Gujana

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy Kooperacyjnej Republiki Gujany. Zobacz też: Gujana Francuska.

Gujana (Guyana) Kooperacyjna Republika Gujany (Co-operative Republic of Guyana) – państwo w Ameryce Południowej, nad Oceanem Atlantyckim, posiadające na północnym zachodzie granicę z Wenezuelą (743 km), na południowym zachodzie i południu z Brazylią (1.119 km), a na wschodzie z Surinamem (600 km). Kształt granicy Gujany z Wenezuelą i Surinamem jest podważany przez obydwa te państwa.

Co-operative Republic of Guyana


(o fladze)	(o godle)

Dewiza: One People, One Nation, One Destiny

Ustrój polityczny

prezydent
Bharrat Jagdeo

Szef administracji

premier
Samuel Hinds

Powierzchnia
- całkowita
- wód śródląd.

81.
214 970 km²
8,4%

Liczba ludności
- ogółem (2003)
- gęstość zalud.

161.
702 100
3,2/km²

Uzyskanie niepodległości

od Wielkiej Brytanii
26 maja 1966

Waluta

dolar gujański (GYD)

Strefa czasowa

UTC -4

Hymn państwowy

Dear Land of Guyana, of Rivers and Palms

Domena internetowa

.gy

Kod samochodowy

GUY

Kod telefoniczny

+592

[edytuj] Geografia

W Gujanie można wyróżnić 3 regiony geograficzne różniące się ukształtowaniem terenu. Najwyższa część kraju leży na obszarze Wyżyny Gujańskiej porozcinanej na osobne masywy wieloma dolinami rzek. W jednym z łańcuchów górskich, na połączeniu granic z Wenezuelą i Brazylią, znajduje się najwyższy szczyt kraju Roraima (2810 m n.p.m.).

Wyżyna obniżając się w kierunku oceanu tworzy równinne i pagórkowate tereny porośnięte lasami równikowymi, a wzdłuż rzek, galeriowymi. Lasy zajmują powierzchnię około 80% kraju. Dobrze rozwinięta sieć rzek, z których największa to Essequibo, tworzy na tym obszarze, jak również na wyżynach, liczne wodospady.

Nad oceanem rozciąga się pas płaskich, błotnistych nizin, sięgających od 8 do 65 km w głąb lądu. Wybrzeże porastają lasy namorzynowe. Część terenów stanowią depresje zabezpieczone systemem kanałów i tam.

Gujanę charakteryzuje klimat równikowy z wysoką temperaturą powietrza przez cały rok. Temperatura na wybrzeżu waha się od 20 do 26,8°C, a w głebi kraju od 18 do 39°C. Klimat wybrzeża łagodzony jest przez północnowschodnie wiatry.
Opady występują sezonowo w okresie maj-czerwiec oraz grudzień-styczeń. Średnia roczna suma opadów waha się od 1200 mm na wyżynie do 3000 mm na wybrzeżu.

[edytuj] Historia

Wybrzeża Ameryki Południowej współczesnej Gujany Europejczycy odkryli i zaczęli eksplorować na początku XVI wieku. Zamieszkiwali tu wówczas Indianie południowoamerykańscy z plemion Arawaków. Utworzenie kolonii brytyjskiej - Gujany Brytyjskiej datuje się na 1831; graniczyła z Gujaną Holenderską (dziś Surinam), a nieco dalej na południowy wschód znajdowała kolonia francuska - Gujana Francuska, do dziś pozostająca terytorium zamorskim tej europejskiej metropolii. Brytyjczycy przyznali niepodległość Gujanie w 1966, a cztery lata później stała się ona republiką.

Gujana Brytyjska, 1896; zaznaczone obszary sporne z Wenezuelą

[edytuj] Ustrój polityczny

Suwerenna republika w ramach Wspólnoty Narodów. Zgodnie z konstytucją z 6 października 1980 (znowelizowaną w 2003) głową państwa jest prezydent desygnowany przez zwycięską partię w wyborach parlamentarnych. Kandydaci na prezydenta muszą zostać zaprezentowani przed wyborami przez każdą ze startujących partii. Prezydent mianuje premiera, który jest zarazem I wiceprezydentem.

W jednoizbowym Zgromadzeniu Narodowym zasiada 65 deputowanych, z których 40 jest wybieranych w systemie proporcjonalnym na poziomie krajowym, a 25 na poziomie regionów tzn. kązdy z regionów wybiera przydzieloną mu ilość miejsc w parlamencie. Kadencja zgromadzenia trwa 5 lat.

Gujana jest podzielona na 10 ponumerowanych regionów:

1. Barima/Waini (2 miejsca w parlamencie)
2. Pomeroon/Supenaam (2 miejsca)
3. Essequibo Islands/West Demerara (3 miejsca)
4. Demerara/Mahaica (7 miejsc)
5. Mahaica/Berbice (2 miejsca)
6. East Berbice/Corentyne (3 miejsca)
7. Cuyuni/Mazaruni (2 miejsca)
8. Potaro/Runi (1 miejsce)
9. Upper Takatu/Upper Esseqiubo (1 miejsce)
10.Upper Demerara/Berbice (2 miejsca)

Każdy z regionów jest administrowany przez Regionalną Radę Demokratyczną z prezesem na czele. Dodatkowo na lokalnym szczeblu działają Sąsiedzkie Rady Demokratyczne.

[edytuj] Kultura

**Święta państwowe**
Data	Polska nazwa	Oryginalna nazwa
1 stycznia	Nowy Rok	New Year’s Day
ruchome	Eid-ul Adha	Eid-ul Adha
23 lutego	Dzień Republiki	Republic Day
ruchome	Wielki Piątek Poniedziałek Wielkanocny	Good Friday, Easter Monday
ruchome	Święto Wiosny	Phagwah (Holi)
1 maja	Święto Pracy	Labour Day/May Day
ruchome	Urodziny Proroka	Youman Nabi
1 poniedziałek lipca	Święto Caricom	Caricom Day
1 sierpnia	Dzień Wyzwolenia	Emancipation Day
ruchome	Święto Światła	Diwali
25 grudnia	Boże Narodzenie	Christmas
26 grudnia	2.dzień Bożego Narodzenia	Boxing Day