New Immissions/Updates:
boundless - educate - edutalab - empatico - es-ebooks - es16 - fr16 - fsfiles - hesperian - solidaria - wikipediaforschools
- wikipediaforschoolses - wikipediaforschoolsfr - wikipediaforschoolspt - worldmap -

See also: Liber Liber - Libro Parlato - Liber Musica  - Manuzio -  Liber Liber ISO Files - Alphabetical Order - Multivolume ZIP Complete Archive - PDF Files - OGG Music Files -

PROJECT GUTENBERG HTML: Volume I - Volume II - Volume III - Volume IV - Volume V - Volume VI - Volume VII - Volume VIII - Volume IX

Ascolta ""Volevo solo fare un audiolibro"" su Spreaker.
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Ondarroa - Wikipedia, entziklopedia askea.

Ondarroa

Wikipedia(e)tik

Ondarroa

Bizkaia
Ondarroako bandera Irudi:Ondarroa armarria.gif
Izen ofiziala Ondarroa
Antolaketa
Estatua
Autonomia Erkidegoa
Lurralde Historikoa
Eskualdea

Espainia
Euskal Autonomia Erkidegoa
Bizkaia
Lea-Artibai
Posta-kodea 48.700
Koordenatuak 43º19′50′′ I 2º25′40′′ M Koordenatuak: 43°19′50′′ I 2°25′40′′ M (?)
Garaiera
Azalera
Biztanleria

Dentsitatea
Euskaldunak

1 m
3,6 km²
9.277 (2006)

2.620,3 bizt/km²
%83,88 (2001)

Sorrera 1327 irailaren 28 hiri gutuna
Herritarra ondarroar (ondarrutar)
Alkatea Aitor Maruri Txurruka (EAJ)
www.ondarroa.net

Ondarroa Bizkaiko udalerria da, Lea-Artibai eskualdean kokatuta dagoena. Bilbotik 60 kilometrora dago, Bizkaiko udalerririk ekialdekoena da, Gipuzkoarekin muga eginez.

Eduki-taula

[aldatu] Inguru naturala

Ondarroak Berriatuako udalerriarekin egiten du muga (mendebal eta hegoaldean) eta Mutrikurekin ekialdean ditu. Berriatua 1974etik 1983era Ondarroako auzo izan zen, anexio baten ondorioz. Ondarroa kostaldeko beste herri askok bezala (Mutriku esaterako), oso erliebe malkartsua dauka. Artibai errekaren bokalean kokaturik, eremu oso estu batean zehar hedatzen da Ondarroa. Herriko mendiak honakoak dira: Arrigorri (158 m), Santa Cruz (336 m), Arrikuntzalde (400 m) Pertika, Kalamendi (314 m) Urcelay (212 m) eta Mustutxuru (147 m).

Calatrava arkitektuaren zubia
Calatrava arkitektuaren zubia

Udalerriko gunerik garrantzitsuenari Errenteria deritzo, bertan portua eta etxebizitza gehienak kokatzen dira. Bien bitartean, Gorozikako auzoa, nekazaritzan oinarriturik dago, baserri eta ortuak topa litezke bertan. Baserri hauetariko batzuk balio historiko eta arkiktektoniko handikoak.

[aldatu] Historia

Ondarroa 1327ko irailaren 28an sortu zen Maria Diaz Harokoak emandako hiri-gutunaren bitartez. Logroñoko forua eman zitzaion. Alfonso XIa erregeak Artibai ibaian zegoen zerratokia ustiatzeko baimena eman zuen, gaur egun zubi zaharra aurkitzen den tokian. Ondoren, Errenteriako auzoa batu zitzaion Ondarroari, "Aramaioko Errenteria" izenez ezagutzen zena.

1351ean Plentzia, Lekeitio eta Bilborekin batera Ingalaterraren aurkako ligan parte hartu zuen, hauek Biarritz eta Baiona okupatu eta gero. Ondarroako historiako gertakaririk lazgarriena 1794eko abuztuaren 28an gertatu zen. Konbentzioko gerratearen borrokak zeuden garai hartan eta frantses ejerzitoa herrian sartu eta honi su eman zioten.

XIX. mendetik aurrera Ondarroako iharduera tradizionalak, arrantzak, susperraldia izan zuen herrira etorritako familia italiarrek inportaturiko teknika berriengatik. Gaur egungo industria kontserberoaren oinarriak jarriz. 1934an Ondarroako kanpo portu berriaren lanak hasi ziren. Espainiako gerrate zibilaren ondoren, portu berri horri esker Ondarroako portuak hazkunde handia bizi izan zuen.

1990ko hamarkadan hainbat azpiegitura egin ziren, autoak herriaren erdigunetik ez igarotzen lagundu zuen kanpoaldeko autobide berria, eta Santiago Calatrava arkitektu valentziarraren zubi berria.

[aldatu] Demografia eta biztanleria

Ondarroak 9.435 biztanle zituen 2005eko urtarrilaren 1ean. XX. mendearen hasieran 3.619 biztanle zituen Ondarroak, eta hamarkadak aurrera egin ahala gorantz joan zen, maximoa 1981ean eskuratu zelarik, 12.150 biztanle. Ordutik ordea, biztanleria beheraka joan da etengabe, urtero dozenaka biztanle galduz. Ondarroak daukan erliebe zailak, etxebizitza berriak eraikitzeko ezintasuna dakar, eta horregaitik herriko biztanle asko inguruko herrietara bizitzera joan dira.

