Rijksuniversiteit Groningen

Van Wikipedia

Rijksuniversiteit Groningen

Buitenlandse naam	University of Groningen
Latijnse Naam	Academia Groningana
Motto	Verbum domini lucerna pedibus nostris
Locatie	Groningen, Nederland
Opgericht	1614
Type	Vrij onderwijs
Rector	Prof. dr. Frans Zwarts
Studenten	22500
Staf	5500
Lid van	Coimbra, EUA
Homepage	www.rug.nl

De Rijksuniversiteit Groningen, ofwel RUG, is de universiteit in de Nederlandse stad Groningen. Ze heeft ongeveer 22.500 studenten en ruim 4400 medewerkers (2005).

[bewerk] Geschiedenis

De Rijksuniversiteit Groningen heeft een rijke academische traditie die teruggaat tot 1614. Daarmee is 'Groningen' na Leiden de oudste (nog bestaande) universiteit van Nederland (de Universiteit van Franeker was van 1558). In de 392 jaar van haar bestaan heeft de RUG veel talenten voortgebracht van heel verschillende aard. Onder hen zijn de eerste vrouwelijke student en de eerste vrouwelijke lector in Nederland, de eerste Nederlandse ruimtevaarder en de eerste president van de Europese bank. Zij delen hun academische wortels met ongeveer 200.000 anderen die als student, docent of wetenschapper waren verbonden aan de RUG.

[bewerk] Opening

De officiële opening vond plaats op 23 augustus 1614. De Groningse universiteit startte met vier faculteiten: Protestantse Godgeleerdheid, Rechten, Geneeskunde en Filosofie. De jonge Groningse universiteit was in de zeventiende eeuw al bij uitstek een internationale gemeenschap. Ongeveer de helft van de studenten en docenten kwam uit het buitenland. Zo kwam de eerste rector magnificus, Ubbo Emmius, uit Duitsland, zij het wel uit het nabijgelegen Oost-Friesland. De eerste 75 jaren van haar bestaan ging het de universiteit voor de wind met een instroom van ongeveer honderd studenten per jaar. Door theologische meningsverschillen, een moeizame relatie met de Staten en politieke perikelen - onder meer de belegering van de stad door 'Bommen Berend' in 1672 - stagneerde de ontwikkeling van de universiteit aan het eind van de zeventiende en in de achttiende eeuw. Er stonden gemiddeld twee- à driehonderd studenten ingeschreven. Wetenschappelijk lichtpunt in de tweede helft van de 18e eeuw was echter Petrus Camper. Als anatoom, veepestbestrijder en oprichter van de eerste chirurgische polikliniek was hij beroemd tot ver buiten de stadsgrenzen. Tot 1876 was Latijn de voertaal binnen de universiteit.

[bewerk] Na 1800

Academiegebouw

Ten gevolge van de Franse inlijving werd de Groningse universiteit in 1812 onderdeel van de Keizerlijke Universiteit van Parijs. In 1815 (totstandkoming van het Koninkrijk der Nederlanden) werd het een Rijkshogeschool. Op 5 juni 1872 had de universiteit een primeur: Aletta Jacobs werd er als eerste vrouw toegelaten aan een Nederlandse universiteit. Vanaf 1876 (invoering Wet op het Hoger Onderwijs) heette de universiteit Rijksuniversiteit, en mocht er (naast Latijn) ook in het Nederlands worden gedoceerd. In 1925 telde de universiteit voor het eerst duizend studenten, nadat er in 1906 brand was uitgebroken en er een renovatie en uitbreiding van het aantal gebouwen had plaatsgevonden. Voor de brand stonden minder dan 500 studenten ingeschreven. In 1953 kwam de RUG internationaal in het nieuws doordat "haar" professor Frits Zernike de Nobelprijs voor de Natuurkunde won voor zijn uitvinding van de fasecontrastmicroscoop. De Wet op het Hoger Onderwijs in 1876 had de positie van de universiteit inmiddels ingrijpend verbeterd. De universiteit kreeg de naam Rijksuniversiteit Groningen, er werd behalve in het Latijn ook in het Nederlands gedoceerd en de universiteit kreeg naast een onderwijs- nu ook een onderzoekstaak. De basis voor de huidige research-universiteit werd gelegd.
De eerste decennia van de 20e eeuw ontwikkelde de RUG zich voortvarend. Het aantal faculteiten en opleidingen groeide gestaag, het aantal studenten explosief. Bij het 300-jarig bestaan in 1914 stonden 611 studenten ingeschreven; in 1924 waren dat er al 1000. Na een terugval in de crisisjaren en met name de Tweede Wereldoorlog groeide het studentental vanaf 1945 in hoog tempo tot 20.000 in 1994. Momenteel zijn er ongeveer 22.500 studenten aan de RUG verbonden waarvan er steeds meer van buitenlandse herkomst zijn. Vooral het aantal Duitse studenten en onderzoekers groeit de laatste jaren sterk.

