Kobalt

Door de Egyptenaren, Grieken en Romeinen werden kobaltverbindingen gebruikt voor het kleuren van glas. In Perzië is eens een ketting gevonden met door kobaltverbindingen gekleurde blauwe glaskralen uit ongeveer 2250 v. Chr. De Chinezen gebruikten in de tijd van het Tang- en Ming-dynastie kobaltverbindingen voor het kleuren van porselein.

Het element zelf werd omstreeks 1737 ontdekt door George Brandt tijdens het onderzoeken van mineralen. Deze Zweedse wetenschapper was toen in staat om aan te tonen dat kobalt zorgde voor de blauwe kleur en niet - zoals eerder aangenomen - bismut.

Het woord kobalt komt van het oorspronkelijk Duitse kobold; de naam die vaak door mijnwerkers gebruikt werd. Kobalt trekt het giftige arsenicum aan en joeg daarom angst aan bij de mijnwerkers.

[bewerk] Toepassingen

Net als in de oudheid wordt kobalt(II)oxide, beter bekend onder de triviale naam kobaltblauw, gebruikt als pigment voor glas en porselein. Andere toepassingen van kobalt zijn:

In allerlei legeringen
Als component in sterke magnetische materialen
Katalysator in de chemische- en olieindustrie
Elektroden in batterijen

Verder wordt het isotoop ⁶⁰Co toegepast bij radiotherapie en de bestraling van voedsel,medische artikelen, verpakkingsmateriaal voor de voedsel industie, cosmetica, stekpotten voor tuinders en zo nog vele producten.

[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen

Het zilverkleurige kobalt is ferromagnetisch. Samen met nikkel en ijzer wordt het vaak in grote hoeveelheden aangetroffen in meteorieten. Het komt ook voor in het menselijk lichaam als onderdeel van vitamine B12

[bewerk] Verschijning

In de aardkorst komt kobalt voor als cobaltiet, erythriet, skutterudiet en andere mineralen. De grootste hoeveelheden kobalterts worden gedolven in China, Zambia, Rusland en Australië.

[bewerk] Isotopen

Meest stabiele isotopen
Iso	RA (%)	Halveringstijd	VV	VE (MeV)	VP
⁵⁶Co	syn	77,27 d	EV	4,566	⁵⁶Fe
⁵⁷Co	syn	271,79 d	EV	0,836	⁵⁷Fe
⁵⁸Co	syn	70,86 d	EV	2,307	⁵⁸Fe
⁵⁹Co	100	stabiel met 32 neutronen
⁶⁰Co	syn	1925,1 d	β	2,824	⁶⁰Ni

In de natuur komt één stabiele isotoop (⁵⁹Co) voor en een groot aantal (ruim 20) radioactieve, waarvan ⁶⁰Co de langste halfwaardetijd heeft. Het vervallen van kobalt-60 naar het stabiele nikkel-60 is de belangrijkste reden om na uitgebruikname zo'n 20 tot 150 jaar te laten afkoelen alvorens te beginnen met de ontmanteling van een kerncentrale.

[bewerk] Toxicologie en veiligheid

In poedervorm is kobalt brandbaar. Op een paar uitzonderingen na zijn kobaltverbindingen matig giftig. ⁶⁰Co is een krachtige γ straler en kan daardoor kankerverwekkend zijn. Kobalt kan allergische reacties veroorzaken, zogeheten Kobaltjeuk.