Jacek Kuroń

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jacek Jan Kuroń ur. 3 marca 1934 we Lwowie, zm. 17 czerwca 2004 w Warszawie

Minister Pracy i Polityki Społecznej
Okres urzędowania	od 12 września 1989 do 14 grudnia 1990
Poprzednik	Michał Czarski
Następca	Michał Boni
Minister Pracy i Polityki Społecznej
Partia polityczna	Unia Demokratyczna
Okres urzędowania	od 11 lipca 1992 do 26 października 1993
Poprzednik	Jerzy Kropiwnicki
Następca	Leszek Miller

Jacek Jan Kuroń (ur. 3 marca 1934 we Lwowie, zm. 17 czerwca 2004 w Warszawie) – jeden z przywódców opozycji demokratycznej w PRL, polski działacz społeczny i polityczny, pedagog, historyk. Działacz ZHP, współzałożyciel KOR, dwukrotny Minister Pracy i Polityki Społecznej. Ojciec Macieja Kuronia.

[edytuj] Biografia

Urodził się w 1934 roku w rodzinie o PPS-owskich tradycjach. W 1949 był działaczem Związku Młodzieży Polskiej (ZMP). Od 1952 roku pracował jako etatowy instruktor w wydziale harcerskim Stołecznego ZMP, wstąpił też wtedy do PZPR.

Założyciel w 1955 oraz w latach 1955-1961 komendant Kręgu Walterowskiego, następnie Hufca Walterowskiego. W latach 1957-64 pracował w Głównej Kwaterze ZHP.

W 1953 był przewodniczącym Zarządu Uczelnianego ZMP Politechniki Warszawskiej. W listopadzie 1953 roku został usunięty ze Związku Młodzieży Polskiej i PZPR za krytykę koncepcji ideowej ZMP.

W 1955 powstaje Klub Krzywego Koła. On i Karol Modzelewski byli członkami tego klubu.

W 1957 roku ukończył Wydział Historyczny UW. Autor (1964, wraz z Karolem Modzelewskim) Listu otwartego do partii, krytykującego z pozycji marksizmu biurokratyzację i klasowy charakter reżimu PRL. Na jego miejsce proponował "demokrację robotniczą", z takimi rozwiązaniami jak referendum gdzie podejmowanoby decyzję jaka część dochodu narodowego miałaby być konsumowana, a jaka przeznaczona na inwestycje. Robotnicy dokonywaliby w "kolektywny" sposób decyzje dotyczące planu gospodarczego. Został za to skazany na 3 lata więzienia w 1965, ale zwolniono go w 1967. W marcu 1968, w związku z wydarzeniami marcowymi roku aresztowany i skazany za organizację strajków studenckich na 3 i pół roku więzienia. W 1975 współorganizował akcję mającą zablokować poprawki do konstytucji PRL. Sygnatariusz Listu 59. We wrześniu 1976 jeden z sygnatariuszy aktu założycielskiego Komitetu Obrony Robotników, a w 1977 KSS KOR. Od 1977 w redakcji niezależnego kwartalnika Krytyka , a od 1978 wykładał w ramach Towarzystwa Kursów Naukowych (Uniwersytetu Latającego).^{[potrzebne źródło]}

W lipcu i sierpniu 1980 organizował sieć informacji o ruchu strajkowym. We wrześniu 1980 był doradcą Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność". Internowany 13 grudnia 1981, w 1982 aresztowany pod zarzutem próby obalenia ustroju, zwolniony w 1984 na mocy amnestii.

W 1989 brał udział w rozmowach Okrągłego Stołu. W latach 1989-1990 i 1992-93 był ministrem pracy i polityki socjalnej; 1989-2001 posłem na Sejm (OKP, później UD i UW). W wyborach w 1995 kandydował na urząd Prezydenta RP; zajął 3. miejsce, uzyskując 9,2% głosów.

W 2000 założył Uniwersytet Powszechny im. Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach.