Azken hamarkadan, Espainiako estatutik kanpotiko etorkin ugari etorri da Ondarroara. Herrialde askotakoak, baina batez ere Afrika azpi sahariarretik. Etorkin hauek, udalerriaren sektore tradizionalenean aritzen dira lanean, arrantzan.

[aldatu] Ekonomia

Itsasoarekin ditu lotuta herriak lan-aktibitate nagusiak: arrantza-portua, arrain-kontserbak, untzigintza eta untzi-konponketa eta mantenimendua. Horrez gain, Ondarroa inguruan eremu industrial berriak eraiki dira, bertan enpresa berri asko ezarri direlarik.

Ondarroa arrantza sektorean garrantzia handiko enpresen xedea da, Ortiz esaterako.

[aldatu] Kultura eta euskara

1996an, 10.065 biztanle zituen(POT), euskal hiztunak 8.363 izanda (%83 inguru). UEMA mankomunitate euskaldunean sartuta dago udalerria.

Ondarroako ikuspegia: zubi zaharra, kofradia eta eliza
Ondarroako ikuspegia: zubi zaharra, kofradia eta eliza

[aldatu] Ospakizunak

  • Alkoholiko Anonimoen Urteurrena: 1970ean sortutako herriko talde hau Bizkaiko zaharrenetarikoa da. “Edateari utzi nahi badiozu, zatoz gugana”, lelopean, maiatzaren lehenengo hamabostaldian prebentzino jardunaldiak antolatzen dituzte.
  • Arranondo Kultur Alkartearen Urteurrena: Maiatzean ospatzen dute, hitzaldi eta ekitaldi bereziak antolatuz.
  • Euskal Herriko Txistularien Kontzertua: "Ondarroako Txistulari Elkarteak" 1998tik urtero antolatzen du, ekainean eta Andra Mari Elizan. Txistulariekin batera, "Kantaize" Ondarroako Orfeoia aritzen da lanean, baita metal boskotea, herriko dantzariak eta bertsolariak.
  • Kafe-Antzerki Jardunaldiak: Udala 1992an hasi zen Jardunaldi hauek antolatzen Txo! Antzerki Kolektiboaren iniziatibaz.
  • Kafe Antzokia: 2001eko apiriletik martxan, Zenbat Gara elkartearen ekimenari esker.
  • Kresala Kultur Elkartearen Astea: 1964an sortu zen elkartea. Urtero, maiatzaren bigarren hamabostaldian, urte osoan zehar landutako ikastaroak kalera ateratzen ditu: dantza taldea, musika banda, trikitilari taldea, kitarra taldea, txistulari taldea, txalaparta taldea, umeen abesbatza...
  • Ondarroa Hiribilduaren 675. urteurrena: 2002ko irailaren 28an 675 urte bete zituen herriak. Herri Batzorde berezia sortu zuten urteurrena ospatzeko, Erdi aroko azoka antolatuz. Lortutako partaidetza eta arrakasta ikusirik, bi urtean behin ospatzea erabaki zuten.
  • Pedro Maria Unanue Musikaldia: Tenore ospetsuaren omenez, Udalak "Unanue Fundazioa" eta "Unanue Udal Musika Eskola"rekin batera urtero antolatzen du, uztailean. Bertan, musika klasikoaren emanaldiak eskaintzen dituzte.

[aldatu] Kultuguneak

  • Kafe Antzokia

[aldatu] Hedabideak

  • Bolo-Bolo hiruhilabetekaria. 1998an kaleratu zuten lehenengo zenbakia, 2005ean azkena.
  • Hamaika Barri. Lea-Artibaiko aldizkari digitala
  • Lea-Artibaiko Hitza. "Berria" egunkaritik abiatutako gehigarria.
  • Ondarroa urtekaria. Agustin Zubikaraik 1982tik abian jarritakoa, "Ondarroako Historia Zaleak" taldeak jarraituta.
  • Radixu Irratia. 105.5 FM. 1991an sortua.
Zapatu Azule
Zapatu Azule

[aldatu] Herritar ezagunak

  • Pedro Maria Unanue (1814-1846). Tenorea.
  • Txomin Agirre Idazlea (1864-1920) , lehen euskal nobelagilea.
  • Agustin Zubikarai (1914-2004). Kazetaria, idazlea, bereziki antzerkigintzan nabarmendu zen. Herri ohiturak eta hizkera ikertu zituen.
  • Felix Beristain (1937). Pintorea. Valentin Zubiaurreren adiskide izan zen eta honen aholkuak izan zituen. Eibarren egin zuen lehen erakusketa (1954) eta geroztik beste asko egin ditu: Bilbo, Paue, Donostia, Gasteiz, Aturbe, Bordele, etab.ean. Beristainen lanak mundu guztian zehar barreiaturik daude hainbat museo eta bilduma pribatutan. Kostunbrismo tristea azaltzen du, tonu iluna eta errealismo gogorra erabiliz (Estudio de pescadoras; Combarro). Bere azken lanak muralak dira eta Ondarroako arrantzaleen kofradian dagoena da nagusietako bat.[[1]]
  • Kirmen Uribe(1970). Poeta. Bere lehen poesia lanak (Bitartean heldu eskutik, Susa, 2000) arrakasta handia ekarri zion. Bere hainbat poema itzuli dira atzerriko hizkuntzetara. Bestalde, Bar Puerto eta Zaharregia, txikiegia agian ikuskizunen egile ere bada, Mikel Urdangarin eta Bingen Mendizabalekin batera, besteak beste.

[aldatu] Kanpo loturak

Commonsen fitxategi gehiago dago honi buruz:
Ondarroa

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu