იაპონია

ვიკიპედიიდან

იაპონია იაპონია /日本国
იაპონიის დროშა	იაპონიის გერბი
ფართობი: 377 835 კმ² მოსახლეობა: 127 333 000 (2003) დედაქალაქი: ტოკიო სახელმწიფო ენა: იაპონური იმპერატორი: აკიჰიტო პრემიერ-მინისტრი: აბე სინძო სახელმწიფო ჰიმნი: ”Kimi Ga Yo” ვალუტა: იენი დროის ზონა: UTC + 9 ინტერნეტის დომენი: JP სატელეფონო კოდი: 81

სექციების სია 1 სახელწოდება 2 გეოგრაფია 3 სახელმწიფო 4 ადმინისტრაციული დაყოფა 5 დემოგრაფია 6 ეკონომიკა 7 ისტორია 8 მემკვიდრეობა 9 ცნობილი იაპონელები

[რედაქტირება] სახელწოდება

• ოფიციალური: იაპონია.
• იაპონური: Nihon Koku.
• ეტიმოლოგია: ქვეყნის სახელწოდება – „ნიხონ“ (უფრო ოფიციალურად „ნიპონ“) ორი იეროგლიფით იწერება, რომელთაგან პირველი აღნიშნავს მზეს, მეორე - საფუძველს, საყრდენს; წიგნს. აქედანაა გადატანითი მნიშვნელობით, იაპონია, როგორც ამომავალი მზის ქვეყანა. ევროპული სახელწოდებანი კი იმავე იეროგლიფების დამახინჯებული წაკითხვითაა მიღებული.
• ქვეყნის კოდი: JP.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა მდებარეობს აღმოსავლეთ აზიაში, განლაგებულია იაპონიის არქიპელაგის კუნძულებზე - ჰონსიუ, ჰოკაიდო, კიუსიუ, სიკოკუ და რიუკიუ.

• ფართობი: 372.200 კვ.კმ. საზღვრები - 9,426 კმ.
• ბუნება: გეოგრაფიული რაიონები - ჰოკაიდო, ჩრდილო-აღმოსავლეთი, ცენტრი და სამხრეთ-დასავლეთი. მთავარი ქედი - იაპონიის ალპები. უმაღლესი მწვერვალები (მ) – ფუძიამა 3.776, კიტა-დაკე 3.192; მთავარი მდინარეები (კმ) - შინანო-გავა 367, ტონე-გავა 322, იშიკარი-გავა 268, ტეშიო-გავა 256; მთავარი ტბები (კვ.კმ) - ბივა 670, კასუმი-გა-ურა 168, სარომა-კო 152, ინავაშირო-კო 103; მთავარი კუნძულები (კვ.კმ) - ჰონსიუ 227.939, ჰოკაიდო 77.981, კიუსიუ 36.728, სიკოკუ 18.297, ეტოროფუ-ტო 3.183, კუნაშირი-ტო 1.499, ოკინავა-ძიმა 1.204; კლიმატი - ზომიერი, ტროპიკული.
• ბუნებრივი რესურსები: უმნიშვნელო მინერალური რესურსები, თევზი.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

• სიმბოლოები': ემბლემა - ქრიზანთემა, ჰიმნი - Kimi-ga-yo (იმპერატორის საუფლო).
• სახელმწიფო სისტემა: კონსტიტუციური მონარქია.
• სახელმწიფოს მეთაური: იმპერატორი აკიჰიტო (Akihito, 1989).
• მთავრობის მეთაური: პრემიერ-მინისტრი Junichiro KOIZUMI (2001).
• საკანონმდებლო ორგანო: ორპალატიანი პარლამენტი, შედგება წარმომადგენელთა პალატისაგან (შუგი-ინ - 480 წევრი) და მრჩეველთა პალატისაგან (სანგი-ინ - 247 წევრი).
• პარტიები: ლიბერალურ-დემოკრატიული პარტია (თავმ. ი.მორი), დემოკრატიული პარტია (ხელმ. ნ.კანი, ი.ხატოიამა).

[რედაქტირება] ადმინისტრაციული დაყოფა

ქვეყნის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია: 47 პრეფექტურა, რომლებიც 8 რეგიონს წარმოადგენენ. რეგიონი არის არა ოფიციალური ადმინისტრაციული ერთეული, არამედ ტრადიციული ისტორიულ-გეოგრაფიული პროვინცია.

