Telluur
Van Wikipedia
Telluur of tellurium is een scheikundig element met symbool Te en atoomnummer 52. Het is een zilvergrijs metalloïde.
Inhoud |
[bewerk] Ontdekking
Tellurium is in 1782 ontdekt door de Roemeense wetenschapper Franz Joseph Muller von Reichstein. 16 jaar later werd het in 1798 door Martin Heinrich Klaproth voor het eerst geïsoleerd en kreeg het element een naam.
Vanaf de jaren '60 werd tellurium steeds vaker gebruikt in thermo-elektrische apparaten en vrij machinaal bewerkt staal.
De naam tellurium is afkomstig van het Latijnse tellus dat aarde betekent.
[bewerk] Toepassingen
Tellurium wordt veelal gebruikt in legeringen met andere metalen. Het wordt aan lood toegevoegd om het metaal wat sterker en duurzamer te maken en beter bestand tegen zwavelzuur. Wanneer tellurium wordt toegevoegd aan roestvrij staal wordt het eenvoudiger bewerkbaar. Andere toepassingen zijn:
- In de keramische industrie.
- In combinatie met bismut wordt het gebruikt in thermo-elektrische apparaten.
- In legeringen met gietijzer wordt het toegepast in apparatuur voor klimaatbeheersing.
Tellurium wordt in combinatie met cadmium gebruik in sommige zonnepanelen.
[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen
In kristallijne vorm is tellurium zilverwit en in zuivere vorm beschikt over een metallieke glans. Toch is het een bros en gemakkelijk verpulverbaar metalloïde. Tellurium is een P-type halfgeleider waarbij de elektrische geleidbaarheid afhankelijk is van de richting waarin de atomen geordend zijn.
Tellurium deelt met selenium en zwavel de eigenschap waarbij de geleidbaarheid afhankelijk is van de hoeveelheid opvallend licht. In een vlam brandt het met een groenblauwe kleur. In gesmolten toestand reageert tellurium met koper, ijzer en staal. In zonnecellen is tellurium zeer effectief voor het opwekken van energie.
[bewerk] Verschijning
Tellurium is een vrij zeldzaam element dat soms vrij in de natuur voorkomt, maar meestal in gebonden toestand. De meest voorkomende verbinding is het mineraal calaveriet. De belangrijkste bron van tellurium zijn slakken die overblijven bij de elektrolytische raffinage van koper.
[bewerk] Isotopen
Meest stabiele isotopen | |||||
---|---|---|---|---|---|
Iso | RA (%) | Halveringstijd | VV | VE (MeV) | VP |
120Te | 0,096 | stabiel met 68 neutronen | |||
121Te | syn | 154 d | EV | 1,334 | 121Sb |
122Te | 2,603 | stabiel met 70 neutronen | |||
123Te | 0,908 | 1×1013 j | EV | 0,051 | 123Sb |
124Te | 4,816 | stabiel met 72 neutronen | |||
125Te | 7,139 | stabiel met 73 neutronen | |||
126Te | 18,952 | stabiel met 74 neutronen | |||
127Te | syn | 109 d | β | 0,786 | 127I |
128Te | 31,687 | 7,7×1024 j | 2 β | 0,867 | 128Xe |
129Te | syn | 33,6 d | β | 1,604 | 129I |
130Te | 33,799 | 2,7×1021 j | 2 β | 2,528 | 130Xe |
In de natuur komen er vijf stabiele isotopen van tellurium voor en er zijn ongeveer 30 radioactieve isotopen bekend, veelal met relatief lange halfwaardetijden van miljoenen jaren.
[bewerk] Toxicologie en veiligheid
Vrijwel alle telluriumverbindingen moeten als giftig worden beschouwd.
[bewerk] Zie ook
- Scheikunde
- Periodiek systeem
- Isotopentabel
- Lijst met elementen