Spółgłoska półotwarta dziąsłowa
Z Wikipedii
Spółgłoska półotwarta dziąsłowa to rodzaj dźwięku spółgłoskowego. W systemie IPA oznaczana jest symbolem [ɹ], a w X-SAMPA - [r\].
[edytuj] Artykulacja
- powietrze jest wydychane z płuc - jest to spółgłoska płucna egresywna
- podniebienie miękkie i języczek blokują wejście do nosa - jest to spółgłoska ustna.
- czubek języka zbliża się dziąseł - jest to spółgłoska dziąsłowa
- odległość między językiem a dziąsłami nie jest na tyle mała, by wywołać turbulentny przepływ powietrza - jest to spółgłoska półotwarta.
- powietrze przepływa nad środkową częścią języka - jest to spółgłoska środkowa
- więzadła głosowe drżą - jest to spółgłoska dźwięczna.
[edytuj] Przykłady
- w języku angielskim (RP): right [ɹaɪt]
- w języku ormiańskim: սուրչ [suɹtʃ] "kawa"
- w języku czukockim: ңирэк [ŋiɹek] "dwa"
- w języku gruzińskim, niderlandzkim i szwedzkim dźwięk ten jest alofonem spółgłoski [r].
| Dwu‐ wargowe |
War‐ gowo‐ zębowe |
Zębowe | Dzią‐ słowe |
Zadzią‐ słowe |
Retro‐ fleksyjne |
Podnie‐ bienne |
Miękko‐ podnie‐ bienne |
Języcz‐ kowe |
Gar‐ dłowe |
Nagło‐ śniowe |
Krta‐ niowe |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nosowe | m | ɱ | n̪ | n | ɳ | ɲ | ŋ | ɴ | |||||||||
| Zwarte | p b | * * | t̪ d̪ | t d | ʈ ɖ | c ɟ | k ɡ | q ɢ | ʡ | ʔ | |||||||
| Szczelinowe | ɸ β | f v | θ ð | s z | ʃ ʒ | ʂ ʐ | ç ʝ | x ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | ʜ | ʢ | h ɦ | ||
| Półotwarte | β̞ | ʋ | ð̞ | ɹ | ɻ | j | ɰ | ||||||||||
| Drżące | ʙ | r | * | ʀ | * | ||||||||||||
| Uderzeniowe | * |  † |
ɾ | ɽ | * | ||||||||||||
| Boczne szczelinowe | ɬ ɮ | * | * | * | |||||||||||||
| Boczne półotwarte | l | ɭ | ʎ | ʟ | |||||||||||||
| Boczne uderzeniowe | ɺ | * | * | * | |||||||||||||
| Koartykulacja | ||||||
| ʍ | w | ɥ | ɕ | ʑ | ɧ | ɫ |
| Zwarto-szczelinowe | ||||||
| pf | ts | tʃ | tɕ
dʑ |
tɬ
dɮ |
kx | qχ |
