Georgië

Van Wikipedia

საქართველო Sakartvelo
(Details) (Details)
Basisgegevens
Officiële landstaal:	Georgisch
Hoofdstad:	Tbilisi (Tiflis)
Regeringsvorm:	Republiek
Religie:	Orthodox 84% Moslim 11%
Oppervlakte:	69.700 km² [a] (-% water)
Inwoners:	4.371.535 (2002[b]), 4.361.400 (2005[c]) (62,6 / km² (2005))
Overige
Volkslied:	Tavisupleba
Munteenheid:	lari (GEL)
UTC:	+4
Nationale feestdag:	26 mei
Web | Code | Tel.	.ge | GEO | 995

Georgië is een land dat geografisch gezien voor het grootste deel in Azië ligt en voor een zeer klein deel ook in Europa ligt (transcontinentale staat). Het grenst aan Rusland, Azerbeidzjan, Armenië, Turkije en de Zwarte Zee. Georgië is sinds 27 april 1999 lid van de Raad van Europa en beschouwt zichzelf als een Europees land.

Inhoud 1 Geschiedenis 1.1 Afkomst naam 2 Demografie 2.1 Taal 2.2 Religie 3 Bestuurlijke indeling 4 Geografie 4.1 Steden 5 Bezienswaardigheden 5.1 Musea 5.2 Klimaat 6 Politiek 6.1 Politieke partijen 6.2 President 7 Economie 7.1 Natuurlijke rijkdommen 8 Verkeer en vervoer 9 Sport 10 Zie ook 11 Bronnen en referenties

[bewerk] Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Georgië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Georgië kent een zeer lange geschiedenis die teruggaat tot het neolithicum, toen zich er de eerste mensen vestigden. Archeologen hebben oude nederzettingen teruggevonden uit het 5e millennium v. Chr. in de regio Imiris-gora in Oost-Georgië. De Grieken kenden het als Colchis en later stond de westelijke kuststreek bekend als Egrisi en de oostelijke bergstreek als Kaukasisch Iberië, voordat het werd geannexeerd door het Romeinse Rijk. In de tijd daarna behielden de Georgiërs gedurende ongeveer 1000 jaar min of meer hun onafhankelijkheid, ook tijdens de aanvallen van achtereenvolgens de Arabieren, Mongolen, Perzen en Turken. Van 1008 tot 1466 was het een eenheid als het Koninkrijk Georgië onder de dynastie van de Bagrationi. Enkele van de beroemste koningen waren David de Bouwer en Tamar (beide heilig verklaard door de Georgisch-orthodoxe Kerk). Het Koninkrijk Georgië omvatte destijds ook Azerbeidzjan, Armenië en gebieden in de Noordelijke Kaukasus. Het Keizerrijk Trebizonde werd opgezet door Tamar als satellietstaat.

Nadat het Koninkrijk Georgië in verval raakte in de 15e eeuw, ontstond uit de twee Georgische koninkrijken Kartli en Kachetië het koninkrijk Kartli-Kachetië in 1762. In 1783 tekende dit koninkrijk, na zware verwoestingen door Turkse en Perzische invasies, het Verdrag van Georgiejevsk met het Russische Rijk, waardoor het een protectoraat werd van dit rijk. Op 22 december 1800, tekende, naar verluid op het verzoek van koning George XII, tsaar Paul I voor een unie tussen zijn rijk en Kartli-Kachetië. De proclamatie trad in werking op 18 januari 1801. Daarop werd de monarchie van Kartli-Kachetië afgeschaft en in ballingschap gestuurd.^[1] In 1804 werd het een integraal onderdeel van het Russische Rijk. Het koninkrijk Imeretië (West-Georgië) volgde in 1810, nadat de opstand onder leiding van Salomo II was neergeslagen.^[2] Tussen 1803 en 1878 werden de overige gedeelten van het huidige Georgië veroverd tijdens een aantal Russisch-Turkse Oorlogen (Batoemi, Artvin, Achaltsiche, Poti en Abchazië). Georgië was vlak na de Russische revolutie tussen 1918 en 1921 drie jaar onafhankelijk als de mensjewistische Democratische Republiek Georgië, waarna het Rode Leger het heroverde en daarop de Sovjet-Unie Georgië eerst samen met Armenië en Azerbeidzjan de Transkaukasische Federatie vormde om in 1936 te worden afgesplitst als de Georgische SSR, in Nederland meestal 'Groezië' genoemd naar de Russische naam Groezische SSR voor het gebied.

De huidige republiek Georgië is ontstaan bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. De eerste president was Zviad Gamsachoerdia, die echter door een staatsgreep werd afgezet en vervangen door zijn tegenstander Edoeard Sjevardnadze. Abchazië en Zuid-Ossetië vormen echter vazalstaten van Rusland met een eigen regering en met een bevolking die voor een groot deel Russische paspoorten heeft en zorgt er daarmee voor dat de staat Georgië geen echte controle heeft over het land. Er zijn al jaren besprekingen over de situatie aldaar.

