Zabrze

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°18' N 018°47' E

Zabrze
Herb Zabrza Flaga Zabrza
Województwo	śląskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina  - rodzaj	Zabrze miejska
Założono	XIII wiek
Prawa miejskie	1 października 1922
Prezydent	Małgorzata Mańka-Szulik (e-mail)
Powierzchnia	80,47 km²
Położenie	50° 18' N 18° 47' E
Liczba mieszkańców (2006)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	183 943 2363 os./km² 3 487 000 (GZW)
Strefa numeracyjna (do 2005)	032
Kod pocztowy	od 41-800 do 41-820
Tablice rejestracyjne	SZ
Położenie na mapie Polski Zabrze
TERC10 (TERYT)	247801 1
Miasta partnerskie	Essen Hazleton Kaliningrad Lund Opawa Równe Sangerhausen Seclin Sønderborg Trnawa
Urząd miejski3 ul. Powstańców Śląskich 5-7 41-800 Zabrze tel. 032 373 33 00; (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Zabrze (niem. Hindenburg od 1915 do 1945) - miasto na prawach powiatu w województwie śląskim.

W latach 1975-1998 miasto należało do województwa katowickiego.

Spis treści 1 Położenie 2 Podział administracyjny 2.1 Dzielnice i osiedla 2.1.1 Dzielnice 2.1.2 Osiedla 2.2 Osiedla mieszkaniowe 3 Historia 4 Zabytki 4.1 Obiekty poprzemysłowe 4.2 Osiedla mieszkaniowe 4.3 Obiekty użyteczności publicznej 4.4 Budynki mieszkalne 4.5 Obiekty sakralne 4.6 Cmentarze 5 Muzea 6 Parafie i kościoły 7 Edukacja 8 Kultura i rozrywka 9 Rekreacja 10 Turystyka 11 Sport 12 Centra Handlowe 13 Hotele 14 Transport 14.1 Drogowy 15 Znani zabrzanie 16 Miasta partnerskie 17 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Miasto Zabrze jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w zachodniej części województwa śląskiego i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), na Wyżynie Katowickiej nad rzekami Kłodnicą i Bytomką, w dorzeczu Odry.

Miasto sąsiaduje z miastem Bytom, Gliwice i Ruda Śląska oraz powiatem gliwickim i tarnogórskim.

[edytuj] Podział administracyjny

[edytuj] Dzielnice i osiedla

W dniu 22.09.2003 Rada miejska zadecydowała o nowym podziale administracyjnym miasta. Zabrze zostało podzielone na 13 dzielnic i 4 osiedla, które stanowią jednostki pomocnicze miasta.

[edytuj] Dzielnice

• Biskupice
• Centrum Południe
• Centrum Północ
• Grzybowice
• Helenka
• Kończyce
• Maciejów
• Makoszowy
• Mikulczyce
• Pawłów
• Rokitnica
• Zaborze Południe
• Zaborze Północ

[edytuj] Osiedla

• Mikołaja Kopernika
• Młodego Górnika
• Tadeusza Kotarbińskiego
• Janek

[edytuj] Osiedla mieszkaniowe

• Osiedle Borsiga
• Osiedle Dorota
• Osiedle Gajdzikowe Górki
• Osiedle Górnicze
• Osiedle Janek
• Osiedle Mikołaja Kopernika
• Osiedle Marii Skłodowskiej-Curie
• Osiedle Wojciecha Korfantego
• Osiedle Wyzwolenia
• Osiedle Jodłowa
• Osiedle Sobieskiego

