Turkeg

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.

Turkeg (Türkçe)
Perzhioù
Komzet e :	Turkia, Kiprenez, Bulgaria, Makedonia, Moldova, Iran, Gres, Irak, Siria, Azerbaidjan, Roumania, Ouzbekistan, Aostria, Alamagn
Rannved :	Turkia, Kiprenez, Balkanoù, Kaokaz
Komzet gant :	~75 milion en holl (~60 milion yezh kentañ)
Renkadur :	19–21 (yezh kentañ)
Familh-yezh :	Yezhoù turkek   Yezhoù turkek ar c'hornôg   Yezhoù aralek-kaspek     Turkeg
Statud ofisiel
Yezh ofisiel e :	Turkia, Kiprenez, Republik Turkat Norzh Kiprenez, Bulgaria (yezh vroadel), Republik Makedonia (yezh lec'hel)
Akademiezh :	hini ebet
Rizhouriezh
Urzh ar gerioù	{{{urzh}}}
Frammadur silabek	{{{frammadur}}}
Kodoù ar yezh
ISO 639-1	tr
ISO 639-2	tur
Kod SIL	tur
Deuit da welet ivez Yezh.

Ur yezh altaek eus skourr ar yezhoù turkek rik eo an turkeg (türkçe), komzet gant tro-dro da 75 milion a dud en holl o kontañ ar re a ra gantañ evel eil yezh (60 milion evel yezh kentañ) den e Turkia (46.278.000 a dud e 1987 pe 90% eus ar boblañs), Kiprenez (177.000 den e 1995 pe 20% eus ar boblañs), Bulgaria (845.550 den e 1986 pe 9% eus ar boblañs), Makedonia (250.000 den e 1982), Moldova, Iran, Gres (128.380 den e 1976), Irak, Siria, Azerbaidjan, Roumania (150.000 den e 1993), Ouzbekistan, Aostria (183.445 e 2001) den hag Alamagn (~2 milion den).

E Bulgaria emañ ar bulgareg o kemer plas an turkeg tamm-ha-tamm.

Tost a-walc'h eo an turkeg d'ar yezhoù turkek all, dreist-holl an azereg pe an turkmeneg hag aezet eo evit an dud a ra gant unan eus ar yezhoù-se kompren dud all a gomz unan eus ar yezhoù all.

Taolenn 1 Yezhadur 1.1 An anv-kadarn 1.2 Ar verb 2 Kevreadur (sintaks) 3 An troadur 4 Rannyezhoù 5 Morfologiezh 6 Fonologiezh 6.1 Kensonerezh vogalennek 6.2 Kensonennoù 6.3 Vogalennoù 7 Skritur 8 Gwelet ivez 9 Liammoù diavaez

[kemmañ] Yezhadur

Dres evel an holl yezhoù altaek pe c'hoazh evel ar yezhoù finnek-ougrek evel an estoneg pe an hungareg, an turkeg a zo anezhañ ur yezh daspegel hep jener ebet hag ivez gant kensonerezh vogalennek.

E turkeg e vez implijet meur a lostger met n'he deus ar yezh rakger ebet, nemet e vije bet amprestet diwar ur yezh all.

[kemmañ] An anv-kadarn

Talvezout a ra al lostgerioù da sevel-gerioù (gwelet pelloc'h Morfologiezh), ha talvezout a reont ivez pa vezont implijet gant an anvioù-kadarn evit diskwel ar c'has pe c'hoazh roll ur ger er frazenn o verkañ ar perc'henn, da skwer:

ev: "ti",

eviniz: "da ti",

evinizde: "ez ti",

Evinizdeyiz: "ez ti emaomp"

[kemmañ] Ar verb

Displeget e vez ar verboù e turkeg o verkañ ar gour , ar mod, an amzer hag ar stumm-nac'h, da skwer:

gel-: "dont",

gelme-: "chom hep dont"

geleme-: "chom hep gallout dont"

gelebil-: "gallout dont"

Gelememiş: "Sañset ne c'hellas ket dont"

Gelememişti: "Ne c'hellas ket dont"

Gelememiştiniz: "N'hoc'h eus ket gellet dont"

Gelememiş miydiniz?: "Ha n'hoc'h eus ket gellet dont?"

Reizh eo hogozik an holl verboù e turkeg.

[kemmañ] Kevreadur (sintaks)

Urzh diazez ar frezenn a zo: rener-renadenn dra-verb (SOV) evel e japaneg ha latin.