[bewerk] De Friese vestiging

In de jaren '70 werkte de Rijksuniversiteit Groningen met enige tegenzin mee aan een Universitair experiment. Onder leiding van de vroegere rector magnificus Prof. J. Snijders werd in Leeuwarden gestart met de Friese vestiging van de Rijksuniversiteit Groningen. De subfaculteit Sociale Wetenschappen Fryslân (SSWL) opende in 1976 haar deuren. Hier werd in samenwerking met de Agogische Academie Fryslân (AAF) het Sociaal Hoger Onderwijs gevormd. Doel was een samenwerking te creëren tussen HBO en universiteit; dit om een interdisciplinaire sociaal wetenschappelijke aanpak van het vakgebied 'welzijnsvraagstukken' te vormen. 250 jaar na de Academie in Franeker had Friesland weer een universiteit. In 1985 kwam er door de vele problemen die er met de structuur waren en door bezuinigingen in het hoger onderwijs een eind aan deze opleiding. De AAF ging op in de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden.

[bewerk] Heden

Er studeren circa 22.500 personen aan de RUG, en de RUG telt 5500 medewerkers. Hiermee is de RUG na de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Utrecht qua grootte de derde universiteit van Nederland en de op één na grootste werkgever in de provincie Groningen; het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) is met een personeelsbestand van 8876 medewerkers (bron: jaarverslag 2004) de grootste werkgever van de provincie Groningen.

Het wapen van de universiteit, in 1615 vastgesteld door de Staten van Stad en Lande van Groningen, bestaat uit het wapenschild van de provincie Groningen, dat een samenvoeging is van het stadswapen en het wapen van de Ommelanden. (Dit provinciewapen is verdeeld in vier delen: linksboven en rechtsonder wordt het stadswapen afgebeeld, in de andere kwadranten het Ommelanderwapen.) Daarop is een opengeslagen boek afgebeeld met de (afgekorte) tekst 'VER/BUM/DNI LU/CER/NA' die staat voor 'VERBUM DOMINI LUCERNA PEDIBUS NOSTRIS', Het woord van de Heer is een lamp voor onze voeten, een zinsnede afkomstig uit Psalm 119, vers 105. Het wapen wordt gedekt door een kroon, bestaande uit vijf bladeren en vier parels. (Bekijk hier het wapen)

Tegenwoordig hanteert de universiteit in de praktijk een moderner motto: "Werken aan de grenzen van het weten". De hoofdvestiging van de universiteit is het Academiegebouw aan de Broerstraat.

[bewerk] Kerncijfers (2004)

Omzet: € 494 miljoen
Contractonderzoek: € 70,6 miljoen
Contractonderwijs: € 15,7 miljoen
Studenten: 22.346 (21.557 voltijd en 789 deeltijd, marktaandeel in Nederland: 11,1%)
Eerstejaars studenten: 4946
Buitenlandse studenten: 1222
Medewerkers: 4398 fte (2.283 wetenschappelijk personeel en 2115 ondersteunend- en beheerspersoneel)
Hoogleraren: 268 fte
AIO's: 650 FTE
Faculteiten: 10
Onderzoekscholen: 13
Toponderzoekscholen: 3 (MSC+, NOVA, NIOK)
Wetenschappelijk personeel: 2283 FTE
Promoties/ dissertaties: 286
Wetenschappelijke publicaties: 4503
Vakpublicaties: 1210
Bacheloropleidingen: 61 (waarvan 4 in het Engels)
Masteropleidingen: 114 (waarvan 60 in het Engels)
Topmasteropleidingen: 5
Researchmasters: 11