[edytuj] Historia

• osady istniały tu przed najazdem Mongołów
• 1243 – pierwsza wzmianka o Biskupicach, osadzie na terenie dzisiejszego Zabrza
  • 25 marca – księżna kaliska Viola wystawia dokument, w którym na rzecz biskupa wrocławskiego zrzeka się prawa poboru daniny i innych opłat ville [...] Biscupici dicitur cirka Bitom
• 1260 – przywileje, nadane biskupowi wrocławskiemu w 1243 r., rozszerzone zostały przez Władysława, księcia opolskiego i przyczyniły do zagęszczenia sieci osadniczej w rejonie Biskupic
• 1295-1305
  • pierwsza wzmianka o Zabrzu (Sadbre czyli miejsce za debrami – zarośniętymi dołami z płynącym wśród wzgórz strumieniem); w dokumencie Rejestr Ujazdu części Liber fundationis episcopatus Wratislawiensis (Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), dokument wymienia wśród innych osad: Biskupice, Zaborze, Grzybowice
  • sołtys tworzy osadę, chłopi wolni od podatków, tereny przydzielone osadnikom – po 60 łanów
• 1570 – właścicielem Zabrza został czeski szlachcic Szambor Dluhomil, który po zagarnięciu części ziemi chłopskiej założył alodium z drewnianym dworem.
• 1642 - nowym właścicielem został Aleksander Bielski, który na miejscu drewnianego zbudował murowany piętrowy dwór, stajnie, owczarnię, słodownię i gorzelnię.
• 1639 – w okresie wojny trzydziestoletniej w Zabrzu i Sośnicy wojska Mansfelda grabią żywność
• 1675 – kanclerz księstwa opolsko-raciborskiego, baron Jerzy Welczek (Wilczek) nabył dobra zabrzańskie. Działalność Welczka i jego następców (m.in. Bernharda III hrabiego von Praschma) przyczyniła się do rozwoju gospodarczego tych terenów. W Zabrzu powstał browar, młyny wodne, tartaki
• 1731 przy obecnej ul. Kondratowicza, istniała kolonia nazywana Zabrzer Hammer (Kuźnica)
• 1743 w ramach wprowadzania nowego podziału administracyjnego Śląska, został utworzony powiat bytomski W jego skład weszły: Biskupice, Grzybowice, Makoszowy, Mikulczyce, Rokitnica, Zaborze i Zabrze wraz z istniejącymi w tym czasie koloniami i przysiółkami
• 1749 - właścicielami Zabrza zostaje ród Duninów.
• 1771-1776 – właściciel części Zabrza Maciej Wilczek w trakcie kolonizacji fryderycjańskiej tworzy nowe osady wokół Zabrza: Maciejów, Dorota i Małe Zabrze; w pobliżu zabrzańskiego dworu powstała kolejna kolonia, nazywana początkowo Sand Kolonie (Kolonia Piaskowa) [bądź Schloss Kolonie (Kolonia Zamkowa)]. Z czasem uzyskała urzędową nazwę Klein Zabrze czyli Małe Zabrze. Jako ostatnią utworzono osadę Kończyce
• 1790 – na pograniczu dzielnic Zaborze i Pawłów Salomon Izaak z Brabancji odkrył łatwe w eksploatacji złoża węgla grubości 1 metra
• 1792-1822 – powstaje Kanał Kłodnicki
• 1793
  • powstanie chłopskie
  • według spisu z tego roku w Zabrzu istniały: majątek ziemski, kościół, szkoła, 34 chłopów, 6 ogrodników, 2 młyny, 32 pracowników najemnych – 305 mieszkańców; w Małym Zabrzu: kolonia 12 zagród z 31 mieszkańcami w Zaborzu: majątek ziemski, 15 chłopów, 7 ogrodników, 14 pracowników najemnych
• 1796 – pierwsza zabrzańska kopalnia państwowa Królowa Luiza, początek budowy 1790; na przełomie XIX i XX w. obszar pola górniczego kopalni wynosił 19 km², wydobywano 3 mln ton węgla rocznie, a zatrudnionych było ok. 8 tys. robotników
• 1797 – kopalnia Amalia, zlikwidowana na rzecz Concordii
• 1819-1830 budowa Kronprinzstrasse (Drogi Następcy Tronu) łączącej Królewską Hutę z Gliwicami. Na odcinku od Poremby do Maciejowa dała ona początek dzisiejszej ul. Wolności (najdłuższej ulicy w Europie – ponad 9 kilometrów)
• 1843 – kopalnia Concordia
• 1845
  • 1 października uruchomiono odcinek linii kolejowej z Opola do Świętochłowic przez Gliwice i Zabrze – przedłużenie kolei mającej swój początek we Wrocławiu, jej ostatni odcinek kończący się w Mysłowicach, oddano do użytku rok później. Równocześnie oddano do użytku dworzec kolejowy wybudowany w polach Małego Zabrza, obecnie już nieistniejący.
• 1851 – ekspedycja poczty na trasie kolei górnośląskiej, ustanowienie urzędu listonosza, budowa huty Donnersmarcka
• 1852 – fabryka kotłów Koetza
  • 17 stycznia władze rejencji opolskiej wydały pozwolenie na organizowanie w czwartki targów na terenie Starego Zabrza. W 1875 r. przeniesiono je w rejon placu Warszawskiego (dlatego nosił on nazwę Donnerstagmarktplatz – Plac Targów Czwartkowych)
• 1856 – założono pierwszy szpital
• 1857 – huta Redena
• 1859 – rozbudowa fabryki lin stalowych
• 1861 – Albert Borsig rozpoczął budowę wielkich pieców, stalowni i walcowni w Biskupicach.
• 1862 – wydobycie węgla w kopalni Hedwigswunsch
• 1864 – budowa fabryki szkła
• 1868 – Uruchomienie walcowni i kuźni w zakładach Borsiga.
  • Budowa kopalni "Ludwigsglück" późniejszej kopalni Ludwik.
• 1871 – spis mieszkańców (Zabrze liczy 18 250) – Stare Zabrze 6228 mieszkańców, Małe Zabrze 4723 mieszkańców, Dorota 851 mieszkańców, Zaborze 6448 mieszkańców
• 1872 – Huta Donnersmarcków przekształca się w spółkę akcyjną.
• Uruchomienie stalowni w zakładach Borsig.
