Odolanów

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Współrzędne: 51°34' N 017°40' E

Odolanów

Herb Odolanowa

Województwo

wielkopolskie

Powiat

ostrowski (wielkopolski)

Gmina
- rodzaj

Odolanów
miejsko-wiejska

Burmistrz

Józef Włodzimierz Wajs

Powierzchnia

4,76 km²

Położenie

51° 34' N
17° 40' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

4924
1034,5 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

63-430

Tablice rejestracyjne

POS

Położenie na mapie Polski

Odolanów

TERC10
(TERYT)

4304017034

Miasta partnerskie

Heringen

Niemcy
, Saulkrasti

Łotwa
, Nieśwież

Litwa
, La Meziere

Francja

Urząd miejski³

Rynek 1
63-430 Odolanów
tel. 62 733-15-81; faks 62 733-38-92

Strona internetowa miasta

Odolanów (niem. Adelnau) to miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Odolanów.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 4924 mieszkańców.

[edytuj] Położenie

Miasto leży około 10 km na południowy zachód od Ostrowa, na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich:

444 Ostrzeszów-Krotoszyn,
445 Ostrów-Odolanów,

oraz przy linii kolejowej Ostrów-Odolanów-Oleśnica-Wrocław. Umiejscowione jest w dolinie nad rzekami Barycz i Kuroch oraz kanałem Świeca.

[edytuj] Historia

Nazwę miasta wyprowadza się od imienia legendarnego założyciela - Odolana. Przypuszcza się, że w XII wieku istniał w miejscu Odolanowa gród. W 1301 w Odelnove istniał już zamek. Między 1370, a 1372 stał się siedzibą możnowładcy Bartosza Wezenborga z rodu Nałęczów, który prawdopodobnie w 1373 roku samowolnie lokował miasto. Wojska Ludwika Węgierskiego dwukrotnie próbowały zdobyć gród - bez powodzenia. W latach 1381-1382 toczyła się tu wojna między Nałęczami, a Grzymalitami, podczas której Odolanów był ponownie oblegany jako siedziba Bartosza z Nałęczów. Król Władysław II Jagiełło uznał możnowładcę winnym spustoszenia Wielkopolski i skazał na wygnanie. Bartosz wrócił do króla i uznał jego zwierzchnictwo dopiero po 1384 roku, Odolanów został wówczas starostwem niegrodowym, a w 1386 prawdopodobnie wcielono go do dóbr królewskich. Bartosz został później (1387), dzięki sprytowi politycznemu, wojewodą poznańskim. Odolanów lokowano ponownie przed rokiem 1400 z przywileju Władysława Jagiełły. W roku 1403 jest (już bez wątpienia) odnotowany jako miasto królewskie.

W 1832 roku rozebrano mury obronne. W XVIII i XIX wieku kilkarotnie okolice miasta były miejscami bitew i potyczek. Mieszkańcy aktywnie uczestniczyli w Wiośnie Ludów 1848 roku. Zakończenie okupacji hitlerowskiej w Odolanowie nastąpiło 22 stycznia 1945 roku. Odkrycie, po wojnie, złóż gazu ziemnego pozwoliło na przyspieszenie rozwoju miasta (w latach 1973-2003 liczba mieszkańców wzrosła o 38 %).

Do 1793 r. Odolanów znajdował się w powiecie kaliskim. W roku 1793, po przyłączeniu części ziem Polski do Prus, utworzono osobny powiat odolanowski. W 1815 r. siedziba powiatu została przeniesiona do Ostrowa. Wróciła ona do Odolanowa w roku 1887 po wydzieleniu powiatu ostrowskiego. Oba powiatu połączono w powiat ostrowski w roku 1932. W latach 1975-1998 administracyjnie należało do woj. kaliskiego, natomiast od r. 1999 ponownie do powiatu ostrowskiego.