In 2003 waren er verkiezingen waarbij de partij van zittend president Edoeard Sjevardnadze tweederde van de stemmen kreeg. De toezichthoudende OVSE constateerde echter onregelmatigheden. Op 22 november werd Sjevardzadze door een volksopstand onder leiding van oppositieleider Michail Saakasjvili verdreven. Op 23 november nam hij ontslag. Dit wordt in Georgië de Rozenrevolutie genoemd. In afwachting van nieuwe verkiezingen werd parlementsvoorzitter Nino Boerdzjanadze tot interim-president benoemd, waarna Saakaasjvili op 4 januari 2004 werd verkozen tot president. Hij wist in 2004 een akkoord te sluiten met Adzjarië, waardoor dit gebied nu weer onder controle staat van Georgië. Zijn populariteit is echter dalende door het voortdurende politieke conflict met Abchazië, de ontevredenheid over de werkloosheid, pensioenen en corruptie.

[bewerk] Afkomst naam

Georgiërs noemen zichzelf Kartvelebi (ქართველები), hun land Sak’art’velo (საქართველო), en hun taal Kartuli (ქართული). Deze namen zijn gebaseerd op een heidens leider, Kartlos, die beschouwd wordt als de vader van alle Georgiërs. De vooral in het buitenland gebruikte benaming Georgië is afgeleid van de Hellenistische term (Grieks: Γεωργία), afgeleid van Georgios (Grieks: Γεώργιος), een Griekse naam die boer betekent. Georgië betekent hierin boerenland.

[bewerk] Demografie

[bewerk] Taal

De 4.361.400 (2005) Georgiërs spreken in meerderheid Georgisch, een Zuid-Kaukasische taal. In het westen wordt het daarmee verwante (maar niet officieel erkende) Mingrelisch gesproken en in de Kaukasus het eveneens verwante Svanetisch.

Een minderheid in het autonome Abchazië spreekt Abchazisch, dat tot een geheel andere taalfamilie behoort (zie: Kaukasische talen). Dat geldt ook voor het bijna uitgestorven Batsisch in de Pankisi-kloof, dat verwant is aan het Tsjetsjeens.
Naast deze Kaukasische talen spreekt men in Georgië nog Armeens (8%), Russisch (6%), Azeri (6%), Ossetisch (3%) en Koerdisch.

[bewerk] Religie

De Georgiërs zijn in meerderheid christelijk. Van hen behoort het grootste deel tot de Georgisch-Orthodoxe Kerk (65%), en kleinere groepen tot de Russisch-orthodoxe Kerk (11%) en de Armeense Apostolische Orthodoxe Kerk (8%). Circa 10% is soennitisch moslim: dit betreft de Azerbeidzjaanse minderheid in het oosten, de meeste Abchaziërs in het noordwesten en de Adzjariërs in het zuidwesten. Tenslotte zijn er kleine joodse gemeenschappen.

[bewerk] Bestuurlijke indeling

Zie Deelgebieden van Georgië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het land is administratief onderverdeeld in 9 regio's, 2 autonome republieken en 1 stad met regiostatus. De regio's zijn verder onderverdeeld in 65 landelijke gebieden, 62 gemeenten en 53 woongebieden "met een stedelijk karakter".

[bewerk] Geografie

Zie Geografie van Georgië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het land is naar het noorden toe begrensd door de Kaukasus-bergketen. Zuid-Georgië bestaat uit de lavaplateaus van de Kleine Kaukasus met oude vulkaankegels. Georgië is erg geaccidenteerd. De Likhi-bergketen verdeelt het land in oost en west. De hoogste berg is de Janga (5051 meter), andere bergen zijn de Kazbek (van vulkanische oorsprong, 5047 m), Tetnuldi (4974 m) en de Shota Rustaveli (4960 m). De belangrijkste rivieren zijn de Rioni en de Mtkvari.

[bewerk] Steden

De belangrijkste steden zijn:

• Tbilisi
• Kutaisi
• Batumi

Enkele andere plaatsen in Georgië zijn:

• Gagra
• Gori
• Kutaisi
• Pitsoenda

[bewerk] Bezienswaardigheden

• Klooster van Gelati

Zie ook:

• Monumenten op de Werelderfgoedlijst

[bewerk] Musea

[bewerk] Klimaat

Het land heeft algemeen gezien een subtropisch klimaat, de hellingen en hoogtes van de Kaukasus zijn droger en hebben een steppeklimaat.

[bewerk] Politiek

[bewerk] Politieke partijen

De belangrijkste politieke partijen zijn:

• de Burgerunie van Georgië van ex-president Edoeard Sjevardnadze
• de Georgische Sociaal-democratische Partij
• de Georgische Unie voor Herstel en de Nationaal-democratische Partij

De communistische partij, die in het sovjettijdperk tot 1990 de enige partij was, werd in 1991 verboden. Een socialistische partij werd in 1994 toegestaan.

