Turkmenistan
Z Wikipedii
Turkmenistan (turkm. Türkmenistan) – państwo położone w Azji Środkowej, na północ od gór Kopet-Dag, pomiędzy Morzem Kaspijskim a Amu-darią. Kraj rozciąga się na 1110 km od wschodu do zachodu oraz na 650 km z północy na południe.
Türkmenistan | |||||
|
|||||
Język urzędowy | turkmeński | ||||
Stolica | Aszchabad | ||||
Ustrój polityczny | totalitarny | ||||
Głowa państwa | prezydent Gurbanguly Berdimuhammedow | ||||
Szef rządu | prezydent Gurbanguly Berdimuhammedow | ||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
51. na świecie 488 100 km² 0,7% |
||||
Liczba ludności • całkowita (2003) • gęstość zaludnienia |
114. na świecie 5 090 000 10 osób/km² |
||||
Niepodległość | od ZSRR 27 października 1991 |
||||
Jednostka monetarna | Manat turkmeński (TMM) | ||||
Strefa czasowa | UTC +5 | ||||
Hymn państwowy | Garaşsyz, Bitarap,Türkmenistanyň Döwlet Gimni (Hymn Państwowy Niepodległego, Neutralnego Turkmenistanu) | ||||
Kod ISO 3166 | TM | ||||
Domena internetowa | .tm | ||||
Kod samochodowy | TM | ||||
Kod telefoniczny | +993 | ||||
Terytorium Turkmenistanu to w większości (80%) praktycznie niezamieszkana pustynia Kara-Kum. Tereny zasiedlone znajdują się głównie na przedgórzu Kopet-Dag w południowej części kraju oraz w dolinach rzecznych na południowym zachodzie. Blisko 50% mieszkańców zajmuje się rolnictwem. Jest to możliwe dzięki dość dobrze rozwiniętemu systemowi nawadniającemu, który dostarcza wodę do upraw zwłaszcza z głównej rzeki kraju - Amu-darii. Obszar nawodniony to 17 500 km². Główną kategorią upraw zdaje się być bawełna, ale uprawiane są również zboża, ziemniaki, rozwija się sadownictwo. Hoduje się konie, a także owce karakuły. Słynne na całym świecie są kolorowe, wykonywane z owczej wełny turkmeńskie dywany.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Zamieszkujące niegdyś terytorium współczesnego Turkmenistanu starożytne plemiona najprawdopodobniej prowadziły koczowniczy tryb życia i zajmowały się pasterstwem. Naród turkmeński ostatecznie uformował się dopiero w XV w. Ziemie te były wielokrotnie nękane przez najeźdźców. W latach 1865-1885 akcję podbijania Turkmenistanu prowadziła Rosja. W 1925 stał się on jedną z republik radzieckich. W 1948 miało miejsce silne trzęsienie ziemi. Zginęło wówczas ponad 160 tysięcy osób, głównie z Aszchabadu. W 1991, po rozpadzie ZSRR ogłoszona została niepodległość. Pierwszym prezydentem został Saparmurat Nijazow (zmarł w 2006), który przyjął tytuł Turkmenbaszy (Ojciec Turkmenów) i wprowadził rządy dyktatorskie.
[edytuj] Granice
Turkmenistan graniczy z następującymi państwami:
- Afganistan - 744 km
- Iran - 992 km
- Kazachstan - 379 km
- Uzbekistan - 1621 km.
Łączna długość granic wynosi 3736 km.
Turkmenistan posiada dostęp do Morza Kaspijskiego na długości 1768 km.
[edytuj] Religia
Wierzący to głównie muzułmanie sunniccy (89%), istnieje mniejszość prawosławna (9%). Oficjalna ideologia państwowa stanowi połączenie tradycyjnego islamu z doktryną polityczną i społeczną byłego prezydenta Saparmurata Nijazowa - podstawą wychowania w Turkmenistanie są Koran oraz napisana przez Nijazowa Ruhnama (Księga życia).
[edytuj] Podział administracyjny
Turkmenistan podzielony jest na 5 regionów (wilajetów):
- wilajet achalski (stolica - Aszchabad)
- wilajet maryjski (Mary)
- wilajet lebapski (Turkmenabat)
- wilajet daszoguski (Daszoguz)
- wilajet bałkański (Balkanabat)
Zobacz też: Podział administracyjny Turkmenistanu
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Eurazja.org - Ukraina, Rosja, Kaukaz
[edytuj] Zobacz też:
Armenia • Azerbejdżan • Białoruś • Gruzja • Kazachstan • Kirgistan • Mołdawia • Rosja • Tadżykistan • Turkmenistan (członek stowarzyszony) • Ukraina • Uzbekistan
Afganistan • Armenia • Arabia Saudyjska • Azerbejdżan • Bahrajn • Bangladesz • Bhutan • Birma • Brunei • Chiny • Cypr • Filipiny • Gruzja • Indie • Indonezja • Irak • Iran • Izrael • Japonia • Jemen • Jordania • Kambodża • Katar • Kazachstan • Kirgistan • Korea Południowa • Korea Północna • Kuwejt • Laos • Liban • Malediwy • Malezja • Mongolia • Nepal • Oman • Pakistan • Rosja • Singapur • Sri Lanka • Syria • Tadżykistan • Tajlandia • Tajwan • Timor Wschodni • Turcja • Turkmenistan • Uzbekistan • Wietnam • Zjednoczone Emiraty Arabskie
Terytoria zależne i autonomiczne : Cypr Północny • Czeczenia • Palestyna (Autonomia Palestyńska) • Górski Karabach • Hongkong • Makau • Osetia Południowa