• 1873 – okręg Zabrze liczy 2,21 mil kwadratowych z 38481 mieszkańcami, w Zabrzu jest 1117 domów
• 1874 – od stycznia ukazuje się tygodnik "Zabrzer Kreiss Blatt", którego roczna opłata wynosi jednego talara
• 1875 – Próba uzyskania praw miejskich nie powiodła się.
• 1880 – Uruchomienie trzech pieców martenowskich o pojemności 18 t. każdy.
• 1884 – Uruchomiono koksownię "Jadwiga" w Biskupicach
• 1895
  • 25 sierpnia przekazanie do użytku tramwaju parowego
• 1896 – powstanie Miejskiej Straży Pożarnej.
• 1897 – uruchomiono elektrownię.
• 1900 – Gimnazjum im. Królowej Luizy w Zaborzu
• 1900 – 1906 budowa drugiej państwowej kopalni "Delbrück" (od 1945 r. KWK "Makoszowy")
• 1905 – połączenie gmin Stare Zabrze, Małe Zabrze, Dorota w jedną gminę Zabrze liczącą 54 228 mieszkańców,
• luty1915 – po bitwie pod Tannenbergiem nazwę gminy Zabrze zmieniono na Hindenburg, by uczcić marszałka Paula von Hindenburga, dowódcę w zwycięskiej bitwie.
• w koksowni Jadwiga wybudowano nową baterię koksowniczą, wieżę węglową, sortownię koksu i benzolownię.
• 1918
  • październik - reaktywowane zostało Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"
  • październik - powstaje polska Straż Obywatelska
  • grudzień - powstaje Związek Wojacki a następnie Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska
• 1919
  • marzec - powstaje Towarzystwo Czytelni Ludowych kierowane przez ks. Stefana Szwajnocha
  • marzec - powstaje Towarzystwo Polek
  • marzec - kwiecień - pacyfikacja przez Grenzschutz polskich strajków (zabici i ranni)
  • kwiecień - powstaje kierowane przez Józefa Gołąbka Towarzystwo Oświaty na Górnym Śląsku im. św. Jacka
  • 16 do 26 sierpnia – walki I powstania śląskiego
  • październik - polska lista zdobywa w wyborach komunalnych 21 z 36 mandatów
• 1920 – przybycie żołnierzy francuskich
  • 23 maja do 16 czerwca – polski strajk szkolny
  • 14 lipca - napad nacjonalistów niemieckich na artystów Opery Warszawskiej
  • 19 do 25 sierpnia walki II powstania śląskiego
  • sierpień - powstaje Chór Męski "Moniuszko"
  • Zakłady Borsiga przekształcone zostały w spółkę akcyjną Borsigwerk
  • listopad - powstaje Towarzystwo Śpiewu "Chopin"
• 1920
  • maj - powstaje Towarzystwo Sportowe "Hart"
• 1921
  • 20 marca – plebiscyt
  • 2 maja - zdobycie przez polską Policję Górnego Śląska kopalni Zabrze
  • do 4 maja - opanowanie przez powstańców w III powstaniu śląskim prawie całego miasta, a następnie opuszczenie śródmieścia na prośbę wojsk francuskich
  • 26-30 maja - prowokowanie przez Niemców walk ulicznych
  • 5 lipca zakończenie III powstania.
• 1922
  • 1 października – nadanie praw miejskich
• 1922-1939 – teren miasta podzielony między na mocy plebiscytu – Kończyce, Pawłów i Makoszowy znajdowały się w Polsce, a inne gminy w Republice Weimarskiej
• 1924 – Budowa stadionu sportowego przy ul. Zamkowej w Biskupicach (obecnie Gwarek Zabrze)
• II wojna światowa – hitlerowcy utworzyli w Zabrzu filię obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i obozy dla jeńców wojennych
• 1935 - przebudowa placu Wolności
• 1938 - pożar synagogi przy ul. Brysza
• 1945
  • 24 stycznia – wkroczenie Armii Czerwonej
  • 19 marca – przejęcie administracji przez Polskę
• 1946
  • 19 maja - przywrócenie nazwy sprzed 1915 r.
• 1948
  • 14 grudnia – powstanie Klubu Sportowego Górnik Zabrze
• 1950
  • 7 stycznia - powstanie pierwszego Państwowego Szpitala Klinicznego.
• 1951
  • 17 marca – włączono w granice Zabrza: Grzybowice, Mikulczyce, Rokitnica, Kończyce, Makoszowy, Pawłów.
• 1954 – włączenie w granice Zabrza osiedla Helenka
• 1956
  • 2 grudnia – ukazał się pierwszy numer gazety miejskiej Głos Zabrza.
• 1959 – otwarcie Domu Muzyki i Tańca.
• 1961 - Zabrze zwiedził przejazdem major kosmonauta Jurij Gagarin
• 1967 - Podczas oficjalnej wizyty w Polsce gościł w Zabrzu prezydent Republiki Francuskiej generał Charles de Gaulle
• 1970-1975 – budowa osiedla Skłodowskiej – Curie.
• 1971
  • 23 marca katastrofa w kopalni w Rokitnicy. Zawał na poziomie 780 metrów przysypał 19 górników, przeżył tylko jeden – Alojzy Piontek.
• 1976 – otwarcie Hali Widowiskowo – Sportowej przy ul.Matejki
• 1982 – gazeta Głos Zabrza zmienia nazwę na Głos Zabrza i Rudy Śląskiej
• 1985 – listopad – pierwszy w Polsce udany przeszczep serca pod kierunkiem prof. Religi.
• 1986 – 1991 – budowa osiedla im. Mikołaja Kopernika.
• 1996 – ustanowienie św. Kamila patronem miasta.
• 1998
  • uruchomienie oczyszczalni ścieków "Śródmieście".
  • otwarcie Wydziału Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej.
• 2002
  • 19 października - otwarcie estakady drogowej nad parkiem im. Poległych Bohaterów.
• 2005
  • 25 stycznia - otwarcie fragmentu autostrady A4 biegnącej przez dzielnice Kończyce i Makoszowy, z węzłem "Wspólna" w Kończycach (na granicy z Rudą Śląską)
  • 10 marca – spalił się zabytkowy budynek młyna przy skrzyżowaniu ul. Wolności i Brysza.
  • 1 lipca - połączenie KWK "Makoszowy" z KWK "Sośnica" w Gliwicach w dwuruchowy zakład KWK "Sośnica-Makoszowy".