[bewerk] Onderwijs algemeen

De RUG stimuleert studenten het beste uit zichzelf te halen. Omdat studenten onderling sterk verschillen in talent, motivatie en interesse biedt de RUG heel verschillende onderwijstrajecten. Tegelijkertijd creëert de RUG een internationale onderwijsomgeving, brengt internationale thema's in haar onderwijs aan en stimuleert internationale uitwisseling.

[bewerk] Onderzoek

De Rijksuniversiteit Groningen manifesteert zich als research-universiteit in de Europese en mondiale top van het wetenschappelijk onderzoek. Onderzoekers binnen een groot aantal wetenschapsgebieden verrichten grensverleggend onderzoek. In deze op kwaliteit gerichte omgeving zijn onderzoek en onderwijs nauw met elkaar verweven. Studenten worden als toekomstige wetenschappers dagelijks betrokken bij het onderzoek van hun docenten.

[bewerk] Samenwerking

De Rijksuniversiteit Groningen vervult een actieve rol in de maatschappij en werkt daarbij nauw samen met een groot aantal partners in de eigen regio, in Nederland en in de internationale gemeenschap. De RUG is ervan overtuigd dat zij haar wetenschappelijke doelen het beste kan realiseren in samenwerking met andere onderwijs- en onderzoeksinstellingen in binnen- en buitenland. En de rol die de RUG maatschappelijk speelt als innovatief kennisinstituut kan alleen floreren als een frequente afstemming met andere partijen plaats vindt.

[bewerk] Internationale samenwerking

De RUG wil haar positie in de top van het Europese en mondiale hoger onderwijs verder versterken. Daarom gaat de RUG gericht strategische allianties aan met collega-instellingen waarvan onderzoeksprogramma's en/of opleidingen goed aansluiten bij het Groningse aanbod en die van een vergelijkbaar hoog niveau zijn.
Daarnaast levert de RUG een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van het wetenschappelijk onderwijs in ontwikkelingslanden en andere achterstandsgebieden.

De belangrijkste buitenlandse samenwerkingspartners van de RUG zijn:

de 33 klassieke Europese universiteiten die behoren tot de Coimbragroep (o.m. Oxford, Cambridge, Leuven, Heidelberg, Edinburgh, Bologna, Uppsala en Barcelona)
Diverse universiteiten in Oost-Europa
Samenwerking met diverse universiteiten in het kader van Socrates/Erasmus.
de Carl von Ossietzky Universität Oldenburg, de Universität Bremen en in toenemende mate andere universiteiten in de Noord-Duitse regio (m.n. Hamburg en Rostock)
universiteiten in ontwikkelingslanden (Universiteit van Ouagadougou in Burkina Faso, Eduardo Modlane Universiteit in Mozambique, Van Tho Universiteit in Vietnam, University of the North in Zuid-Afrika, Universiteit van Asmara in Eritrea)

[bewerk] Faculteiten van de RUG

In 2006 kent de RUG de volgende faculteiten:

Bedrijfskunde en Economische Wetenschappen
Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap
Letteren
Medische Wetenschappen
Gedrags- en Maatschappijwetenschappen (tot 1 september 2005 Psychologische, Pedagogische en Sociologische Wetenschappen, PPSW)
Rechtsgeleerdheid
Ruimtelijke Wetenschappen
Wijsbegeerte (voorheen de Centrale Interfaculteit genoemd)
Wiskunde en Natuurwetenschappen

Per september 2007 gaat de faculteit Bedrijfskunde fuseren met die van Economische Wetenschappen.

