Rhodium

Rhodium is in 1803 ontdekt door Engelse chemicus William Hyde Wollaston tijdens het onderzoeken van ruw platinaerts afkomstig uit Zuid-Afrika. Eerst loste hij het erts op in koningswater en neutraliseerde het zuur met natriumhydroxide. Door ammoniumchloride toe te voegen sloeg het platina neer en na het verwijderen van nog wat andere elementen bleven er rode rhodiumchloride kristallen over. Hieruit werd door reductie met waterstof gas zuiver rhodium geïsoleerd.

De naam rhodium komt van het Griekse rhodon, dat roos betekent.

[bewerk] Toepassingen

Rhodium wordt in de industrie weinig gebruikt. Het meest voorkomende gebruik is als toevoeging aan platina en palladium om deze metalen harder te maken. Andere toepassingen zijn:

raamwerk bij productie van glasfiber
in thermokoppels
elektroden en juwelen
als toplaag bij witgouden en zilveren sieraden ook wel rhodineren genoemd
de lage elektrische weerstand en goede corrosiebestendigheid maken rhodium zeer geschikt als contact in agressieve omgevingen
in de chemische industrie als katalysator

Daarnaast wordt rhodium soms toegepast in optische instrumenten

[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen

Rhodium is een zeer hard metaal met goede lichtweerkaatsende eigenschappen. Bij lage temperaturen oxideert het langzaam, maar bij hoge temperaturen keert het weer terug naar de metallische vorm. Chemisch vertoont rhodium veel overeenkomsten met platina, maar de dichtheid is kleiner en het smeltpunt ligt hoger.

[bewerk] Verschijning

Er zijn zeer weinig rhodium houdende mineralen. De plaatsen waar rhodium voorkomt is het veelal gemengd met platina, goud en palladium en het scheiden hiervan is een ingewikkeld en duur proces. De grootste bronnen zijn te vinden in het Oeralgebergte. In sommige streken in Noord-Amerika wordt rhodium ook wel aangetroffen in koper en nikkel sulfide. Wereldwijd bedraagt de jaarlijkse rhodiumproductie nog geen 10 ton.

[bewerk] Isotopen

Meest stabiele isotopen
Iso	RA (%)	Halveringstijd	VV	VE (MeV)	VP
¹⁰¹Rh	syn	3,3 j	EV	1,614	¹⁰¹Ru
¹⁰²Rh	syn	207 d	β	2,323	¹⁰²Pd
¹⁰³Rh	100	stabiel met 58 neutronen

In de natuur komt er op aarde één stabiele isotoop voor (¹⁰³Rh). Daarnaast zijn er ongeveer 20 radioactieve isotopen bekend waarvan de halfwaardetijden veelal niet langer dan een uur bedragen. Alleen ¹⁰¹Rh en ¹⁰²Rh vormen hierop een uitzondering met respectievelijk 3,3 jaar en 207 dagen.