[edytuj] Znane osoby związane z Odolanowem

Bartosz Wezenborg z Łęczyców - wojewoda poznański
Paweł Bryliński - rzeźbiarz ludowy
Tadeusz Gaworzewski - artysta plastyk
Kazimierz Glabisz - generał, prezes PZPN, przewodniczący PKOl
Franciszek Kociński - duchowny katolicki, dziekan dekanatu koźmińskiego
Stanisław Leszczyński - król Polski, dziedzic lotaryński, starosta odolanowski
Jan Mertka - pierwszy poległy powstaniec wielkopolski
Józef Mertka - działacz społeczny
Arthur Rhode - duchowny ewangelicko-augsburski, superintendent diecezji ostrzeszowskiej, historyk protestantyzmu, doktor honoris causa ewangelickiego fakultetu teologicznego Uniwersytetu Eberharda-Karola w Tybindze
Zbigniew Trybuła - fizyk, senator (wybory 2005, PiS)

[edytuj] Gospodarka

Ważny, lokalny ośrodek przemysłowy, handlowy i usługowy, jeden z ważniejszych w Kalisko-Ostrowskim Okręgu Przemysłowym

Zakład Odazotowywania Gazu Ziemnego "Krio" - produkcja ciekłych azotu, helu, tlenu, oraz gazu wysokometanowego, Instytut Niskich Temparatur
odwierty gazu ziemnego - Tarchały Wielkie, Garki, Bogdaj - Uciechów
palarnia kawy "Woseba"

[edytuj] Zabytki

Fragment krzyża Pawła Brylińskiego przeniesiony z Gliśnicy do kościoła św. Marcina

ratusz z 1898 roku, neogotycki, z wieżą zegarową wbudowaną w pierzeję, siedziba Urzędu Gminy i Miasta
- tablica ku czci powstanców z czasów Wiosny Ludów, umieszczona na elewacji
kościół farny św. Marcina z 1794 roku, barokowy, fundacji starościny Eleonory z Cetnerów-Sułkowskiej, rozbudowany w latach 1912-1913 w stylu neobarokowym (projekt - Roger Sławski), nad portalem znajduje się kartusz z herbem Sułkowskich i datą 1794
- obrazy św. Jadwiga i Matka Boska Pocieszenia z końca XVIII wieku
- w kaplicy ołtarz z końca XVIII wieku z rzeźbami św. Piotr i św. Paweł autorstwa Ignacego Schulza z Rawicza oraz piaskowcowe epitafium naddzierżawcy odolanowskiego Jana Lizaka z początku XIX wieku
- ołtarze boczne z około 1800 roku
- fragmenty krzyża Pawła Brylińskiego, przeniesione z Gliśnicy
- wieża, dwukondygnacyjna, z pilastrami, zwieńczona barokowym hełmem
dawna synagoga z 1835 roku
figura ludowa świętego Floriana, przy kościele farnym, z 1875 roku
figura świętego Jana Nepomucena z 1736 roku
ludowy krzyż przydrożny z rzeźbą Pawła Brylińskiego z 1846 roku
szkoła, we frontowej ścianie fragment murów dawnego zamku z przełomu XIII i XIV wieku
dawny kościół ewangelicki z końca XVII wieku
dawna pastorówka z końca XIX wieku
poczta z 1906 roku
budynek Muzeum Regionalnego z 1909 roku
zespół kamienic z XIX wieku, jedno- lub dwukondygnacyjnych z dwuspadowymi dachami, głównie klasycyzujące

[edytuj] Górka

Powstała w 1629 roku jako miasto Konstancja (od imienia drugiej żony Zygmunta III), dla polskich luteran ze Śląska

kaplica z figurą świętej Barbary z 1784 roku
kościół św. Barbary z 1784 roku, drewniany, oszalowany, wzmocniony lisicami, po II wojnie światowej otynkowany, wewnątrz bogato polichromowany, z dachem krytym gontem i wieżą na słup z 1928 roku
- ołtarz główny z obrazem św. Barbara malowanym na desce w roku 1618 oraz rzeźbami z XVIII wieku
- dwa ołtarze boczne z XVII wieku
- wyposażenie z XVIII wieku
- krużganek z dwiema rzeźbami w tym jedną (św. Barbara) wykonaną przez Pawła Brylińskiego w 1876 roku
- portal z dwiema drewnianymi rzeźbami ludowymi apostołów