[bewerk] Beroemde alumni

De volgende bekende Nederlanders hebben aan de Rijksuniversiteit Groningen gestudeerd:

[bewerk] Politici

Willem Frederik Duisenberg (PvdA) voormalig, minister, president Nederlandse Bank, president Europese Centrale Bank, studeerde economie, afgestudeerd in 1961
Pieter Jelles Troelstra (SDAP) socialistisch politicus, studeerde Rechten, afgestudeerd in 1888
Annie Brouwer-Korf (PvdA) burgemeester van de gemeente Utrecht, studeerde Nederlands Recht, afgestudeerd in 1970
Bert de Vries (CDA) oud-minister van Sociale zaken, studeerde economie, afgestudeerd in 1974
Etienne Ys demissionair premier van de Nederlandse Antillen, studeerde Rechten, afgestudeerd in 1985
Frank de Grave (VVD) lid Tweede Kamer voor de VVD en vicefractievoorzitter, voormalig minister van Defensie en staatssecretaris van Sociale Zaken, studeerde rechtsgeleerdheid, afgestudeerd in 1979
Gerrit Ybema (D66) voormalig staatssecretaris van Economische Zaken, studeerde economie, afgestudeerd in 1977
Haijo Apotheker (D66) oud-minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, thans burgemeester van de gemeente Steenwijkerland, studeerde sociologie, afgestudeerd in 1974
Jacques Wallage (PvdA) burgemeester van de gemeente Groningen, voormalig voorzitter Tweede Kamerfractie PvdA en voormalig staatssecretaris van Onderwijs en Wetenschappen en van Sociale Zaken, studeerde sociologie, afgestudeerd in 1971
Job Cohen (PvdA) burgemeester van Amsterdam, voormalig staatssecretaris van Justitie, studeerde rechten, afgestudeerd in 1971
Max van den Berg (PvdA) delegatieleider van de PvdA-eurodelegatie en vicevoorzitter van de Europese Socialistische Fractie (PES), oud-directeur NOVIB, studeerde sociologie, afgestudeerd in 1969
Paramanga Ernest Yonli minister-president van Burkina Faso, studeerde economie en promoveerde in 1997
Susanne Römer leider van de Antilliaanse Nationale Volkspartij (NVP / PNP), ex-premier Nederlandse Antillen, studeerde rechten, afgestudeerd in 1981
Willem Vermeend (PvdA) bestuursvoorzitter Meeus Groep, voormalig minister van Sociale Zaken, studeerde rechten, afgestudeerd in 1974
Hans Wijers (D66) voorzitter van de Raad van Bestuur van Akzo Nobel, oud-minister van Economische Zaken (D66), studeerde economie, afgestudeerd in 1976
Kars Veling (CU) voormalige fractievoorzitter van Christen Unie. HIj was lange tijd Eerste en Tweedekamerlid voor CU. Daarnaast is hij hoogleraar in theologie. Tot 1969 studeerde Veling wis, natuur en scheikunde aan de RUG. Na zijn kandidaats studeerde hij Wijsbegeerte aan dezelfde universiteit.

[bewerk] Wetenschappers

Bart Jan Bok, astronoom
Sebald Justinus Brugmans, arts en botanicus
Reinder van Duinen, oud-voorzitter algemeen bestuur NWO, studeerde natuurkunde, afgestudeerd in 1965
Gerard Heymans, grondlegger van het eerste psychologisch laboratorium in Nederland
Johan Huizinga, hoogleraar aan de RUG tot 1914, auteur van Herfsttij der Middeleeuwen en Homo Ludens
Klaas Knol, emeritus hoogleraar aan de RUG en longarts voor kinderen
Wubbo Ockels, eerste Nederlander in de ruimte als ESA-astronaut van Spacelab D-1 (1985), studeerde wiskunde en natuurkunde, afgestudeerd in 1973
Jan Hendrik Oort, naamgever van de Oortwolk, studeerde astronomie, afgestudeerd in 1921
Rob Tamsma, geograaf, bekend vanwege zijn controverse met Willem Frederik Hermans
Thijs van Veen, journalist en hoogleraar straf- en strafprocesrecht, studeerde illegaal tijdens de Tweede Wereldoorlog
David de Wied, voormalig voorzitter Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, studeerde geneeskunde, afgestudeerd in 1950
Rob de Wijk onderzoeker aan het Nederlands Instituut Clingendael en nationaal defensiespecialist, studeerde geschiedenis, afgestudeerd in 1984

