kierownictwie PZPR, do którego jako zastępca członka Biura Politycznego PZPR on wtedy nie należał i nie ponosi odpowiedzialności za to co się stało. Nie protestował jednak przeciwko decyzji o użyciu broni wobec demonstrantów^[5], która zapadła na posiedzeniu Biura Politycznego KC PZPR w dniu 15 grudnia w Warszawie, na której był obecny. Zdaniem krytyków gen. Jaruzelskiego, brak jego sprzeciwu i jednomyślność decyzyjna innych członków narady, wskazują iż w rzeczywistości decyzja o użyciu broni zapadła kolegialnie^[6], zatem gen. Jaruzelski ponosi za tę decyzję współodpowiedzialność.

Aktywnie uczestniczył także w przygotowaniach do pacyfikacji strajków na Wybrzeżu, wydając jako Minister Obrony Narodowej szereg decyzji - 8 grudnia 1970 gen. Jaruzelski wydał rozkaz^[7] (rozkaz MON nr 8884/Oper.) "(...) w sprawie zasad współdziałania wojska i resortu spraw wewnętrznych w zakresie zwalczania wrogiej działalności (...)", który stanowił podstawę do kooperacji MON i MSW w tłumieniu robotniczych prostestów w czasie wydarzeń grudnia 1970 i był jedną z przyczyn późniejszej masakry. Także 14 grudnia 1970 o godz. 23:40 z polecenia gen. Jaruzelskiego szef Sztabu Generalnego WP wydał tajny szyfrogram^[8] nakazujący dowódcom okręgów wojskowych przeprowadzających akcję pacyfikacyjną na Wybrzeżu podjęcie działań w przypadku ewentualnego użycia wojsk do zadań specjalnych i faktycznie włączający siły zbrojne do konfliktu.

Do Polskiej Partii Robotniczej wstąpił w 1947. Od 1964 był członkiem Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1970-1971 był zastępcą członka, a od 1971 – członkiem Biura Politycznego. Na IV Plenum KC PZPR (18 października 1981) został wybrany I sekretarzem KC PZPR.

W latach 1961-1989 był posłem na Sejm. W 1981 został prezesem Rady Ministrów. Współtworzył PRON. W 1983 został powołany przez Sejm na przewodniczącego Komitetu Obrony Kraju – Zwierzchnika Sił Zbrojnych, a przez Radę Państwa mianowany Naczelnym Dowódcą Sił Zbrojnych na wypadek wojny. W 6 listopada 1985 został powołany przez Sejm na przewodniczącego Rady Państwa. Odmówił przyjęcia stopnia marszałka LWP.

W latach osiemdziesiątych Jaruzelski inicjował reformy gospodarcze i instytucjonalne (np. powołanie Trybunału Stanu, Rzecznika Praw Obywatelskich czy Naczelnego Sądu Administracyjnego). Był twórcą Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa, która skupiała również kilku opozycjonistów, np. Macieja Giertycha, Ryszarda Bendera, Władysława Siłę-Nowickiego czy Krzysztofa Skubiszewskiego). Próby przemian gospodarczych spaliły na panewce (klęska w referendum).

Był głównym animatorem Okrągłego Stołu, choć nie uczestniczył w jego obradach. Nie kandydował też w przegranych przez komunistów wyborach do Sejmu w czerwcu 1989 roku.

[edytuj] Stan wojenny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Stan wojenny w Polsce 1981-1983.

13 grudnia 1981 wprowadził w Polsce stan wojenny i stanął na czele Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego – (WRON). W lutym 1992 Sejm przeważającą liczbą głosów podjął uchwałę, w której uznał decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego za sprzeczną z konstytucją PRL. Powołano specjalną komisję do przesłuchania ówczesnych członków Rady Państwa, po roku parlament został jednak rozwiązany, a przejmujące wówczas władzę SLD i PSL zrezygnowały z kontynuacji śledztwa parlamentarnego. Jaruzelskiego doceniono, zapraszając go na pierwsze posiedzenie Sejmu II kadencji. W 1996 roku komisja odpowiedzialności konstytucyjnej gromadząca dokumenty dotyczące stanu wojennego uznała, że wprowadzenie stanu wojennego było "wyższą koniecznością", sejm umorzył postępowanie wobec Jaruzelskiego podzielając opinię tej komisji (nie wiedziała ona jednak o kilku istotnych faktach mogących świadczyć przeciwko gen. Jaruzelskiemu^[9]).