კანტო – კანსაი – კიუსიუ – სიკოკუ – ტოჰოკუ - ჩუბუ – ჩუგოკუ – ჰოკაიდო

[რედაქტირება] დემოგრაფია

• მოსახლეობა: 127,2 მლნ (2003), მათ შორის იაპონელია 99,3%. აქ ცხოვრობენ აგრეთვე კორეელები - 511.000, ჩინელები - 244.000, ბრაზილიელები - 182.000, ფილიპინელები - 90.000.
• ენები: იაპონური.
• რელიგია: სინტოიზმი და ბუდიზმი.
• ქალაქები (ათ.) : ტოკიო (8.240; აგლომ. 31.140), ოსაკა (2.597), ნაგოია (2.190; აგლომ. 8.610), კობე (1.530), იოკოჰამა (3.495), კიოტო (1.470), საპორო (1.848; აგლომ. 2.253).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

უკანასკნელი 40 წლის განმავლობაში სიტყვა „იაპონია“ იყო სწრაფი ეკონომიკური პროგრესისა და თამამი ტექნიკური აზრის სიმბოლო. მაღალხარისხოვანმა და შედარებით იაფმა იაპონურმა ავტომობილებმა, ელექტრონიკამ და კომპიუტერებმა დაიკავა მსოფლიო ბაზრის მნიშველოვანი სეგმენტი. 1997 წლიდან ქვეყნის ეკონომიკას სერიოზული პრობლემები შეექმნა.

• ეროვნული პროდუქტი: მოცულობა - 4.812 მლრდ $ (მე-2 ადგილი); 1 სულ მოსახლეზე - 38.160 $; სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა 2, მრეწველობა 37, მომსახურება 61.
• ექსპორტი: სამანქანო მოწყობილობები, ავტომობილები, ელექტრომოწყობილობები, ფოლადი, ქიმიკატები.
• ბიუჯეტი: 441,000 მლნ $.
• ვალუტა: იენი (JPY).
• კომპანიები: მიცუი, მიცუბიში, იტოჩუ, მარუბენი, სუმიტომო, ტოიოტა მოტორსი, ნიშო ივაი.
• ბანკები: ტოკიო-მიცუბიში, სუმიტომო ბანკი, დაი-იჩი-კანგიო ბანკი, ფუჯი ბანკი, სანვა, საკურა ბანკი.

[რედაქტირება] ისტორია

1853 წლამდე იაპონია თვითიზოლაციაში იყო მოქცეული. 1867-1868 წლების მეიჯის რევოლუციის შედეგად ლიკვიდირებულ იქნა შოგუნატის რეჟიმი და აღდგა იმპერატორების მმართველობა. მე-19 საუკუნის ბოლოდან მეორე მსოფლიო ომის დასასრულამდე იაპონიის საგარეო პოლიტიკა აგრესიული იყო. დამარცხების შედეგად გატარებულმა დემილიტარიზაციისა და დემოკრატიზაციის პროცესმა ქვეყანას ეკონომიკის განვითარების საშუალება მისცა. იაპონიის სრული სუვერენიტეტი აღდგენილ იქნა 1952 წელს, გაეროს წევრი გახდა 1958 წელს. 1989 წელს გარდაიცვალა იმპერატორი ჰიროჰიტო. უკანასკნელ წლებში მეზობელი ქვეყნები, პირველ რიგში ჩინეთი და კორეა, იაპონიის წინაშე აყენებენ საკითხს მეორე მსოფლიო ომის დროს ოკუპაციის დროს მიყენებული ზარალის კომპენსირებისათვის.

[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

• ძველი კიოტო - ჰორიუ-ჯის ბუდისტური მონუმენტები (VII ს.), ჰიმეჯის ციხე-კოშკი (XVII ს.);
• ტოკიო - იმპერატორის სასახლე (XIX ს.);
• ჰიროშიმა - მემორიალი;
• იცუკუშიმა - სინტოისტური ტაძარი;
• ნარა, ისტორიული ქალაქი - მონასტერი (VIII ს.);
• კაცურა - სასახლე (XVII ს.).

[რედაქტირება] ცნობილი იაპონელები

• მსახიობები – ტოშირო მიფუნე, ტაკეში კიტანო;
• მწერლები - ოე კენძაბურო, აკუტაგავა რიუნოსკე, ისიკავა ტაკუბოკუ, კავაბატა იასუნარი, მიამოტო იურიკო, ნაკანო სიგეჰარუ, ოძაკი კოიო, ტოკუნაგა სუნაო, ტოკუტომი როკა;
• კინემატოგრაფისტები – აკირა კუროსავა;
• მეწარმეები – სოიჩირო ჰონდა, ეიჯი ტოიოდა, ტორაკუსუ იამაჰა;
• მეცნიერები – რეონა ესაკი, ჰიდეკი იუკავა.