Hapon (bansa)

Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.

Nakaturo dito ang Japan, para sa ibang gamit, tumungo sa Japan (paglilinaw)

Ang Japan (Hapon: 日本, Nihon) ay isang bansang matatagpuan sa Silangang Asya. Binubuo ang bansang Hapon ng mga pulo, na ang apat na pinakamalaki ay Honshū, Kyūshū, Shikoku, at Hokkaidō. Isa sa mga pinakamayamang bansa ang Hapon na kilala sa mga produktong pang-transportasyon at electronics. Ang kapital nitong Tōkyō ay ang pinakamalaking kalungsuran sa buong mundo.

Maaari ring tawagin ang bansang ito na Hapon, hango sa Kastilang Japón, bagaman dumadala na ang gamit nito. Sa ganitong pamamaraan, tinatawag na mga Hapones ang mga Hapon at ang kanilang wika.

Ang Hapon ay binubuo ng 3,000 mga isla, na ang pinakamalaki ay ang Honshū, Hokkaidō, Kyūshū at Shikoku. Karamihan sa mga isla dito ay mabundok, at ang iba ay may mga bulkan, kabilang na ang pinakamataas na bahagi ng bansa, ang Bundok Fuji. Ang Hapon ay pangsampu sa may pinakamalaking populasyon, na may 128 milyong katao. Ang Kalakhang Tokyo, kasama ang Tokyo at ang iba pang nakapalibot na prefecture, ay ang pinakamalaking lugar na metropolitan, na tinitirahan ng 30 milyong tao.

May mga pagsasaliksik na nagsasabi na may mga taong nanirahan na sa mga isla ng Hapon noong panahon pa ng paleolitiko.^[sabi-sabi]

Ang bansang Hapon ay ang ikalawang pinamalaking ekonomiya sa buong mundo (ayon sa nominal GDP), at ang ikaanim sa pinakamalaking naangkaat at tagapag-angkat. Ito ay kasapi ng Nagkakaisang Bansa, G8, at ng APEC.

Mga nilalaman 1 Kasaysayan 1.1 Panahong Klasikal 1.2 Panggitnang Panahon 1.3 Panahong Edo 1.4 Makabagong Hapon 2 Pamahalaan at Pulitika 2.1 Ang Emperador at ang Pamilyang Imperyal 2.2 Ang Diet 2.3 Ang Punong Ministro 2.4 Ang Hudikatura 2.5 Ugnayang Panlabas 2.6 Sandatahan 2.7 Lokal na Pamahalaan 3 Mga Kawing Panlabas

[baguhin] Kasaysayan

Ang pinakaunang tanda ng sibilisasyon ay nakita noong 10,000 BC sa kulturang Jomon, ito ay isang uri ng kulturang mangangaso, sila ay gumagamit ng mga kagamitang bato at buto upang gumawa ng mga paso na may kakaibang mga disenyo. Ang ilang halimbawa ng mga lumang natitirang mga paso sa daigdig ay matatagpuan sa Hapon.

Noong mga 300 BC, isang uri ng mga bagong tao, marahil ay galing sa kontinenteng Asya, ang mga Yayoi. Sila ang nagmarka ng mga bagong kasanayan tulad ng pagtatanim ng bigas, mga sinaunang uri ng pananahi, pagpapaamo sa mga kabayo at baka, at paggamit ng mga bakal at tanso bilang kagamitan. Ang kanilang kultura ay humalo sa unang kultura ng Jomon.

Ang pinakaunang naisulat na kasaysayan patungkol sa Hapon, ay ang Kojiki(Talaan ng mga Sinaunang mga Bagay, 712), at ang Nihon shoki, na naglalaman ng mga alamat tungkol sa mga pinagmulan ng mga Hapones at kung paano nabuo ang pundasyon ng estado hanggang sa isang mitolohiyang emperador Jimmu Tenno noong 660 BBC. Sinasabi na siya daw ay nagmula sa diyosa ng araw ng mga shinto na si Amaterasu. Sa mga Hapones, ang ang kanilang mga naging diyos ay mababait, matatalino at marangal. Isa pang alamat ang nagsasabi tungkol kay emperatris Jingo, na sinasabing sumakop sa Korea.

[baguhin] Panahong Klasikal

Ang Panahong Yamato, mula sa ika-3 siglo hanggang ika-7 siglo, ay nakitaan ng pagbuo ng isang dominanteng pulitika na nakasentro sa kapatagang Yamato sa katimugang bahagi ng pangunahing pulo ng Hapon ng Honshu. Sinasabi nila na ang kanilang mga ninuno ay ang mga diyos ng araw at natamo ang kaisahang pulitikal,mga nasa kalagitnaan ng ika-apat na siglo.

Ang Kaharian ng Baekje ang nagpakilala ng Budhismo sa Hapon, at ito ay tinataguyod ng mga namumunong uring Hapon. Binigyan ng suportang militar ng mga Hapon ang Baekje. Si Prinsipe Shōtoku ay nagsikap sa pagpapalaganap ng Budhismo at kulturang Tsino sa Hapon. Siya ang nagdala ng kapayaan sa Hapon sa pamamagitan ng proklamasyong ng 17 artikulong konstitusyon na base sa teoryang pulitikal ng mga Intsik sa sentralisadong pamahalaan sentral. Ito ang gumawa ng daan para maging dominante ang pilosopiyang Confucius sa Hapon hanggang ika-19 na siglo. Kasama rin dito ang ang pagtanggap nila ng panulat ng mga Tsino.

Pinag-igi naman ang reporma ng Taika ng 645, kung saan ang lahat ng lupain ay kinukuha ng emperador at ang pagsisimula ng mas pinagbuting pagbubuwis. Ang panahong ito ay nakitaan din ng unang paggamit sa salitang Nihon(日本) bilang pangalan ng pabuong estado.

Ang panahong Nara noong ika-8 siglo ay nagmarka ng unang pagdating ng mas matibay na estadong Hapon, na nakasentro sa palibot ng korteng imperyal ng lungsod ng Heijō-kyō. Ang korteng imperyal ay inilipat sa Nagaoka, at pagkatapos ay sa Heian-kyō(ngayon ay Kyoto).

Sa panahong ito, ang gma emperador ay namumuno kasama ang mga maimpluwensyang mga pamilya. Maraming mga emperador ang nakapag-asawa ng mga Fujiwara. Pinatunayan ng mga naging anak ng Fujiwara na sila ay magagaling na pinuno at ginamit nila ang kapit ng pamilya upang maging dominante sa pamahalaan.

[baguhin] Panggitnang Panahon

[baguhin] Panahong Edo

[baguhin] Makabagong Hapon

[baguhin] Pamahalaan at Pulitika

[baguhin] Ang Emperador at ang Pamilyang Imperyal

[baguhin] Ang Diet

[baguhin] Ang Punong Ministro

[baguhin] Ang Hudikatura

[baguhin] Ugnayang Panlabas

[baguhin] Sandatahan

[baguhin] Lokal na Pamahalaan

[baguhin] Mga Kawing Panlabas

• {en} Hanami Web - Inside Japan
• United for a Multicultural Japan

Mga bansa sa Silangang Asya
Tsina (PRC) | Hapon | Hilagang Korea | Timog Korea | Taiwan (ROC) Espesyal na mga Administratibong Rehiyon ng PRC: Hong Kong | Macau