Jedna z osób represjonowanych w okresie stanu wojennego, działacz chłopski Stanisław Helski uderzył Jaruzelskiego kamieniem w twarz podczas spotkania 11 października 1994 r., na którym promował on swą książkę w księgarni na placu Legionów we Wrocławiu.

Co roku przed domem Wojciecha Jaruzelskiego odbywają się demonstracje zwolenników i przeciwników wprowadzenia stanu wojennego. 13 grudnia 2003 po raz pierwszy uczestniczyli w manifestacji zwolennicy Jaruzelskiego, którzy podziękowali mu za decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego. Po raz pierwszy Jaruzelski wyszedł do demonstrujących, dziękując im za wyrazy poparcia i zagrzewając do dalszej walki "na froncie ideologicznym i edukacyjnym", podkreślił, iż "gdyby nie stan wojenny z 13 grudnia 1981, nie byłoby 13 grudnia w Kopenhadze i w Brukseli".^{[potrzebne źródło]}

[edytuj] III Rzeczpospolita

[edytuj] Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

Od 19 lipca 1989 prezydent PRL (od 31 grudnia 1989 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej), wybrany przez Zgromadzenie Narodowe przewagą jednego głosu. Popierał reformy rządu Mazowieckiego. Tylko raz w ciągu swej kadencji zawetował ustawę (Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o zniesieniu 22 lipca jako Narodowego Święta Odrodzenia Polski (Dz.U. 1990 nr 28 poz. 159)).^[10]

13 kwietnia 1990 podczas oficjalnej wizyty W ZSRR otrzymał od Michaiła Gorbaczowa kopie dokumentów dotyczących zbrodni katyńskiej z 1940.

W wyniku nacisku społecznego 19 września 1990 przesłał do Marszałka Sejmu projekt ustawy konstytucyjnej skracający jego kadencję oraz wprowadzający do porządku konstytucyjnego wybory powszechne Prezydenta RP.

Z chwilą objęcia urzędu przez nowowybranego prezydenta-elekta Lecha Wałęsy w dniu 22 grudnia 1990 na mocy art. 2 Ustawy z dnia 27 września 1990 roku o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wygasła kadencja prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.

Po roku 1990 Wojciech Jaruzelski wycofał się z życia politycznego, choć brał udział w debatach społecznych i politycznych (wypowiadał się na temat członkostwa Polski w Unii Europejskiej).

[edytuj] Działalność po prezydenturze

31 marca 2006 Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (pion śledczy IPN) postawiła go w stan oskarżenia pod zarzutem popełnienia zbrodni komunistycznej, polegającej na kierowaniu w 1981 i 1982 zorganizowanym związkiem przestępczym o charakterze zbrojnym, mającym na celu popełnianie przestępstw. Polegały one m.in. na pozbawianiu ludzi wolności. Drugi zarzut to podżeganie członków Rady Państwa PRL do przekroczenia ich uprawnień przez uchwalenie dekretów o stanie wojennym. Podstawą do postawienia zarzutów były odtajnione przez ministra obrony Radosława Sikorskiego dokumenty Układu Warszawskiego, w tym także "Myśl przewodnia wprowadzenia stanu wojennego" podpisana w marcu 1981 przez Jaruzelskiego i Kanię.

Wcześniej Jaruzelskiemu wytoczono proces o udział w tłumieniu protestów robotniczych w 1970. Proces ten nie zakończył się do dziś (wrzesień 2006).

[edytuj] Z życia osobistego

Żoną Wojciecha Jaruzelskiego jest od 1960 Barbara Jaruzelska (ślub wzięli w Szczecinie), profesor filologii germańskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Ma córkę Monikę (małżonkę Dariusza Fedyniaka) oraz wnuka Gustawa.

