PZL.46 Sum
Z Wikipedii
| PZL.46 Sum | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | Polska |
| Wytwórnia | Państwowe Zakłady Lotnicze |
| Typ | lekki samolot bombowo-rozpoznawczy |
| Konstrukcja | całkowicie metalowa, półskorupowa ze stałym podwoziem |
| Załoga | 3 (pilot, bombardier/strzelec, strzelec) |
| Historia | |
| Data oblotu | sierpień 1938 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 1 × Bristol Pegasus XXB, gwiazdowy 9-cylindrowy |
| Moc | 920 KM (676 kW) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 14,60 m |
| Długość | 10,50 m |
| Wysokość | 3,30 m |
| Powierzchnia nośna | 31,5 m² |
| Masa | |
| Własna | 1995 kg |
| Startowa | 3350 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość max. | 425 km/h |
| Prędkość wznoszenia | 6 m/s |
| Pułap | 7700 m |
| Zasięg | 1300 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 4 × karabin maszynowy FK wz. 36 kaliber 7,69 mm 2 × karabin maszynowy PWU wz. 37 kaliber 7,9 mm, ruchome 600 kg bomb pod kadłubem i skrzydłami |
|
PZL.46 Sum – prototyp polskiego lekkiego bombowca i samolotu rozpoznawczego projektu zespołu pod kierunkiem inżyniera Stanisława Praussa, opracowany i oblatany przez Jerzego Widawskiego w Państwowe Zakłady Lotnicze w roku 1938.
Spis treści |
[edytuj] Historia
W 1937 roku dowództwo polskiego lotnictwa, korzystając z doświaczeń jakich dostarczył doświadczalny samolot PZL.42, zwróciła się do Państwowych Zakładów Lotniczych o opracowanie nowego samolotu do zespołu konstruktorów pracujących pod kierunkiem inż. Stanisława Praussa. Samolot ten otrzymał nazwę PZL.46 Sum. W skład tego zespołu weszli między innymi inżynierowie: Tadeusz Sołtyk, Kazimierz Głębicki i Jan Staszek. Wysuwaną gondolę podkadłubową opracował J. Lewczuk.
Od swojego poprzednika samolotu PZL.42 odróżniały się: dopracowany profil aerodynamiczny i mocniejszy silnik, wciągana wanna bombardiersko strzelecka, zasuwana osłona stanowiska tylnego strzelca. Miał mieć również chowane podwozie, lecz później zrezygnowano z tej koncepcji. Zmiany te dały doskonały rezultat w postaci wzrostu prędkości o 30% przy zastosowaniu silnika o mocy większej jedynie o 30%. Tak opracowany samolot znalazł się w centrum zainteresowania lotnictwa polskiego, które zamówiło cztery prototypy, jeden do prób statycznych i trzy do prób w locie. Do prac przy ich budowanie przystąpiono na początku 1938 roku. W lipcu 1938 roku zbudowany pierwszy prototyp do prób statycznych. Pierwszy prototyp do prób w locie był gotowy w sierpniu 1938 roku i został oznaczony jako PZL.46/I. Był on wyposażony w silnik gwiazdowy Bristol Pegasus XXB o mocy 918 KM (676 kW). Prototyp ten został oblatano pod koniec sierpnia 1938 roku przez pilota fabrycznego Jerzego Widawskiego na lotnisku Okęcie w Warszawie, samolot ten po próbach w locie został zaprezentowany w Paryskim Salonie Lotniczym w okresie od 25 listopada do 11 grudnia 1938 roku. Po usunięciu zauważonych w pierwszym prototypie usterek i wprowadzeniu niezbędnych zmian na początku marca 1939 roku dokonano oblotu drugiego prototyp oznaczonego jako PZL.46/II Sum. Próby w locie wykazały że jest to w pełni udana konstrukcja i ma zadowalające osiągi. Postanowiono więc że samolot nadaje się do produkcji seryjnej. Po oblocie dwóch pierwszych prototypów w lecie 1939 roku przystąpiono do produkcji trzeciego prototypu oznaczonego PZL.46/III Sum z jeszcze mocniejszym silnikiem gwiazdowym Gnôme-Rhône 14N21 o mocy 1030 KM (758 kW) samolotu nie udało się jednak dokończyć w związku z wybuchem wojny. Jeszcze pod koniec 1938 roku po oblocie pierwszego prototypu wytwórnia PZL otrzymała od Dowództwa Lotnictwa zamówienie na 160 sztuk samolotów PZL.46 Sum, które w dniu 28 marca 1939 roku zwiększono do 300 sztuk dla polskiego lotnictwa wojskowego a wzorcem miał być samolot PZL.46/II, także Bułgaria złożyła zamówienie na 12 samolotów PZL.46 Sum lecz tu wzorcem miał być prototyp PZL.46/III, jednak do wybuchu II wojny światowej spowodował, że nie zdołano wybudować seryjnego samolotu. Zrobione już części w dniach 2 - 3 września 1939 roku ukryto w warsztacie samochodowym na Czerniakowie w Warszawie. Reszta części i pierwszy prototyp PZL.46/I zostały zniszczone w czasie nalotów na wytwórnię we wrześniu 1939 roku.