[bewerk] Bedrijfsleven

Cees van der Hoeven voormalig president-directeur Ahold en voorzitter van de stichting Ubbo Emmius Fonds RUG, studeerde bedrijfseconomie, afgestudeerd in 1970

[bewerk] Kunst en cultuur

Izaline Calister jazzzangeres, studeerde bedrijfskunde, afgestudeerd in 1994
Herman Finkers cabaretier, studeerde psychologie en behaalde zijn kandidaats in 1976
Rudi van den Hoofdakker hoogleraar psychiatrie, dichter en schrijver; bekend onder het pseudoniem Rutger Kopland
Jan Willem Loot directeur Concertgebouworkest, studeerde geneeskunde en rechten, afgestudeerd in 1971
Henk van Os voormalig directeur Rijksmuseum in Amsterdam, studeerde kunstgeschiedenis en archeologie, afgestudeerd in 1964
Winnie Sorgdrager ex-voorzitter Raad voor Cultuur, oud-minister van Justitie, studeerde rechten, afgestudeerd in 1971
Francien van Tuinen jazzzangeres, studeerde communicatiekunde, afgestudeerd in 1995
Arthur Umbgrove cabaretier, studeerde Nederlands, afgestudeerd in 1990

[bewerk] Oranjehuis

Prinses Christina der Nederlanden, studeerde pedagogiek, afgestudeerd in 1965
Prins Maurits van Oranje-Nassau, van Vollenhoven, studeerde economie, afgestudeerd in 1995
Prinses Marilène van Oranje-Nassau, van Vollenhoven (geboren Van den Broek) studeerde bedrijfskunde, afgestudeerd in 1994
Prins Bernhard van Oranje-Nassau, van Vollenhoven, studeerde economie, afgestudeerd in 1995
Prinses Annette van Oranje-Nassau, van Vollenhoven (geboren Sekrève) studeerde psychologie, afgestudeerd in 1996

[bewerk] Media

Chris Zegers acteur en zanger, speelde onder andere in de televisieserie 'Onderweg naar morgen', studeerde bedrijfseconomie, afgestudeerd in 1995
Cunera van Selm presentator bij Studio Sport en bij TV Noord, studeerde sociale geografie, afgestudeerd in 1988
Frits Sissing presentator van AVRO's Opsporing Verzocht, studeerde bedrijfseconomie, afgestudeerd in 1988

[bewerk] Diversen

Theo van Baaren dichter en hoogleraar godsdienstgeschiedenis
Wouter Buikhuisen, criminoloog
Kuno van Dijk hoogleraar psychiatrie, psychiater en psychoanaliticus, Vicieuze cirkels van Van Dijk
Daan Everts hoofd OVSE-missie in Kosovo, studeerde sociologie, afgestudeerd in 1968
Aletta Jacobs de eerste vrouwelijke student en eerste vrouwelijke arts in Nederland, streed voor de maatschappelijke positie van vrouwen zoals voor vrouwenkiesrecht, afgestudeerd in 1878
Gerard van der Leeuw de eerste minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap na de Tweede Wereldoorlog
Hans van Luijk collegevoorzitter TU-Delft, studeerde chemische technologie, afgestudeerd in 1968
Bernard Röling grondlegger van de Studie van Internationale Betrekkingen; rechter in het Oorlogstribunaal van Tokyo
Jan Rutgers, theoloog en arts, voorvechter van seksuele revolutie in Nederland en de naamgever van Rutgersstichting, afgestudeerd in 1872 als predikant en in 1879 gepromoveerd als arts
Jos Staatsen Oud-Voorzitter College van Alumni van de RUG, senior counsel Boer & Croon Strategy and Management Group, oud-voorzitter KNVB en oud-burgemeester van Groningen, studeerde rechten, afgestudeerd in 1966