Odznaczony Orderem Orła Białego (1998), francuską Legią Honorową, niemieckim Krzyżem Zasługi, ukraińskim Orderem Jarosława Mądrego, litewskim Orderem Wielkiego Księcia Giedymina oraz od dzieci Orderem Uśmiechu.

Grób Jacka Kuronia na Powązkach

W ostatnich latach życia Kuroń bardzo krytycznie oceniał społeczne i gospodarcze rezultaty transformacji ustrojowej. W artykułach prasowych oraz w książkach Działanie i Rzeczpospolita dla moich wnuków krytykował dominację neoliberalizmu, narastające rozwarstwienie społeczne, alienację klasy politycznej. Alternatywę dla status quo dostrzegał w rosnących w siłę ruchach społecznych, zaś wielką uwagę poświęcał edukacji. Swoją ostatnią wypowiedź publiczną skierował do alterglobalistów, zebranych w kwietniu 2004 roku na proteście przeciwko obradom Światowego Forum Ekonomicznego w Warszawie. W liście do nich pisał m.in.: To wy, drodzy przyjaciele, musicie dokonać tego, czego nie są w stanie zrobić dzisiejsze elity: tworzyć nowe koncepcje współpracy społecznej, urzeczywistniać ideały wolności, równości i sprawiedliwości społecznej.^{[potrzebne źródło]}

W swej działalności opozycyjnej używał pseudonimów "Maciej Gajka", "Elżbieta Grażyna Borucka", "EGB".

Jacek Kuroń występował przeciwko łamaniu praw człowieka w Chinach i Tybecie^[1]. Przyjaźnił się z Dalajlamą XIV.^{[potrzebne źródło]}

Uroczysty pogrzeb Jacka Kuronia odbył się 26 czerwca 2004 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych. Hołd oddali mu przyjaciele i przedstawiciele wszystkich wyznań w Polsce: katolicy, ewangelicy, prawosławni, żydzi, buddyści, muzułmanie.

[edytuj] Kontrowersje

Zobacz więcej w osobnym artykule: IPN.

Po publikacji artykułu opartego na badaniach historyków z IPNu w "Życiu Warszawy" (29 sierpnia 2006) na temat domniemanych negocjacji Kuronia z SB, część polityków, głównie wywodzących się z LPR, oskarżyło Kuronia o "zdradę"^[2]". Zarzuty te, szczególnie ostro sformułowane przez urzędującego wicepremiera RP Romana Giertycha, który porównał też Kuronia do księcia Janusza Radziwiłła i Szczęsnego Potockiego, spotkały się z ostrą, a czasami bardzo ostrą krytyką wielu osób publicznych, licznych polityków lewicy, prawicy i politycznego centrum oraz wielu dawnych działaczy antykomunistycznego podziemia, także tych skonfliktowanych z Kuroniem.^[3]

[edytuj] Przypisy

↑ Anna Bikont, Joanna Szczęsna. "Jacek Kuroń, 1934-2004". 18 września 2006. [dostęp 25 września 2006].
↑ "Giertych: Nie twierdzę, że Kuroń był agentem SB, ja twierdzę coś znacznie gorszego
↑ "Nie zgadzamy się na łajdactwo - listy w obronie pamięci Jacka Kuronia"

[edytuj] Bibliografia

Ważniejsze książki Jacka Kuronia:

Polityka i odpowiedzialność (1984, Aneks, Londyn) -- zbiór artykułów i esejów Kuronia oraz wywiadów przez niego udzielonych,
Wiara i wina. Do i od komunizmu, (1989, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa, a także Aneks, Londyn)
Gwiezdny czas (1991)
Spoko! czyli kwadratura koła (1992, Polska Oficyna Wydawnicza "BGW", Warszawa)
PRL dla początkujących, (1995, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław) -- współautor: Jacek Żakowski
Siedmiolatka, czyli kto ukradł Polskę? (1997, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław) -- współautor: Jacek Żakowski
Działanie. Jeśli nie panujemy nad swoim życiem, ono panuje nad nami (2002, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław)
Rzeczpospolita dla moich wnuków (2004, Rosner i Wspólnicy, Warszawa)