Zbudowano tylko dwa samoloty prototypowe PZL.46 Sum.
[edytuj] Użycie w lotnictwie polskim
Samolot nie znalazł się na wyposażeniu lotnictwa polskiego, gdyż nie rozpoczęto jego produkcji seryjnej. Natomiast w dniu 5 września 1939 roku pil. inż. Stanisław Riess wystartował na samolocie PZL.46/II Sum i udał się w kierunku Lwowa. Po naprawieniu na lotnisku Wielick na Wołyniu usterzenia pionowego samolotu, w dniu 17 września 1939 roku przeleciał on do Bukaresztu gdzie został internowany. Pod pretekstem odprowadzenia samolotu na lotnisko fabryczne rumuńskiej wytwórni lotniczej IAR w Braszowie w dniu 26 września 1939 roku pil. inż. Stanisław Reiss wraz z mjr piechoty E. Galiantem oraz strzelcami pokładowymi: kpr. W. Urbanowiczem i kpr. W. Hadziewiczem wykonali lot z Rumunii do oblężonej Warszawy, gdzie wylądowali ok. godz. 18.00 na lotnisku mokotowskim. Głównym celem lotu było dostarczenie przez mjr Galianta rozkazów od marsz. Edwarda Rydza-Smigłego, w tym podpisanego in blanco na dowódcę polskiego podziemia. W dniu 27 września 1939 roku samolot PZL.46 Sum z tą samą załogą lotniczą, a mjr Galianta zastąpił kpr. pil. I. Radzimiński wystartował z Warszawy i odleciał do Kowna, gdzie dotarł po 1,5 godziny lotu. Później załoga przedostała się do Wielkiej Brytanii. Pozostawiony na Litwie samolot został włączony do sowieckiego lotnictwa i zniszczony na ziemi po napaści III Rzeszy na ZSRR.
[edytuj] Opis konstrukcji
Samolot PZL.46/II Sum był prototypem trzy miejscowego samolotu rozpoznawczo-bombowego, dolnopłatem o konstrukcji metalowej, duraluminiowej. Podwozie klasyczne trójkołowe, stałe. Żaden z prototypów nie posiadał jeszcze zamontowanego uzbrojenia. Nowatorskim rozwiązaniem była wciągana w kadłub kołyska bombardiera/strzelca i zasuwana osłona stanowiska tylnego strzelca pokładowego. Przewidywano również chowanie uzbrojenia strzeleckiego we wnęki w kadłubie. Samolot napędzany był przez 9-cylindrowy silnik gwiazdowy Bristol Pegasus XXB o mocy 676 kW (918 KM). Śmigło trójłopatowe, metalowe.
[edytuj] Wersje
- PZL.46/I – lekki bombowiec, pierwszy prototyp.
- PZL.46/II – lekki bombowiec, drugi prototyp (wzór wersji seryjnej).
- PZL.46/III – lekki bombowiec, trzeci prototyp (wzór wersji eksportowej przeznaczona dla Bułgarii) – nie został zbudowany.
[edytuj] Zdjęcia modelu
| Polskie samoloty wojskowe z 1939 roku | ||
| Samoloty myśliwskie | Samoloty bombowe | |
|---|---|---|
| PZL P.7 | PZL P.11 | PZL.23 Karaś | PZL.37 Łoś | PZL.43 Karaś | |
| Samoloty rozpoznawcze | Samoloty lotnictwa morskiego | |
| Lublin R.XIII | RWD-14 Czapla | LWS-3 Mewa | Lublin R.VIII | Lublin R.XIII | CANT Z.506 | |
| Samoloty łącznikowe | ||
| PWS-26 | RWD-8 | RWD-13 | RWD-17 | ||
| Samoloty szkolne i transportowe | ||
| Fokker F.VII | Potez 25 | PWS-26 | RWD-8 | LWS-4 Żubr | PWS-10 | PWS-16 | ||
| Konstrukcje prototypowe i doświadczalne | ||
| PWS-33 Wyżeł | PZL.38 Wilk | PZL.42 | PZL.46 Sum | PZL.50 Jastrząb | Nikol A-2 | ||