[kemmañ] An troadur

Er frazenn-mañ da heul tennet diwar ur gelaouenn embannet e turkeg e vez implijet pep kas nemet ar genitivel:

Türkiye'de modayı gazete sayfalarına taşıyan, gazetemiz yazarlarından N. S. yaşamını yitirdi:

Türkiye'de "e Turkia" (lokativel)

modayı "mod; giz" (akuzativel < moda)

gazete "kelaouenn" (nominativel)

sayfalarına "pajennoù - e hini" (dativel; sayfa "pajenn", sayfalar "pajennoù", sayfaları "e bajennoù")

taşıyan, "o tougen" (< taşı- "dougen")

gazetemiz "hon c'helaouenn" (nominativel)gazete "newspaper"

yazarlarından "d'e skrivagnerion" (ablativel; yazar "skrivagner")

N. S. [anv personel] (nominativel)

yaşamını "he buhez" (akuzativel; yaşam "buhez")

yitirdi "kollet" (yitir- "koll" diwar yit- "bezañ kollet")

Troidigezh: "Unan eus skrivagnerion hon c'helaouenn, N. S., a degasas ar mod da pajennoù ar c'helaouennoù e Turkia, a gollas he buhez (= e varvas)."

[kemmañ] Rannyezhoù

Daou vloc'had ranyezhoù pennañ ez eus:

• Rannyezhoù ar c'hornôg
  • Rannyezh danubek
• Rannyezhoù ar reter
  • Eskisehireg (eskisehir)
  • Razgradeg (razgrad)
  • Dinlereg (dinler)
  • Roumelitcheg (rumelice)
  • Edirneg (edirne)
  • Gaziantepeg (gaziantep)
  • Ourfeg (urfa)
  • Karamanlieg (karmanli): komzet gant Gresianed

[kemmañ] Morfologiezh

Dont a ra a-benn an turkeg da sevel gerioù nevez en un doare aezet-tre dre implijout lostgerioù:

Diwar anvioù-kadarn:

göz: "lagad",

gözlük: "lunedoù"

gözlükçü: "unan a werzh lunedoù"

gözlükçülük: "gwerzherezh lunedoù"

Diwar verboù:

yat-: "bezañ en e c'hourvez, bezañ pozet"

yatır-: "gourvezet, pozet"

yatırım: "gourvez, dastum, fiziad"

yatırımcı: "postour, fizier".

Turkish vocabulary has gone through drastic changes in the history of the language. In the last sixty years, Turkish vocabulary has gone through changes that might take three centuries in another language.

[kemmañ] Fonologiezh

[kemmañ] Kensonerezh vogalennek

One characteristic feature of Turkish is kensonerezh vogalennek, meaning that the same word will have either vogalenn a-raok or vogalenn a-dreñv, but not both.

Peurliesañ e vez lakaet an taol-mouezh war ar silabenn diwezhañ, nemet gant un nebeut lostgerioù zo pe gerioù amreizh evel masa ['masa].

[kemmañ] Kensonennoù

Fonemennoù kensonennel an turkeg unvan

	Diweuz		Diweuz-dent		Dent		Kevig		A-dreñv d'ar c'hevig		Toenn ar genoù		Staon		Hogedenn
Stokus	p	b			t	d					c	ɟ	k	g
Dre fri	m				n
Dre c'hwezhañ			f	v	s	z			ʃ	ʒ				ɣ	h
Dre fic'hal							ʧ	ʤ
Dre lopat							ɾ
Dre dostaat											j
Dre dostaat a-gostez					ɫ				l

[kemmañ] Vogalennoù

[kemmañ] Skritur

Skrivet e vez gant al lizherenneg latin abaoe 1928 pa oa bet lakaet da ofisiel e Turkia gant Kemal Atatürk a glaske modernaat ar yezh hag ar vro dre o zostaat diouzh ar C'hornôg. Betek hen e veze implijet al lizherenneg arabek.

[kemmañ] Gwelet ivez

• Yezhoù turkek ar su
• Yezhoù altaek

[kemmañ] Liammoù diavaez

• Frazennoù talvoudus
• Geraidur saozneg-turkeg war-linenn
• Geriadur saozneg-turkeg ha saozneg-turkeg war-linenn
• Deskiñ turkeg war-linenn
• Ethnologue
• Geriadur saozneg-turkeg ha saozneg-turkeg war-linenn
• Lec'hienn diwar-benn an turkeg
• Lec'hienn evit deskiñ turkeg
• Deskiñ turkeg