[edytuj] Zabytki

W Zabrzu znajduje się wiele zabytkowych obiektów (głównie z przełomu XIX i XX wieku), takich jak zabytkowe kamienice w centrum miasta, osiedla robotnicze, obiekty sakralne itp.

[edytuj] Obiekty poprzemysłowe

• Wieża ciśnień przy ul. Zamoyskiego 1a z 1909 r., o wysokości 46 m, wniesiona w stylu ekspresjonistycznym
• Wieża ciśnień huty Donnersmarcka z 1871 r., z elementami neogotyku
• Wieża wyciągowa i budynek nadszybia szybu "Maciej" z około 1910 r.

[edytuj] Osiedla mieszkaniowe

• Kolonia robotnicza „Borsigwerk” w dzielnicy Biskupice, wzniesiona w latach 1863-1871
• Kolonia patronacka Ballestrema, w dzielnicy Rokitnica, wzniesiona w latach 1905-1913

[edytuj] Obiekty użyteczności publicznej

• Hotel Admiralspalast przy ul. Wolności 305 z lat 1924-1928, wzniesiony w stylu modernistycznym
• Budynek Muzeum Górnictwa Węglowego przy ul. 3 Maja 19, wzniesiony w latach 1874-1875
• Gmach Sądu Rejonowego (oraz więzienie) przy ul. 3 Maja 21, wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku i rozbudowany w 1907 r.
• Zespół zabudowy Szpitala Klinicznego Śląskiej Akademii Medycznej z drugiej połowy XIX wieku oraz lat 1900-1905 z charakterystyczną wieżą ciśnień z 1904 r.

