Ost

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Ost på ein marknad i Basel.

Ost er eit meieriprodukt som vert laga av mjølk (eller eit anna mjølkeprodukt) ved at protein og feittinnhaldet får stivne (koagulere) og at resten, i hovudsak vatn og vatnoppløyselege stoff, vert skilt ut. Osten består i hovudsak av feitt, protein (kasein) og kalsium, og ei avskild vassløysing av vatn, vatnoppløyselege protein, mjølkesukker (laktose) samt ein del mineral og vitamin.

Ku-, geite- og fåremjølk er dei mest vanlege mjølketypane som blir brukt til produksjon av ost.

Ost er eit konsentrert mjølkeprodukt – det går med ca 10 liter mjølk til 1 kg ost.

[endre] Produksjon

Store kar med flytande ostemasse som skal brytast ned og bli til emmenthaler.

All produksjon av ost skjer ved oppvarming av mjølk, utskiljing av mjølka og deretter utsiling av ostestoffet. Så kan ein salte, tilsette bakteriekulturar, lagre og mogne, og vidareutvikle osten på ulike måtar.

[endre] Historia

Ost har vore brukt i mange tusen år. Det var i osten ein først fann aminosyra tyrosin, derav det greske namnet tyri for ost. I følgje den greske mytologien var Polyphemus den første ostemakaren. Det nøyaktige opphavet til det greske ordet for ost, tyri (uttala "tee te") er ukjent. Ost vert kalla tyros i Illiaden av Homer, cyclops av Euripides og frosken av Aristophanes.

Aristoteles og Dioscourides gav oss dei første oppskriftene på produksjon av ost. I følgje Ktissios så åt ikkje dronning Semiramis ost ”utanom ost produsert frå kvite kyr.”. Grekarane, som må ha misforstått osten sin påverknad på kroppen, gav ost til brytarane for å fremje uthaldet.

Osteløype må ein hente frå magen til ein kalv som ammar. Sidan ein kan spore bruken av ost nærare 10 000 år attende i tid, kan ein vere rimelig sikker på at kjennskapen til framstilling og bruk av løype har vore kjend sidan den tid.

[endre] Bruk

Det finst over 1000 sortar ost. Ost vert ofte brukt som ei avslutning på eit måltid, som ein dessert, eller retten før desserten. Frankrike er verdas største osteland. Der vert det produsert over 350 sortar ost. På finare restaurantar, som Le Canard i Oslo, har dei eigne ostekelnerar og eit stort utval av ost. Ost er òg ofte brukt som pålegg på brødskiver og som ingrediens i matrettar. Pizza er eit døme på ein matrett som ofte nyttar smelta ost til å toppe matretten.

[endre] Typar av ost

Tallerk med ulike typar ost

[endre] Norske ostar

Brune ostar:
- Fløytemysost:Vert laga av kumjølk. Ingrediensane er myse, mjølk og fløyte.
- Geitost: Ingrediensane er geitmyse, geitefløyte og geitemjølk.
- Gudbrandsdalsost: Geitemysost frå Gudbrandsdalen ca. 1860. Ingrediensane er myse, geitemjølk, fløyte og mjølk.

Kvite ostar:
- Norvegia
- Ridderost
- Jarlsberg
- Sønnost
Muggostar:
- Gamalost

[endre] Franske ostar

Korleis skal ein styre eit land som har 258 sortar ost?

tileigna Charles de Gaulle

liknande sitat

Camembert

Brie - Mild ost
Morbier - Mellomsterk ost. Morbier har ein karakteristisk svart sotstripe. Dette er fordi sot er brukt for å dekke over osten etter morgonmjelkinga, medan ein venta på resultatet av kveldsmjelkinga.
Camembert - Mellomsterk ost
Roblochon - Mellomsterk ost frå Savoie. Vert brukt mellom anna til den tradisjonelle franske retten Tartiflette.
Chevre - Som er ein ost av geitemjølk.
Roquefort - Sterk ost frå Roquefort. Roquefort er ein blåmuggost.