[bewerk] President

Op 4 januari 2004 werd Michail Saakasjvili met bijna 86% van de stemmen tot president gekozen. Op 25 januari werd hij als de nieuwe president ingehuldigd, onder toeziend oog van de Russische en Amerikaanse ministers van buitenlandse zaken, Igor Ivanov en Colin Powell. Het parlement besloot om tevens een nieuwe vlag in gebruik te nemen. Deze vlag stamt uit de tijd van het middeleeuwse verenigde Georgische koninkrijk. Michail Saakasjvilli is getrouwd met de Nederlandse Sandra Roelofs.

De oude grondwet van de oude sovjetrepubliek, hoewel op bepaalde punten aangepast, is nog steeds van kracht. De nieuwe grondwet wordt vertraagd door het autonomiedispuut van Abchazië, Adzjarië en Zuid-Ossetië.

Zie ook de Rozenrevolutie

[bewerk] Economie

De economie van Georgië, vroeger een welvarende sovjetrepubliek, werd zwaar getroffen door de burgeroorlog (1991-1992): het toerisme, en de teelt van thee, tabak en citrusvruchten stortten in. Met het bewind van president Sjevardnadze (1992) is de economische situatie verbeterd, maar het herstel wordt bemoeilijkt door de autonomievraag van Abchazië, corruptie en een zwakke overheid. Dit zorgt voor een grote buitenlandse schuld, veel armoede, en achterstallige betalingen van lonen en pensioenen.

Een belangrijke economische stap was het openen van een oliepijpleiding van Bakoe in Azerbeidzjan tot de havenstad Supsa, met een dagelijkse productie van 120.000 vaten.

Toeristisch zijn vooral de wintersport, de kust van de Zwarte Zee en kuuroorden in trek. Ook de oude centra (oa. de vroegere hoofdstad Mtskjeta) trekken toeristen aan.

[bewerk] Natuurlijke rijkdommen

Op de berghellingen langs de Zwarte Zee worden o.m. citrusvruchten, thee, tabak en druiven geteeld. De akkerbouw, die granen, maïs, voedergewassen en etherische oliën produceert, is intensief en sterk gemechaniseerd. De veehouderij omvat runder- (vooral in het westen), schapen- en geiten- (oosten) en varkensteelt.

In het land wordt mangaan en steenkool gewonnen. Deze ertsen worden deels uitgevoerd, deels verwerkt in voertuigen en machines in grote fabrieken in Zestafoni en Roestavi. Energie wordt opgewekt in de steenkool-en aardgascentrales, maar er wordt ook gebruikgemaakt van waterkrachtcentrales.

[bewerk] Verkeer en vervoer

Belangrijke havens zijn:

• Batoemi
• Poti

Er is een luchthaven in Tbilisi.

[bewerk] Sport

Zie hiervoor ook: Georgië op de Olympische Spelen

[bewerk] Zie ook

• Georgië van A tot Z}}

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Georgia van Wikimedia Commons.

Gemenebest van Onafhankelijke Staten
Armenië | Azerbeidzjan |  Georgië |  Kazachstan |  Kirgizië |  Moldavië |  Oekraïne |  Oezbekistan |  Rusland |  Tadzjikistan |  Wit-Rusland Geassocieerd lid:  Turkmenistan

{{{afb_links}}}	Landen in Azië	{{{afb_rechts}}}	{{{afb_groot}}}
Afghanistan · Armenië · Azerbeidzjan · Bahrein · Bangladesh · Bhutan · Brunei · Cambodja · China · Cyprus · Egypte · Filipijnen · Georgië · India · Indonesië · Irak · Iran · Israël · Japan · Jemen · Jordanië · Kazachstan · Kirgizië · Koeweit · Laos · Libanon · Maldiven · Maleisië · Mongolië · Myanmar · Nepal · Noord-Korea · Oezbekistan · Oman · Oost-Timor · Pakistan · Qatar · Rusland · Saoedi-Arabië · Singapore · Sri Lanka · Syrië · Tadzjikistan · Taiwan · Thailand · Turkije · Turkmenistan · Verenigde Arabische Emiraten · Vietnam · Zuid-Korea

{{{afb_links}}}	Landen in Europa	{{{afb_rechts}}}	{{{afb_groot}}}
Albanië · Andorra · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland

Bronnen en referenties:

a. ↑ Verenigde Naties 2004 b. ↑ Laatste census 17 januari 2002 (via V.N.) c. ↑ Officiële schatting van de V.N. 1 juli 2004 ↑ Suny, R. G., 1994, The Making of the Georgian Nation (2e editie), p. 59, Bloomington en Indianapolis, ISBN 0253355796 ↑ George Anchabadze, 2005, History of Georgia: A Short Sketch, p.29, Tbilisi, ISBN 9992871598

41°-43° NB, 40°-47° OL