[edytuj] Budynki mieszkalne

• Dwór z przełomu XVIII i XIX wieku w dzielnicy Mikulczyce
• Kamienica "pod orłem" z 1912 r. przy ul. Dworcowej 9

[edytuj] Obiekty sakralne

• Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła przy ul. Wolnośći 196, wzniesiony w latach 1863-1866 w stylu neoromańskim
• Kościół pw. św. Jana Chrzciciela przy ul. Bytomskiej 37, wzniesiony w latach 1853-1858 w stylu neogotyckim
• Kościół pw. św. Anny przy ul. 3 Maja 18, wzniesiony w latach 1897-1900 w stylu neoromańskim

[edytuj] Cmentarze

• Cmentarz żydowski przy ul. Cmentarnej z XIX wieku

[edytuj] Muzea

Muzea:

• Muzeum Miejskie - pl. Krakowski 9 - Strona muzeum
• Muzeum Górnictwa Węglowego - ul. 3 Maja 19 - Strona muzeum

Skanseny:

• Skansen górniczy "Królowa Luiza" - ul. Wolności 410 - Strona skansenu
• Skansen podziemny "Guido" - ul. 3 Maja 91 - nieczynny

[edytuj] Parafie i kościoły

Rzymskokatolickie:

Diecezja gliwicka

• Parafia św. Andrzeja Apostoła, ul. Wolności 196 - Strona parafii
• Parafia św. Anny, ul. 3 Maja 18
• Parafia św. Antoniego, ul. Rymera 16 - Strona parafii
• Parafia Ducha Świętego, ul. Ks. Tomeczka 1
• Parafia św. Franciszka z Asyżu, ul. Wolności 446 - Strona parafii
• Parafia św. Jadwigi, ul. Wolności 504 - Strona parafii
• Parafia św. Jana Chrzciciela, ul. Bytomska 37
• Parafia św. Józefa, ul. Roosevelta 104 - Strona parafii
• Parafia św. Kamila, ul. Dubiela 10
• Parafia Krzyża Świętego, ul. Jaskółcza 37
• Parafia św. Macieja Apostoła, ul. Kondratowicza 15a
• Parafia Matki Boskiej Różańcowej, ul. Szczecińska 27
• Parafia Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła, ul. Jordana 84
• Parafia Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny, ul. Franciszkańska 1
• Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Kard. Wyszyńskiego 14 - Strona parafii
• Parafia św. Teresy od Dzieciątka Jezus, ul. św. Teresy 2 - Strona parafii
• Parafia św. Wawrzyńca, ul. Mariacka 1
• Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, ul. Bytomska 68
• Parafia św. Wojciecha, ul. Heweliusza 4 - Strona parafii

Archidiecezja katowicka

• Parafia Bożego Ciała, ul. Olsztyńska 7
• Parafia św. Jana i Pawła Męczenników, ul. Szymały 3
• Parafia św. Pawła Apostoła, ul. Gen. Sikorskiego 67b

Ewangelicko–Augsburskie:

• Kościół Pokoju, ul. Klimasa 3 - Strona kościoła

Zielonoświątkowe:

• Zbór w Zabrzu, ul. Sienkiewicza 30 - Strona zboru

[edytuj] Edukacja

W Zabrzu znajdują się liczne placówki oświatowe:

Przedszkola:

• Przedszkola - publiczne 38

Szkoły podstawowe:

• Szkoły podstawowe - publiczne 29

Gimnazja:

• Gimnazja - publiczne 19
• Gimnazja - publiczne 12 - [1]
• Gimnazja - publiczne 2 - [2]
• Gimnazja - publiczne 3 -

-Licea ogólnokształcące:

• Licea ogólnokształcące - publiczne 9

Szkoły policealne:

• Policealne Studium Zawodowe Zabrzańskiego Centrum Kształcenia Ogólnego i Zawodowego
• Policealne Studium Zawodowe Zespołu Szkół Ekonomiczno-Usługowych
• Policealne Studium Zawodowe Zespołu Szkół Spożywczych
• Szkoła Policealna Województwa Śląskiego w Zabrzu - Strona szkoły