[bewerk] Eredoctoraten

1964 H.M. Koningin Juliana, Sociale Wetenschappen
1964 Cornelis Johannes Dippel, Godgeleerdheid
1964 Edward Hallet Carr, Rechtsgeleerdheid
1964 Sir Thomas Homes Sellors, Geneeskunde
1964 Clement Andrew Smith, Geneeskunde
1964 Izaak Maurits Kolthoff, Wiskunde en Natuurwetenschappen
1964 Enrico Bompiani, Wiskunde en Natuurwetenschappen
1964 Charles Wilson, Letteren
1964 Simon Vestdijk, Letteren
1964 Lambertus van Lier, Letteren
1964 Josyah Willem de Gruyter, Letteren
1964 Maurice Allais, Economische Wetenschappen
1964 Helmuth Plessner, Sociale Wetenschappen
1969 Jan Wit, Godgeleerdheid
1969 René Dekkers, Rechtsgeleerdheid
1969 Jan Bialostocki, Letteren
1969 Pieter de Wolff, Economische Wetenschappen
1974 Christiaan Gijsbertus van Leeuwen, Wiskunde en Natuurwetenschappen
1979 Edith Bulbring, Geneeskunde
1979 Theunis Uilkes de Vries, Letteren
1984 Jacob Jetzes Kalma, Godgeleerdheid
1984 Ralph Tyrrell Rockafellar, Wiskunde en Natuurwetenschappen
1989 Frank Chikane, Godgeleerdheid
1989 Andrei Dimitriyevich Sacharov, Rechtsgeleerdheid
1989 Franciskuhettige Gerald Hudson Silva, Geneeskunde
1989 Emil Wolf, Wiskunde en Natuurwetenschappen
1989 Leo Vroman, Letteren
1989 Oliver E. Williamson, Economische Wetenschappen
1989 Allen Newell, Psychologische, Pedagogische en Sociologische Wetenschappen
1994 Akito Arima, Wiskunde en Natuurwetenschappen
1994 Rudy Kousbroek, Wijsbegeerte
1999 Sir John E. Walker, Wiskunde en Natuurwetenschappen
1999 Bruce Bueno de Mesquita, Psychologische, Pedagogische en Sociologische Wetenschappen
1999 Kenneth F. Wallis, Economische Wetenschappen
1999 Helmuth Kohl, Letteren
2004 Jan Blokker, Sociale Wetenschappen (laudatio - Pdf)
2004 Ian Buruma, Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap (laudatio - Pdf)
2004 Mirjam Pressler, Letteren (laudatio - Pdf)

[bewerk] Trivia

Op 13 november 2006 ontvingen bijna alle 7000 werknemers van de RUG abusievelijk een e-mail waarin stond dat zij waren ontslagen. Volgens een woordvoerder van de universiteit was een computersysteem vastgelopen waardoor deze berichten massaal waren verzonden.^[1]
In maart 2007 had de universiteit opnieuw te kampen met computerproblemen: dit keer werden er meer dan 150 computers van het universiteitsnetwerk gecompromitteerd door 'hackers' die er kwaadaardige software op hadden geïnstalleerd.^[2]

[bewerk] Referenties

[bewerk] Externe links

Universiteiten in Nederland

Grensoverstijgende universiteiten: transnationale Universiteit Limburg

Voormalige universiteiten: Universiteit van Harderwijk | Universiteit van Franeker

{{{afb_links}}}	Coimbragroep	{{{afb_rechts}}}	{{{afb_groot}}}
Aarhus - Barcelona - Bergen - Boedapest - Bologna - Bristol - Cambridge - Coimbra - Dublin - Edinburgh - Galway - Genève - Göttingen - Graz - Granada - Groningen - Heidelberg - Jena - Krakau - Leiden - Leuven - Louvain - Lyon - Montpellier - Oxford - Padua - Pavia - Poitiers - Praag - Salamanca - Siena - Tartu - Thessaloniki - Turku I - Turku II - Uppsala - Würzburg			{{{afb_groot}}}

Categorieën: Nederlandse universiteit | Stad Groningen