[edytuj] Twórczość

Autor książek:

• Stan wojenny. Dlaczego? (współautorzy: Marek Jaworski, Włodzimierz Łoziński)
• Różnić się mądrze
• Wyjaśniam
• Przed Sądem
• Przeciwko bezprawiu
• Pod prąd czyli refleksje rocznicowe

[edytuj] Przebieg kariery wojskowej

• 1943 – chorąży
• 1944 – podporucznik
• 1945 – porucznik
• 1946 – kapitan
• 1948 – major
• 1949 – podpułkownik
• 1953 – pułkownik
• 1956 – generał brygady
• 1960 – generał dywizji
• 1968 – generał broni
• 1973 – generał armii

[edytuj] Odznaczenia

Wojciech Jaruzelski został odznaczony:

• Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari,
• Orderem Budowniczych Polski Ludowej,
• Orderem Sztandaru Pracy I klasy,
• Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski,
• dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

26 marca 2006 Jaruzelski został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Zesłańców Sybiru. Komentując ten fakt, stwierdził, że cieszy się, iż prezydent Kaczyński wzniósł się ponad historyczne podziały. Po ujawnieniu tego faktu przez TVN Kancelaria Prezydenta oświadczyła, że Jaruzelski został odznaczony przez pomyłkę, gdyż "Prezydent akceptował tylko postanowienia, nie zaś listy osób" i nie zdawał sobie sprawy, że na liście występuje Wojciech Jaruzelski ^[11]. Po tym oświadczeniu Jaruzelski odesłał otrzymane odznaczenie ^[12] prezydentowi Kaczyńskiemu.

Ponadto posiada m.in.:

• Order Lenina (ZSRR, 1968 i 1983)
• Krzyż Komandorski Orderu Korony (Belgia, 1967)
• Order Rewolucji Październikowej (ZSRR, 1973)
• Order Scharnhorsta (NRD, 1975)
• Krzyż Wielki Orderu Henryka Żeglarza (Portugalia, 1975)
• Order Sztandaru Państwowego (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, 1977)
• Order Suche Batora (Mongolia, 1977)
• Order Czerwonego Sztandaru (Węgierska Republika Ludowa, 1977)
• Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR, 1978)
• Order Białego Lwa (Czechosłowacja, 1978)
• Order Klementa Gottwalda (Czechosłowacja, 1983)
• Order Gwiazdy Socjalistycznej Republiki Rumunii I klasy ze Wstęgą (Rumunia, 1983)
• Order Złotej Gwiazdy (Wietnam, 1983)
• Order Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1983)
• Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia, 1983)
• Order Sztandaru I klasy z diamentami (Węgierska Republika Ludowa, 1983)
• Order Jose Marti (Kuba, 1983)
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Wybawcy (Grecja, 1987)
• Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja, 1989).

oraz wiele innych medali polskich i zagranicznych.

Źródło: Who is who in the world, 1989.

[edytuj] Ciekawostki

• Na 5 złotowych monetach z lat 80. widniał na dole awersu skrót JM.N. – po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 przeciwna polityce Jaruzelskiego część społeczeństwa zaczęła tłumaczyć ten skrót jako Jaruzelski Morduje Naród.
• Podczas studiów na Akademii Sztabu Generalnego, koledzy Wojciecha Jaruzelskiego nazywali go "małym Jezusem" – z powodu niezwykłej przykładności, pilności i dobrego wychowania^[13] .
• Wojciech Jaruzelski jest krewnym księcia Hugona Juliusza Radolińskiego herbu Leszczyc.
• 13 grudnia 1981, na jednym z domów w Warszawskiej dzielnicy Wola ktoś napisał; "Generale ! Być może historia ci wybaczy, ale ja cię p..." (w kilka godzin później napis został zamazany)^[14]

[edytuj] Zobacz też

• Grudzień 1970
• Okrągły Stół

[edytuj] Linki zewnętrzne

• oficjalna strona gen. Wojciecha Jaruzelskiego
• Strona internetowa zwolenników generała Jaruzelskiego
• Zapis czatu z gen. Wojciechem Jaruzelskim

[edytuj] Przypisy