Szkoły zawodowe:

• Szkoły zawodowe - publiczne 6
• Medyczne Studium Zawodowe nr 1 im. prof. A. Cieszyńskiego
• Medyczne Studium Zawodowe nr 2

Szkoły wyższe:

• Śląska Akademia Medyczna - Wydział Lekarski i Oddział Stomatologiczny - Strona uczelni
• Politechnika Śląska - Wydział Organizacji i Zarządzania - Strona uczelni
• Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych - (pod opieką naukową Uniwersytetu Śląskiego) - Wydział Filologiczny - Strona uczelni

Inne placówki:

• Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. St. Moniuszki - Szkoła publiczna - Strona szkoły
• NCKU Wszechnica Zabrzańska - Uniwersytet Otwarty i Centrum Kształcenia Ustawicznego - Strona Wszechnicy

W mieście znajdują się również placówki oświatowe innego typu takie jak: szkoły sportowe, szkoły nauki języków obcych, centra kultury, itp.

[edytuj] Kultura i rozrywka

Teatry:

• Teatr Nowy im. Gustawa Morcinka - pl. Teatralny 1 - Strona teatru
• Dom Muzyki i Tańca - ul. gen. de Gaulle'a 17 - Strona DMiT

Kina:

• Multikino (13 sal) - ul. Gdańska 18 - Strona kina
• Roma - ul. Padlewskiego 4 - Strona kina

Domy kultury:

• Miejski Ośrodek Kultury - ul. 3 Maja 91a - Strona ośrodka
• CK Wiatrak - Niezależne Centrum Kultury - ul. Wolności 395 - Strona centrum

Kluby:

• Klub Muzyczny Bohema - pl. Teatralny 1 - Strona klubu
• Klub Muzyczny Esencja - ul. Brysza 6
• Klub Muzyczny Jazz - ul. Gdańska
• Klub Muzyczny OffSide - ul. Wolności 282
• Klub Muzyczny VIP - ul. 3 Maja 32 - Strona klubu

Inne placówki:

• Filharmonia Zabrzańska - ul. Wolności 325 - Strona filharmonii
• Miejska Biblioteka Publiczna im. Jerzego Fusieckiego - ul. ks. Londzina 3 - Strona biblioteki

Poza tym w mieście znajdują się również galerie, miejsca wystaw, itp.

[edytuj] Rekreacja

Parki:

• Park leśny im. Powstańców Śląskich
• Park leśny im. gen. Karola Świerczewskiego
• Park im. Poległych Bohaterów
• Park im. Tadeusza Kościuszki
• Park Hutniczy
• Park Rodzinny
• Park im. Jana Pawła II - w budowie

Kąpieliska:

• Miejski Zakład Kąpielowy - pl. Krakowski 10 - Strona zakładu
• Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji - Kąpielisko Leśne - ul. Srebrna 10 - Strona kąpieliska

Inne:

• Miejski Ogród Botaniczny - ul. Piłsudskiego 60 - Strona ogrodu

[edytuj] Turystyka

Przez Zabrze przebiegają szlaki turystyczne:

Znakowane:

• - Szlak Husarii Polskiej
• - Szlak Obrońców Polskiej Granicy
• - Szlak Okrężny Wokół Gliwic
• - Szlak im. Zygmunta Kleszczyńskiego

Pozostałe:

• 
  - Szlak Zabytków Techniki

[edytuj] Sport

• Górnik Zabrze - Strona klubu
• Gwarek Zabrze - Strona klubu
• Walka Zabrze - Strona klubu
• Stal Zabrze - Strona klubu
• Sparta Zabrze
• Gazobudowa Zabrze - klub piłkarski grający obecnie w IV lidze
• Społem Zabrze - klub piłkarski grający obecnie w A-klasie
• MKS Zaborze - Młodzieżowy Klub Sportowy
• KKS Zabrze - II-ligowy klub piłki nożnej kobiet
• MKS Zabrze Koszykówka Młodzieżowa - Strona klubu
• Studio Tańca "SZOK"
• Zespół Taneczny "MAK"

[edytuj] Centra Handlowe

Centra Handlowe:

• M1 Zabrze - ul. Plutonowego Szkubacza 1 (Real, Praktiker, Media Markt, H&M, Smyk, Empik, Jysk, Charles Vogele, New Yorker, Deichmann, CCC)
• Platan - pl. Teatralny 12 (Real, Go Sport, Carry, Deichmann)

Hipermarkety:

• Kaufland - al. Korfantego
• Real - ul. Plut. R. Szkubacza, Pl. Teatralny

Supermarkety:

• Tesco - ul. Piłsudskiego
• Champion - ul. de Gaulle'a 75, ul. Janika 11
• Lidl - ul. Roosevelta, ul. Wolności
• Biedronka - ul. Szczęść Boże, ul. Krakowska, ul. Klonowa
• Albert - ul. Jordana 86, ul. Chopina 28, ul. Pośpiecha 22, ul. Franciszkańska 18, ul. Olchowa 15, ul. Roosvelta 46

Hurtownie:

• Makro Cash and Carry - al. Korfantego

[edytuj] Hotele

• Hotel Ibis – ul. Jagiellońska 4 - Strona hotelu
• Hotel Silvia – ul. Knurowska 17 - Strona hotelu
• Hotel Diament – ul. Cisowa 4 - Strona hotelu
• Hotel Etap – ul. Bytomska 120
• Hotel Staropolski – ul. Staropolska 3 - Strona hotelu
• Hotelik Klon - ul. Roosevelta 24
• Willa Ambasador – ul. 3 Maja 78 - Strona willi
• Zabrzański Gościniec - al. Bohaterów Monte Cassino 9 - Strona gościńca

[edytuj] Transport

[edytuj] Drogowy

Drogi Wojewódzkie:

• 921

Drogi Krajowe:

• 4
• 78
• 88
• 94

Drogi Europejskie:

• E40

Autostrady:

• A4 (wschód-zachód) - węzeł "Wspólna"

[edytuj] Znani zabrzanie

• Zbigniew Stryj - aktor
• Zbigniew Religa - doktor, minister zdrowia
• Günter Bialas – kompozytor
• Stanisław Bieniasz – dramaturg
• Krystyna Bochenek – senator
• Jakub Burzyński – dyrygent
• Norbert Ernst Dolezich – malarz, grafik, pisarz
• Karol Godula – XIX-wieczny przedsiębiorca
• Jerzy Gorgoń – piłkarz
• Marek Harny – pisarz
• Janosch (Horst Eckert) – niemiecki pisarz, rysownik
• Henryk Kasperczak – piłkarz
• Bogdan Król – malarz
• Krzysztof Nitsch – profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie
• Roman Nowotarski – malarz
• Friedrich Nowottny – dziennikarz, intendent telewizji zachodnioniemieckiej
• Marian Oslislo – malarz, rektor Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach
• Adam Pluszka – poeta
• Jan Sawka – grafik, malarz
• Kazimierz Szołtysek – malarz
• Dariusz Walerjański - historyk, obrońca zabytków, badacz dziejów Żydów na Górnym Śląsku
• Jan Werpechowski scenograf Teatru im. Słowackiego w Krakowie
• Krystian Zimerman – pianista
• Antoni Cygan – malarz
• Dariusz Kortko – redaktor naczelny katowickiego dodatku Gazety Wyborczej
• Jerzy Gorzelik - przewodniczący Ruchu Autonomii Śląska
• Norbert Jan Paprotny - artysta malarz obecnie przebywający w Szwajcarii

[edytuj] Miasta partnerskie

• Opawa (Czechy)
• Sønderborg (Dania)
• Seclin (Francja)
• Essen (Niemcy)
• Sangerhausen (Niemcy)
• Kaliningrad (Rosja)
• Trnawa (Słowacja)
• Hazleton (Stany Zjednoczone)
• Lund (Szwecja)
• Równe (Ukraina)

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Urząd Miejski w Zabrzu
• Zabrze w NaszeMiasto.pl
• Portal miasta Zabrze
• Zabrze w Zobacz.Slask.pl
• Forum Mieszkańców Zabrza w Slask.pl
• Forum mieszkańców Zabrza w Zabrzanie.pl
• Rada Dzielnicy Helenka
• Dzielnica Helenka
• Forum mieszkańców dzielnicy Helenka
• Akty prawa miejscowego
• Zabrze – Moje Miasto (Prywatna strona Ryszarda Kipiasa)
• Walka Zabrze
• Stal Zabrze - Strona klubu