Chile

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Chile (Republika Chile - República de Chile) – państwo w Ameryce Południowej, ciągnące się długim pasem na zachodnim wybrzeżu kontynentu nad Oceanem Spokojnym. Graniczy z Peru, Boliwią i Argentyną. Do Chile należą liczne wyspy przybrzeżne i wyspy na otwartym oceanie: Juan Fernández, Wyspa Wielkanocna, Sala y Gómez, San Ambrosio i San Félix.

República de Chile


Flaga Chile	Godło Chile

Dewiza: (hiszp.) Por la razón o la fuerza
(Rozumem lub siłą)

prezydent
Michelle Bachelet

Szef rządu

prezydent
Michelle Bachelet

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

38. na świecie
756 950 km²
1,07%

Liczba ludności
• całkowita (2005)
• gęstość zaludnienia

60. na świecie
15 980 912
20,6 osób/km²

Niepodległość

od Hiszpanii
18 września 1810

Jednostka monetarna

peso chilijskie (CLP)

Strefa czasowa

UTC -4 - zima
UTC-3 - lato

Hymn państwowy

Dulce Patria, recibe los votos

RCH

+56

Spis treści

1 Geografia
2 Historia
3 Ustrój polityczny
- 3.1 Partie polityczne
4 Geografia
- 4.1 Podział terytorialny
- 4.2 Parki narodowe
5 Demografia
6 Kultura
7 Gospodarka
- 7.1 Przemysł
8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Całkowita granica lądowa: 6 171,00 km
Długość granicy morskiej: 6 435,00 km
Długość granic z sąsiadującymi państwami:

Argentyna 5 150 km,
Boliwia 861 km,
Peru 160 km

Najwyższy punkt: Ojos del Salado, 6885 m n.p.m.
Najniższy punkt: Ocean Spokojny 0 m

Podstawowe informacje o geografii i odsyłacz do artykuły o geografii kraju

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Chile.

[edytuj] Ustrój polityczny

Chile jest republiką. Konstytucja pochodzi z 1981 (ze zmianami 1989 i 1993). Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 4-letnią kadencję (bez prawa reelekcji). Obecnym prezydentem jest Michelle Bachelet. Prezydent mianuje członków rządu, którego jest szefem, ma prawo wprowadzić stan wyjątkowy na 20 dni, mianuje kilku senatorów, jest przewodniczącym Krajowej Rady Bezpieczeństwa, posiada inicjatywę ustawodawczą. Poprawka z 1989 do konstytucji pozbawiła prezydenta prawa do rozwiązania parlamentu. Rozszerzyła także skład Krajowej Rady Bezpieczeństwa o 1 członka – kontrolera generalnego. Władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy Kongres Narodowy: Izba Deputowanych (Cámara de Diputados), wybierana w wyborach powszechnych na 4 lata, oraz Senat, o kadencji 8-letniej (co 4 lata połowa składu ulega odnowieniu), w większości wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich, częściowo mianowany przez prezydenta, Sąd Najwyższy i Krajową Radę Bezpieczeństwa (senatorami są dożywotnio wszyscy byli prezydenci). Władzę wykonawczą sprawuje prezydent i odpowiedzialny przed nim rząd.

[edytuj] Partie polityczne

Socjalistyczna Partia Chile (PSCh)
Partia Chrześcijańsko-Demokratyczna (PDC)
Odnowa Narodowa (RN)
Niezależny Związek Demokratyczny (UDI)
Partia na rzecz Demokracji (PPD)
Socjaldemokratyczna Partia Radykalna (PRSD)
Partia Socjaldemokracji (PDS)
Partia Humanistyczna (PH)

Regiony Chile

[edytuj] Geografia

[edytuj] Podział terytorialny

13 regionów:

Aisen del General Carlos Ibanez del Campo
Antofagasta
Araucania
Atacama
Bio-Bio
Coquimbo
Libertador General Bernardo O'Higgins
Los Lagos
Magallanes y de la Antartica Chilena
Maule
Region Metropolitana (Santiago)
Tarapaca
Valparaiso

[edytuj] Parki narodowe

[edytuj] Demografia

Dane można znaleźć w CIA Factbook [1]

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Chile

[edytuj] Kultura

Podstawowe informacje o kulturze i odsyłacz do artykuły o kulturze kraju

Zobacz też: Gabriela Mistral, Pablo Neruda, Gonzalo Rojas, Concha Zardoya

[edytuj] Gospodarka

Chile jest jednym z lepiej rozwiniętych gospodarczo krajów Ameryki Południowej, o produkcie krajowym brutto 11 300 dolarów na 1 mieszkańca (2005) i o wysokim średniorocznym tempie wzrostu produktu krajowego brutto – 7% w 1985–1989 (10,0% w 1989). Jest jednocześnie jednym z bardziej zadłużonych krajów Ameryki Południowej i jednym z nielicznych krajów świata, którego zadłużenie zagraniczne zmniejsza się (z 21,1 mld dolarów w 1986 do 18,2 mld dolarów w 1989), m.in. dzięki zamianie zadłużenia na akcje.

[edytuj] Przemysł

Kopalnia w Chuquicamata

Podstawą gospodarki jest przemysł (z dużym udziałem górnictwa) oraz rolnictwo. W kraju wydobywa się rudy miedzi (1 miejsce w świecie, m.in. w Chuquicamata, Potrerillos, El Teniente), cynku, molibdenu, żelaza, nitratyn (saletra chilijska 1 miejsce głównie w północnym Chile), boraks, złoto, srebro, ropę naftową i gaz ziemny (południowe Chile i Ziemia Ognista), węgiel kamienny. Produkcja energii elektrycznej 18,4 mld kWh 1990). Główne gałęzie przemysłu przetwórczego: spożywczy (mięsny, cukrowniczy, młynarski, winiarski), włókienniczy (zwłaszcza bawełniany, głównie w Tomé, Concepción, Valparaíso), chemiczny, hutnictwo miedzi (Chuquicamata, Potrerillos) i żelaza oraz rafinerie ropy naftowej, przemysł maszynowy, cementowy, papierniczy, skórzany.